پایان نامه رابطه¬ی هوش معنوی با رهبری موثق مدیران و کارکنان
چکیده
در شرایط پیچیده، ناپایدار، متغیر، غیرقابل پیش بینی و رقابتی محیط امروزی، رهبر سازمانی نیازمند ایجاد اعتماد افزون تر با کارکنان است. سبک رهبری موثق ( اصیل) روش مناسبی برای افزایش اعتماد محسوب می شود. بنابراین در این پژوهش برآنیم تا میزان اعتماد و موثق بودن رهبری در نزد پیروان بحث کنیم و رابطه این سبک از رهبری را با هوش معنوی بررسی کنیم تا در واقع ببینیم هوش معنوی رهبران با سبک رهبری موثق ایشانرابطه دارد؟ و آیا می توان با ایجاد فضای معنوی در سازمانها روابط میان رئیس و مرئوس بهبود بخشید؟ و سوال اصلی این پژوهش این است که آیا بین میزان هوش معنوی رهبران و موثق بودن آنان نزد زیردستانشان رابطهی معناداری وجود دارد؟
جامعه آماری تحقیق مدیران و کارکنان فدراسیون ورزش های جانبازان و معلولین می باشد که با استفاده از روش پژوهش توصیفی، کاربردی و پیمایشی انجام گردید. به تعداد 185پرسشنامه (N=) توزیع گردید. و فرضیه های تحقیق با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه حاصله نشان داد که با 99٪اطمینان بین هوش معنوی و رهبری موثق رابطهی معنادار وجود دارد.
واژگان کلیدی: معنویت، هوش معنوی، رهبری موثق، خودآگاهی، شفافیت در روابط، پردازش متعادل و جنبه های درونی اخلاقی
مقدمه
با توجه به اینکه معنویت و هوش معنوی در ایجاد ارزشها و دیدگاه های افراد نقش عمده ای ایفا می کند، بررسی این مفهوم در ادبیات کسب و کار بسیار ضروری و حیاتی خواهد بود، چرا که افراد با چیزی بیش از جسم و فکر خود وارد محیط کار می شوند، آنها روح منحصر بفرد خود را هم به محیط کار می آورند و از این طریق بر اثربخشی و کارایی سازمان تاثیر عمده ای می گذارند. شاید به همین دلیل است که اخیراً در واکنش به چالش های اخلاقی و عدم وجود معنویت در دنیای کسب و کار، تئوری رهبری و تحقیقات در پی بیان ادبیات " رهبری موثق" برآمده اند( الجرا، 2012: 118).رهبران موثق با نشان دادن معیارهای اخلاقی، امانت داری و یکپارچگی، باعث می شوند پیروان، هویت خود را با آنها بازیابند و خود را بعنوان افرادی امین و دارای استانداردهای اخلاقی و یکپارچگی بالا بدانند. بدین ترتیب رهبران موثق هویت اجتماعی پیروانشان را با ایجاد یک حس عمیق از ارزشهای اخلاقی همراه با نمایش سطوح بالایی از صداقت و انسجام، افزایش دهند.
بخشی از متن
شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق
معنویت[1]
در لغت نامه دهخدا، معنویت به معنای معنوی بودن است و معنوی یعنی: منسوب به معنی، حقیقی، راست، اصلی، ذاتی، مطلق، باطنی و روحانی( دهخدا، 763). فرهنگ لغت آکسفورد نیز معنویت را اینگونه معنی کرده است:" حالت یا ویژگی علاقمندی و توجه به مسائل معنوی به عشق یا دلبستگی به پدیده های معنوی".
هوش معنوی[2]
در تعریف آمرام، هوش معنوی توانایی بکارگیری منابع ارزشی و کیفیت های معنوی است به گونه ای که بتواند کارکرد روزانه و آسایش و سلامت روحی و روانی را ارتقا دهد(آمرام، 2007: 2).
رهبری موثق[3]
لاتانز و آویلیو[4] رهبری موثق را " فرایندی می دانند که از توانمندی های روانی درست و قراین سازمانی توسعه یافته نشات می گیرد که نتایج آن هم در خودآگاهی بیشتر و رفتارهای درست خودتنظیمی در رهبران و همکاران باعث خودشکوفایی می شود( سکتون، 2007: 1).
خودآگاهی[5]
اشاره دارد به فهمیدن اینکه یک فرد چگونه هدایت میشود و دنیا را معنی می کند و نحوه برداشت وی از فرایندها برنگرش فرد در طول زمان تاثیر دارد. همچنین خودآگاهی به پی بردن نقاط قوت و ضعف فردی اشاره کرده و شناختن ماهیت وجودی خویش که شامل بازگویی خویش به دیگران و پی بردن به میزان نفوذی که فرد بر سایرین دارد.
شفافیت در روابط[6]
اظهار اعتماد به سایرین. مثلاً افزایش اعتماد و شناخت از طریق بازگویی درست خصوصیات و بازگو کردن آزادانه خصوصیات و بیان نحوه تفکر صحیح و احساسات فردی در حالی که سعی در برطرف نمودن عواطف نادرست نماییم.
پردازش متعادل[7]
نشان دهنده این است که این افراد بطور هدفمندانه ای تمام اطلاعات مرتبط را قبل از اتخاذ تصمیم بررسی می کنند. همانند کسانی که در پی کسب دیدگاه هایی هستند که موقعیت آنها را عمیقاَ به چالش می کشاند.
جنبه های درونی اخلاق[8]
اشاره به درونی سازی و هماهنگی در خودتنظیمی دارد. داشتن نظم در خود تنظیمی با بکارگیری استانداردهای معنوی درونی و ارزش های گروهی، سازمانی و هنجارهای اجتماعی، و اعمال نتایج آن در تصمیمات و رفتارها که هماهنگ با این ارزشهای درونی شده باشد(نیدر و اسکریشیم، 2011: 1147).
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 بیان مسأله............................................................................................................................................................ 1
1-2 اهمیت و ضرورت موضوع .................................................................................................................................. 2
1-3 گزاره های تحقیق................................................................................................................................................ 5
1-1-3 پرسش های اصلی و فرعی........................................................................................................................... 5
2-1-3 فرضیه های تحقیق....................................................................................................................................... 5
3-1-3 اهداف تحقیق یا نتایج مورد انتظار.............................................................................................................. 6
1-4 روش کلی تحقیق................................................................................................................................................ 6
1-1-4 قلمرو موضوعی تحقیق................................................................................................................................. 6
2-1-4 قلمرو مکانی تحقیق...................................................................................................................................... 6
3-1-4 قلمرو زمانی تحقیق .................................................................................................................................... 7
4-1-4 روش نمونه گیری و تخمین حجم جامعه .................................................................................................. 7
5-1-4 روشهای گرداوری داده ها و ابزار مورد استفاده برای آن ........................................................................... 7
1-5 روش های تحلیل داده ها .................................................................................................................................. 7
1-6 چارچوب نظری تحقیق ....................................................................................................................................... 8
1-7 شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق ....................................................................................................................10
1-1-7 معنویت........................................................................................................................................................ 10
2-1-7 هوش معنوی..................................................................................................................................................... 10
3-1-7 رهبری موثق..................................................................................................................................................... 11
4-1-7 خودآگاهی ........................................................................................................................................................ 11
5-1-7 شفافیت در روابط ............................................................................................................................................. 11
6-1-7 پردازش متعادل ............................................................................................................................................... 11
7-1-7 جنبه های درونی اخلاق .................................................................................................................................. 11
1-8 خلاصه فصل .................................................................................................................................................... 12
فصل دوم: ادبیات تحقیق
1-1 مقدمه.................................................................................................................................................................... 14
2-1 بخش اول: ادبیات تحقیق .................................................................................................................................... 16
1-2-2 هوش و انواع آن.......................................................................................................................................... 16
2-2-2 معنویت........................................................................................................................................................ 18
1-2-2-2 رویکردهای مختلف در رابطه با معنویت................................................................................ 20
2-2-2-2 تعریف عملیاتی معنویت در محیط کار .................................................................................. 22
3-2-2-2 تفاوت میان دین و معنویت .................................................................................................... 23
3-2-2 هوش معنوی .......................................................................................................................................... 25
1-3-2-2 اجزاء هوش معنوی ................................................................................................................ 33
2-3-2-2 تعریف عملیاتی هوش معنوی .............................................................................................. 34
3-3-2-2 کاربرد هوش معنوی در محیط کار ........................................................................................ 35
4-3-2-2 ابعاد هوش معنوی ................................................................................................................. 39
5-3-2-2 هوش معنوی از دیدگاه های مختلف.................................................................................... 41
6-3-2-2 رشد هوش معنوی .................................................................................................................. 47
7-3-2-2 مولفه های هوش معنوی در اسلام ....................................................................................... 49
8-3-2-2 نحوه سنجش هوش معنوی در افراد ....................................................................................... 51
9-3-2-2 نحوه اندازه گیری هوش معنوی با استفاده از مدل ویگلور ..................................................... 54
4-2-2 رهبری موثق ............................................................................................................................................ 55
1-4-2-2 تعریف رهبری ........................................................................................................................ 55
2-4-2-2 مروری بر سبک های رهبری .................................................................................................. 61
3-4-2-2 مفهوم موثق بودن ................................................................................................................... 67
4-4-2-2 ابعاد رهبری موثق .................................................................................................................... 74
1-4-4-2-2 خودآگاهی ................................................................................................................... 74
2-4-4-2-2 پردازش متعادل ........................................................................................................... 75
3-4-4-2-2 جنبه های درونی اخلاق ............................................................................................. 76
4-4-4-2-2 شفافیت در روابط ......................................................................................................... 77
5-4-2-2رهبری موثق در محیط کار ....................................................................................................... 79
3-1 بخش دوم: پیشینه تحقیقات انجام شده ............................................................................................................... 81
1-3-2 تحقیقات خارجی .......................................................................................................................... 81
2-3-2 تحقیقات داخلی ............................................................................................................................ 97
4-1 بخش سوم: بحث و نتیجه گیری ....................................................................................................................... 102
5-1 بخش چهارم: مدل مفهومی تحقیق .................................................................................................................. 105
6-1 خلاصه فصل ...................................................................................................................................................... 106
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
1-3 مقدمه ................................................................................................................................................................. 108
2-3 روش تحقیق ......................................................................................................................................................108
3-2 ابزار گردآوری اطلاعات ..................................................................................................................................... 109
4-2 ساختار پرسشنامه................................................................................................................................................ 110
5-2 جامعه آماری ..................................................................................................................................................... 111
6-2 روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه ........................................................................................................... 112
7-3 متغیرهای تحقیق .................................................................................................................................................. 112
8-3 روایی و پایایی پرسشنامه ....................................................................................................................................... 113
9-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها ................................................................................................................................ 114
10-3 تحلیل عاملی تاییدی ........................................................................................................................................... 115
11-3 تحلیل معادلات ساختاری .................................................................................................................................... 116
12-3 خلاصه فصل ....................................................................................................................................................... 117
فصلچهارم : تجزیهوتحلیلداده ها
1-4 مقدمه ................................................................................................................................................................... 119
2-4 توصیفویژگیهایجمعیت شناختیاعضاینمونه ............................................................................................. 119
1-2-4 جنسیت .............................................................................................................................. 120
2-2-4 سن ...................................................................................................................................... 121
3-2-3 تجربه کاری........................................................................................................................... 122
4-2-3 وضعیت تحصیلی................................................................................................................... 123
5-2-4 سطح سازمان .................................................................................................................... 124
3-4 آمار استنباطی .............................................................................................................................................. 125
1-3-4 ضریبهمبستگیبینمتغیرهایپژوهش ........................................................................... 125
2-3-4 ارزیابیبخشاندازه گیریمدل ........................................................................................... 126
1-2-3-4 تحلیلعاملیتاییدیمتغیر هوش معنوی ...................................................................... 126
2-2-3-4 تحلیلعاملیتاییدیمتغیر رهبری موثق ........................................................................ 127
1-3-3-4 مدلسازیمعادلاتساختاری ........................................................................................... 129
2-3-3-4 فرضیه تحقیق .................................................................................................................. 131
5-4 خلاصه فصل ......................................................................................................................................................... 132
فصلپنجم: نتیجه گیریوپیشنهادات
1-5 مقدمه ................................................................................................................................................................... 134
2-5 بررسیاجمالیتحقیق ........................................................................................................................................... 134
3-5 نتایجحاصلازآمارتوصیفی ................................................................................................................................. 134
4-5نتایجحاصلازآماراستنباطی ............................................................................................................................... 134
5-5 نتایجحاصلازفرضیاتتحقیق ............................................................................................................................ 135
6-5 نتیجهگیریوپیشنهادات ..................................................................................................................................... 137
1-6-5 پیشنهاداتیبرایسازمانموردمطالعه ................................................................................................. 138
2-6-5 پیشنهادهاییبرایتحقیقاتآتی ........................................................................................................ 139
7-5 محدودیتهایوتنگناهایتحقیقحاضر ........................................................................................................... 140
8-5 خلاصه فصل ........................................................................................................................................................ 140
منابع و مآخذ
فارسی.............................................................................................................................................................................. 141
انگلیسی........................................................................................................................................................................... 143