بررسی مردم شناسی طرح ها و نقوش لباس ها و بافته های ساسانی
قسمتی از متن:
- لباس خدمه قایق شاه( قایق DI و DII)
خدمه قایق شاه که دوبار در این صحنه نشان داده شده است، همگی جامه های زیبائی به تن دارند، این کار برای تاکید بر قدرت شاه است. دو ملازم در دو سوی شاه ایستاده اند، دو قایقران با پاروهایی در دست، دردو سر قایق ایستاده اند و ملازمی که در سمت چپ شاه قرار دارد، تیردان شاه را حمل می کند. نوازنده چنگ (DI-4) در سمت راست شاه نشسته است. قایقرانان این قایق با قایقرانان دیگر متفاوت هستند. انها لباس هایی کاملا تزئین شده پوشیده اند. با مقایسه دو قایق شاه متوجه می شویم که هر تصویر در موقعیتی مشابه با موقعیت شکل نظیر خود قرار دارد و لباس مشابهی پوشیده است. با وجود این جزئیات، طرح های لباس آنها متفاوت است. بررسی تغییرات شکل نگاری این طرح ها، برای مطالعه چنین اختلافاتی ضروری است. اگر چه تمام بدن قایقران سمت چپ (DI-1) شاه چنان تخریب شده که گویی سوخته است. ولی می توان طرح روی آن را اندکی تشخیص داد. بدن او کمی به چپ، به طرف پشت قایق شاه چرخیده است، اگر چه تقریبا به روبرو نگاه می کند. لباس او با شبکه های مورب درون قابی از نقوش قلبی متوالی تزئین یافته است. درون هر شبکه، نقش پرنده یا گل هشت پری شکل قرار گرفته است. در نقطه تماس شبکه های مورب گل هایی با چهار گلبرگ قلبی شکل قرار گرفته است. در مرکز گل هشت پر، گل چهار پر کوچکی دیده می شود که دور تا دور آن را یک در میان گلبرگ های مرکب قلبی شکل و گلهای سه برگی نوک تیز گرفته است. نقوش پرنده و گل بطور نامنظمی روی لباس قایقران قرار دارد. بعضی از پرندگان به سمت راست و بعضی دیگر به چپ نگاه می کنند. قایقران کمربندی با سه آویز در هر طرف، بسته است، طرح درون نیم دایره قایقران سمت چپ، یقه و سرآستین ها و شانه های او قابل تشخیص نیست. ولی طرحهای لباس قایقران قایق سمت راست بخوبی حفظ شده است (DII-1) این طرح ها را پرنده هایی درون قاب قلبی شکل در شبکه های مورب تشکیل می دهند نقوش قلبی بین دو خط حاشیه قرار گرفته اند. در نقطه تماس شبکه ها با هم، گلی با چهار گلبرگ قلبی شکل درون دایره ای قرار دارد. بعضی از پرندگان به چپ و بعضی دیگر به سمت راست می نگرند. در طرح نیم دایره قسمت پائین تنه لباس، نقش سر یک گراز وحشی درون دایره ای دیده می شود و دایره ساده دیگری در سمت زیر سر گراز قرار دارد. در نقطه تماس شبکه هایی که در حلقه زیر بغل سمت راست قرار دارند، دایره های ساده ای دیده می شود.
طرح روی یقه گل های چهار برگی دیده می شود که در یک خط قرار گرفته اند و طرح روی شانه را دو گل با چهار گلبرگ قلبی شکل تشکیل می دهد. اگرچه لباس های قایقران دو سر قایق مزین به نقوش قلبی شکل درون قاب های شبکه ای مورب است ولی موتیف ها و بعضی از تصاویر جزئی در برخی موارد با هم فرق می کند. فردی که تیردان شاه را بالا گرفته است به روبرو می نگرد(DI-2). او در سمت چپ شاه ایستاده است و سر و بالا تنه اش را کمی بطرف شاه برگردانده است. این فرد تیردان را با دست چپ گرفته و با دست راست خود تیری را به شاه می دهد، یقه، سرآستین و لباس او طرحدار است و در طرحی قوسی دو طرف پائین تنه لباس، نقوشی دیده می شود. همچنین نوار عمودی مزینی در جلو لباس قرار دارد. لباس او بعلت مقام والایش که از قرار گرفتنش در کنار شاه ثابت می شود، پر نقش و نگار می باشد. روی بالاپوش این ملازم که در قایق سمت چپ ایستاده (DI-2) موتیف متقارنی از نیمرخ یک جفت درنا که روبروی هم هستند، قرار دارد. این نقش در نیمه بالایی و پائین لباس و تا حدی نیز روی شانه چپ دیده می شود. بین دو درنای پائین تنه، نوار عمودی مزین به نقش 6 گل هشت پر است که بطور عمودی قرار گرفته اند، مشاهده می شود.