چکیده
تصمیم گیری دربارة نمونه برداری گام مهمی در طرح پژوهش است. تصمیمات مربوط به طرح نمونه برداری شامل شیوة نمونه برداری و حجم می باشد. در طرح های نمونه برداری احتمالی تعمیم پذیری میسر است ولی در طرح های نمونه برداری غیر احتمالی چنین نیست.
بعضی از طرح های احتمالی کارآمدتر از بقیه هستند. اگر چه طرح های نمونه برداری غیر احتمالی به سادگی قابل تعمیم نمی باشند ولی برای به دست آوردن انواع خاصی از اطلاعات به طور سریع و ارزان مفید هستنند. حجم نمونه بر اساس دقت و درستی مورد نیاز برای برآورد پارامترهای جامعة آماری و نیز تغییر پذیری در خود جامعة‌آماری تعیین می شود. تعمیم پذیری یافته ها از حجم نمونه به جامعه آماری بستگی دارد به میزان پیشرفته بودن طرح نمونه برداری که به کار گرفته می شود که خود مشتمل است بر حجم نمونة مورد استفاده در پژوهش . همچنین ، در کل پژوهش باید دقت شود که نتایج مطالعه به آن بخش جامعه آماری که در نمونه معرفی نشده اند. تعمیم داده نشود این یک مشکل عمومی در بسیاری از مطالعات پژوهشی است.
داده های گروه نمونه هم برای برآورده کردن پارامترهای جامعة آماری و هم آزمون فرضیه به کار می رود.
کلید واژه: نمونه گیری - جامعه آماری - حجم نمونه - تعمیم پذیری
مقدمه
ما در بسیاری موارد علاقمندیم که درباره مردم، وقایع و پدیده های مختلف، اطلاعات بدست آوریم و اغلب به اعمالی دست می زنیم که احتمالاً آگاهانه نیست اما در منطقی جلوه دادن نتایج این گونه اعمال، از هیچ کوششی مضایقه نمی کنیم. برای مثال بمنظور آگاهی از مطلبی درباره مردم ، تعدادی از آنان را که می شناسیم یا نمی‌شناسیم (ولی در دستر ما هستند) مورد مطالعه قرار می دهیم و احتمالاً ، پس از طی دوره بررسی ، از این مطالعه نتایجی غالباً کلی ، بدست می آوریم.
اما از آنجا که یکی از هدفهای عمده تحقیقات علوم انسانی دستیابی به اصول و آگاهی‌های معتبری است که قابل تعمیم به جامعه مادر یا عام (یعنی) آن جامعه که شامل همه اعضای حقیقی و حقوقی مجموعه افراد، از همه اعضای تشکیل دهنده یک جامعه وقت گیر،هزینه بر و تقریباً غیر ممکن است؛ لذا طبیعی است که تا قبل از گسترش بهره گیری از نمونه در تحقیقات پیشرفت علوم آگاهیها بطیء و کند باشد . به سخن دیگر، انفجار اطلاعات و آگاهیها در قرن بیستم و بویژه از اواسط همین قرن، مرهون بسط و اشاعه مقوله نمونه گیری در تحقیقات است. زیرا، در اوایل قرن بیستم یکی از اندیشمندان بنام ویلیام گوزت با درک این نکته که :
«برخی از ویژگیها از جمله پراکندگی متغییر مورد مطالعه در گروههای کوچکی که با رعایت انصاف یا بگونه اصطلاحاً تصادفی و مستقل از یکدیگر از جامعه مادر انتخاب شده باشند از یکسو در بین گروهها و از سوی دیگر با موقعیت همین ویژگیها در جامعه مادر تقریباً مشابه است و به لحاظ مفاهیم آماری با یکدیگر تفاوت معنی داری ندارند» و ارائه آن به جامعه علمی و اقبال جامعه علمی به آن سبب شد تا قید مطالعه متغیر یا متغیرهای مورد نظر در تمامی اعضای جامعه مرتفع گردد و بجای آن مطالعات بر گروههای کوچکی که به روشهای ویژه برگزیده می شود، رایج گردد. بنابراین، دانشمندان فرصت بیشتری برای مطالعات متعددتری یافتند و متعاقب آن دستیابی به اطلاعات بیشتر در زمان کمتر مقدور شد. لذا، محققان در تمامی معارف بشری از جمله در علوم انسانی به گزینش نمونه از جامعه مادر رو آوردند؛ بهمین جهت آگاهی هر چه بیشتر آنان از چگونگی نمونه گیری صحیح در تحقیقات محققان را در دستیابی به اطلاعاتی دقیق تر و معتبرتر و نیز در یافتن توجیه و توضیح رساتری از یافته ها یاری می کند.