پایان نامه مبانی اطلاح نژاد آبزیان (کارشناسی شیلات)
مقدمه
اهمیت اصلاح نژاد ماهیان و مقایسه آن با اصلاح نژاد دام و طیور – تأثیر آن در زندگی کنونی و اهداف کلی اصلاح نژاد ماهیان طبیعت و ساختمان ژن، موتاسیون ها و ژن های کشنده ، حتی سلول های تناسلی و انواع کروموزوم ها –اثرات فنوتیپی ژن ها مثل اثر افزایش ژنی، ارزش ژنتیکی و روش های برآورد آن ، ترکیب ژنتیکی یک جامعه و عوامل مؤثر در تغییر فراوانی ژن‌ها – قانون هاردی واینبرگ و کاربرد آن در اصلاح نژاد ماهیان، وراثت پذیری و روش های تعیین آن، براورد وراثت پذیری ، سرعت رشد و افزایش روز افزون ، بهگزینی و انواع آن ، روش های انجام برگزینی ، مبانی ژنتیکی آمیزش خویشاوندی و موارد استفاده از آن، روش های انجام بهگزینی ، روش اندازه گیری خویشاوندی، کلیاتی در خصوص به وجود آوردن افراد سرآمد(نخبه) NICK و Line - دو رگه گیری (Hybridization) و اهمیت و کاربرد آن ، روش های تشخیص ماهیان دو رگه از والدین – تعریف هتروزیس و معرفی فرمول آن =Heterosis دو رگه برتر Hybridviger ،عقیم سازی (استریل کردن) Strilization ، نرسازی ، ماده سازی ،تریپلوئیدی و تتراپلوئیدی ، تعیین جنسیت ، توارث وابسته به جنس ، برآورد ارزش ژنی ، هم بستگی بین صفات – محاسبه بهگزینی بر اساس شجره نامه .
قسمتی از متن:
محاسبه فراوانی ژنی در جمعیتی که غلبه ژنی در آن وجود ندارد.
برای محاسبه نشان دادن فراوانی یک ژن در یک جمعیت بهتر است از یک جمعیت آلل که بر هم غلبه ندارند استفاده کنیم چون در این حالت می توان ژنوتیپ را حتی از روی فنوتیپ وضعیت ظاهری مشخص نمود .
مثال : ژن های کنترل کننده رنگ در ماهی قزل آلا می باشد.
اگر فرض کنیم در یک جمعیت کوچک از ماهی قزل آلا 100 عدد کل جمعیت باشد، 50 عدد آن رنگ طبیعی و 40 تا رنگ بینابینی (ابرش) و 10 تا طلایی است. فراوانی ژن های طبیعی که با R نشان می دهیم .
rr = طلایی Rr= ابرش 40 RR= طبیعی 50
فراوانی ژن و ژنوتیپ در تعادل ها روی واینبرگ :
در یک جمعیت با تعادل ها روی واینبرگ که در آن جمعیت بسیار بزرگ است ، آمیزش های تصادفی وجود دارد و عدم وجود نیروهایی که فراوانی ژن ها و ژنوتیپ ها را تغییر می دهد . برای یک آلل می توان فراوانی ژن و ژنوتیپ را کاملاً مشخص نمود و ارتباط بین آن ها را برقرار کرد.
مثال :
در یک جمعیت اگر ژنوتیپ BB و Bb و bb داشته باشیم ، در حقیقت فراوانی ژنوتیپ ها بر اساس فرمول ریاضی قابل تعمیم خواهد بود.
به عبارت بهتر دیگر فراوانی ژن B را با P نشان دادیم و b را با q نشان می دهیم . در مجموع بر اساس اصل احتمالات فراوانی
و مجموع این ها برابر با 1 است .
3- فراوانی آلل
در بسیاری از مواقع فقط به محاسبه فراوانی ژن و ژنوتیپ نمی پردازیم ، بلکه محاسبة فراوانی آلل ها نیز برای ما اهمیت دارد، بر اساس فرمول زیر می توان میزان فراوانی یک آلل را به دست آورد.
تعداد کل جمعیت = N تعداد افراد ناخالص =1 n تعداد افراد خالص= n
مثال :
فرض کنید در یک جمعیت ماهیان قزل آلا 360 عدد خالص به صورت طبیعی GG باشند 160 تا از این ها به صورت طبیعی َ GَG و 480 ابرش َ GG باشند (مجموع 1000 عدد ) فراوانی آلل های G و َG را به دست آورید.
ژن های کشنده : Lethal Genes
بعضی از ژنوتیپ ها به خصوص در حالت های خاص می توانند سبب مرگ در فرد شوند به این ژن‌ها، ژن‌های کشنده می گویند. ژن های کشنده در بسیاری از موجودات به اثبات رسیده اند اما در ماهیان شاید کمتر مورد مطالعه قرار گرفته اند . مهم ترین ژن های کشنده عبارتند از:
در تلاپیا ، معمولاً شکل و حالت پشت بدن را ژن های مختلفی کنترل می نماید اگر حالت طبیعی داشته باشد ژن ها را به صورت مثبت نشان می دهند (+)
اما یک ژن دیگر به نام ژنS نیز در این امر دخالت دارد، در حالتی که یک ژن S و یک ژن طبیعی با هم در یک آلل قرار گیرند حالتی به نام پشت زمینی Saddle bacit در ماهی ایجاد می گردد. این امر به دلیل جوش خوردن 5 مهره اول به صورت غیر طبیعی به یکدیگر است . اما این ژن که یک ژن کشنده بارز می باشد در حالت خالص (SS) موجب مرگ ماهی می شود. بنابراین از آمیزش 2 ماهی تیلاپیا که ژن های هتروزیگوس دارند (+S) ژنوتیپ های زیر مشاهده می شود.
(مرگ SS پشت زمینی + S پشت طبیعی ++)
ب) در ماهی کپور که حالت سرکوب کننده دارد.
در ماهی کپور الگوی فلس به وسیله ژن های N و S کنترل می شود. این ژن ها فنوتیپ های خاصی ایجاد می نمایند. به طوری که بر روی هم نیز تأثیری گذارند ، برخی از ژن ها حتی حالت سرکوب کننده دارد. در این حالت ژن N یک جایگاه اپی ستازیک و یژه و کشنده از خود ظاهر می سازد و در حالت خالص کشنده است. اما ژن S به خوبی داشتن فلس را کنترل می کند و حتی می تواند ژن N را تغییر دهد.
به عبارت کلی حالت های مختلفی از ژن ها را در کنار یکدیگر می توانیم داشته باشیم. ژنوتیپ و فنوتیپ حاصله به شرح زیر است، نکته مهم آن که هر گاه ژن N به صورت خالص یا هموزیگوت (NN) قرار گیرد مرگ کپور حتمی است .
| فنوتیپ | ژنوتیپ |
فلس دارفلس دار کپور آئینه ای کپور خطی کپور خطی کپور چرمی مرگ حتمی مرگ حتمیمرگ حتمی | SSnn Ssnn Ssnn SSNn SsNn SsNn SSNN SsNN ssNN |