پایان نامه نقش سازمان یونسکو در حفاظت از صلح و امنیت بین المللی
چکیده
داشتن آرامش و زیستن در محیطی سرشار از صلح و امنیت از دیرباز جزء دغدغههای بشریت بوده است. بر این اساس جامعه بشری همواره در تلاش بوده است تا زمینه های پایداری صلح و امنیت بین المللی را فراهم سازد. امروزه این اعتقاد وجود دارد که صلح و امنیت بینالمللی به مفهوم واقعی آن در سایه وجود دموکراسی و رعایت حقوق و آزادیهای بنیادین بشر شکل میگیرد. از سویی دیگر لازمه صلح و امنیت پایدار در جهان همکاری و روابط دوستانه میان دولت ها می باشد. در همین راستا سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی آن وظیفه حفظ صلح و امنیت بین المللی را برعهده داشته و بسترهای لازم را برای همکاری میان دولت ها در زمینه های گوناگون فراهم می نمایند. هر چند در این میان به موجب منشور سازمان ملل متحد شورای امنیت طلایه دار حفاظت از صلح و امنیت بینالمللی است، موسسات تخصصی سازمان ملل متحد نیز از طریق گسترش روابط و همکاری های میان دولت ها در حوزه های فعالیت خود زمینه را برای حفظ و تقویت صلح و امنیت بین المللی فراهم می سازند.
مقدمه
یونسکو، سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یکی از مهمترین سازمانهای تخصصی سازمان ملل متحد است. تأسیس و شکل‌گیری این سازمان به کنفرانسی برمی گردد که در آن نمایندگان 44 کشور، طی فراخوان مشترکی که توسط دولتهای بریتانیای کبیر و فرانسه انجام شده بود، در 16 نوامبر سال 1945 در شهر لندن گرد هم آمدند و اساسنامه آن را امضا کردند. [1] اساسنامه مزبور با امضای کشور یونان در تاریخ 4 نوامبر 1946 بهعنوان بیستمین کشور امضا کننده، الزام‌آور شده و یونسکو متولد شد. [2] این سازمان در حال حاضر بیشتر از سازمان ملل متحد، که نقش سازمان مادر را برای آن دارد، دارای عضو می‌باشد و اعضاء آن در حال حاضر به 195 کشور می‌رسد. این سازمان از 3رکن زیر تشکیل می‌شود:
1- کنفرانس عمومی: عالیترین مرجع تصمیم‌گیری یونسکو است که خط مشی و جهت کلی حرکت سازمان را تعیین و هر 2 سال یکبار با شرکت نمایندگان کشورهای عضو تشکیل جلسه می‌دهد. برنامهها و بودجه یونسکو توسط این این رکن تعیین می شود. [3]
2- شورای اجرایی: که اُرگان نظارتی یونسکو در اجرای برنامهها و تصمیمات کنفرانس عمومی است، مقدمات کار کنفرانس عمومی را تهیه و بر اجرای کامل تصمیمات کنفرانس عمومی نظارت میکند. این شورا از ترکیب نمایندگان 51 کشور عضو که برای دوره‌ای 4 ساله توسط کنفرانس عمومی انتخاب می‌شوند، بوجود میآید و سالانه 2 بار تشکیل جلسه می دهد.
3- دبیرخانه: که مسئول اجرای برنامه‌های یونسکو بوده و شامل مدیر کل و کارکنان می‌باشد. دبیر کل، مدیر اجرایی سازمان می‌باشد و هر 4 سال یکبار براساس توصیه‌های شورای اجرایی توسط کنفرانس عمومی انتخاب می‌شود.
1- FEDERICO MAYOR,”The Role of UNESCO in the Construction of Peace”, UNESCO Lib, pp 1-3, at 1.
[2] - نادری قطب‌الدینی، عباس و حمید زنگنه، یونسکو، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول، 1382، ص9.
[3]- نوروزیان، مهدی، آشنایی با سازمان آموزشی علمی و فرهنگی ملل متحد، مجله حقوقی رهیافت، شماره 34، زمستان 1383. ص2.
مهمترین فعالیت یونسکو در زمینه آموزشی در سطح جهان، مبارزه با بیسوادی و ریشهکنی این مساله بوده است. برنامه یونسکو در سطح فرهنگ، سه مرحله اصلی و به هم پیوسته را پیگیری میکند که عبارتند از: آفرینش آثار اصیل، حفظ آثار موجود و نشر و نقد بینالمللی فرهنگها. همچنین در زمینه توسعه علوم گوناگون، برنامههایی دارد که شامل توسعه ساختار اساسی علوم در کشورهای عضو، ترغیب همکاری بینالمللی برای پیشرفت پژوهشها و مدارک علمی و بهکار بردن علوم و تکنولوژی در کارهای عمرانی است.
قسمتی از متن
تشکیلات یونسکو و نحوه رأی‌گیری در این ارکان
طبق ماده 1 اساسنامه سازمان، هدف یونسکو کمک به استقرار صلح و امنیت در جهان از طریق ترویج تشریک مساعی میان ملل در امور تعلیم و تربیت و علوم و فرهنگ و همچنین تقویت احترام جهانی به عدالت، حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادیهای اساسی می‌باشد. لازم به ذکر است که این اهداف نیز بهموجب منشور ملل متحد برای مردم جهان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان یا مذهب مورد تأئید قرار گرفته است.[1] یونسکو در راستای اجرای اهدافش، دارای ساختار و تشکیلاتی می‌باشد که این اهداف به وسیله این ارکان اجرا می‌شود. که این ارکان عبارتند از:
1- کنفرانس عمومی 2- شورای اجرایی 3- دبیرخانه.
[1]- موسی‌زاده، منبع پیشین، ص214.
فهرست
صفحه عنوان
فصل اول: کلیات 1
فصل دوم: آشنایی با سازمان یونسکو و تاثیر اقدامات آن بر صلح و امنیت بینالمللی مقدمه فصل دوم 20
مبحث اول: بررسی شکل‌گیری یونسکو و تشکیلات آن 23
گفتار اول: چگونگی شکل‌گیری یونسکو 23
بند1- پیش از جنگ جهانی اول 24
بند 2- دوران بین دو جنگ جهانی 25
بند3- دوران پس از جنگ جهانی دوم 27
گفتار دوم: تشکیلات یونسکو و نحوه رأی‌گیری در این ارکان 31
بند 1- کنفرانس عمومی 31
بند 2- شورای اجرایی 35
بند 3- دبیرخانه 36
مبحث دوم: نگاهی به اهداف، فعالیت ها و اهم اقدامات یونسکو 37
گفتار اول: بررسی اهداف و حوزه فعالیت های یونسکو 38
بند 1- آموزش 39
بند 2- فرهنگ 43
بند 3- علوم طبیعی 46
بند 4- علوم انسانی و اجتماعی 48
بند 5- ارتباطات و اطلاع رسانی 50
گفتار دوم: بررسی اهم اقدامات یونسکو 52
بند1- حفاظت از میراث فرهنگی 53
بند2- یونسکو و نابودی آپارتاید 58
بند3- یونسکو و آموزش حقوق بشر 60
بند4- بهبود وضعیت زنان 63
بند 5-یونسکو و جوانان 66
بند 6- یونسکو، آفریقا و کشورهای کمتر توسعه یافته 68
نتیجهگیری فصل دوم 71
فصل سوم: مفهوم صلح و امنیت بینالمللی و نهادهای تضمین کننده آن
مقدمه فصل سوم 73
مبحث اول: مفهوم صلح و امنیت بینالمللی و ارتباط آن با مفاهیم بنیادین حقوق بشر و دموکراسی 74
گفتار اول: مفهوم صلح و امنیت بینالمللی 75
بند 1- صلح منفی 76
بند 2- صلح مثبت 77
بند 3- میثاق جامعه ملل و صلح و امنیت بینالمللی 79
بند 4- حفظ صلح و امنیت بینالمللی در منشور سازمان ملل متحد 85
گفتار دوم: ارتباط صلح و امنیت بینالمللی با مفاهیم بنیادین دموکراسی و حقوق بشر 88
بند 1- ارتباط صلح و امنیت بینالمللی با دموکراسی 89
بند 2- ارتباط صلح و امنیت بینالمللی با حقوق بشر 98
مبحث دوم: نهادهای تضمین کننده صلح و امنیت بینالمللی 104
گفتار اول: سازمان ملل متحد و ارکان اصلی آن 104
بند 1- شورای امنیت 105
بند 2- مجمع عمومی 111
بند 3- دبیر خانه(دبیرکل) 113
بند 4- دیوان بینالمللی دادگستری 115
گفتار دوم: گزیدهای از موسسههای تخصصی سازمان ملل متحد 118
بند 1- سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد UNESCO 119
بند 2- سازمان بینالمللی کار ILO 122
بند 3- سازمان بهداشتی جهانی WHO 127
نتیجهگیری فصل سوم 132
فصل چهارم: راهکارها و چالش های یونسکو در حفاظت از صلح و امنیت بینالمللی
مقدمه فصل چهارم 135
مبحث اول: راهکارهای یونسکو برای حفاظت از صلح و امنیت بین المللی 135
گفتار اول: جهانی کردن جامعه اطلاعاتی و توسعه آن 136
گفتار دوم: گفتگو و تعامل میان تمدنها 140
گفتار سوم: ایجاد کمیسیونهای ملی در کشورهای عضو 145
بند 1- نقش مشورتی 147
بند 2- نقش ارتباطی 147
بند 3- نقش اجرایی 148
بند 4- نقش اطلاع رسانی 148
گفتار چهارم: ارتباط با سازمان های غیردولتی 149
مبحث دوم: چالش های سازمان یونسکو 152
گفتار اول: اصل عدم مداخله 153
گفتار دوم : فقر توسعه فرهنگی 157
گفتار سوم : فقدان فرهنگ دموکراسی در کشورها 161
نتیجه گیری فصل چهارم 166
نتیجه گیری نهایی 167
منابع و مآخذ 170