تحقیق سهم ایران از بازار زعفران
اشاره:
زعفران از محصولات کشاورزی است که از دیرباز در ایران، آسیای صغیر و بخش هایی از اروپا به ویژه یونان شناخته و مصرف شده است. در گذشته مصرف زعفران به عنوان یک گیاه دارویی به لحاظ خواص آن مد نظر بوده، اما امروزه زعفران به لحاظ رنگ، طعم و مزه خوب در صنایع غذایی مصر گسترده‌ای دارد. با این وجود، هنوز زعفران در بسیاری از کشورها شناخته شده نیست و مصرف جهانی آن در حد قابل قبولی نمی‌باشد.
بازار جهانی زعفران به طور عمد در اختیار شش کشور می‌باشد که عمده‌ترین صادرکنندة آن، ایران است. در این مقاله بازار جهانی زعفران را از نظر می‌گذرانیم و را‌‌ه‌های توسعه آن و افزایش صادرات زعفران از سوی کشورهای عرضه کننده به ویژه ایران را بررسی می نماییم.
زعفران از محصولات ارزشمند غذایی است که دارای خواص گوناگون درمانی، طعم و مزه جذاب و . . . است با این وجود بسیاری از مردم جهان هنوز با زعفران آشنا نشده‌اند و از این رو تجارت جهانی زعفران در حد محددی می‌باشد.
اطلاعات دریافتی از شبکه جهانی اینترنت نشان می‌دهد که در سال 1997 که اطلاعات مدون آن در دسترس می‌باشد، در مجموع 29 میلیون و 634 هزار دلار زعفران در بازار جهانی مبادله شده است.
سهم ایران در این بازار 55/63 درصد، اسپانیا 13/27 درصد، چین 3 درصد، ایتالیا 68/1 درصد، امارات متحده عربی 26/1 درصد و سوییس 71/0 درصد می‌باشد. ایران عمده‌ترین صادر کننده زعفران در جهان در سال 1977 بود. البته در سال‌های 2000-1998 نیز همچنان ایران بیشترین سهم را در تجارت جهانی زعفران داشته است. اما اطلاعات آن بر روی شبکه جهانی اینترنت موجود نیست.
آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که ارزش صادرات زعفران ایران در سال 1376 (از 21 مارس 1997 تا 20 مارس 1998) به بیش از 14 میلیون دلار رسید. این رقم در سال گذشته (1379) به 5/43 میلیون دلار افزایش یافت که رشدی 210 درصدی را نشان می‌دهد.
بر اساس اطلاعات دریافتی از شبکه جهانی اینترنت، در سال 1997 اتحادیه اروپا با جذب 27/60 درصد زعفران ایران بوده است. پس از آن سوییس با جذب 30/1 درصد آرژانتین با واردات 13/1 درصد زعفران صادراتی، خریداران عمده دیگر محسوب می‌شوند.
در بین کشورهای عمده خریدار زعفران در بازار جهانی، پس از اتحادیه اروپا که 62 درصد واردات زعفران جهان را در سال 1997 به خود اختصاص داد. آمریکا با جذب 07/16 درصد. ژاپن با جذب 34/6 درصد. سوییس با جذب 13/6 درصد . آرژانتین با جذب 42/3 درصد. هنگ کنگ با 97/1 درصد. کانادا با 51/1 درصد. سنگاپور با 91/0 درصد، استرالیا با 74/0 رصد و برزیل با جذب 23/0 درصد صادرات جهانی زعفران، از بازارهای عمده وارد کنده این محصول بودند.
...
صادر کنندگان غیر واقعی با تجارت محصول نامرغوب با به بازار زعفران ایران اسیب می رسانند.
اشاره:
جهش در صادرات غیرنفتی، مهمترین هدف سومین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور است. در سال‌های اخیر نیز دولت تمهیدات و تسهیلات گوناگونی را برای رشد صادرات غیر نفتی اندیشیده و اعمال کرده که تا حدودی موانع و تنگناهای صادرات را از بین برده است. با این استعدادها و توانایی‌های کشور در خصوص حضور در بازارهای خارجی و رشد صادرات به کار گرفته شود.
یکی از محصولات مرغوب صادراتی ایران، زعفران است که در مناطق خشک و نیمه خشک حاشیه کویر و با زحمت فراوان کشاورزان به دست می‌آید، اما علی رغم مرغوبیت و کیفیت مطلوب زعفران ایران که قیمت در آن در بازارهای جهانی به دلیل حضور صادرکنندگان غیرواقعی یا تجارت محصول نامرغوب، از رشد واقعی برخوردار نبوده و مانع از افزایش درآمدهای ارزی ناشی از صدور زعفران شده است.
خبرنگار نشریه «بررسی بازرگانی» در گفت و گو با آقای جلیل مغازه‌ای، رییس اتجادیه صادرکنندگان کتیرا، صمغ های نباتی، ریشه‌های گیاهی و دانه‌های کشاورزی ایران، روند بازار هانی زعفران ، موقعیت ایران در ایران بازار و موانع و مشکلات فراوری رشد صادرات این محصول ارزشمند را جویا شد. با هم ما حصل این گفت‌گو را می خوانیم.
زعفران ایران از چه زمانی صادر شده است؟
تا آنجا که اطلاع دارم، بیش از 100 سال است که زعفران ایران صادر می‌شود. البته در آغاز شهرت نداشته و بیشتر به اسپانیا ارسال شده است.
زعفران ایران در آغاز به صورت نامی ناآشنا و به حالت تحفه وارد بازار کشورهای اروپایی شد و در زمان قاجاریه به صورت گمنام و بدون آنکه مبداء آن معلوم باشد. مورد مصرف اروپاییان قرار می‌‌گرفت. از آن زمان اعم زعفران ایران به نام خارجی‌ها به فروش می رفت و برگشت پول نداشت.
از حدود 40 سال پیش، زعفران ایران در بازارهای اروپای شناخته شد و جزو کالاهای لوکس است و مورد مصرف افراد پولدار می‌باشد.
آیا صادرات زعفران ایران فقط به کشورهای با درآمد سرانه بالا صورت می‌گیرد؟
کشور خاصی زعفران ایران را خریداری نمی‌کند، اما بخش اعظم زعفران صادراتی ایران به کشورهای اروپایی که در آنجا شناخته شده است. صادر می شود. مصرف زعفران در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، ایتالیا و فرانسه از تمامی کشورها بیشتر است. آلمان و انگلستان هم مقداری زعفران ایران را خریداری می‌کنند، اما خرید آنان کمتر از سه کشور یاد شده است.
اسپانیا از دیرباز صادر کنندة زعفران بوده است، اما چند سالی است که از جرگه تولید کنندگان زعفران در سطح وسیع، خارج شده است. اما زعفران ایران را خریداری کرده و در بسته‌بندی های کوچک وارد بازارهای مصرف می‌کند.
به چه دلایلی اسپانیا از جرگه تولید کنندگان زعفران خارج شده است؟
...