۱-۱ . پیشگفتار :
از‌آنجائیکه طیف وسیع تست های موجود برای ارزیابی سیستم بینایی نشان دهنده عملکرد کامل سیستم بینایی نیست اگرچه تستهایی مثل حدت بینایی ، دید رنگ و …. اطلاعات زیادی به ما می دهد ، با این حال توصیه می شود که تست های حساسیت کانتراست نیز به عنوان یکی از تستهای روتین در معاینات کلینیکی به اجرا درآید . به طوری که مشخص شده تستهای حساسیت کانتراست در بیماران دچار بیماری [۱]MS ، کاتاراکت و گلوکوم بیشتر از تستهای حدت بینایی در تشخیص و بررسی عملکرد بینایی موثر است .
همچنین در افراد نرمال بدون مشکلات پاتولوژیک که از کاهش و عملکرد سیستم بینایی شکایت دارند نیز ، با انجام تستهای حساسیت کانتراست می توان اظهار نظر دقیق تری نسبت به وضعیت بینایی آنها داشت ؛ لذا درصدد برآمدیم مجموعه ای از اطلاعات راجع به این تست را جمع آوری کنیم .
۲-۱٫ کلیات :
۱-۲-۱٫ حساسیت کانتراست[۲] چیست ؟
حساسیت کانتراست توانایی دیدن جزئیات در مراتب کم کانتراست را اندازه گیری می کند . اطلاعات بینایی به خصوص در مراتب کم کانتراست بسیار حائز اهمیت است :
۱) در جهت یابی و حرکت در جایی که نیاز به دیدن اشیاء ذره بین در نور کم دارد . همچنین هنگام پایین آمدن از پله ها – در ترافیک . در موقعیت حساس در نور کم به عنوان مثال دیدن به هنگام گرد و غبار ، باران و مه ، ریزش برف و شب هنگام .
۲) در انجام کارهای روزمره مواقعی که موارد متعددی از کارهای بینایی در کانتراست کم نیاز است . مثل بریدن پیاز روی سطحی با رنگ روشن ، ریختن قهوه در لیوان تیره ، بررسی کیفیت اتو کردن .
۳) در کارهای نزدیک بینایی مثل خواندن یا نوشتن وقتی اطلاعات در کانتراست کم باشد مثل کیفیت های پایین صفحات کپی شده .
۱-۲-۲٫ حساسیت کانتراست
معکوس آستانه کانتراست است عدد ۱ تقسیم بر کمترین کانتراستی که اشکال یا خطوط قابل تشخیص باشند .
اگر شخصی بتواند جزئیات را در کانتراست های پایین ببیند حساسیت کانتراست این فرد بالاست و بر عکس . بسته به ساختار محرکی که در اندازه گیری استفاده می شود – درجات مختلف اندازه و نشانه ها – حساسیت کانتراست فرد ارزش گذاری متفاوت را کسب می کند .
۱-۲-۳٫ کانتراست چیست ؟
کانتراست با تفاوت در روشنایی میزان نور منعکس شده از دو سطح منطبق بر هم به وجود می آید .
کانتراست به روش های مختلف ساده ای تعریف می شود :
در کارهای کلینیکی بیشتر از فرمول مایکلسون Michelson استفاده می کنیم :
هم چنین تعریف وبر ( Weber ) نیز در مورد کانتراست به کار می رود :
روشنایی سطح روشن تر =L max
روشنایی سطح تیره تر = L min
هنگامیکه سطح تیره تر سیاه باشد و هیچ نوری را منعکس نکند کسر مساوی یک می باشد . معمولا کسر کانتراست در عدد ۱۰۰ ضرب شده و با درصد بیان می شود . بنابراین حداکثر کانتراست ۱۰۰ درصد است .
علامتهای چارتهای حدت بینایی نزدیک حداکثر میزان کانتراست هستند . اگر کمترین کانتراست دیده شده ۵ درصد باشد حساسیت کانتراست ۲۰=۵/۱۰۰ اگر پایین ترین کانتراست دیده شده توسط فرد ۶/۰ درصد باشد حساسیت کانتراست ۱۷۰=۶/۰/۱۰۰ است
هیچ توافق بین المللی در مورد تعریف میزان کانتراست چارتهای حدت بینایی وجود ندارد . بنابراین تولیدات مختلف این چارتها کانتراست های متفاوتی را دارد .
۱-۲-۴٫ چه میزان روشنایی باید مورد استفاده قرار گیرد ؟
یک توافق بین المللی میزان روشنایی تستهای حساسیت کانتراست وجود ندارد اما توافقی برای تستهای حدت بینایی موجود است که طبق آن میزان روشنایی برابر یا بالاتر از ۸۵ کندل بر متر مربع می باشد .
در ایالات متحده آمریکا و تعدادی از کشورهای دیگر اندازه گیری حدت بینایی به منظور اهداف تحقیقاتی به وسیله روشنایی خلفی ETDRS جعبه نوری با میزان روشنایی قابل تنظیم برای ۲۲۰ تا کمتر از ۱cd/m2 بوسیله لایه های فیلتر انجام می شود . در جعبه نوری کوچک حداکثر میزان روشنایی ۱۲۵cd/m2 است .
۱-۲-۵٫ اندازه گیری حدت بینایی
اندازه گیری حساسیت کانتراست مشابه شنوایی سنجی است . یک Audiogram ضعیف ترین تن صدای فرد در فرکانس های مختلف می تواند بشنود را ترسیم می کند . منحنی حساسیت کانتراست یا Visuogram نیز کمترین کانتراستی است که توسط شخص قابل مشاهده است را نشان می دهد . اگر محرک ، موج های سینوسی باشد منحنی رسم شده مشابه یک منحنی Audiogram است و اگر محرک حروف چاپی اپتوتایپ باشد ( حروف – اعداد یا نشانه ) نیاز به شناخت و تشخیص این علامات است و تست مشابه یک Audiomedry است .