مقاله اندیشه سیاسی سید قطب و تأثیر آن بر جنبشهای اسلامی معاصر
پیشگفتار:
انسان بدون تعریف،تنها پوچی و از خود بیگانگی را تجربه می کند اما یک فرد مسلمان با یک پشتوانه فکری قوی ،بدون شک از خود تعریف دارد،تعریفی جامع و کامل که او را هدفمند می سازد .تعریفی که برای او چارچوب ارائه می دهد و راه کمال وسعادت را فرا راه او می گشاید،و او را به سوی هدف متعالی رهنمون می سازد.مشکل جوامع اسلامی امروزه آن است که وابسته به فرهنگهای بیگانه هستند و چرا خود را باور ندارند،به نظر نگرنده ناشی از همان فقدان (تعریف)می باشد. نه به این معنی که در اسلام تعریفی لز انسان وجود ندارد بلکه این فرد مسلمان است که تعریف خود را از خویشتن نمی داند،و همانطور که گفته شد،انسانی که از خود تعریف ندارد ، ناچار تعریف دیگران را بر خود پذیرفته و در چارچوبی خلاف ادعای خویش گام بر خواهد داشت.همه ادعای مسلمانی دارند اما همه به اسلام عمل نمی کنند بنابراین ملتهای مسلمان قبل از هر اقدامی وظیفه دارند ،تکلیف خود را ذست کم با خود رو شن کنند ،واین سئوال مهم را بی جواب نگذارند که آیا واقعا همانگونه که ادعا می کنند،هستند یا خیر؟و اگر نیستند ،آیا می خواهند بر طبق ادعای خویش عمل کنند یا نه؟بدون جواب به این سئوال ،انتظار هرگونه پیشرفت و کمال ،خیال خام واندیشه باطل بیش نخواهد بود.
مقدمه (طرح تحقیقاتی)
1- طرح موضوع:
به دنبال کاهش نفوذ استعمار غرب در اوایل قرن بیستم و گسترش موج استقلال طلبی در جهان سوم ، دیدگاههای متفاوتی نیز در مورد دین و سیاست در بین ملل اسلامی ظهور کرد. گروهی که مشحون پیشرفت غرب شده بودند اینگونه تصور می کردند که دین عامل عقب ماندگی مسلمانان است.در مقابل گروهی نیز عقب ماندگی ملل مسلمان را نه به خاطر اسلام، بلکه ناشی از عدم اجرای شریعت اسلام ،دور شدن از اسلام واقعی و روی آوردن به مکاتب بیگانه می دانستند.این طرز تفکر ایشان را وا داشت تا اسلام را دوباره به عنوان یک دین کامل و جهان شمول معرفی کرد و در کنار آن نیز برای بر قراری حاکمیت تعالیم شریعت واسلام بر زندگی سیاسی و اجتماعی خود وارد عمل شوند. تلاش این متفکران اصول گرا را می توان در جنبشهایی همچون اخوان المسلمین در مصر، جماعت اسلامی پاکستان و برخی جنبشهای اسلامی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی مشاهده کرد.از جمله این متفکران می توان به حسن البناء، مودودی ،سیدقطب، امام خمینی و دکتر شریعتی اشاره کرد که نقش رهبری فکری و عملی این جنبشها را بر عهده گرفتند.
از طرف دیگر امروزه مساله بنیاد گرایی اسلامی و جنبشهای اصول گرایی اسلامی،نه تنها یک موضوع منطقه ای، یا مربوط به جهان اسلام نمی باشد بلکه موضوعی است جهانی و به خصوص بعد از وقایع یازدهم سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان و عراق،روزی نیست که خبری از آن در رسانه های گروهی جهان منتشر وپخش نگردد.ریشه های بنیاد گرایی اسلامی امروزی را بایذ در اندیشهه های اخوان المسلمین مشاهده کنیم.سید قطب رهبری تبدیل بنیاد گرایی محافظه کارانه اخوان المسلمین به افراط گرایی جوان سازمان آزادی بخش اسلامی (التکفیروالهجره)وسازمان (الجهاد)را بر عهده داشته است.بنابراین شاید بتوان ادعا کرد که شناخت اندیشه های وی تا حدودی راه شناخت جنبشهای نوین اسلامی دهه 70به بعد راهموار می سازد.
‹‹فهرست مطالب››
عنوان صفحه
پیشگفتار ................................................................................................... 1
مقدمه ( طرح تحقیقاتی )............................................................................. 2
طرح موضوع ............................................................................................ 2
علل انتخاب مو ضوع................................................................................. 3
سؤال اصلی .............................................................................................. 3
سؤالات فرعی ........................................................................................... 3
فرضها ...................................................................................................... 4
فرضیه تحقیق............................................................................................ 4
روش تحقیق ............................................................................................. 4
سازماندهی تحقیق..................................................................................... 4
فصل اول : زندگینامة سید قطب ............................................................... 5
شرح حال سید قطب تا پیش از پیوستن به اخوان المسلمین ..................... 5
سید قطب و اخوان المسلمین .................................................................... 7
منابع فصل اول.......................................................................................... 9
فصل دوم : اندیشه های بنیاد گرانه ی سید قطب .................................... 10
مبحث اول: جامعه ایده آل از دیدگاه سید قطب ........................................ 11
|
«امت اسلامی » و ویژگی های آن ............................................................ 11
جامعه ایده آل صدر اسلام و تقابل آن با جاهلیت .................................... 12
فلسفه و تضاد آن با ایدئولوژی اسلامی .................................................. 13
«عبودیت» و «الوهیت » زیر بنای ایدئولوژی اسلامی ............................... 13
دیدگاه قطب نسبت به مسلکها و ایدئولوژیهای دیگر ................................ 14
ناسیونالیسم .............................................................................................. 14
کمونیسم و سرمایه داری.......................................................................... 14
مبحث دوم : «جاهلیت » از دیدگاه سید قطب............................................. 15
جاهلیت و غیر قابل اصلاح بودن آن ......................................................... 15
مبحث سوم : رستاخیز اسلامی راه حل سید قطب ................................... 16
دعوت و شرایط دعوت کننده به اسلام .................................................... 16
جهاد از دیدگاه سید قطب ......................................................................... 17
منابع فصل دوم ........................................................................................ 18
فصل سوم : تأثیر سید قطب بر جنبشهای اسلامی معاصر ...................... 19
جماعة المسمین (التکفیر والهجره)............................................................. 21
منظمه التحریر اسلامی (سازمان آزادیبخش اسلامی ).............................. 22
الجهاد ....................................................................................................... 22
منابع فصل سوم ....................................................................................... 24
نتیجه گیری ............................................................................................... 25
|
منابع ومأخذ 28