پایان نامه بحران ملی آلودگی منابع آب و سیاستهای دولت برای مقابله با بحران
مسألهی آلودگی یکی از مهمترین و حادترین مسائل ناشی از تمدن انسانی در جهان امروز به شمار
میرود؛ چرا که از اعماق چند هزار متری زمین گرفته تا معادن، آبهای تحت الارضی، بیوسفر، تروپوسفر و حتی در داخل هواپیماهای بلند پرواز و جو خارجی زمین، چرخه و سیستم حیات را مورد تهدید قرار دادهاست. مولکول آلایندهای که امروزه از کارخانه یا منبع آلوده کنندهی دیگری مثلاَ در اروپا، وارد محیط میشود، اگر تجزیه نشود یا تغییر شکل ندهد، احتمالاَ بعد از چندی میتواند در
ریهی انسانهایی که در قلب جنگلهای آفریقا یا دشتهای وسیع آسیا زندگی میکنند وارد شود.
آلودگی برای افراد مختلف مفهوم و معنی متفاوتی دارد. مردم معمولی ممکن است تحریک چشم ناشی از یک گاز یا آبآلوده را آلودگی به حساب آورند. برای کشاورزی که یک عامل به گیاهان یا حیواناتش آسیب میرساند آلودگی محسوب میشود؛ اما هرگاه بخواهیم تعریف جامع و کلی و در عین حال ساده و همه فهمی برای آلودگی محیط زیست در نظر بگیریم چنین میتوان گفت که آلودگی محیط عبارت است از «وجود یک یا چند مادهی آلوده کنند در محیط زیست به مقدار و مدتی که کیفیت یا چرخهی طبیعی را بهطوری که مضر به حال انسان یا حیوان، گیاه و یا آثار و ابنیه باشد، تغییر دهد. به بیان سادهتر هرگاه ماده یا موادی بیگانه با غلظتی خاص وارد عناصر محیطی شوند و تعادل طبیعی آنها را بر هم بزنند صحبت از آلودگی میشود.»
اینکه جهان کنونی با بحران محیط زیست روبهرو است، مسئلهی تازهای نیست که اینجا از آن صحبت شود. کتابها و مقالههای بسیاری روزانه در سراسر جهان منتشر میشود که هشدار دهندهی این مسئله است. در کشور ما هم تا کنون کتابهای زیادی منتشر شده، مقالههای زیادی منتشر شده و روزنامهها و نشریات بارها و بارها به این نکتهی مهم پرداختهاند که تکرار آن اینجا ضرورتی ندارد و از موضوع بحث دور است. چیزی که حائز اهمیت است و کارشناسی تخصصی میطلبد این است که به طور ویژه در ایران برای مقابله با این آلودگیها چه اقداماتی شده است؟ سازمانهای متولی محیط زیست تا
چه اندازه توانستهاند در این راستا موفق عمل کنند و باری از آلودگی روزافزون محیط زیست ایران را بردارند؟ آن هم در کشوری که با بحران محیط زیست روبهرو است و این را همه میدانند؛ حتی عموم مردم، هرچندکه این مطلب را ابتدایی درک کرده باشند؛ چه اینکه مردم ایران هر روز شاهد آلودگیهای بسیاری هستند؛ از آلودگی هوای شهرها گرفته تا طعم بد آبی که استفاده میشود. طراوت جنگلها و رودخانهها و دریاهای زیبای ایران از بین رفته و مردم به طور فزایندهای با این بحران روبهرو هستند و شاید وقت آن رسیده باسشد که صراحتاٌ اعلام شود اگر فکری به حال این معضل نشود آلودگی همچون یک بمب ساعتی عمل میکند و بالاخره روزی منفجر میشود و آنگاه تمام سازمانهایی که خود را مدافع این مهم میدانند باید پاسخگو باشند.
نمیتوان گفت که کدام آلودگی بیشتر است و کدام خطرناکتر؛ اما بیایید فرض کنیم که مثلاً آلودگی هوا را با رفتن به مناطق غیر آلوده و حتی خیلی سادهتر با زدن یک ماسک حل کنیم(کلاه بزرگی که شاید خود مردم سر خود گذاشتهاند)، آلودگی آب را چه می کنیم؟
فراموش نکنیم که آب یک منبع محدود دارد و تجدید آن سالهای سال طول میکشد. در جهان کنونی که تفکر غلط لازمهی پیشرفت بیشتر به ازای مصرف بیشتر منابع، روند رو به رشدی دارد، وقتی ما به سادگی شیر آب منزل خود را باز میکنیم و آب سرد و گوارا مینوشیم، تصور اینکه این مایهی حیات روزی تمام شود سخت است، اما به راستی اینگونه است.
بحران آلودگی آب در ایران بسیار جدیتر از چیزی است که رسانهها بیان میکنند و بیگمان این وظیفهی دولت است که با این مشکل روبهرو شود و آن را حل کند؛ اما دولت ایران چه کرده است؟ این تحقیق با عنایت به این موضوع و ضرورت آن اقدامات دولت رابرای حل بحران آلودگی آب ایران مورد بررسی قرار داده است و با نگاهی اجمالی به فعالیتهای دولت در راستا، بحران آلودگی آب در ایران و سیاستهای دولت برای رفع آلودگی پرداخته است.
فهرست مطالب
مقدمه. 3
بخش اول: درآمدی بر آلودگی آب.. 5
1. آلایندههای آب و تأثیرات آنها بر حیات انسان. 5
2. آلودگی آب، فراتر از یک مسئلهی ساده 10
3. آلایندههای صنعتی آب.. 16
4. تاثیر فعالیتهای کشاورزی بر کیفیت آبهای سطحی و زیرزمینی.. 16
بخش دوم: دامنه‌ها و پیامدهای بحران.. 23
1.تهران، شهر بی دفاع. 23
2.کارون، یادگار ایرانی.. 43
3.آلودگی نفتی روستای اسماعیل‌آباد شهر ری، یک قدم تا پایتخت.. 57
4. زاینده‌رود، رود مرده 64
5. خزر زیبا، میان مرگ و زندگی.. 66
6.مشهد: آیا آب آلوده است؟. 78
7. سد قشلاق، زیبای آلوده 87
8. رودخانهها، شریانهای حیات.. 90
9. تمام ایران، سرای من است. 105
بخش سوم: قانونهای بسیار، ضمانت اجرایی اندک... 124
1. آیین نامهی جلوگیری از آلودگی آب (مصوب18/2/1373) 124
2.آییننامهی بهداشت محیط، مصوب هیأت دولت.. 129
3. متن کامل کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر. 133
4. قطعنامهی هفدهمین کنگرهی بین المللی آبیاری و زهکشی اسپانیا - گرانادا 148
5. آییننامهی اجرایی ماده 134 قانون برنامه سوم توسعه. 149
بخش چهارم: چه کرده‌ایم؟چه بایدکرد؟. 152
1. تشکیل کمیتهی کشوری حفاظت از رودخانهها، میراث طبیعی بیجان را نجات میدهد. 152
2. بررسی تخلف سازمانهای مسئول حفاظت از رودخانهها در مجلس... 154
3. حفاظت از رودخانههای کشور متولی مشخصی ندارد. 155
4. طرح مجلس برای جلوگیری از آلودگی.. 157
5. نشست مشترک مدیران آب منطقهای مازندران و گلستان با قضات به منظور بررسی راهکارهای حفاظت از انفال عمومی 158
6. ایران عضو دائم منابع زیست محیطی خزر شد. 158
7. آموزش خانه به خانهی مقابله با آلودگی آب، طرح ادارهی کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان. 159
8. دفتر بررسی آلودگی آب و خاک، گامی به جلو. 162
9. الگوی ارزیابی زیست محیطی کارخانجات فولاد تدوین شد. 163
10. پالایشگاه تهران بیش از 200 میلیارد ریال جریمه شد. 165
11. اجرای پروژهی جمع آوری فاضلاب روستاههای اطراف شهر تهران. 166
12. عملیات اجرایی شش واحد تصفیه خانهی فاضلاب تهران آغاز میشود. 166
نتیجهگیری.. 168
فهرست منابع و مأخذ.. 169