گزارش کارآموزی (کنترل فیزیکی و شیمیایی دارو)
چکیده
بشر از دیرباز برای مقابله با معضل درد بدنبال یک درمان و وسیله تسکین خاطر بوده است . در طی قرون و اعصار شیوه های مختلف درمانی که برخی از آنها با سحر و جادو و خرافه همراه بوده اند دست به دست یکدیگر دادند تا بلکه گره از پای معضل درد باز کنند ولی این مهم جزء با سلاح علم و دانش و شناخت حل نگردید .
با مرور زمان و با گسترش علم و فن و تجهیز وسایل جدید تکنولوژی پیشرفته ،انسان به طب نوین و درکنار آن به مقوله ((دارو)) به شکل نوین توجه بیشتری نشان داد . پیشرفتهای جدید جامعه کنونی ما را قادر ساخته است که تا حد بالایی توانایی مقابله با درد و آسیبهای قابل جبران را با توجه به نوع و محل ضایعه و امکانات موجود داشته باشیم .
موجود زنده ای چون انسان ،ترکیب پیچیده ای از انواع ارگانیسم ها و مکانیسم های حیاتی عالی است و در واقع بنا به تعبیری شاهکار خلقت است .هر گونه عدم توازن و عدم تعادلی می تواند منجر به بروز بیماری و اختلال در سیستمهای بدنی و کارآئی کلی انسان گردد ، بنابراین نحوه بکاربردن دارو، میزان دقیق مصرف تعداد دفعاتی که می بایستی مصرف گردد و اینگونه امور معمولاً توسط اولیای امور (پزشکان و مسئولان امور دارویی) در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد ، به غیر از آن مسئله مهم دیگر نحوه ساخت و کیفیت دارو می باشد که مربوط به امور داروسازی و کارخانجات تولید مواد دارویی می شود .
بطور کلی هر دارویی به غیر از ماده موثر به یک سری مواد جانبی و کمکی احتیاج دارد که این مواد جانبی برای کمک به پرس کردن قرص ها ، زمان باز شدن قرص و کپسول در محیط داخلی بدن ، کمک به افزایش مقاومت قرص در برابر ضربه یا پایداری دارو و حتی برای کمک به افزایش اثرات درمانی دارو به ان افزورده می شوند .
بعنوان مثال در یک قرص موادی برای چسباندن ذرات ،چرب و روان کردن قرص ، اسانس ، روکش ، رنگ مجاز خواراکی ماده باز کننده و .... به کار می رود .
قبل از ساختن یک دارو ، معمولاً بر حسب دستور کار مواد اولیه لازم سفارش داده می شود . سپس آزمایشاتی بر روی نمونه رسیده انجام داده می شود تا مرغوبیت و استاندارد بودن مواد توسط متخصصین تایید شود انجام این آزمایشها توسط آزمایشگاههای کنترل کیفی صورت می گیرد هدف نگارنده از نگارش این سطور صرفاً ارائه یک گزارش و رفع تکلیف نیست بلکه اشنا ساختن دیگران با مجموعه فرآیندهایی است که بطور کلی دید خواننده را از یک نظر سطحی به نظر کارشناسی تغییر دهد .
فهرست
مقدمه ................................................................................................................................................................ 1
چکیده................................................................................................................................................................ 2
تاریخچه............................................................................................................................................................. 4
بخش اول
تاریخچه شیمی دارویی............................................................................................................................... 7
تئوری شیمی دارویی................................................................................................................................... 7
تعریف شیمی دارویی................................................................................................................................... 8
طبقه بندی داروها ....................................................................................................................................... 9
واکنش های اسیداسیون............................................................................................................................. 10
دهالوژناسیدن.................................................................................................................................................. 11
گیرنده دارو یا رسپتور................................................................................................................................. 11
پیش دارو یا پرودراگ ................................................................................................................................ 13
خلق دارو........................................................................................................................................................... 14
تعریف آنالوگ یک دارو............................................................................................................................... 16
متابولیسم داروها .......................................................................................................................................... 16
شرط انجام متابولیسم ................................................................................................................................ 18
نام گذاری داروها .......................................................................................................................................... 19
تغییر ملکولی با ایجاد پیوند دوگانه ...................................................................................................... 20
آگونیست و آنتاکونیست.............................................................................................................................. 21
ایزو استرها........................................................................................................................................................ 22
بید ایزو استرها .............................................................................................................................................. 22
ایزو استرهای کلاسیک ............................................................................................................................. 22
ایزواسترهای غیر کلاسیک ...................................................................................................................... 23
ضد دردها ........................................................................................................................................................ 23
ضد دردهای قوی ......................................................................................................................................... 23
مورفین .............................................................................................................................................................. 24
مشتقات مورفین ........................................................................................................................................... 25
ضددردهای گروه فنیل پریدین ............................................................................................................. 26
برخی از مشتقات مربوط به ضددردهای گروه فنیل پریدن....................................................... 27
ضد دردهای گروه دی فنیل پروپیل آآمین ....................................................................................... 27
ضددردهای ضعیف و متوسط الاثر ....................................................................................................... 28
مشتقات پارا آیندنفل................................................................................................................................... 29
مشتقات پیرازول ........................................................................................................................................... 29
فنیل بوتازون .................................................................................................................................................. 30
ضد دردهای خانواده آنترالینک اسید .................................................................................................. 30
مشتقات آریل الکنوئینی اسیدها ............................................................................................................ 30
داروهای ضد سرخه .................................................................................................................................... 31
داروهای خلط آور ........................................................................................................................................ 31
بیهوش کننده های عمومی ...................................................................................................................... 32
بخش دوم
مشخصات و شرایط کار در یک لابراتوار داروسازی نمونه ......................................................... 35
بخش تهیه گرانول......................................................................................................................................... 36
بخش قرص سازی......................................................................................................................................... 37
بخش قرصهای بدون روکش ................................................................................................................... 37
بخش روکش دادن قرصهای پوشش دار ........................................................................................... 39
بخش کپسول سازی ................................................................................................................................... 40
بخش داروهای نیمه مایع (پماد و کرم سازی)................................................................................ 41
بخش تهیه مایعات خوراکی ..................................................................................................................... 46
کنترل هنگام تولید در صنعت داروسازی .......................................................................................... 49
کنترل در انبار مواد اولیه یا در اتاق توزین ....................................................................................... 49
روش سنجش متوکلوپرآمید هیدروکراید .......................................................................................... 51
محلول استاندارد ........................................................................................................................................... 52
روش سنجش کپسول تتراسایکلین ..................................................................................................... 52
روش سنجش قرص ویتامین C جوشان ........................................................................................... 53
روش سنجش پماد تتراسایکلین 3%..................................................................................................... 53
روش سنجش مپروبامات قرص یا گرانول........................................................................................... 54
روش سنجش قرص استامینوفن ........................................................................................................... 54
روش سنجش دیکلوفناک سدیم .......................................................................................................... 55
روش سنجش دراژه ایبوپروفن 400..................................................................................................... 56
روش سنجش ویتامین A ........................................................................................................................ 56
روش سنجش کپسول رینامپین 300mg......................................................................................... 57
روش ساختن بافر پتاسیم دی هیدروژن فسفات باPH=7.4.................................................. 57
روش سنجش دراژه کلرامفنیکل 250mg ...................................................................................... 57
روش سنجش ناخالصی های کلرامفنیکل 250mg...................................................................... 58
روش سنجش کلیدنیوم سی 5mg....................................................................................................... 58
روش ساختن محلول تیمول بلو ............................................................................................................ 58
روش دی سولوشن کپسول رینامپین ................................................................................................. 58
روش دی سولوشن قرص استامینوفن ................................................................................................ 59
طرز تهیه بافر فسفات PH=5.8........................................................................................................... 60
روش دی سولوشن شیاف ایندمتاسین .............................................................................................. 60
روش دی سولوشن قرص آلوپوریندل ................................................................................................. 61
روش دی سولوشن دراژه کد دیاز پوکساید mg5........................................................................ 62
روش دی سولوشن کپسول تتراسایکلین 250mg........................................................................ 62
روش دی سولوشن دراژه دیکلوفناک ................................................................................................. 63
روش دی سولوشن دراژه ایبوپروفن .................................................................................................... 63
روش دی سولوشن قرص پروبامات ...................................................................................................... 65
طرز درست کردن محلولهای لازم ........................................................................................................ 65
بخش سوم
دستگاه حداسی.............................................................................................................................................. 67
دستگاه سنجش سختی ............................................................................................................................. 68
دستگاه فرسایش سنج................................................................................................................................ 69
دستگاه ph سنج .......................................................................................................................................... 70
حمام آب گرم (بن ماری).......................................................................................................................... 70
دستگاه دی سولوشن ................................................................................................................................. 71
ترازوی آزمایشگاه ........................................................................................................................................ 71
دستگاه رطوبت سنج .................................................................................................................................. 72
بخش چهارم
شناسایی 1....................................................................................................................................................... 73
شناسایی 2....................................................................................................................................................... 73
شناسایی 3....................................................................................................................................................... 74
شناسایی 4....................................................................................................................................................... 75
شناسایی 5 ..................................................................................................................................................... 75
شناسایی 6 ...................................................................................................................................................... 76
شناسایی 7 ..................................................................................................................................................... 76
شناسایی 8 ..................................................................................................................................................... 76
شناسایی 9 ..................................................................................................................................................... 77
شناسایی 10 .................................................................................................................................................. 77
شناسایی 11.................................................................................................................................................... 78
شناسایی 12 .................................................................................................................................................. 78
شناسایی 13 .................................................................................................................................................. 78
شناسایی 14 .................................................................................................................................................. 79
شناسایی 15 .................................................................................................................................................. 79
شناسایی 16.................................................................................................................................................... 80
شناسایی 17 .................................................................................................................................................. 80
شناسایی18..................................................................................................................................................... 81
شناسایی19..................................................................................................................................................... 81
شناسایی20..................................................................................................................................................... 81
شناسایی21..................................................................................................................................................... 82
شناسایی22..................................................................................................................................................... 83
شناسایی23..................................................................................................................................................... 83
شناسایی24..................................................................................................................................................... 83
شناسایی25..................................................................................................................................................... 84
شناسایی26...................................................................................................................................................... 84
بخش پنجم
اثرات فارماکولوژی داروها ......................................................................................................................... 86
ایندومتاسین ................................................................................................................................................... 87
ایبوپروفن ......................................................................................................................................................... 87
رینامپین ........................................................................................................................................................... 88
ویتامین A........................................................................................................................................................ 89
مپروبامات ........................................................................................................................................................ 90
متوکلوپرامید .................................................................................................................................................. 91
اسید اسکوربیک ویتامین C..................................................................................................................... 92
کلیدنیوم C...................................................................................................................................................... 93
تتراسایکلین .................................................................................................................................................... 94
دیکلوفناک سدیم ........................................................................................................................................ 95
کلوامفنیکل ..................................................................................................................................................... 97
استامینوفن ...................................................................................................................................................... 98
کلودیازپوک ید ............................................................................................................................................. 100
خواص فیزیکی .............................................................................................................................................. 101
پیوست
منابع