رنگینه ها در رنگرزی
رنگینه ها در رنگرزی
تقسیم بندی رنگینه ها در شاخص رنگ
مواد تر کننده (خیس کننده)
مواد ضد جابجایی (ضد مهاجرت)
مواد یکنواخت کننده
کاریر
احیاء کننده ها
اکسید کننده ها
موضع رنگرزی در مراحل مختلف تولید
رنگرزی با ماشین وینچ
خواص مختلف شیمیایی و فیزیکی الیاف، رنگرزی هر طیفی را با یک و یا چند خانواده از رنگینه ها امکان پذیر می سازد. بعضی از خانواده های رنگینه ای به علت عدم میل جذبی (تمایل) نسبت به لیف خاصی اصلاً جذب نگردیده و یا فقط لیف را به مقدار بسیار کم، رنگ می کند به عبارت دیگر فقط اثر لکه گذاری روی لیف دارد. رنگینه هایی که برای رنگرزی مورد استفاده قرار می گیرند با توجه به خواص و یا کاربرد آنها به گروه های مختلف تقسسیم بندی می گردند. شرکت های تولید کننده به هر گروه و یا خانواده رنگینه ای نام خاصی داده اند. مثلاً رنگینه های دیپرس شرکت هوخست سامارون (Samaron) و رنگینه های دیپرس شرکت بایر رزولین (Resolin) نام گرفته است. سپس هر رنگینه از یک خانواده با رنگ خود مثل زرد، قرمز ، آبی و غیره نامیده می شود. (مثلاً رنگینه رنگینه قرمز سامارون). علاوه بر نام هر رنگینه، معمولاً بعد از آن حروف و اعدادی وجود دارد که مشخصات رنگینه را با رنگ معین باز تر کرده و می توان به طور خلاصه معانی زیر را از حروف که بعد از نام رنگینه می آید برداشت.
اعداد و حروفی که بلافاصله بعد از نام رنگینه می آید معمولاً ته رنگ رنگینه را مشخص می سازد.
سمینار نساجی کاربرد آنزیم لاکاز در رنگبری پساب رنگرزی
چکیده:
تصور می شد قارچ های سفید پوسیده موثرترین میکروب های نابود کننده لیگنین در طبیعت باشند، آنها شامل انواع اکسید و احیاء کننده برون سلولی مانند لاکاز، پراکسیداز و اکسیدازهای که پراکسید هیدروژن تولید می کنند، می شوند. این آنزیم ها در نابودسازی لیگنین دخیل هستند، ولی مانند دیگر ترکیبات سخت اروماتیک باعث معضلات زیست محیطی نیز می شوند. هر دو لاکاز و پراکسیداز می توانند اکسیداسیون یک الکترونی واحدهای لیگنین آروماتیک را کاتالیز کنند که باعث واکنش های غیر آنزیمی متعدد می شود. پراکسیدازها بالاترین (یک پذیرنده الکترونی نامحدود) توسط لاکاز، این آنزیم را برای کاربردهای صنعتی و زیست محیطی کارامد می سازد. لاکاز یک آنزیم ترشح شده توسط اکثر باسیدومیسیت های نابود کننده لیگنین است و یک آنزیم ضروری برای نابودسازی لیگنین در قارچ های بدون پراکسیداز گزارش شده است. این آنزیم اکسیداسیون تعداد زیادی از ترکیبات فنلی و آروماتیک را کاتالیز می کند، ولی بستر آن به ترکیبات غیر فنلی در حضور ترکیبات جرم مولکولی پایین به عنوان واسطه گسترش یافته است.
صنعت نساجی تاکنون حریص ترین کاربر رنگینه های مصنوعی بوده که نیاز به محلول های کارآمد اکولوژیکی برای رنگبری پساب آن بوده است. برای غلبه بر این معضلات و به حساب آوردن ویژگی بستر قارچ سفید پوسیده (WRF) برای نابودسازی ترکیبات آروماتیک، این قارچ و آنزیم های لیگنولیتیک آنها برای کاربرد بالقوه شان در تصفیه پساب نساجی بررسی می شوند. اکثریت مطالعات با لاکازها در اصل با آنزیم های ترشح شده توسط باسیدومیسیت ها انجام شده که توضیح آنها گزارش شده است.
مقدمه:
رنگینه های مصنوعی به میزان وسیعی در صنایع نساجی استفاده می شوند. این رنگینه ها دارای ساختار متنوعی هستند. مانند اسیدی، بازیک، مستقیم، راکتیو و غیره… . می توان تخمین زد که ده تا پانزده درصد از این رنگینه ها در پساب در طی فرآیند رنگرزی از بین بروند. وارد شدن مستقیم این پساب به محیط زیست و گیاهان ممکن است منجر به شکل گیری محصولات کارسینوژنی سمی شود.
از این رو رنگبری پساب امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. رنگینه ها می توانند از پساب، توسط یکی از روش های فیزیکی و شیمیایی شامل جذب، انعقاد، تعویض یونی، اکسیداسیون و روش های الکترو شیمیایی حذف شوند. همه این روش ها توانایی حذف رنگینه های مختلف را دارند، اما هزینه آنها زیاد است به همین جهت مقرون به صرفه نیستند. در میان این روش ها، انعقاد و جذب بیشتر مورد استفاده قرار گرفته می شوند. با این وجود این امر مقدار زیادی لجن به وجود می آورد که به عنوان یک آلاینده باعث ایجاد مشکلاتی می شود. از این رو نیاز شدیدی برای توسعه یک روش اقتصادی و موثر در ارتباط با رنگبری پساب احساس می شود. جدیدترین تحقیق در این زمینه بر فرآیند آنزیمی برای عمل آوری پساب تاکید کرده است. تعدادی از آنزیم های اکسایشی حاصل از باکتری ها، قارچ ها و گیاهان برای ایفا کردن یک نفش مهم در کاربردهای عمل آوری مواد زائد گزارش شده است که قادر به رنگبری پساب می باشند.
بهره وری عبارتست از به دست آوردن حداکثر سود کردن از نیروی کار توان استعداد و مهارت نیروی انسانی زمین ماشین پول تجهیزات زمان و مکان و… به منظور ارتقاء رفاه اجتماعی به گونه ای که با افزایش آن به عنوان یک ضرورت در جهت ارتقاء سطح زندگی انسان ها و ساختن اجتماعی بهتر همواره مدنظر می باشد.
شاید به طور رسمی وجه نخستین بار لغت بهره وری در مقاله ای توسط فردی به نام کوئیزنی(Quesny) در سال1766 میلادی ظاهر شد. در سال1950 سازمان همکاری اقتصادی ارویا(GEEC) تعریف کامل از بهره وری به شرح زیر ارائه داد.
فهرست مطالب
ماشین آلات رنگرزی منسوجات
گستره عظیمیاز ماشین آلات برای انجام رنگرزی منسوجات استفاده میگردند و نتیجه آن انجام عمل در مراحل مختلف تولید به طور مداوم و نیمه مداوم در دسته بندیهای متفاوت است. بعلاوه، ماهیت و جنس الیاف در انتخاب ماشین بکار رفته تأثیر گذار است. به عنوان مثال وجود فشار بالا برای رنگرزی پولی استر در دمای بالای 100 درجه یک نیاز اساسی است البته فرایند رنگرزی میتواند با آزاد نمودن الیاف و عمل SLubbing ( تارهای موازی الیاف تاب نخورده)، ماکوا پارچه و یا مراحل تولید پوشاک انجام گردد.
به علاوه الیاف مصنوعی لایه لایه جمع میگردد، بطوریکه لایه ها به پولیمیذوب شده قبل از عمل خارج کردن اضافه میگردد. این لایه ها برای استفاده در این مرحله باید در دمای بالا استفاده گردند. ( حدود 150 درجه برای پول افین، 230 درجه برای پولی متر) در بعضی مواقع به طور خاص، الیاف اگر پلیک که به صورت مرطوب بعد از عمل حرارت دادن باقی مانده اند رابرای انجام رنگرزی با گذاراندن مستقیم الیاف به ظرف رنگرزی بدون آنکه خشک شوند، بهرحال آنها بصورت متورم هستند ودر مرحله پذیرش نفوذ مولکولهای رنگ میباشد. رنگرزی در این مرحله از تولید به عنوان مرحله رنگرزی تولید میباشد. مزیت رنگرزی الیاف مصنوعی در این روشی ثابت ماندن خواص محصولات است برای اینککه رنگرزی لایه ها در شبکه پولی مری متوقف میگردد و مولوکورها نمیتوانند در آب حل گردند. البته اشکال این است که فرایند عمل رنگرزی در حجم کم و زیاد در یک سطح ثابت به آسانی انجام میگردد و ممکن است در صورت تغییر تقاضا با کاهش مواجه گردد.
مراحل انجام در تولید پیوسته الیافی که رنگرزی میگردند در شکل 1-9 نشان داده شده است. تصمیم گیری در مرحله تولید و انجام رنگرزی بستگی به عوامل متعددی دارد، بویژه اگر در این موارد هزینه کمیو با توجه به ملاحضات ومد دارد.
در سالهای اخیر این امر به سویی سومق داده شده است که مراحل نهایی رنگرزی مورد توجه است و این اگر جهت قادر ساختن تولید کنندگان به اجتناب از بیش از اندازه تولید نمودن رنگهای بی نشان و پاسخگویی سریع به سفارشات تکراری برای رنگهای معروف میباشد. رنگرزی پارچه به طور خاص به این منظور افزایش یافته است. پیش آمدن رنگ رزی برای الیاف کنف، کاموا و یا اقله ام پشمیو یا بافته شده استفاده میگردند.
پیشرفت به طور مداوم در ماشین آلات رنگرزی در حال گسترش است و به طور نمونه در صنعت رنگ پاسخگویی بازار و فشارهای زیست محیطی است.
ملاحضات زیست محیطی باعث تغییر در طراحی و ساخت ماشین آلات گردیده است، بویژه مصرف کمر آب و بالارفتن فرایند کنترل بوسیله تولید مداوم و نهایتاً تولیدمؤثر در اتاق رنگ.
کاربرد خیلی پائین کیلور در تولیدات باعث به حداقل رسیدن مصرف آب گردیده است که البته مشکلات اضافی را برای رنگرزی ایجاد نموده است زیرا در حجم کم آب حل شدن رنگ و افزودنیها بالا میرود.
کاربرد رنگ جدید و گسترش آن بسیار ضروری است، اگر چه رنگ و افزودنیها در محیط آب در یکدیگر حل نمیگردند ولی میتوان این کار را بصورت درجه بندی میتوان انجام داد.
برای روشن شدن این موضوع مثال است که کاربر دنبال کردن مولکولهای رنگ الیاف را در درجه خیلی پائین کیلو ی تولیدات را لازم میدارد.
الیاف در ابتدا در یک حلال الکترولیت قرار میگیرد ( سدیم کلرید یا سدیم سولفات) و سپس رنگ به آن افزوده میگردد. یکبار در مرحله خارج کردن به روش معمول است که به طور کامل ماده قلیا بصورت کم کم به داخل ماشین رنگرزی برای ثابت کردن ریخته میگردد.
فهرست مطالب
1- معرفی
2- اصول اولیه
3 مرحله متمایز در فرایند رنگ کاری شخص شدهاست،
3- رنگ ریزی در الیاف اولیه
4- رنگرزی کلاف
5-ماشین آلات رنگرزی بالای
6-رنگرزی میله ای
7-رنگ رزی ماشین جت
گزارش کارآموزی رنگرزی و چاپ و تکمیل
مقدمه
کردان نقش:
کارخانه کردان نقش در سال 1374 توسط آقای کرباسیان تأسیس گردید. تولیدات این کارخانه به دو گروه عمده: 1- تولیدات معمولی 2- تولیدات سفارشی تقسیم شده است. به طور کلی تولیدات کارخانه شامل پارچههای چاپ و رنگرزی شده میباشد.
این کارخانه با مساحتی حدود 25000 مترمربع در منطقه کردان کرج (جنوب اتوبان کرج- قزوین) قرار گرفته و نیز دارای یک دفتر مرکزی در تهران خیابان پانزده خرداد غربی است.
وضعیت نیروی انسانی:
تعداد کل کارخانه 50 نفر است که خط تکمیل در یک شیفت و خط بافندگی در دو شیفت مشغول به کار هستند.
مشتریان عمده:
افراد متفرقه، اشخاص حقیقی بازار داخلی و تولیدکنندگان پوشاک.
مواد اولیه:
نخ، پارچه، رنگ و مواد تعاونی. که از شرکتهای زیر خریداری میشود:
شرکتهای خارجی:
Byer (آلمان) تولیدکننده رنگ و مواد شیمیایی
Ciby Giby (انگلیس) تولیدکننده رنگ و مواد شیمیایی
Dicos (چین) تولیدکننده مواد شیمیایی
Yohaoo (چین) تولیدکننده رنگ
شرکتهای ایرانی:
چرمینه محراب، بهاران تولیدکننده رنگ پیگمنت سفید، اکسیر نساج تولیدکننده مواد تعاونی و بویاخ ساز بزرگترین تولید کننده رنگهای اسیدی و راکتیو.
1- واحد برنامهریزی تولید:
توسط مدیریت کارخانه آقای کرباسیان انجام میگیرد، که پس از دریافت سفارشات با در نظر گرفتن اولویتها از یک طرف و محدودیتهای مربوط به تکنولوژی و تجهیزات از طرف دیگر، برنامهریزی تولید را انجام میدهند.
2- واحد طراحی پارچه:
در این قسمت طراحی شابلونها برای چاپ،توسط کارشناس طراحی پارچه انجام میگیرد. طراحی توسط سیستم کامپیوتری صورت میگیرد.
3- واحد خرید و فروش:
فعالیتهای خرید و فروش نیز توسط مدیریت کارخانه و دفتر داخل شهر انجام میگیرد.
4- واحد پشتیبانی:
شامل قسمت انبارها (دو انبار 1500 و 1200 مترمربع)، نگهبانی، سلف سرویس و ایمنی و بهداشت.
5- واحد تأسیسات:
این واحد 400 مترمربعی شامل دو دیگ بخار 5 تنی، دو کمپرسور، قستم برق و تعمیرات آن، چند واحد کوچک آهنگری، جوشکاری و ژنراتور میباشد.
6- واحد اداری:
شامل دفتر مدیریت، آرشیو فنی، کتابخانه، قسمت حسابداری و دفتر متخصصین برق و مکانیک که مسولیت رسیدگی به دستگاهها، بازدیدهای روزانه، تعمیرات دستگاهها اعم از پیشگیرانه، اضطراری و ادواری را به عهده دارند.
7- واحد تولید:
این واحد شامل سالن پتوبافی و گردبافی، سالن بافندگی، سالن رنگرزی، سالن چاپ و تکمیل است. به طور کلی خط تولید کارخانه 8000 مترمربع مساحت دارد (سالن چاپ و رنگرزی 3000 مترمربع و سالن بافندگی 1200 مترمربع).
8- واحد آزمایشگاه:
سفارشات پذیرفته شده مورد آزمایش قرار میگیرد، نسخه آنها تهیه گشته و به خط تولید اعلام میگردد تا بر طبق آن عملیات رنگرزی و چاپ صورت گیرد. این واحد شامل دو قسمت چاپ دستی و رنگرزی با HT میباشد.
9- واحد شابلونسازی و عکاسی:
تهیه شابلونهای مخصوص چاپ در این واحد صورت میگیرد.
فهرست مطالب
مواد اولیه.............................................................................................................. 2
واحدهای مختلف کارخانه...................................................................................... 3
بافندگی.................................................................................................................. 5
سالن پتوبافی و گردبافی........................................................................................ 6
سالن بافندگی......................................................................................................... 6
تکمیل و آمادهسازی.............................................................................................. 8
مقدمه تکمیل........................................................................................................... 9
عوامل مؤثر در عملیات تکمیل............................................................................... 10
روشهای تکمیل...................................................................................................... 11
آهار و آهارزدایی.................................................................................................. 13
روشهای آهارگیری............................................................................................... 15
آهارگیری با اکسید کنندهها................................................................................... 15
آهارگیری با آنزیم................................................................................................. 16
تست نشاسته همراه پارچه.................................................................................... 18
پخت Scouring......................................................................................................... 18
مرسریزاسیون....................................................................................................... 19
مرسریزاسیون پارچه............................................................................................ 20
عنوان صفحه
سفیدگری............................................................................................................... 20
سفیدگری با آب اکسیژنه....................................................................................... 21
سفیدگری با هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)............................................................. 22
سفیدگری با کلرید سدیم....................................................................................... 23
مقدمات پارچههای بافته شده پنبه- پلیاستر......................................................... 23
پخت....................................................................................................................... 23
سفیدگری............................................................................................................... 24
نرمکنندهها............................................................................................................. 24
رنگرزی................................................................................................................. 27
رنگرزی پلیاستر- مقدمه...................................................................................... 28
رنگرزی با رنگهای دیسپرس................................................................................ 29
مواد تعاونی در رنگرزی پلیاستر......................................................................... 32
رنگرزی با روش HT............................................................................................. 32
خواص کالای پلیاستری شده با رنگزای دیسپرس............................................... 32
ثبات نوری............................................................................................................. 32
ثبات تصعیدی........................................................................................................ 33
رسوب سطحی رنگ............................................................................................... 33
انتخاب رنگهای دیسپرس....................................................................................... 33
رنگرزی با رنگهای مستقیم................................................................................... 34
عنوان صفحه
اصول جذب رنگهای مستقیم................................................................................. 34
مکانیزم نگهداری توسط لیف................................................................................. 36
عوامل مؤثر در جذب و یکنواختی رنگ رنگرزی................................................... 38
حرارت................................................................................................................... 39
زمان رنگرزی........................................................................................................ 39
نسبت حجم حمام رنگرزی به وزن کالا (L: R)...................................................... 40
کنترل توسط نمک.................................................................................................. 40
حلالیت رنگ........................................................................................................... 41
اثر PH.................................................................................................................... 42
مواد یکنواخت کننده............................................................................................... 42
طبقهبندی رنگهای مستقیم بر پایه رفتار رنگرزی................................................. 42
عملیات بعد از رنگرزی.......................................................................................... 45
چاپ....................................................................................................................... 46
مقدمه..................................................................................................................... 47
رنگینههای مناسب برای چاپ................................................................................ 47
غلظت دهنده........................................................................................................... 48
نقش و اهمیت غلظت دهنده در خمیر چاپ............................................................ 48
انواع غلظت دهنده.................................................................................................. 50
غلظت دهندههای طبیعی......................................................................................... 50
عنوان صفحه
غلظتدهندههای مصنوعی..................................................................................... 51
غلظتدهندههای امولسیون.................................................................................... 52
انتخاب غلظت دهنده با توجه به نوع رنگینه........................................................... 53
مواد کمکی در خمیر چاپ...................................................................................... 53
مواد هیدروتروپ................................................................................................... 53
مواد ضداحیاء........................................................................................................ 54
روشهای چاپ........................................................................................................ 54
چاپ مستقیم.......................................................................................................... 54
چاپ برداشت......................................................................................................... 55
چاپ مقاوم............................................................................................................. 55
چاپ پارچههای سلولزی با رنگینه راکتیو............................................................. 56
چاپ یک مرحلهای مستقیم با رنگینه راکتیو........................................................... 57
روش یک مرحلهای بخار- سدیم کربنات.............................................................. 59
چاپ برداشت روی پارچههای رنگرزی شده با رنگزای راکتیو........................... 59
چاپ مقاوم در مقابل رنگینههای راکتیو................................................................ 61
چاپ پارچههای پلیاستر........................................................................................ 63
روشهای تثبیت رنگینههای دیسپرس..................................................................... 64
چاپ مستقیم با رنگینههای دیسپرس..................................................................... 65
چاپ پارچههای پلیاستر- سلولز با روش مستقیم................................................ 67
عنوان صفحه
تثبیت کالای چاپ شده........................................................................................... 67
شستشوی کالای چاپ شده................................................................................... 69
ماشینآلات............................................................................................................. 72
ماشینآلات سالن رنگرزی..................................................................................... 73
هاسپل.................................................................................................................... 73
ژیگر....................................................................................................................... 75
جت........................................................................................................................ 78
فولارد.................................................................................................................... 82
سانتریفوژ.............................................................................................................. 82
خرک پیچ................................................................................................................ 83
خشککن سیلندری................................................................................................. 83
اتوکلاو................................................................................................................... 83
میکسر.................................................................................................................... 84
ماشینآلات بخش چاپ و تکمیل............................................................................. 84
ماشین چاپ روتاری.............................................................................................. 84
کالندرهای حرارتی................................................................................................ 86
ماشین تثبیت بخار.................................................................................................. 86
ماشین استنتر........................................................................................................ 87
ماشینهای چاپ غلتکی............................................................................................ 88
عنوان صفحه
ماشینهای طاقهبندی............................................................................................... 88
انتقال طرح روی شابلون....................................................................................... 89
مراحل عکاسی شابلون.......................................................................................... 89
پساب و سختی آب................................................................................................. 91
آب برای دیگهای بخار........................................................................................... 93
پساب..................................................................................................................... 94
گزارش فعالیتهای کارخانه.................................................................................... 96
عملیات پخت........................................................................................................... 97
دستور پخت و سفیدگری با آب اکسیژنه قلیایی در ژیگر...................................... 97
دستور پخت و سفیدگری با آب اکسیژنه قلیایی در وینچ...................................... 97
دستور سفیدگری در سیتم Pad Batch................................................................... 98
مرسریزاسیون....................................................................................................... 98
آهارگیری.............................................................................................................. 98
آهارگیری با آنزیم................................................................................................. 99
نرم کنندهها............................................................................................................ 100
رنگرزی پارچه پنبهای با رنگزای مستقیم............................................................. 104
چاپ برای بررسی رنگهای خریداری شده............................................................ 108
چاپ پارچههای سلولزی با رنگینه خمی................................................................ 108
چاپ کریشه........................................................................................................... 110
عنوان صفحه
چاپ رزرو راکتیو با اسید تارتاریک...................................................................... 113
نسخه چاپ رنگ سفید بر روی پارچه مشکی....................................................... 112
چاپ نفتلی.............................................................................................................. 113
چاپ گوگردی........................................................................................................ 114
چاپ کاتیونیک........................................................................................................ 115
برداشت رنگ دیسپرس......................................................................................... 117
آزمایش مقاومت پیگمنت نسبت رنگالیت................................................................ 117
چاپ مقاومت پیگمنت به کمک اسید تارتاریک و Coat راکتیو................................ 118
چاپ مقاوم راکتیو توسط سولفیت سدیم............................................................... 119
خمیر چاپ راکتیو.................................................................................................. 119