ابریشم واژه ای است که جلال و زیبایی را در ذهن تداعی می کند ، ابریشم و بریشم ، حریر ، قز، افریشم و فریشم نیز گفته اند . در فرهنگ معین : ابریشم ، ماده ای است که کرم مخصوصی به نام
( کرم پیله ) ترشح می کند و با آن لانه ای بیضی شکل برای خود می سازد ، یا رشته تارهایی از تارهای پیله که برای دوختن و بافتن از آن استفاده می شود . در فرهنگ عمید : ابریشم ماده ای است که کرم ابریشم از غده های خود به شکل نخ بسیار نازک ترشح می کند و با آن لانه ای بیضی شکل می سازد که پیله نام دارد ، پیله ها را با بخار آب نرم می کنند تا سررشته ها پیدا شود ، آن گاه رشته ها را به هم تاب می دهند تا به ضخامت معّین برسد . بنا به افسانه ای که قدمت 4600 ساله دارد، یکی از ملکه های چین به نام سی لین شی ضمن گردش درجنگل متوجه تارهای نازکی شد که به دور شاخ و برگهای درختان توت تنیده شده بود. او با جمع آوری و ریسیدن تارها و بافتن آنها پارچه های نازک و لطیفی تهیه کرد و همین سبب شد تا در حدود سه هزار سال تولید و پارچه آن در انحصار چینی ها باشد و اگر کسی این را فاش می کرد با مجازات مرگ روبرو می شد . با وجود چنین سیاست سخت گیرانه در سال 419 بعد از میلادیک شاهزاده خانم با فرمانروای کشور ختن (ترکستان خاوری امروز ) ازدواج کرد ، وی چون علاقه زیادی به شوهرش داشت بی آنکه از مجازات مرگ بهراسد مقداری تخم نوغان در گیسوی خود پنهان و به شوهرش تقدیم کرد و به این ترتیب در سرزمین ختن کرم ابریشم متداول شد .بعدها به دلیل طوایف هون ، اهالی ختن ناگزیر به ترک وطن شدند و شماری نیز به ژاپن و برخی به مغولستان و کوه ها مهاجرت کردند . در نتیجه پرورش کرم ابریشم در کشورهای یاد شده آغاز شد و چون ابریشم بسیار گرانبها و پرارزش بود ، در سال 552 میلادی دو مبلّغ مذهبی که برای اشاعه مسیحیت در نواحی مورد اشاره اقامت گزیده بودند هنگام بازگشت در میان عصای توخالی خود مقداری تخم نوغان پنهان کردند و از طریق ترکستان و ایران به قسطنطنیه رساندند . کسانی که ورود ابریشم را مرتبط با جاده ابریشم می دانند ، معتقدند ابریشم در حدود 330 سال پیش از میلاد از چین به ایران راه یافته و تا مدتی بعد از ظهور اسلام رواج داشته است . در حقیقت این پدیده اتفاقی به تدریج پایه گذار صنعت پرورش تهیه ابریشم در جهان شد و در حال حاضر بیش از 35 کشور جهان در تولید ابریشم مشارکت دارند .
فهرست مطالب
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده................................................................. 3
فصل اول
سابقه نوغانداری در کشورهای آسیا............................................ 6
فصل دوم
سابقه نوغانداری در ایران از دوره هخامنشی تا کنون........................... 10
فصل سوم
نحوه پرورش کرم ابریشم ............................................. 16
تفریخ تخم نوغان......................................................... 17
مرحله پروش لارو. حرارت و رطوبت،دما،تغذیه،تمیز کردن بستر..................... 19
مرحله تنیدن پیله............................................... 21
برداشت پیله........................................................ 22
فصل چهارم
طبقه انواع نژاد بر اساس مناطق تجاری و بومی............................. 25
فصل پنجم
چرخه تولید تخم نوغان........................................... 32
فصل ششم
بیماریها و آفات کرم ابریشم................................................ 35
فصل هفتم
واریته های توتهای مختلف.................................. 39
فصل هشتم
فرآوری پیله (ماده اولیه صنعت ابریشم)............................. 44
فصل نهم
بررسی ویژگیهای کیفی ابریشم........................................ 52
ابریشم پرز........................................................................ 52
ابریشم چله......................................................................... 53
صمغ گیری ابریشم با مواد گوناگون................................... 54
صمغ زدایی در ایران................................................... 78
فصل دهم
تصاویر................................................................... 80
فصل یازدهم
نتیجه گیری............................................................. 98
منابع و ماخذ...................................................... 103