پایان نامه بررسی موانع پیشرفت زنان در سطوح مدیریتی
- مقدمه :
فرهنگ مردم سالاری در طول تاریخ اجتماعی ایران، فرهنگ مسلط و بلا منازع بوده و این فرهنگ هم بستر ساز و هم سازنده ساختارهای سیاسی – اقتصادی، قانونی و ارزشی و مانند آن در ایران بوده است. ساختارهای ایجاد شده مکانیسم هایی را تدوین و طراحی نموده که در فرایند القاء تثبیت و بازتولید خود، فرادستی مردان و فرودستی زنان را توجیه و طبیعی جلوه می دهند. فرهنگی که برحسب تقسیم کار جنسیتی، نقش سنتی زنان را صرفاً نقش خانگی و محدود با حوزه خصوصی (بچه داری،خانه داری، شوهرداری) و حوزه عمومی را صرفاً مختص به مردان توجیه و تفسیر می کند. اما تحولات سه دهه اخیر به ویژه افزایش چشمگیر سطح آگاهی ها و میزان تحصیلات زنان نشان می دهد که زنان ایرانی خواهان مشارکت سیاسی- اقتصادی و اجتماعی برابر با مردان هستند و با این رویکرد، فرهنگ مردسالاری را با چالش های جدی مواجه کردند (حسن زاده ،رمضان 1379).
از طرفی زن ضربان حیات خانواده است و قلب جامعه در سینه خانواده می تپد. از همین رو صعود و سقوط هر جامعه ای را باید به چگونگی معیشت زنان و جایگاه اجتماعی آنان نسبت داد. وضعیت زنان، وضعیتی است تناقض آمیز. بنیان تناقضی را باید در ساختار حاکم بر جامعه و ریشه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باز جست، اما پیش از پرداختن به چنان امر مهمی می توان این پرسش را پیش کشید که آیا منزلت زنان همواره در طول تاریخ و در بین جامعه های گوناگون منزلتی درجه دو بوده است؟
از پس چنین پرسش جهان شمولی ارزش ها در فرهنگ های مختلف سر بر می آورد. این ارزش ها تا چه پایه نسبی می باشد؟ در چنین نسبتی کدام یک از فرهنگ ها را می توان برتر دانست و مانند آن. آیا موقعیت زنان در کشورهای غربی و ارزش های حاکم بر آن با ارزش های سایر فرهنگ ها نیز هم خوانی دارد؟ گستره و ژرفای چنین تفاوت هایی تا کجا امتداد می یابد؟
دانش و صنعت، اساسی ترین بنیان های توسعه هستند و توسعه اساسی ترین مقوله مورد بحث جهان امروز است و جهان امروز جهانی است که درنتیجه رشد روزافزون دانش های بشری در حال دگرگونی است. به تحقیق، هر جا بر انباشت اگاهی انسان ها در چنین جهانی افزوده شود، روابط و مناسبت های میان فردی و میان گروهی نیز دستخوش تغییر می گردد. بروز تغییرات که نتیجه طبیعی توسعه نیز هست فرایند قهری و به غایت همه جانبه است (شهیدی ،لاله 1378).
یکی از مهم ترین معیارها برای سنجش درجه توسعه یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارند. هرچه حضور زنان در اجتماع فعال تر و مؤثرتر باشد کشور پیشرفته تر و توسعه یافته تر خواهد شد، لکن میزان نقش و مشارکت زنان در هر جامعه به ویژه در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تا حد زیادی وابسته با برخورد و نگرش آن جامعه نسبت به زن می باشد(آزاد فر. مریم، 1383).
با توجه به ضرورت حضور و مشارکت حقیقی زنان در عرصه های مختلف فعالیت ها برای تحقق جامعه مدنی، رشد و بالندگی جامعه بانوان کشور و نیز تسریع فرایند توسعه و محقق شدن عدالت اجتماعی، اساسی و فرهنگی نباید کم اهمیت شمرده شود و این امر میسر نخواهد شد مگر در سایه افزایش توانایی و قدرت مدیریتی آنان در سطوح مختلف.
در این پژوهش سعی بر این است که موانع و مشکلاتی که زنان در رابطه با ارتقاء پست های مدیریتی در پیش روی دارند بررسی و راهکارها و پیشنهادهایی ارائه شود. امید که برنامه ریزان و سیاست گذاران فعالیت های همه جانبه و گستره هایی را در سراسر کشور در جهت فراهم آوردن بستر های مناسب جهت حضور و مشارکت حقیقی زنان و تقویت نقش مدیریتی و تربیتی آنان در خانواده و سطوح بالای جامعه فراهم آوردند.
فصل اول: ۱
طرح مسأله ۱
۱- مقدمه : ۲
۲- بیان مسئله ۴
۳- سوالات پژوهش: ۷
۴- اهمیت و ضرورت تحقیق: ۷
۵- ضرورت تحقیق: ۱۲
۶- اهداف تحقیق: ۱۵
فصل دوم: ۱۶
مرور بر ادبیات تحقیق ۱۶
۱- مقدمه: ۱۷
۲- تاریخچه فعالیت های اجتماعی زنان ۱۸
۳- تعریف توسعه ۱۹
۴- بررسی جایگاه زنان در فرایند توسعه ۲۳
۵- نظریه های توسعه برای زنان ۲۵
۵-۱- نظریه رفاه ۲۵
۵-۲- نظریه برابری ۲۶
۵-۳- نظریه فقر زدایی ۲۷
۵-۴- نظریه کارآیی: ۲۸
۵-۵- نظریه توانا سازی ۳۰
۶- شاخص های اساسی توسعه ۳۲
۶-۱- شاخص توسعه انسانی: ۳۲
۶-۲- شاخص توسعه مرتبط با جنسیت (GDI) ۳۴
۶-۳- شاخص توانمندی جنسیتی (GEM) ۳۵
۷- اشتغال و زنان ۳۷
۸- نگاهی به وضعیت اشتغال زنان ۳۹
۹- مشکلات زنان در اشتغال ۴۳
۱۰- نگاهی به وضعیت زنان در ایران ۴۹
۱۱- مروری بر ادبیات نظری پژوهش ۵۷
۱۲- چارچوب نظری تحقیق ۶۶
۱۲-۱- «نظریه میل به تبعیض» (Taste of Discrimination) ۶۶
۱۲-۲- نظریه‌های کلاسیک و نئوکلاسیک در رابطه با کار زنان ۶۹
۱۲-۳- دیدگاههای مربوط به اشتغال زنان ۷۰
۱۲-۴- نگرش‌های مربوط به پیشرفت نکردن زنان در مدیریت ۷۲
۱۲-۵- نظریه سقف شیشه‌ای ۷۴
۱۳- مدل تحقیق ۸۳
۱۴- مروری بر پژوهش های انجام شده ۸۴
۱۴-۱- جدول توسعه جنسیتی در ایران: ۹۰
۱۴-۲- جدول مقایسه کشورها: ۹۰
۱۴-۳- جدول توانمندی جنسیتی در ایران: ۹۱
فصل سوم: ۱۱۲
روششناسی تحقیق ۱۱۲
۱- مقدمه ۱۱۳
۲- روش تحقیق ۱۱۳
۳- جامعه آماری ۱۱۴
۴- حجم نمونه و شیوه نمونه گیری ۱۱۴
۵- فرضیه های تحقیق ۱۱۵
۵-۱- فرضیه های اصلی پژوهش: ۱۱۶
۵-۲- فرضیه های فرعی پژوهش: ۱۱۶
۶- تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم و متغیرهای تحقیق ۱۱۷
۶-۱- تعاریف نظری: ۱۱۷
۶-۲-تعاریف عملیاتی : ۱۱۹
۷- ابزارها و روشهای جمع آوری داده ها و اطلاعات ۱۲۸
۸- قابلیت اعتبار (روایی) و اعتماد (پایایی) ابزار اندازه گیری ۱۲۸
۹- فنون تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات ۱۳۱
فصل چهارم: ۱۳۲
یافته های تحقیق ۱۳۲
۱- مقدمه ۱۳۳
۲- یافته های توصیفی ۱۳۳
۲-۱- نتایج مربوط به بافت نمونه آماری ۱۳۴
۲-۱-۱- جنسیت ۱۳۴
۲-۱-۲- سن ۱۳۴
۲-۱-۳- وضعیت تاهل ۱۳۶
۲-۱-۴- سابقه خدمت ۱۳۷
۲-۱-۵- میزان تحصیلات در زمان استخدام ۱۳۹
۲-۱-۶- رشته تحصیلی در زمان استخدام ۱۴۰
۲-۱-۷- میزان تحصیلات در حال حاضر ۱۴۱
۲-۱-۸- رشته تحصیلی در حال حاضر ۱۴۲
۲-۲- نتایج مربوط به نظرات پاسخگویان ۱۴۲
۲-۲-۱- موانع پیشرفت زنان در سطوح مدیریتی ۱۴۲
۲-۲-۱-۱- موانع اجتماعی: ۱۴۲
۲-۲-۱-۱-۱- موانع تاریخی ۱۴۳
۲-۲-۱-۱-۲- موانع مذهبی ۱۴۵
۲-۲-۱-۲- موانع سازمانی ۱۴۸
۲-۲-۱-۲-۱- موانع ساختاری ۱۴۹
۲-۲-۱-۲-۲- موانع فرهنگی ۱۵۳
۲-۲-۱-۳- موانع فردی ۱۵۷
۲-۲-۱-۳-۱- موانع خانوادگی ۱۵۸
۲-۲-۱-۳-۲- موانع شخصیتی – رفتاری ۱۶۱
۲-۳- نمودارها ۱۶۵
۳- یافته های تحلیلی و استنباطی ۱۶۹
۳-۱-آزمون فرضیه های تحقیق ۱۷۰
۳-۲- نتایج حاصل از آزمون فرضیه های اصلی تحقیق ۱۷۰
۳-۳- نتایج حاصل از آزمون فرضیه های فرعی تحقیق ۱۷۷
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۸۷
۱- نتیجه گیری ۱۸۸
۲- پیشنهادها ۱۸۹
۲-۱-پیشنهادهای رفع موانع ساختاری ۱۸۹
۲-۲- پیشنهادهای رفع موانع اجتماعی ۱۹۱
۲-۳- پیشنهادهای رفع موانع فردی ۱۹۲
پیوست ۱۹۴
منابع ۲۰۱