گزارش کارآموزی بررسی ارقام مختلف پنبه در 64 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول............................................................................................................... 1
زراعت پنبه............................................................................................................ 1
تاریخچه و کلیات................................................................................................... 2
اهمیت اقتصادی پنبه.............................................................................................. 4
خصوصیات گیاهی................................................................................................ 5
ترکیبات پنبه .......................................................................................................... 7
تناوب زراعی ........................................................................................................ 11
مواد غذایی مورد نیاز پنبه..................................................................................... 11
طریقة مصرف کود در زراعت پنبه....................................................................... 12
زمان کاشت پنبه.................................................................................................... 14
روشهای مختلف کاشت پنبه.................................................................................. 15
آبیاری.................................................................................................................... 17
کنترل علفهای هرز ............................................................................................... 20
آفات و بیماریها...................................................................................................... 20
برداشت................................................................................................................. 23
میزان عملکرد پنبه................................................................................................. 24
فصل دوم............................................................................................................... 27
گونه ها و ارقام..................................................................................................... 27
فصل سوم............................................................................................................. 31
معرفی ارقام مختلف پنبه....................................................................................... 31
معرفی رقم ورامین................................................................................................ 32
معرفی رقم ساحل ................................................................................................ 35
معرفی رقم اولتان.................................................................................................. 38
معرفی رقم دلتاپاین 16......................................................................................... 41
معرفی دکتر عمومی ............................................................................................. 44
معرفی رقم مهر..................................................................................................... 47
معرفی رقم بختگان................................................................................................ 50
معرفی رقم بلغار 433........................................................................................... 52
معرفی رقم آریا..................................................................................................... 52
معرفی رقم آکالا.................................................................................................... 53
معرفی رقم استون ویل 2 بی................................................................................. 53
معرفی رقم امپایر.................................................................................................. 53
معرفی رقم پی مستر ............................................................................................ 54
معرفی فیلستانی..................................................................................................... 54
معرفی رقم کوکر 100.......................................................................................... 54
معرفی رقم کوکر 100 ویلت................................................................................. 55
معرفی رقم گیزا..................................................................................................... 55
معرفی رقم لاکت.................................................................................................... 56
معرقی لایتینگ اکسپرس........................................................................................ 56
معرفی رقم 108 اف.............................................................................................. 56
فهرست منابع ....................................................................................................... 57
تاریخچه و کلیات
پنبه (cotton) دارای چند گونة زراعی می باشد که به نظر می رسد منشاء اولیه آنها آفریقای استوایی باشد. ظاهراً پنبه از این منطقه و در زمانی که تمام قاره ها به هم وصل بودهاند، به سایر مناطق جهان شامل جنوب غربی و جنوب شرقی آسیا، استرالیا و آمریکا راه یافته است. پس از جدا شدن قاره ها از یکدیگر (در حدود 100 میلیون سال پیش و در دورة مزوزوئیک)، گروه های ژنتیکی مستقل در آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی، جنوب غربی آسیا، شمال شرقی آفریقا و هند تکامل یافتند. ظاهراً دو گونة دیپلوئید (26=n2) گوسیپیوم آربوریوم (Gossypium arboreum) و گوسیپیوم هر باسیوم (G.herbaceum) در اتیوپی و مناطق عرب نشین از G.herbaceum race africanum بوجود آمده اند. سابقه تولید و مصرف الیاف این گونه ها در مناطق فوق به حدود 5000 سال پیش می رسد. بعضی عقیده دارند که این دو گونه دیپلوئید در هند و آسیای شرقی اهلی شده و از هند به مصر، چین و جنوب اقیانوس آرام رفته است. سابقه مصرف پنبه در هند و پاکستان به حدود 3000 سال پیش از میلاد مسیح می رسد.
دو گونة زراعی پنبه دنیای جدید شامل گوسیپیوم هیرسوتوم (G.hirsutum)، که بنام پنبه آپلند (upland cotton) شناخته می شود، در آمریکای مرکزی و مکزیک و گوسیپیوم باربادنز (G.Barbadense) که بنام پنبه پی ما (Pima cotton) شناخته می شود در آمریکای جنوبی و از تلاقی نژادی از G.herbaceum با (G.raimondii) یا (G.thuberi) و یا هر دوی آنها حاصل شده اند. در نتیجه دو گونة زراعی پنبه دنیای جدید آلوتتراپلوئید (52= n2) می باشند. تلافی های بین دو گونه ای و انتخاب انسانی سبب اختلاط گونه ها شده و ارقام پرتولیدی بوجود آمده است.
سابقة کشت و کار پنبة آپلند در مکزیک و کشت پنبه پی ما در آمریکای جنوبی به حدود 3500 سال پیش از میلاد مسیح می رسد. در حال حاضر قسمت اعظم (حدود 90 درصد) سطح زیر کشت پنبه در جهان به پنبه آپلند تعلق دارد. بذر ارقام این گونه توسط انگلیسی ها و در جریان جنگ داخلی آمریکا، در مستعمرات انگلیس توزیع شد و کشت آن ترویج گردید تا الیاف پر کیفیت مورد نیاز صنایع بافندگی انگلیس تأمین گردد. تولید پنبة به عنوان یک گیاه لیفی پس از اختراع دستگاه جین (جدا کننده الیاف از وش) توسط وتیتی در سال 1793 گسترش زیادی یافت. بر اساس اطلاعات موجود، در سال 1998 میلادی حدود 45 میلیون تن الیاف در سراسر جهان مصرف شده است که حدود 20 میلیون تن آن از پنبه استخراج شده است. چین، آمریکا، هند، پاکستان و ازبکستان مهمترین تولید کنندگان پنبه در جهان به شمار می روند.
الیاف پنبه، بعنوان یک فیبر سلولزی طبیعی، دارای خصوصیاتی انحصاری می باشد و هیچ فیبر مصنوعی دیگری تمامی این خصوصیات را به طور یکجا ندارد. نرمی و لطافت، توان جذب و انتقال رطوبت و عرق بدن، قابلیت انعطاف، دوام، استحکام، مقاومت در مقابل فساد شیمیایی، قابلیت شستشو با آب معمولی و نیز خشک شوئی، رنگ گیری و چاپ پذیری، قابلیت تا کردن و سهولت خیاطی از مهمترین خصوصیات پارچه های حاصل از الیاف پنبه می باشند. قابلیت جذب و انتقال رطوبت، الیاف پنبه را برای صنعت لباس سازی بسیار مطلوب ساخته است. پشم عرق بدن را جذب می کند، اما هدایت نمی نماید، الیاف مصنوعی عرق بدن راحتی جذب هم نمی کنند. اما پارچه های پنبه ای عرق بدن را جذب می کنند و به سمت دیگر خود انتقال می دهند تا تبخیر شود. به این طریق، بدن خنک شده و پارچه خشک می گردد که باعث آرامش جسم و جان می شود.
تا اواخر قرن نوزدهم، تولید الیاف بعنوان تنها هدف تولید پنبه محسوب می گردید و دانه را محصول زاید به حساب می آوردند که به طور عمده به مصرف تغذیه نشخوار کنندگان می رسید. تا اینکه پیدایش روشهای اقتصادی روغن گیری به مصرف پنبه دانه بعنوان یک دانة روغنی نیز اهمیت بخشید. با این حال، هنوز هم استحصال الیاف مهمترین هدف تولید پنبه است. زیرا دانه های روغنی زیادی وجود دارند که اهمیت و کیفیت روغن آنها بهتر از روغن پنبه دانه است.
تولید پنبه در ایران قدمت زیادی دارد. براساس گزارش فائو در سال 2000، سطح زیر کشت پنبه در ایران حدود 240000 هکتار با عملکرد حدود 08/2 تن در هکتار وش بوده است. از این مقدار حدود 30000 هکتار آن به پنبة دیم تعلق دارد. عملکرد پنبة دیم در ایران بین 900 تا 1600 کیلوگرم در هکتار وش طی سالهای مختلف گزارش شده است. استانهای گلستان، مازندران و خراسان مهمترین تولید کنندگان پنبة دیم در ایران به شمار می روند. عملکرد وش در واحد سطح در استانهای فوق از پتانسیل عملکرد محصول (بیش از 5 تن در هکتار وش) بسیار کمتر است. عملکرد های بیش از 3 تن در هکتار وش تحت شرایط کشت آبی و بیش از 2 تن وش تحت شرایط دیم مطلوب می باشد.
مشخصات زراعی:
رقم پنبه مهر رقمی با سازگاری بسیار خوب یا کوتاه با ارتفاع 95-80 سانتی متر نسبت به سایر ارقام تجارتی زودرس تر و با سطح برگ نسبتاً کوچک تر است. کوچکتر بودن سطح برگ آن باعث مقاومت این رقم به بسیاری از آفت های مکنده و بخصوص عسلک پنبه میشود. پنبه مهر پربار و زودرس بوده و اولین چین آن در اواخر شهریور ماه قابل برداشت است. این رقم دارای 5% افزایش محصول نسبت به رقم زودرس اولتاین و 24% نسبت به رقم تجارتی ورامین میباشد و تولید الیاف در هکتار آن 35% بیش از الیاف تولیدی رقم ورامینی است. با توجه به اهمیتی که این بیماری در قسمت اعظم مناطق پنبه کاری کشور منجمله مناطق شمالی و فارس دارد، نتایج بررسی های انجام شده در این خصوص این رقم را در گروه ارقام پنبه حساس به بیماری قرار میدهد و در مناطقی که عاری از قارچ مزکور میباشد قابل کشت است کیفیت یکنواختی، مقاومت، استحکام و کشش الیاف پنبه مهر در حد رقم ورامین بوده ولی از نظر سایر خصوصیات کاهش کیفی نشان میدهد و این اقلیل در خصوص طول الیاف حدود 2 میلی متر است که با استاندارد مصرف صنایع نساجی مطابقت داشته و به سهولت قابل بهره برداری است.
خصوصیات کمی و کیفی:
محصول وش: 3 تن در هکتار | کیل: 36 درصد |
طول الیاف: 27 میلی متر | یکنواختی: 48% |
ظرافت: 83/3 کیرکرونر | مقاومت پرسلی: 6/8 |
استحکام: 22 G/ tex | کشش: 16/8% |
توصیه های زراعی:
در آزمایش هایی که در جهت تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت پنبه در مغان و شمال خراسان صورت گرفته بهترین تاریخ کشت دهه اول اردیبهشت ماه مشخص گردیده است ولی چنانچه مناطق مشکل تداخل آخرین آب غلات را دارند کشت این رقم به علت کوتاه بودن دوره رویش بدون تقلیل در محصول تا 25 اردیبهشت ماه نیز امکانپذیر است. بهترین تراکم برای رقم پنبه مهر 62500 بوته در هکتار با فواصل 80 سانتی متر بین ردیف و 20 سانتی متر روی خطوط است حداکثر 25 کیلوگرم در هکتار بذر توصیه میشود مقدار کود بسته به مصرف گیاه و کربن عالی و فسفر و پتاسیم قابل جذب موجود در خاک متفاوت است توصیه کودی باید براساس آن صورت گیرد. نتایج بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نیاز بافت های پنبه به ازت، فسفر، پتاس، کلسیم و منیزیم بیش از سایر گیاهان زراعی است و مقدار ازت، فسفر و پتاس در بذر آن نیز خیلی زیاد است. به طور کلی مقدار 50-20 کیلوگرم پتاس و صفر تا 200 کیلوگرم فسفات آمونیوم قبل از کاشت و 200 تا 400 کیلوگرم اوره بسته به مقدار کربن عالی موجود در خاک پس از کاشت در دو نوبت به صورت سرک توصیه میشود. شروع آبیاری در منطقه مغان 20 تیرماه و به فاصله 10 تا 15 روز یک بار انجام میشود.
مناسب ترین زمان قطع آبیاری با توجه به درجه حرارت هوا نیمه اول شهریور ماه است. با توجه به نیاز گیاه پنبه در مراحل مختلف رشد و درجه حرارت هوا توصیه میشود فواصل آبیاری قبل از گلدهی بیشتر از دوره آبیاری پس از گلدهی میباشد.
اهمیت اقتصادی:
زودرسی رقم پنبه مهر در مناطقی که آغاز فصل برداشت پنبه موجه با باران های پاییزه و یا سرمای زودرس میشوند موجب افزایش کمی محصول و بهبود کیفی آن خواهد شد. کشت این رقم تنها در محدوده پنبه کاری مغان و شمال خراسان که در چند ساله اخیر مجموعاً مساحتی حدود 30000 هکتار را فرا میگیرد، میتواند با افزایش عملکرد عالی توجه و همچنین سازگاری بسیار خوب پیامدهای اقتصادی شکوفایی را به همراه آورد.