آشنایی با پرسها و نحوه عملکرد آنها
فهرست مطالب
فصل اول : معرفی کارخانة برش و پرس ایران خودرو............................................................... 6
فصل دوم : طراحی قالبهای پرس ..................................................................................................
مقدمه .....................................................................................................................................................
برشکاری ................................................................................................................................................
1-2-برشکاری .....................................................................................................................................
2-2-2- مناطق برش ........................................................................................................................
3-2-2-نحوة دادن کلیرانس به سنبه وماتریس ........................................................................
4-2-2-کلیرانس زاویه ای ...............................................................................................................
5-2-2- اضافه دور ریز .....................................................................................................................
6-2-2-نیروی لازم برش .................................................................................................................
7-2-2- انرژی لازم برش ................................................................................................................
8-2-2- روشهای کم کردن نیروی لازم برش ...........................................................................
9-2-2- نیروی لازم بیرون انداز ....................................................................................................
2-2- اجزای قالب ..............................................................................................................................
3-2- طراحی قالب ............................................................................................................................
1-3-2- بدست آمدن قطعه میل راهنما......................................................................................
2-3-2-طراحی سنبه و پیچها.........................................................................................................
4-2- روشهای ساخت قالب ............................................................................................................
5-2- انواع قالبهای برش ..................................................................................................................
6-2- پارامترهای مؤثر در انتخاب قالب ........................................................................................
7-2-خمکاری .....................................................................................................................................
1-7-2- انواع عملیات و قالبهای خمکاری .................................................................................
2-7-2-نیروی لازم خمکاری ..........................................................................................................
3-7-2-نیروی بالشتک فشاری .......................................................................................................
8-2- کشش عمیق ...........................................................................................................................
1-8-2- عیوب عملیات کشش عمیق .........................................................................................
2-8-2-عیوب ورق بعد از عملیات کشش عمیق .....................................................................
9-2- متغیرهای کشش عمیق .......................................................................................................
فصل سوم پرسها:..................................................................................................................................
1-3- پرسهای سنگی ........................................................................................................................
4-2-3- محاسبة مشخصه های پرسهای سنگی .......................................................................
2-2-3- نیروی مجاز پرس سنگی ................................................................................................
3-2-3-تناژ مجاز نامی حاصل از گشتی در موتور ....................................................................
4-2-3- تناژ مجاز نامی حاصل از قدرت کاری (توصین ).......................................................
3-3- پرسهای زانویی ........................................................................................................................
4-3-3- نیروی رام و ظرفیت کاری ..............................................................................................
2-3-3- سرعت رام ...........................................................................................................................
4-3- پرسهای پیچی .........................................................................................................................
5-3- پرسهای الکتروژن ...................................................................................................................
6-3- پرسهای هیدرولیک ................................................................................................................
فصل چهارم طرز کار ، انتخاب و تجهیزات کمکی پرسها ........................................................
1-4 طرز کار پرسها.............................................................................................................................
2-4 انتخاب پرسها .............................................................................................................................
3-4 نصب و نظارت قالب .................................................................................................................
4-4-تجهیزات ایمنی روی پرسها ..................................................................................................
5-4-سرویس و نگهداری پرسها وقالبها.........................................................................................
6-4-تنظیم و نگهداری قالبها...........................................................................................................
فصل پنجم دقت پرسهای مکانیکی ................................................................................................
1-5-دقت در حالت بی باری ..........................................................................................................
2-5-دقت در حالت تحت بار ..........................................................................................................
فصل ششم : سیستمهای ایمنی در برابر اضافه بارپرسهای مکانیکی ...................................
1-6 وسایل ایمنی برای پرسهای مکانیکی در محدودة‌کورس مورد استفاده ......................
2-6-وسایل ایمنی پرسهای مکانیکی درکل کورس ..................................................................
مراجع ....................................................................................................................................................
فصل اول :
معرفی مدیریت برش و پرس :
مدیریت برش و پرس یکی از مدیریتهایی است که زیر نظر معاونت سواری سازی ایران خودرو فعالیت می کند . برش و پرس در حال حاضر ازنظر تناژ، ابعاد تعداد پرس بزرگترین مجتمع پرسکاری در ایران می باشد. این مجموعه توانایی آنرا داده که برای 150/000 دستگاه سواری ، 5000 دستگاه مینی بوس و 3000 دستگاه اتوبوس قطعه تولید کند. قطعات این مجموعه توسط قالب ، پرس و ماشین آلات مخصوص تولید می شوند. تولید قطعات براساس مدارک فنی «استانداردهای تعریف شده انجام می شود و بدون مدارک فنی و اطلاعات کافی قطعه ای تولید نمی شود. دراین مدیریت جمعا 4027 نغه پرسنل رسمی ، قراردادی و پیمانکاری فعالیت دارند.
واحدهای تولیدی این مدیریت عبارتند از :
1-سالن پرس غربی (سالن جدید):
این سالن در سال 1355 راه اندازی و مورد بهره برداری قرار گرفت . تعداد 25 دستگاه پرس موجود در این سالن مکانیکی میان سه دستگاه وبل اکشن و بقیه سینگل می باشند . که قطعات روکار (gaco ) ،خودروسواری را تولید می کنند. کلیة قطعات روکار پیکان ، Face در این زمان تولید می شود و در حال حاضر قطعات روکار پژوپرشیی نیز به این مجموعه اضافه شده است . این سالن دارای سه خط تولید همزمان می باشد . باضافه خطوط کوچکی که قطعات تقویتی و تزئینی را تولید می کنند. دراین سالن جهت حمل ضایعات از سیستم کانوا برحمل ضایعات و شوت اتوماتیک استفاده می شود.
2- سالن پرس شرقی (پرس قدیم و ضربه ای ):
این سالن از دو قسمت پرسهای هیدرولیک سنگین و پرسهای یک به ضربه ای تشکیل شده . کلیة قطعات داخلی و تقویتی خودرو دراین سالن تولید می شوند پرسهای این سالن از 1600 تن دبل اکشن تا 60 تن یکی یه می باشد .
3- سالن برش و خم و فرم بری :
در این سالنها انواع قیچی ،خم کن و نورد، قیچی ناغنی ، چکشهای برقی ماشینهای فرم بر و ماشین چند کاره نصب شده است . این ماشین آلات ضمن تولید قطعه ، و ورقهای مورد نیاز پرسکاری را نیز تامین می کنند. قطعاتی که فاقد قالب می باشد و از نظر اقتصادی ساخت قالب جهت این قطعات به صرفه نیست . با این ماشین آلات تولید می شوند. قطعات آزمایشی و نمونة قطعات کلیة خودروهای جدید نیز توسط این دستگاه ها تولید می شود .
4- سالن کوئل بری :
ورقهایی که توسط شرکت خریداری می گردد و به دو صورت کوئل تاشیت تحویل گرفته می شود. ورقهای کوئل پس از حمل به قسمت کویل بدوی تحویل می گردند در این قسمت سه دستگاه کوئل بو وجود دارد:
کوئل به شماره 1 با کوئل بر باعرض 4500، کویلها را به ورقهای با ابعاد و اندازة مشخص و قابل مصرف تبدیل می کند.
کوئل به شماره 2 : باکوئل بری که کوئلهای عریض را به کویلهای کم عرض مبدل می سازد.
کوئل به شماره 3: باکوئل بر به عوض 600 ه کوبلهای کم عرض را به ورق تبدیل می کند.
در ضمن در این سالنها، دو دستگاه پرس منگنز (پرسهای خاص تولید نبشی و ناودانی ) دو دستگاه نورد به دو دستگاه قیچی و یک دستگاه پرس کششی زمینی جهت تولید قطعات وجود دارد . فعالیت اصلی این ماشین آلات تهیه قطعاتی است که بدون استفاده از قالب جهت خودروهای سنگین و آزمایش تولید می شود.
پروژه ها و فعالیتهای جنبی :
از سال 1373 تاکنون در پروژه در این مدیریت تعریف و با موفقیت به اجرا درآمده که خلاصه ای از فعالیتهای این در پروژه به شرح زیر می باشد:
پروژة بهینه سازی بدنه پیکان :
هدف از اجرای این پروژه بازسازی کامل ابزارها و تجهیزاتی بود که بنوعی با افزایش کیفیت بدنة پیکان در ارتباط می باشد . از آن جهت بازسازی تجهیزات حمل و نگهداری قطعات تولیدی ،بازسازی و نوسازی سالنهای پرس و بازسازی و نوسازی سرویسهای بهداشتی و رفاهی .
در این بخش کلیه قالبها و جیگها بازسازی شد و مدارک فنی و اطلاعات مربوط به این ابزارها از قسمتهای مختلف شرکت جمع آوری در یک آرشیو متمرکز گردید و سعی شد تا قالبها و جیگها براساس نقشه و اطلاعات فنی موجود اصلاح گردند و در مواردی که امکان این عمل وجود نداشت نقشه ها و اطلاعات فنی بارضایت موجود ابزارها هماهنگ شوند.
پروژه بازسازی و تجهیز ماشین برش و پرس :
مهمترین هدف این پروژه راه اندازی و بهره برداری از خط کانوایر زیرزمینی حمل ضایعات سالن پرسهای مکانیکی بود که با موفقیت به پایان رسید در حال حاضر کلیه ضایعات و دور ریز قطعات از روی قالب به داخل شوتهایی که در طرف پرس تعبیه شده اند می ریزند و از آنجا توسط کانوایوی که در زیر زمین پرس قرار دارد به داخل پرس ضایعات حمل می شود و سپس تبدیل به بلوک ضایعات می شود که این یدکها توسط کامیون جهت مصرف درکوره های ذوب به ریخته گری انتقال می یابند.
پروژه های در دست اجرا:
از مهمترین پروژه هایی که در ایران خودرو اجراء خواهد شد و مسئولیت آن به این مدیریت واگذار گردیده است ،پروژه طرح و توسعة پرس شاپ می باشد . با اجرای این پروژه پرس شاپ آمادگی تولید قطعات بدنه 250000 دستگاه خودرو را درسال خواهد داشت . در این پروژه سعی شده است که از تجهیزات مدرن استفاده می شود تا جوابگوی نیاز تولید و برنامه های بلند مدت مدیریت شرکت باشد. گذاشتن ورق خام و برداشتن قطعة تکمیل شده در کلیة خطوط پر این سالن بصورت اتوماتیک انجام خواهد گرفت و بهمین لحظا برای تولید قطعه به نیروی انسانی زیادی نیازنیست و بهمان نسبت نیز کیفیت قطعات و ایمنی پرسکاری نیز افزایش می یابد .
فصل دوم :
طراحی قالبهای پرس :
مقدمه :
در تولید با قالبهای پرس به عملیات ماشینکاری مجاز نیست . تلرانس کم و دقت ابعادی بالای قطعه تولیدی ، تشی به زیاد قطعات .صحافی سطح خوب قطعة تولیدی و عدم وجود محدودیت در جنس قطعه از مزایای این روش تولیدی می باشد . تنها عیب آن این است که این روش مخصوص تولید انبوه بوده و برای قطعات با تعداد کم به صرفه نیست . پرسها را از نظر نیروی محرک می توان به نوع هیدرولیکی و نوع ضربه ای تقسیم بندی کرد:
بررسهای ضربه ای دارای سرعت زیاد کورس کم و قابلیت تنظیم کورس کم می باشند. همچنین در تمام طول کورس ، تناژ ماکزیمم ندارند و در انتهای لنگ ،ماکزیمم تناژ بوجود می آید . علامت کم بودن کورس ، کم بودن خارج از مرکزی تنگ است . در پرسهای هیدرولیک سرعت کم ، کورس زیاد قابلیت تنظیم کورس زیاد و نیروی یکنواخت در کل کورس خواهیم داشت . پارامترهایی برای انتخاب پرس وجود دارد که مهمترین آنها نوع پرس ، تناژ پرس ، کورس پرس ، قابلیت تنظیم کورس ومی نیمم و ماکزیمم فاصلة RAM پرس از بستراسیت برای عملیات برش از پرسهای ضربه ای ، برای عملیات کششی عمیق از پرس هیدرولیک و برای عملیات خم و نرم بستگی به میزان خم و فرم از پرسهای ضربه ای و هیدرولیک استفاده می شود.
عملیات پرس ضربه ای را با پرس هیدرولیکی هم می توان انجام داد ولی تا آنجا که امکان دارد از پرس ضربه ای استفاده می کنیم زیرا قیمت آن کمتر و سرعت آن بالاست .
انواع عملیات پرسکاری روی ورق شامل برشکاری ، خم ، فرم ، کشش عمیق ، اتسماع (Stretch formibg ) دسکه زنی (Coining ) می باشد .
اتساع :
فرم دادن محدود روی قطعات بزرگ در این روش برخلاف کشش عمیق وزن حرکتی ندارد و کاملا ثابت است . به عنوان مثال فرم دادن بدنه اتومبیل که باعث افزایش استحکام ورق می گردد.
سکه زنی :
ایجاد نقش بر روی ورق که حد وسط بین ورقکاری Colal forging
برشکاری (1-2):
عمق نفوذ (Pentration ) :
مقدار ارتفاعی که نیاز است سنبه در قطعه کار فرو رود تا عمل برش صورت گیرد که برحسب درصدی از ضخامت ورق بیان می شود. عمق نفوذ بستگی به جنس قطعه دارد .این عمق برای اجسام تروکم و برای اجسام نرم بیشتر می باشد و حتی به Yoo% یا بیشتر نیز می رسد. عمق نفوذ برحسب جنس در جداول تنظیم شده است .
کلیرانس Clearanc :
لقی بین سنبه وماتریس برای انجام برش را کلیرانس گویند . در صورتی که C مقدار کلیرانس باشد قطعه محفظة ماتریس همواره به اندازة 2C از سنبه بزرگتر می باشد . مقدار کلیرانس تاثیر زیادی روی کیفیت سطح برش دارد . کلیرانس برای هر عملیات یک مقدار بهینه دارد که به جنس و سختی ورق همچنین ضخامت ورق بستگی دارد .
مناطق برش:(2-4-2)
در برش ابتدا تغییر فرم پلاستیکی در شعاع به صورت گرفته و سپس برش در نوار برش و در نهایت گسیختگی و پارگی ورق انجام می گیرد . ویژگیهای برش ایده آل عبارتند از : طول نوار برش زیاد ، زاویة گسیختگی کم ، پلیسه کوچکتر ، شعاع لبة کوچکتر.
عمق مناطق برش به جنس و سختی ورق ، کلیرانس قالب بستگی دارد. در کلیرانس ثابت هرچه ورق نرمتر باشد شروع لبه و پلیسه بزرگتر خواهد بود. در نتیجه در ورقهای نرم کلیرانس را کمتر می گیریم