مقدمه : همه انسان ها اضطراب را در زندگى خود تجربه می کنند و طبیعى است که مردم هنگام مواجهه با موقعیت هاى تهدیدکننده و تنش زا مضطرب می شوند ، اما احساس اضطراب شدید و مزمن در غیاب علت واضح ، امرى غیر عادى است .
اضطراب شامل احساس عدم اطمینان ، درماندگى و برانگیختگى فیزیولوژیکى است . به طور کلى اضطراب یک احساس منتشر ، بسیار ناخوشایند و اغلب مبهم دلواپسى است که با یک یا چند حس جسمى مانند احساس خالى شدن سر دل ، تنگى قفسه سینه ، طپش قلب ، تعریق ، سردرد و غیره همراه است .
اضطراب به منزله ی بخشی از زندگی هر انسان ، در همه ی افراد در حدی اعتدال آمیز وجود دارد ودر این حد به عنوان پاسخی سازمان یافته تلقی می شودبه گونه ای که می توان گفت ، « اگر اضطراب نبود ف همه ی ما پشت میزهایمان به خواب می رفتیم »( استیفن 1، 1982 ) . فقدان اضطراب ممکن است ما را با مشکلات وخطرات زیادی روبرو کند .اضطراب ما را ملزم به رعایت قانون ومقررات نموده وبرای احتراز از خطر حس احتیاط را در ما پدید می آورد و وبدین ترتیب زمینه را برای داشتن زندگی طولانی تر، سازنده ترو بارورتربرای ما فراهم می نماید . بنابراین اضطراب به منزله بخش از زندگی هر انسان یکی از مولفه های ساختار شخصیت وی را تشکیل می دهد و از این زاویه است که پاره ای از اضطرابهای دوران کودکی ونو جوانی را می توان بهنجار دانست و تاثیر مثبت آن را بر فرایند تحول پذیرفت . (دادستان ، 1390 )
تکرار وتشدید نگرانی موجب اضطراب ، ناراحتی ذهنی دردناکی است که که از پیش بینی آسیبهای احتمالی نتیجه می شود . بسیاری از اضطرابها نیز مانند نگرانی ها بی دلیل هستند .و تنها نتیجه ی آشفتگی درونی در فرد می باشند نه معلول عوامل خارجی ، رابطه ی نزدیکی میان بیماری های روان نژندی و تعداد وشدت اضطراب وجود دارد .بنابراین کودکانی که بیش از اندازه دچار نگرانی می شوند مستعد ابنلا به اضطرابهایی هستند که در نهایت ، سلامت ، شخصیت و سلامت روان آن هارا مختل می سازد . ( احدی ، 1392 )
چاپلین 2(1975 ) اضطراب را واکنش فرد در مقابل یک موقعیت ضربه آمیزدر نظر می گیرد ، یعنی موقعیتی که زیر تاثیر بالا گرفتن تحریکات اعم از درونی وبیرونی واقع شده و فرد در مهار کردن آنها ناتوان است . پیه رون 3(1985) اضطراب را ناراحتی روانی و بدنی می داند که بر اثر ترسی مبهم و احساس نا ایمنی وتیرروزی قریب الوقوع به وجود می آید.ربر 4( 1985 ) اضطراب را یک حالت هیجانی همراه با هشیاری مستقیم نسبت به بی معنایی ، نقص ونارسایی جهانی در نظر می گیرد که در آن زندگی م کنیم .
شخص مبتلا به اضطراب فراگیر همواره در باره ی موضوعات جزِیی شدیدا" مضطرب می شود بسیاری از آدمیان گهگاه نگران می شوند اما بیماران مبتلاا به اضطراب فراگیر نگرانی های مضمن دارند آنها ساعتها راجع به گستره ی وسیعی از موضوعات احساس نگرانی می کنند و این دل شوره ها را امری مهار نا پذیر می دانند ( دهستانی ، 1390 ) . از شایع ترین نشانه های اختلال فراگیر می توان عدم احساس آرامش ، اختلال خواب ، از پا افتادگی و خستگی ، تپش قلب وگیج ومنگ بودن را نام برد . علاوه بر اینها شخص مبتلا نگران پیشامدهای ناگوار است در تصمیمگیری ناتوان است و وقتی که تصمیم هم می گیرد همان تصمیم منبع نگرانی های دیگری در او می شود . (هیلگارد5 ، 1983 )
دیدگاههای نظری اضطراب فراگیر
1-1-دیدگاه مبتنی بر عوامل فرهنگی اجتماعی
از دیدگاه نظریه پردازان فرهنگی – اجتماعی ، اضطراب فراگیر بیشتر در کسانی مشاهده می شود که که با فشار وموقعیتهای خطرناک اجتماعی مواجه هستند تحقیقات مختلف نشان داده اند که در افرادی که در محیطهای تهدید آمیز زندگی می کنند احساس تنش گسترده ، نگرانی ، بر انگیختگی ، وبیقراری و همچنین اختلال خواب که مشخص کننده ی اضطراب فراگیر می