پایان نامه راههای پوشش ریسک در بازار سرمایه
چکیده
اصل ثابتی در فرهنگ سرمایه گذاری وجود دارد مبنی بر اینکه سرمایه از ریسک و خطر گریزان است و به سوی بازده و سود تمایل دارد؛ به همین خاطراست که سرمایهگذاران ریسک گریز، از ورود سرمایه خود به جایی که خطر و ریسک وجود دارد یا افق نامشخصی در برابر سود و اصل سرمایهشان هست، امتناع میکنند. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر راهکارهای پوشش ریسک در بازار سرمایه و تاثیر آن بر تمایل به سرمایهگذاری است. این تحقیق از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی-پیمایشی بوده و از لحاظ هدف نیز جزء تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار فارس میباشد که حجم نمونه مربوطه 385 نفر برآورد گردید. جهت گردآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته با تعداد38 سوال استفاده گردید؛ که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 81/0 و روایی آن نیز با بهرهگیری از نظر اساتید محترم و خبرگان امر مورد تایید واقع شد. داده‌های جمعآوری شده از طریق نرم افزارSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرارخواهندگرفت. نتایج تحقیق حاکی از تایید تمامی فرضیات تحقیق( سه فرضیه اصلی و 14 فرضیه فرعی) بود که در این راستا پیشنهاداتی ارائه گردید.
کلمات کلیدی: ریسک بازار اولیه، ریسک بازار ثانویه، ریسک غیرمالی،پوشش ریسک، تمایل به سرمایهگذاری
با توسعه بازارهای مالی در دنیا روز به روز اهمیت و اثرگذاری آنها در تمام جنبه‌های تمدن بشری از جمله اقتصاد و سیاست افزایش یافته است. بحران‌های مالی ناشی از ریسکهای اوراق بهادار یا یک نوع ابزار مالی در یک کشور می تواند به راحتی زنجیرهای از بحران‌ها را در گستره بزرگی از کشورها ایجاد کند. مانند بحران ناشی از وام‌های رهنی در امریکا در اواخر سال 2007 که بازارهای مالی دنیا را با مشکلات بسیاری مواجه کرد. همین موضوع سبب شده توجه و حساسیت نسبت به بازارهای مالی نیز بیشتر شود. در جهان اسلام نیز در سال‌های اخیر با درک نیاز به توسعه بازارها و ابزارهای مبتنی بر شریعت اسلامی، که متناسب با اصول اسلامی باشد، بازارهای مالی اسلامی با سرعت بسیار زیادی در حال توسعه و تجهیز هستند.لذا در این رابطه سعی بر آن است تا ضمن بررسی عوامل ریسک در بازارهای مذکور، به نحوه پوشش آن نیز اشاره گردد.
1-1 بررسی تاثیر ریسک عدم جمعآوری وجوه نقد به میزان کافی، بر تمایل به سرمایهگذاری
1-2 بررسی تاثیر ریسک سوء استفاده واسط از وجوه دریافتی، بر تمایل به سرمایهگذاری
1-3 بررسی تاثیر ریسک عدم فروش دارایی به واسط، بر تمایل به سرمایهگذاری
1-4 بررسی تاثیر ریسک عدم اجاره دارایی توسط بانی در مرحله بعد، بر تمایل به سرمایهگذاری
2.بررسی تاثیر ریسکهای موجود در بازار ثانویه، بر تمایل به سرمایهگذاری
2-1 بررسی تاثیر ریسک نرخ سود یا اجارهبها، بر تمایل به سرمایهگذاری
2-2 بررسی تاثیر ریسک اعتباری، بر تمایل به سرمایهگذاری
2-3 بررسی تاثیر ریسک تورم، بر تمایل به سرمایهگذاری
2-4 بررسی تاثیر ریسک عملیاتی، بر تمایل به سرمایهگذاری
2-5 بررسی تاثیر ریسک نواسانات نرخ ارز، بر تمایل به سرمایهگذاری
2-6 بررسی تاثیر ریسک نقدینگی، بر تمایل به سرمایهگذاری
3.بررسی تاثیر ریسکهای غیرمالی، بر تمایل به سرمایهگذاری
3-1 بررسی تاثیر ریسک سیاسی، بر تمایل به سرمایهگذاری
3-2 بررسی تاثیر ریسک ناشی از دخالت دولت، بر تمایل به سرمایهگذاری
3-3 بررسی تاثیر ریسک قوانین و مقررات، بر تمایل به سرمایهگذاری
3-4 بررسی تاثیر ریسکهای مرتبط با دارایی، بر تمایل به سرمایهگذاری
ریسک: ریسک در اصطلاح عبارت است از امکان تفاوت بازده از مقدار مورد انتظار. در سرمایهگذاری، ریسک یعنی احتمال اینکه بازده واقعی (برحسب واحد پول یا درصد) از بازده مورد انتظار متفاوت شود (بری گام و دیگران، 1384 :37).
بازارهای مالی به دو گروه بازار پول و بازار سرمایه تقسیم می شوند. در بازار پول، اوراق بهادار با سررسید کوتاه مدت (کمترازیک سال) به منظور تأمین مالی کوتاه مدت و در بازار سرمایه، اوراق بهادار با سررسیدهای طولانی تر (معمولاً بیش از یک سال) جهت تأمین مالی داراییهای میان مدت و بلندمدت شرکتها، مورد مبادله قرار می گیرند. بازار سرمایه نیز خود به دو گروه بازار اولیه و بازار ثانویه قابل تقسیم می باشد که نوع اول، مکانی برای مبادله اوراق بهادار تازه انتشار یافته و نوع دوم، محلی برای مبادله اوراق بهادار از قبل منتشر شده هستند (رجب زاده و همکاران، 1385).
بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یکسال دارند. بعبارت صحیح تر بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد (قلی زاده و همکاران، 1391).
پوشش ریسک اقتصادی براساس اصل تنوع بخشی منابع و ایجاد تقارن میان دارایی ها و هزینه ها انجام می شود.
در این زمینه پوشش ریسک ترازنامه از طریق تغییر اندازه یا تجدید قیمت دارایی‌ها و یا بدهی‌ها برای کاهش ریسک نرخ بهره انجام می‌گیرد. پوشش ریسک مشارکتی براساس برنامه‌های توزیع و تسهیم ریسک برمبنای مشارکت انجام می شود. پوشش ریسک مشارکتی یکی از راهبردهای اثر بخش برای مدیریت ریسکهای نرخ ارز میباشد. پوشش ریسک قراردادی بر ابزارهای انتفاعی و قراردادی متمرکزشده است.
فهرست مطالب
Contents
فصل اول: کلیات تحقیق.. 1
1-1مقدمه. 2
1-2 بیان مساله. 3
1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق.. 4
1-4 اهداف تحقیق.. 7
1-5 فرضیات پژوهش... 8
1-6 مدل مفهومی تحقیق.. 10
1-7 روش تحقیق.. 10
1-7-1 جامعه آماری و روش نمونهگیری.. 10
1-7-2 روش و ابزار گردآوری اطلاعات... 11
1-7-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات... 11
1-7-4 قلمرو تحقیق ( زمانی ، مکانی ، موضوعی ) 11
1-8 تعریف اصطلاحات... 11
1-9 تعاریف عملیاتی.. 13
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق.. 14
2-1 مقدمه. 15
2-2 سرمایه گذاری و استراتژهای مالی.. 18
2-3 استراتژهای مالی.. 18
2-4 ریسک... 20
2-4-1 عوامل مؤثر بر ریسک و بازده سرمایه گذاری در محصولات مالی.. 21
2-4-2 عوامل کلان(ریسک سیستماتیک) 21
2-4-2-1 سیاستها و خط مشی‌های دولت... 21
2-4-2-2 عوامل فرهنگی و اجتماعی.. 22
2-4-2-3 وضعیت صنعت... 22
2-4-2-4 شرایط اقتصادی و دورانهای تجاری و مالی.. 23
2-4-3 عوامل خرد (ریسک غیرسیستماتیک) 24
2-4-3-1 میزان تقاضا و کشش کالای تولیدی شرکت... 24
2-4-3-2 سیاستها و خط مشی‌های مدیریت... 24
2-4-3-3 وضعیت مالی و حساب‌های شرکت... 25
2-4-3-4 میزان وابستگی تولید شرکت به عوامل حیاتی و به خارج.. 26
2-4-3-5 عوامل غیر اقتصادی.. 26
2-5 مطالعات تجربی تاثیر عوامل غیر اقتصادی بر ریسک و بازده سرمایه گذاری در محصولات مالی.. 27
2-5-1 تمایل به ریسک... 27
2-5-2 ادراک ریسک... 27
2-6 ابعاد ادراک ریسک سرمایه گذاری.. 27
2-6-1 عدم اطمینان نسبت به عرضه کنندگان سهام. 28
2-6-2 نگرانی نسبت به وقایع غیر منتظره 28
2-6-3 شفاف نبودن اطلاعات... 29
2-6-4 نقض قوانین و مقررات... 29
2-7 انواع ریسک و روشهای پوشش آن. 30
2-9-7 ریسک بازار اولیه. 30
2-7-1-1 ریسک عدم جمعآوری وجوه نقد به میزان کافی.. 30
2-7-1-2 ریسک سوءاستفاده واسط از وجوه دریافتی.. 30
2-7-1-3 ریسک عدم فروش دارایی به واسط.. 31
2-7-1-4 ریسک عدم اجاره دارایی توسط بانی در مرحله بعد. 31
2-7-2 ریسک بازار ثانویه. 32
2-9-2-1 ریسک نرخ سود با اجارهبها 32
2-9-2-2 ریسک اعتباری.. 33
2-7-2-3 ریسک تورم. 35
2-7-2-4 ریسک عملیاتی.. 36
2-9-2-5 ریسک بازار. 36
2-9-2-6 ریسک نرخ ارز. 37
2-7-2-7 ریسک نوسانات قیمتها 37
2-7-2-8 ریسک نوسانات نرخ بهره 37
2-7-2-9 ریسک نقدینگی.. 38
2-7-2-10 ریسک سرمایهگذاری مجدد. 38
2-7-2-11 ریسک اعمال اختیارات مهندسان مالی جهت طراحی ابزارهای مناسب... 39
2-7-3 ریسکهای غیرمالی.. 40
2-7-3-1 ریسک سیاسی.. 40
2-7-3-2 ریسک دولت... 40
2-7-3-3 ریسک قوانین مقررات... 40
2-9-3-4 ریسکهای مرتبط با دارایی.. 41
2-9-3-5 ریسک هزینههای غیرجاری (غیرعملیاتی) 43
2-10 پیشینه تحقیق.. 44
2-10-1 پیشینه داخلی.. 44
2-10-2 پیشینه خارجی.. 47
فصل سوم: روش تحقیق.. 50
3-1 مقدمه. 51
3-2 فرایند انجام تحقیق.. 52
3-3 روش تحقیق.. 53
3-4 جامعه آماری.. 53
3-5 تعیین حجم نمونه. 53
3-6 ابزارجمعآوری دادهها 54
3-7 روایی پرسشنامه. 55
3-8 پایایی پرسشنامه. 55
93- روش و تجزیه و تحلیل داده 55
فصل چهارم: یافته‌های تحقیق.. 56
4-1 مقدمه. 57
4-2- یافته‌های پژوهش... 58
4-3 آمار توصیفی.. 58
4-3-1 جنسیت پاسخگویان. 58
4-3-2 توزیع فراوانی میزان تحصیلات پاسخگویان. 59
4-3-3 توزیع فراوانی میزان سابقه فعالیت پاسخگویان در بورس... 60
4-4 آمار استنباطی.. 61
4-4-1 آزمون فرضیه های تحقیق.. 61
4-4-1-1 فرضیه اصلی اول: ریسکهای موجود در بازار اولیه بر تمایل به سرمایهگذاری تاثیر دارد. 61
4-4-1-2 فرضیه اصلی دوم: ریسکهای موجود در بازار ثانویه، بر تمایل به سرمایهگذاری تاثیر دارد. 61
4-4-1-3 فرضیه اصلی سوم: ریسکهای غیرمالی، بر تمایل به سرمایهگذاری تاثیر دارد. 62
4-4-1-4 سوال اول: ریسک غالب تأثیرگذار بر تمایل به سرمایه گذاری کدام است؟. 63
4-4-1-5 سوال دوم: ریسک غالب در بازار اولیه تأثیرگذار بر تمایل به سرمایه گذاری کدام است؟ 64
4-4-1-6 سوال سوم: ریسک غالب در بازار ثانویه تأثیرگذار بر تمایل به سرمایه گذاری کدام است؟ 64
4-4-1-7 سوال چهارم: ریسک غالب در بازار غیرمالی تأثیرگذار بر تمایل به سرمایه گذاری کدام است؟ 65
4-5 رتبه‌بندی ریسک های بازار اولیه. 67
4-6 تحلیل رتبه‌بندی بازارهای اولیه. 67
4-7 تحلیل رتبه بندی ریسک بازار ثانویه. 68
4-8 تحلیل ریسک های موجود در بازار های غیرمالی.. 69
4-9 تحلیل رتبه بندی.. 70
4-9-1 ریسک های موجود در بازارهای سه گانه. 70
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات... 71
5-1 مقدمه. 72
5-2 بحث و نتیجه گیری.. 73
5-3 پیشنهادات... 77
5-3-1 پیشنهادات بر اساس فرضیه اصلی اول. 77
5-3-2 پیشنهادات بر اساس فرضیه اصلی دوم. 78
5-3-3 پیشنهادات بر اساس فرضیه اصلی سوم. 79
5-4 سایر پیشنهادها 80
5-5 پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. 81
منابع و مآخذ. 82
منابع فارسی.. 83
منابع انگلیسی.. 86
ضمائم. 88
ضمیمه الف- پرسشنامه. 89
ضمیمه ب: خروجی.. 92