مواد دیرگداز و نسوز
عنوان صفحه
مواد دیرگداز و نسوز 1
مواد اصلی دیرگداز 3
شناسایی بر اساس رفتار شیمیایی 4
کاربرد مواد دیر گداز 6
فرایند تولید مواد دیرگداز 7
تولید به روش سرامیک های درشت دانه 7
آماده سازی 8
شکل دادن 9
خشک کردن و عملیات حرارتی تادمای 800 درجه سانتیگراد 10
پخت 10
عملیات نهایی 12
آزمایشات معمول در مورد مواد ومحصولات نسوز 12
آزمایشات دیگر 23
مواد دیر گداز و نسوز
مواد دیر گداز به مواد معمولاً غیر فلزی گفته می شود که می توانند در درجه حرارتهای بالا پایدار باشند . بنابراین مواد نسوز باید قابلیت حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد نظر را در درجه حرارتهای بالا و شرایط محیط عمل داشته باشند .
قدرت پایداری در درجه حرارتهای زیاد اگر چه یک عامل تعیین کننده برای گروه بندی یک ماده به عنوان یک دیر گداز می باشد ولی با این حال انتظار می رود که ماده نسوز در مقابل نیروهای مخرب دیگری که احیاناً در شرایط عمل رو به رو می شوند نیز مقاوم باشد . عوامل مخرب عبارتند از سایش ، ضربه ، ضربه های حرارتی ، حمله شیمیایی و بار مکانیکی زیاد در درجه حرارت بالا . موارد استعمال گوناگون مواد نسوز و شدت وضعیت نسوز را برای ارضای آن شرایط روشن می گرداند تعداد محصولات نسوز که با توجه به ترکیبات متنوع و نامحدود موارد موارد دیر گداز مختلف به دست می آید آنقدر زیاد است که برای بحث در مورد این محصولات ، باید مواد نسوز را طبقه بندی نمود .
نسوزها را به چندین طریق می توان بندی کرد ولی مناسبترین آنها بر پایه ترکیبات کلی و در درجه دوم شرایط فیزیکی و خواص مشخصه آنها می باشد .
نمونه های اولیه آجر نسوز شامل موارد زیر است :
1- آجرهای آلومینو سیلیکاتی
2- آجرهای بازی
3- آجرهای سیلیسی
4- آجرهای عایق بندی
5- نسوزهای مخصوص : C-Sic –Zro2 زیرکن – بریدها و نیتریدها
البته آجرها قبلاً شکل داده شده و معمولاً قبل از مصرف در درجه حرارت بالا حرارت داده می شوند ولی در بعضی موارد گرما ندیده و با پیوند های شیمیایی محکم می گردند مانند گروهی از آجرهای دو لومیتی و منیزیتی زفت اندود شده که اساس به هم پیوستگی آنها اتصالات شیمیایی است .
آجرها از نظر ابعاد و شکل خارجی نیز طبقه بندی می شوند و معمولاً به صورت اندازه های استاندارد و شکل های مخصوص به کار می روند که در قسمت شکلهای استاندارد آجرها مفصلاً به آنها خواهیم پرداخت .
از نگاهی دیگر می توان محصولاتی را که در دماهای بالا (بین 600 تا 2000درجه سانتیگراد ) در دستگاههای و کوره ها در صنایع مختلف به کار گرفته می شوند را به عنوان دیر گدازها توصیف کرد و می توان چهار گروه از موارد دیر گداز را به صورت زیر از یکدیگر متمایز کرد :
1- محصولات شکل دار (آجرها)
2- محصولات بی شکل که مونولیتیک نیز نامیده می شوند (جرمهای سازه ای و تعمیراتی و مواد اتصال دهنده )
3- محصولات ویژه (المانهای سازه ای)
4- محصولات عایق
از آنجایی که نقطه خمیری شدن مواد نسوز در بکارگیری آنها همیت به سزایی دارد نمونه آزمایشی ان را به صورت مخروطهای زیگر می سازند و ابتدا در آزمایشگاه نقطه خمیری شدن آن را بدست می آورند . مخروط زیگر یک مخروط سه گوش مثلث القاعده باریک و بلندی می باشد و روی قاعده اش در کوره آزمایش قرار داده می شود . مخروط بر حسب ترکیب خود در درجه حرارت معینی نرم و سرش به سمت قاعده خم می گردد . در موقع آزمایش با بهره گیری از نمودارهای استاندارد که درجه حرارت خمیری شدن آنها معلوم است ، درجه حرارت کوره را به تدریج بالا می برند و زمانی که نمونه آزمایشی نرم و خمیری گردید در مقایسه با مثلاً سه مخروط استاندارد دیگر که یکی وا رفته و دیگری خم گشته و سومی هنوز نرم نشده به درجه حرارت خمیری شدن ماده نسوز مورد آزمایش پی می برند