مقاله بررسی بانکداری اینترنتی در 123 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
بانکداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب
علل صدور چک بلامحل و راههای کنترل آن
"فن‌آوری‌های نوین" و باز تولید "تجارت، پول و بانک"
مدیریت بهره‌وری در بانکداری
ساختارهای کنترل و مدیریت
تحولات بانکداری توسعه‌ای در جهان
اروپای شمالی و توسعه بانکداری اینترنتی
چشم‌اندازهاو چالش‌های پیش‌روی آسیا در قرن 21 (سخنرانی Chino رئیس بانک توسعه آسیا)
بانکداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب
بدون تردید، اینترنت باعث وقوع انقلابی فراگیر در کل سیستم ارتباطی دنیا شده است. بانکداری نیز، به واسطه بهره‌گیری روزافزون از ارتباطات، از این قاعده مستثنی نبوده و به قافله ارتباطات جهانی پیوسته است. اگر نگاهی گذرا به ارقام نجومی نرخ رشد و ظرفیت‌های بالقوه بانکها برای استفاده بهینه از اینترنت بیندازیم، می‌توانیم از کارکردها و تأثیراتی که اینترنت بر بانکداری می‌گذارد، آگاه شویم. اینترنت نیز همانند هر فن‌آوری جدید دیگری، دارای هزینه‌های خاص و مسائلی از قبیل امنیت سیستم و احتمال بروز مشکلات پیش‌بینی نشده است. زمانی که بانکها بتوانند این کمبودها و مشکلات را برطرف کنند، قادر خواهند بود از تمام مزایای انقلاب دیجیتال برخوردار شوند.
مقدمه:
«وینتون کرف» که از او به عنوان «پدر اینترنت» نام برده می‌شود، یک تصویر ذهنی را به جهانیان عرضه کرد که در آن، میلیاردها نفر حضور دارند. اینترنت، که در سال 1969 پا به عرصه ظهور گذاشت، به گفته خود «کرف»، «آتش فراگیری» است که تمام جهان را فرا خواهد گرفت. «کرف» پیش‌بینی کرد که تا سال 2010، بیش از 3 میلیارد نفر، کاربر اینترنت خواهند بود و تعداد وسایل on-line در سراسر جهان نیز تا سال 2020 به 6 تا 30 میلیارد عدد خواهد رسید. براساس پیش‌بینی او تا سال 2030، ما قادر خواهیم بود با رایانه‌های خود صحبت کنمی و آنها نیز به ما پاسخ دهند. تعداد مصرف‌کنندگان از اینترنت فقط ظرف 4 سال به 50 میلیون نفر رسید، در حالی که این امر برای رادیو، نزدیک به 28 سال طول کشیده بود.
بانکداری، صنعتی است که بر مبنای اطلاعات موثق شکل می‌گیرد و مبادلات بانکی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیکی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده که بانکها بتوانند به یک کاربر کامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.
با این همه، مراحل اولیه بانکداری اینترنتی، با مشکلات موثق شکل می‌گیرد و مبادلات بانکی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیکی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده که بانکها بتوانند به یک کاربر کامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.
با این همه، مراحل اولیه بانکداری اینترنتی، با مشکلات و شکست‌های پیاپی همراه شد. در نتیجه، مشتریان، علاقه چندانی به بانکداری اینترنتی نشان ندادند. شاید به همین دلیل بود که مجله معتبر «پورو مانی» (Euro Money) در سال 1999، مقاله‌ای در مورد بانکاداری اینترنتی با عنوانی عجیب: «کلیک، کلیک- شما مردید» درج کرد، اما هدف نویسندگان مقاله یاد شده این بود مشخص کنند که آیا بانکداری اینترنتی، چیز خوبی است یا بد.
انواع بانکداری اینترنتی
در سالهای اخیر، سه نوع بانکداری اینترنتی به شرح زیر در بازار مورد استفاده قرار گرفته است:
1- اطلاعات:
اطلاعات، متداول‌ترین و اصلی‌ترین سطح از بانکداری اینترنتی است که در آن، بانک اقدام به بازاریابی محصولات و خدمات خود از طریق اینترنت می‌کند. این نوع خدمات بانکداری اینترنتی را می‌توان یا از خود بانک دریافت کرد و یا این که به صورت پیمان‌سپاری به دست آورد. به دلیل آسیب‌پذیر بودن وب‌سایت در مقابل و تقلب و کلاهبرداری، کنترل‌های خاصی در این زمینه پیش‌بینی شده است تا از هرگونه سوءاستفاده اطلاعاتی از وب‌سایت جلوگیری شود.
2- ارتباطات:
این نوع بانکداری اینترنتی، امکان برقراری تماس بین سیستم‌های بانک و مشتریان را فراهم می‌کند. این نوع بانکداری اینترنتی ممکن است به پست الکترونیکی (E-mail)، درخواست وام یا دسترسی به فایلهای آماری حساب محدود شود. در این حالت، میزان ریسک نسبت به نوع قبلی (اطلاعاتی) بیشتر خواهد بود. لذا کنترل‌های خاصی برای جلوگیری، گزارش و هشدار در مورد هرگونه تلاش غیرقانونی و غیرمجاز برای دسترسی به شبکه داخلی بانکها و سیستم‌های رایانه‌ای اندیشیده شده است. در این سیستم، مشتری برای آگاهی از وضعیت حساب خود و سایر امور مربوط به آن، تقاضای رسمی ارایه می‌کند و بانک به آن تقاضا پاسخ می‌دهد، به طور دقیق به همان صورت که برای (E-mail) انجام می‌شود.
3- معامله:
در این سیستم بانکداری اینترنتی، مشتریان بانک قادر به انجام معاملات با بانک هستند. این سیستم در مقایسه با دو سیستم قبلی، دارای بیشترین میزان ریسک بوده و نیازمند قوی‌ترین و متمرکزترین کنترل‌ها است. در این سیستم، مشتریان قادر به انجام فعالیت‌هایی مانند دسترسی به حساب، پرداخت چک، انتقال پول و غیره هستند.
اهداف کمی:
¨ تشکیل 810 میلیارد ریال سرمایه ثابت (با تامین حدود 4/8 درصد آن از خارج)
¨ رشد درآمد ناخالص ملیبه طور متوسط 9 درصد (57 درصد طی مدت برنامه)
¨ رشد 10 درصدی مصارف بخش عمومی
¨ رشد 7/6 درصدی مصارف بخش خصوصی
د- برنامه عمرانی پنجم (56-1351):
درسال 1351 مبلغ 1560 میلیارد ریال به اجرای برنامه عمرانی پنجم تخصیص یافت. این برنامه که با توجه به محدودیت ارزی طراحی شده بود، در سال 1353 در اثر افزایش فوق العاده درآمد نفتی، مورد بازبینی قرار گرفت. در نتیجه برای اولین بار، برنامه‌ریزی بدون محدودیت ارزی مطرح شد و حجم اعتبارات برنامه حدود دو برابر افزایش یافت و به 3368 میلیارد و 700 میلیون ریال بالغ شد.
مهمترین هدف های برنامه عمرانی پنجم عبارت بود از:
اهداف کیفی:
¨ رشد سریع و متوازن با حداقل افزایش قیمت ها
¨ گسترش عدالت با تأکید ویژه بر توزیع عادلانه درآمد
¨ بهبود بهره وری
¨ توجه به حفظ محیط زیست
اهداف کمی:
¨ رشد سالانه تولید ناخالص به میزان 9/25 درصد، رشد سالانه ارزش افزوده بخش کشاورزی به میزان 7 درصد،
¨ رشد سالانه ارزش افزوده بخش نفت به میزان 5/51 درصد،
¨ رشد سالانه ارزش افزوده بخش خدمات به میزان 4/16 درصد،
در دوره برنامه پنجم دو بانک توسعه و سرمایه گذاری ایران و شرکت سرمایه گذاری بانک ملی ایران و سه بانک توسعه استانی تاسیس شدند و به جمع بانک های توسعه صنعتی قبلی پیوستند.
در برنامه پنجم، سرمایه گذاری دولت در صنعت یا به طور مستقیم و یا از طریق بانک های توسعه صنعتی به بخش صنعت تخصیص یافت. طی این برنامه سه بانک توسعه صنعتی در بخش صنعت و معدن فعال بودند. آمارهای مربوط به عملکرد این بانک ها در طول برنامه نشان می‌دهد که جمع وام ها و سرمایه گذاری بانک های توسعه صنعتی در برنامه عمرانی پنجم 259 میلیارد و 400 میلیون ریال بود. این رقم حدود 2/33 درصد کل مبلغ 780 میلیارد ریال تخصیصی به بخش صنعت را دربرمی گیرد.
در برنامه پنجم سرمایه گذاری ثابت دولتی به مبلغ 354 میلیارد و 300 میلیون ریال رسید که از مبلغ 277 میلیارد ریال پیش بینی دشه بیشتر بود. با این وجود به علت وجود تنگناها در امور زیربنایی، افزایش نرخ تورم، کمبود نیروی انسانی متخصص و کمبود مصالح ساختمانی، دولت نتوانست به اهداف توسعه صنعتی برنامه دست یابد.
ارزیابی عملکرد بانک های توسعه صنعتی قبل از انقلاب اسلامی
بانک اعتبارات صنعتی اولین بانک توسعه کشوربود که در سال 1335 توسط سازمان برنامه و به جای بانک برنامه پیشین به عنوان بازوی اعتباری برنامه های دولت با سهام 100 درصد دولتی تاسیس شد. به منظور افزایش استقلال در تخصیص اعتبارات و همچنین توجه بیشتر به بخش خصوصی، بانک توسعه صنعتی و معدن ایران در سال 1338 شکل گرفت و فعالیت خود را در عمل از سال 1339 آغاز کرد. اگرچه سهام بانک، 100 درصد خصوصی (داخلی و خارجی) بود ولی در طول برنامه های دوم تا پنجم با استفاده از منابع غیرداخلی دولتی نیز به اعطای وام پرداخت.
در سال 1352 بانک توسعه و سرمایه گذاری ایران با هداف اصلی تجهیز منابع داخلی و خارجی و تخصیص آنها در توسعه و گسترش فعالیتهای مولد به ویژه صنعتی و معدنی تاسیس شد. این بانک در سال 1354 با تاسیس سه بانک توسعه ای استانی به گسترش فعالیت های خود پرداخت.
فهرست
بانکداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب
علل صدور چک بلامحل و راههای کنترل آن
"فن‌آوری‌های نوین" و باز تولید "تجارت، پول و بانک"
مدیریت بهره‌وری در بانکداری
ساختارهای کنترل و مدیریت
تحولات بانکداری توسعه‌ای در جهان
اروپای شمالی و توسعه بانکداری اینترنتی
چشم‌اندازهاو چالش‌های پیش‌روی آسیا در قرن 21 (سخنرانی Chino رئیس بانک توسعه آسیا)
بانکداری اینترنتی: مطلوب یا نامطلوب
بدون تردید، اینترنت باعث وقوع انقلابی فراگیر در کل سیستم ارتباطی دنیا شده است. بانکداری نیز، به واسطه بهره‌گیری روزافزون از ارتباطات، از این قاعده مستثنی نبوده و به قافله ارتباطات جهانی پیوسته است. اگر نگاهی گذرا به ارقام نجومی نرخ رشد و ظرفیت‌های بالقوه بانکها برای استفاده بهینه از اینترنت بیندازیم، می‌توانیم از کارکردها و تأثیراتی که اینترنت بر بانکداری می‌گذارد، آگاه شویم. اینترنت نیز همانند هر فن‌آوری جدید دیگری، دارای هزینه‌های خاص و مسائلی از قبیل امنیت سیستم و احتمال بروز مشکلات پیش‌بینی نشده است. زمانی که بانکها بتوانند این کمبودها و مشکلات را برطرف کنند، قادر خواهند بود از تمام مزایای انقلاب دیجیتال برخوردار شوند.
مقدمه:
«وینتون کرف» که از او به عنوان «پدر اینترنت» نام برده می‌شود، یک تصویر ذهنی را به جهانیان عرضه کرد که در آن، میلیاردها نفر حضور دارند. اینترنت، که در سال 1969 پا به عرصه ظهور گذاشت، به گفته خود «کرف»، «آتش فراگیری» است که تمام جهان را فرا خواهد گرفت. «کرف» پیش‌بینی کرد که تا سال 2010، بیش از 3 میلیارد نفر، کاربر اینترنت خواهند بود و تعداد وسایل on-line در سراسر جهان نیز تا سال 2020 به 6 تا 30 میلیارد عدد خواهد رسید. براساس پیش‌بینی او تا سال 2030، ما قادر خواهیم بود با رایانه‌های خود صحبت کنمی و آنها نیز به ما پاسخ دهند. تعداد مصرف‌کنندگان از اینترنت فقط ظرف 4 سال به 50 میلیون نفر رسید، در حالی که این امر برای رادیو، نزدیک به 28 سال طول کشیده بود.
بانکداری، صنعتی است که بر مبنای اطلاعات موثق شکل می‌گیرد و مبادلات بانکی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیکی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده که بانکها بتوانند به یک کاربر کامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.
با این همه، مراحل اولیه بانکداری اینترنتی، با مشکلات موثق شکل می‌گیرد و مبادلات بانکی را می‌توان بدون هیچ‌گونه مبادله فیزیکی پول انجام داد. چنین ویژگی‌هایی باعث شده که بانکها بتوانند به یک کاربر کامل و تمام عیار اینترنت در عصر ارتباطات تبدیل شوند.
با این همه، مراحل اولیه بانکداری اینترنتی، با مشکلات و شکست‌های پیاپی همراه شد. در نتیجه، مشتریان، علاقه چندانی به بانکداری اینترنتی نشان ندادند. شاید به همین دلیل بود که مجله معتبر «پورو مانی» (Euro Money) در سال 1999، مقاله‌ای در مورد بانکاداری اینترنتی با عنوانی عجیب: «کلیک، کلیک- شما مردید» درج کرد، اما هدف نویسندگان مقاله یاد شده این بود مشخص کنند که آیا بانکداری اینترنتی، چیز خوبی است یا بد.
انواع بانکداری اینترنتی
در سالهای اخیر، سه نوع بانکداری اینترنتی به شرح زیر در بازار مورد استفاده قرار گرفته است:
1- اطلاعات:
اطلاعات، متداول‌ترین و اصلی‌ترین سطح از بانکداری اینترنتی است که در آن، بانک اقدام به بازاریابی محصولات و خدمات خود از طریق اینترنت می‌کند. این نوع خدمات بانکداری اینترنتی را می‌توان یا از خود بانک دریافت کرد و یا این که به صورت پیمان‌سپاری به دست آورد. به دلیل آسیب‌پذیر بودن وب‌سایت در مقابل و تقلب و کلاهبرداری، کنترل‌های خاصی در این زمینه پیش‌بینی شده است تا از هرگونه سوءاستفاده اطلاعاتی از وب‌سایت جلوگیری شود.
2- ارتباطات:
این نوع بانکداری اینترنتی، امکان برقراری تماس بین سیستم‌های بانک و مشتریان را فراهم می‌کند. این نوع بانکداری اینترنتی ممکن است به پست الکترونیکی (E-mail)، درخواست وام یا دسترسی به فایلهای آماری حساب محدود شود. در این حالت، میزان ریسک نسبت به نوع قبلی (اطلاعاتی) بیشتر خواهد بود. لذا کنترل‌های خاصی برای جلوگیری، گزارش و هشدار در مورد هرگونه تلاش غیرقانونی و غیرمجاز برای دسترسی به شبکه داخلی بانکها و سیستم‌های رایانه‌ای اندیشیده شده است. در این سیستم، مشتری برای آگاهی از وضعیت حساب خود و سایر امور مربوط به آن، تقاضای رسمی ارایه می‌کند و بانک به آن تقاضا پاسخ می‌دهد، به طور دقیق به همان صورت که برای (E-mail) انجام می‌شود.
3- معامله:
در این سیستم بانکداری اینترنتی، مشتریان بانک قادر به انجام معاملات با بانک هستند. این سیستم در مقایسه با دو سیستم قبلی، دارای بیشترین میزان ریسک بوده و نیازمند قوی‌ترین و متمرکزترین کنترل‌ها است. در این سیستم، مشتریان قادر به انجام فعالیت‌هایی مانند دسترسی به حساب، پرداخت چک، انتقال پول و غیره هستند.
اهداف کمی:
¨ تشکیل 810 میلیارد ریال سرمایه ثابت (با تامین حدود 4/8 درصد آن از خارج)
¨ رشد درآمد ناخالص ملیبه طور متوسط 9 درصد (57 درصد طی مدت برنامه)
¨ رشد 10 درصدی مصارف بخش عمومی
¨ رشد 7/6 درصدی مصارف بخش خصوصی
د- برنامه عمرانی پنجم (56-1351):
درسال 1351 مبلغ 1560 میلیارد ریال به اجرای برنامه عمرانی پنجم تخصیص یافت. این برنامه که با توجه به محدودیت ارزی طراحی شده بود، در سال 1353 در اثر افزایش فوق العاده درآمد نفتی، مورد بازبینی قرار گرفت. در نتیجه برای اولین بار، برنامه‌ریزی بدون محدودیت ارزی مطرح شد و حجم اعتبارات برنامه حدود دو برابر افزایش یافت و به 3368 میلیارد و 700 میلیون ریال بالغ شد.
مهمترین هدف های برنامه عمرانی پنجم عبارت بود از:
اهداف کیفی:
¨ رشد سریع و متوازن با حداقل افزایش قیمت ها
¨ گسترش عدالت با تأکید ویژه بر توزیع عادلانه درآمد
¨ بهبود بهره وری
¨ توجه به حفظ محیط زیست
اهداف کمی:
¨ رشد سالانه تولید ناخالص به میزان 9/25 درصد، رشد سالانه ارزش افزوده بخش کشاورزی به میزان 7 درصد،
¨ رشد سالانه ارزش افزوده بخش نفت به میزان 5/51 درصد،
¨ رشد سالانه ارزش افزوده بخش خدمات به میزان 4/16 درصد،
در دوره برنامه پنجم دو بانک توسعه و سرمایه گذاری ایران و شرکت سرمایه گذاری بانک ملی ایران و سه بانک توسعه استانی تاسیس شدند و به جمع بانک های توسعه صنعتی قبلی پیوستند.
در برنامه پنجم، سرمایه گذاری دولت در صنعت یا به طور مستقیم و یا از طریق بانک های توسعه صنعتی به بخش صنعت تخصیص یافت. طی این برنامه سه بانک توسعه صنعتی در بخش صنعت و معدن فعال بودند. آمارهای مربوط به عملکرد این بانک ها در طول برنامه نشان می‌دهد که جمع وام ها و سرمایه گذاری بانک های توسعه صنعتی در برنامه عمرانی پنجم 259 میلیارد و 400 میلیون ریال بود. این رقم حدود 2/33 درصد کل مبلغ 780 میلیارد ریال تخصیصی به بخش صنعت را دربرمی گیرد.
در برنامه پنجم سرمایه گذاری ثابت دولتی به مبلغ 354 میلیارد و 300 میلیون ریال رسید که از مبلغ 277 میلیارد ریال پیش بینی دشه بیشتر بود. با این وجود به علت وجود تنگناها در امور زیربنایی، افزایش نرخ تورم، کمبود نیروی انسانی متخصص و کمبود مصالح ساختمانی، دولت نتوانست به اهداف توسعه صنعتی برنامه دست یابد.
ارزیابی عملکرد بانک های توسعه صنعتی قبل از انقلاب اسلامی
بانک اعتبارات صنعتی اولین بانک توسعه کشوربود که در سال 1335 توسط سازمان برنامه و به جای بانک برنامه پیشین به عنوان بازوی اعتباری برنامه های دولت با سهام 100 درصد دولتی تاسیس شد. به منظور افزایش استقلال در تخصیص اعتبارات و همچنین توجه بیشتر به بخش خصوصی، بانک توسعه صنعتی و معدن ایران در سال 1338 شکل گرفت و فعالیت خود را در عمل از سال 1339 آغاز کرد. اگرچه سهام بانک، 100 درصد خصوصی (داخلی و خارجی) بود ولی در طول برنامه های دوم تا پنجم با استفاده از منابع غیرداخلی دولتی نیز به اعطای وام پرداخت.
در سال 1352 بانک توسعه و سرمایه گذاری ایران با هداف اصلی تجهیز منابع داخلی و خارجی و تخصیص آنها در توسعه و گسترش فعالیتهای مولد به ویژه صنعتی و معدنی تاسیس شد. این بانک در سال 1354 با تاسیس سه بانک توسعه ای استانی به گسترش فعالیت های خود پرداخت.