پایان نامه خوف و رجاء در منطق الطّیرعطّار
معنای لغوی و اصطلاحی خوف
خوف از آن دسته عباراتی است که در فرهنگ و ادیبات عرفانی مشرق زمین ، تعابیر و مفاهیم گسترده ای را به خود اختصاص داده است. با مراجعه در لغت نامه های معتبر ، تعابیری خامی از این لغت به دست آمد که عبارت است از : «خاف : خاف – خوفا و خیفا و مخافه و خیفه :
فزع ا اتقی ا ضدا من. فیقال «خافه و خاف منه و خاف علیه» (المنجد / ص 199)»
یا «خ و ف خوف بالفتح قتل ، عمل کشتی کسی را . قیل و منه قوله تعالی و لنبلو نکم بشی من الخوف و الجوع و نقصی من الاموال و الانفس ... و بشر الصابرین .» (سوره 2/ 150) کارز ار. و منه قوله تعالی فاذ اجاء الخوف ... (سوره 33/ 19) ادیم سرخ بریده مانند دوالها.» (منتهی الارب / ص 348)
و اما صاحب لغت نامه ی دهخدا ... آنچه از واژه ی خوف بیان کرده ، بدین شرح است : «بیم . فرق [ف ر] . هراس . وحشت . »
اصطلاح خوف را اهل تصوّف، از قرآن مجید گرفته اند. خوف، یعنی، چیره شدن ترس و دهشت، درک و آگاهی بر گناهکار بودن خود و این که انسان، قادر نیست حتّی به اندازه ی ناچیزی نیز، وظایف خود را در برابر خداوند انجام دهد. «خائف کسی است که از نفس خود زیادتر از دشمن، که شیطان است، بترسد و باز گفته شده است که : خائف، کسی است که درحقیقت، از هر چیزی که خلق از او بترسد، آن چیز از بنده بترسد.» (سجادی/ 1383 / ص )
عزّالدین کاشانی گوید : «از جمله منازل و مقامات آخرت، یکی خوف است.» (کاشی / 1385 / ص 269).
«خوف از خداوند سبحانه و تعالی آن بود که ترسند از عقوبت او اندر دنیا یا آخرت.» (قشیری / / ص 190 ).
فهرست مطالب
عنوان صفحه
پیشگفتار یک
مقدمه 1
فصل اوّل : کلّیّات 34-1
1 – 1 – 1. معنای لغوی و اصطلاحی خوف 5
1 – 1 – 2. خوف در قرآن 7
1 – 1 – 3. خوف در احادیث و روایات 9
1 – 1 – 4. خوف در گفتار مشایخ صوفیه 15
1 – 1 – 5. انواع و درجات خوف 19
1 – 2 – 1. معنای لغوی و اصطلاحی رجاء 23
1 – 2 – 2. رجاء در قرآن 25
1 – 2 – 3. رجاء در احادیث و روایات 27
1 – 2 – 4. رجاء در گفتار مشایخ صوفیه 33
1 – 2 – 5. انواع و درجات رجاء 34
فصل دوم : خوف و رجاء در منطق الطیّر عطاّر 135- 38
2-1-1. خوف و رجاء در منطق الطّیر عطّار 38
2 – 1 – 2.خوف و انواع آن در منطق الطیّر 41
|
2 – 1 – 3 . خوف هیبت جلال الهی 43
2 – 1 – 4. خوف ره 48
2 – 1 – 5 . خوف مرگ 61
2 – 1 – 6 . خوف از عادت به شهوات 66
2 – 1 – 7 . خوف از سوء عاقبت 87
2 – 1 – 8 . خوف از عقوبت 88
2 – 1 – 9. خوف از جنایات و اکتسابات 93
2 – 1 – 10. خوف از فوت حق (مسروق) 98
2 – 1 – 11. خوف از عدم 98
2 – 1 – 12 . خوف از تقصیر از اوامر و تجاوز در حدود و شرع 103
2 – 1 – 13. خوف از حجاب بیداری به علّت غفلت 105
2 – 2 – 1. رجاء و انواع آن در منطق الطیّر 106
2 – 2 – 2. رجاء در ثواب 107
2 – 2 – 3. رجاء گشایش و سعه ی رحمت 108
2 – 2 – 4. رجاء در خدا 124
2 – 2 – 5 . رجاء شفاعت پیامبر 130
2 – 3 . خوف و رجاء 133
2- 4 . ناامیدی 136
نتیجه گیری 154
منابع و مراجع 156
چکیده انگلیسی 16