مقاله بررسی اصل ولایت و ولایت حضرت علی (ع) بعد از پیامبر
انما ولیکم الله و رسوله والذین آمنو الذین یقیمون الصلواة و یوتون الزکاه و هم راکعون[1]
«ولی شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‌اند. همان کسانی که نماز بر پا می دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند»
آیة بالا که به حق «آیه ولایت» نامه گرفته است مطالب ارزشمندی در باب ولایت خدا، پیامبر (ص) و امیرمؤنان علی (ع) استفاده و می‌شود که برای رعایت اختصار مربیان بعضی از آن مطالب که مناسبت بیشتری با بحث دارد، سبزه می‌کنیم.
الف- تنها خداوند متعال، پیامبر اکرم (ص) و مؤمنان بر پا دارندة نماز و پرداخت کنندة زکات در حال رکوع، دارای حق ولایت و حکومت بر مؤمنان هستند.
خدواند پس از بر حذر داشتن مؤمنان از پذیرفتن ولایت و سرپرستی ناروای کافران، با جملة (انما ولیکم الله…. ) به معرفی آنان که شایستة ولایت هستند پرداخته و مؤمنان را به پذیرش ولایت آنان ارشاد کرده است.
اصل ولایت و حکومت در مرحلة نخست از آن خداوند متعال است و ولایت پیامبر و مؤمنانی که در حال رکوع زکات می‌دهند، در طول ولایت خداوند است و پرتوی از حاکمیت او.
ب- پرداخت زکات در حال رکوع - نشانه فرد تعیین‌شده برای حکومت و ولایت است. شهید مطهری نوشته است:
«آیه. مطلب را به شکلی بیان می‌کند که عمومیت بردار نیست، و به هیچ وجه نمی‌توان احتمال داد که این آیه نیز در صد بیان وارء اثباتی عام است؟ [2] زیرا قرآن در اینجا در صدد بیان یک قانون کلی نیست، نمی‌خواهد استجاب یا وجوب اداء زکات در حال رکوع را بیان کند و به عنوان تشریع یک مندوب یا یک فریضه اسلامی جعل قانون کند. بلکه اشاره به عمل واقع شده‌ای که فردی در خارج انجام داده و اکنون قرآن، عمل را مصرف آن فرد قرار داده و به نحو کفایه حکمی را که همان ولایت خواص است اثبات می‌کند.»[3]
حال باید دید آن شخص معین کیست و این ولایتی که خداوند متعال را برای او ثابت کرده است، چه نوع ولایتی است؟
بر اساس شأن نزول‌های متعدد و روایات بسیار، شخصیت مورد نظر در آیه شریفه حضرت امیرالمؤمنان، علی بن ابیطالب (ع)، است، بنابراین، از آیه شریفه استفاده می‌شود که ولایت و سرپرستی بر مؤمنان، از آن خدا، رسول او و علی بن ابی طالب (ع)، است.
[1] سوره مائده (5) آیة 55
[2] منظور از ولاء اثباتی عام، دوستی و محبت همة مؤمنان نسبت به یکدیگر است.
[3] ولادها و ولایت‌ها، ص 30.
مقدمه...............................................................................................................
موضع رسول اکرم (ص) در مورد آینده..................................................
الف- مسأله اول.............................................................................................
ب- مسأله دوم...............................................................................................
ولایت امام علی (ع) در قرآن کریم (1).......................................................
آیه تبلیغ...........................................................................................................
شأن نزول آیه................................................................................................
مراد از مولی..................................................................................................
ولایت امام علی (ع) در قرآن کریم(2) .......................................................
آیه اکمال........................................................................................................
مراد از الیوم چه روزی است؟ .............................................................................
الف- نظر زمخشری .....................................................................................
ب- عده‌ای گفته‌اند مراد از «الیوم» روز فتح مکه‌است!.............................
ب: روز عرفه..................................................................................................
ت: مراد از «الیوم» روز عید غدیر خم است. .............................................
شأن نزول آیه
شواهد و قرائن موجود در آیه..............................................................................
آخرین سخن............................................................................................................
فهرست منابع..................................................................................................