پایان نامه مقایسه ضمان غصب با سایر ضمان ها
غصب عملی غیراخلاقی است و غاصب ملزم به جبران وارده به مغصوبمنه میباشد. در این زمینه دو مسئله مهم معرکه آراء فقها و حقوقدانان میباشد که محور بحث این پژوهش را تشکیل میدهد. اول. با توجه به برداشتهای متفاوت از مثلی و قیمی در بحث جبران خسارت، اندکی برداشت متفاوت از مفهوم این دو عنوان موجب تفاوت اساسی در تطبیق هر یک از این دو عنوان بر عناوینی همچون گندم، گوسفند، اتومبیل، پارچه و... میشود. هدف بحث به طور مشخص این است که دریابیم تعریف مناسب مثلی و قیمی در جامعه امروز باید چگونه باشد تا با رسالت اصلی فقه که اشاعه عدالت در روابط بین انسانهاست، همسو و سازگار باشد؟ دوم، با توجه به اینکه ممکن است از زمان غصب تا زمان ادای حق مالک و بازگرداندن وضع او به حالت اولیه مدت زمان زیادی طول بکشد و مراحل گوناگونی بر مال مغصوب بگذرد که در هر مرحله آن مالْ قیمتی داشته باشد که نسبت به قیمت زمان غصب، کمتر یا بیشتر باشد، سؤال این است که در مرحلهای که غاصب باید قیمت مال تلفشده را به مالک بپردازد کدام قیمت را باید ملاک عمل قرار داد تا بر اساس آن خسارت متضرر ـ یعنی مالک مال تلفشده ـ به نحو احسن جبران شود؟
ضرورت و اهمیت بحث وقتی روشن میشود که بدانیم ممکن است در بعضی از مراحل، روند نزولی کاهش قیمت به گونهای باشد که قمیت کالای تلف شده به صفر برسد؛ یعنی آن مال در مقطعی از زمان از مالیت خارج شود یا بعکس، قیمت آن مال تلفشده به اندازهای افزایش یابد که به چندین برابر قیمت زمان غصب برسد. حال آیا در مورد اول باید غاصب را بریءالذمه دانست و به بهانه مالیت نداشتن آنچه تلف شده، موجبات تضییع
حق مالک را فراهم آورد و یا ضرورتا باید چارهای اندیشید؟ در مورد حالت عکس، تکلیف چیست؟ پیشینه این بحث در میان آثار فقهای متقدم و متأخر دیده میشود، اما به صورت جامع، اثری در این زمینه دیده نمیشود. مقاله پیشرو با هدف دستیابی به راهکاری مناسب نسبت به جمع میان حق مغصوبمنه و غاصب و تأمین عدالت قضایی و برگزیدن قول ارجح با روش کتابخانهای و مراجعه به آثار دست اول حوزه فقه و حقوق رأی مقتضی را اتخاذ نموده است.
فهرست مطالب. ج
مقدّمه 1
تصور مراحل گوناگون از زمان غصب تا یومالرَّد 2
مقایسه استیفاء با سایر موجبات ضمان قهری. 3
تفاوت میان غصب و استیفاء 3
تفاوت استیفاء با اتلاف. 3
مقایسه استیفاء و تسبیب. 4
ضمان قهری. 7
ضمان معاوضی. 9
ماهیت ضمان معاوضی و تفاوت آن با ضمان تلف.. 10
ارکان ضمان 12
شرایط صیغه 12
شرایط ضامن، مضمون‌له ومضمون‌عنه 13
شرایط مضمون‌به 13
تعریف مال مثلی. 14
تعریف منسوب به مشهور 14
2-نظریه قیمت روز تلف شدن مال 23
4-نظریه روز نایابشدن مال مثلی. 26
5-نظریه قیمت روز مطالبه مالک.. 27
6-نظریه قیمت روز حکمقاضیبه محکومیت غاصب. 28
7- نظریه قیمت یومالاقباض.. 29
تعریف مال قیمی. 31
کیفیت ضمان در غصب اموال قیمی. 32
2- نظریه قیمت روز تلف شدن مال 34
نتیجهگیری. 36