پایان نامه اثرات تنش خشکی و راههای مقابله با آن در گیاه ذرت
خشکی، خطری جدی برای تولید موفق ذرت در سراسر جهان محسوب می شود. منابع آب شیرین در جهان محدوده بوده، و با افزایش جمعیت جهان نیاز به استفاده از آب بیشتر می شود و لذا منابع آب بطور فزآینده ای مورد تهدید قرار گرفته، و از آنجاکه بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده آب بشمار میرود، هر گونه صرفه جویی در این بخش کمک مؤثری به تولید بهینه محصولات زراعی خواهد کرد . با در نظر گرفتن روند افزایش جمعیت جهان که طبق پیش بینی های سازمان ملل، این جمعیت در سال 2050 میلادی به 4/14 میلیارد نفر خواهد رسید . بنابراین ضرورت تولیدات غذایی جهت تامین نیازهای مرتبط امری اجتناب ناپذیر است.
ذرت گیاهی است گرمسیری که بدلیل ویژگیهای زیاد از جمله قدرت سازگاری با شرایط اقلیمی گوناگون مورد توجه تولید کنندگان قرار گرفته بطوریکه ذرت از نظر سطح زیر کشت مکان، زراعت آن بعنوان یک گیاه پر محصول جهت تأمین کالری مورد نیاز بشر بطور مستقیم و غیر مستقیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است . تولید ذرات در جهان در سال 2002 ، 589/189/602 تن بود . حدود 17 درصد سطح زیر کشت جهانی ذرت آبیاری می شود که از این مقدار حدود 40 درصد مواد غذایی حاصل می شود .
در ایران تقریباً 70 درصد مساحت کشور را اقلیم خشک و نیمه خشک شامل می شود که متوسط بارندگی سالیانه آنها کمتر از 300 میلیمتر است
از آنجائیکه مرحله گلدهی ذرت به عنوان حساسترین مرحله رشد و نمو ذرت با گرم ترین ماه سال ( تیرماه ) مطابقت دارد و معمولاً نزولات آسمانی در این موقع از سال رخ نمی دهد و از طرفی حداکثر نیاز آبی محصولات رایج منطقه ( پنبه ، چغندر قند ، گوجه ) به همین زمان ارسال مربوط می شود و ظرفیت شبکه های آبیاری ، زراعت را در وضعیتی قرار داده که فواصل آبیاری ذرت طولانی شده و عملکرد کاهش می یابد . ذرت در آب و هوای نیمه خشک مدیترانه ای برای نیل به عملکرد دانه بالا نیاز به آبیاری تکمیلی دارد .
خصوصیات مورفولوژی و فیزیولوژی زیادی ، در مقاومت به خشکی موثر هستند که به عنوان شاخص های مورد انتخاب توصیه شده اند . برای مثال بسته شدن روزنه ها ، کاهش سطح برگ ، افزایش کارایی فتوسنتز ، رسوب چربیها ، توسعه سیستم ریشه ای ، مقاومت در برابر انتشار گازها ، تغییر در مقدار ترکیبات آلی ، قندی و ازته ،اسید آمینه پرولین ، تنظیم پتانسیل اسمزی ، تغییرات سرعت رشد نسبی ، و سرعت رشد محصول از این جمله می باشند.
با توجه به خصوصیت اصلی زراعت در مناطق با محدودیت منابع آبی و لزوم گسترش سطح زیر کشت با هدف افزایش محصولات زراعی در این مناطق ، و با توجه به اینکه آبیاری یکی از نیازهای مهم تولیدات کشاورزی محسوب می شود . دستیابی به ژنوتیپ های محتمل به شرایط دشوار با کارایی بالای مصرف آب ضروری بنظر می رسد .
بنابراین شناسایی مراحلی از رشد که در آنها به آب کمتری نیاز است و حذف آبیاریهای غیر ضروری و نیز تعیین مراحل حساس به قطع آب و همچنین یافتن ژنوتیپ های محتمل به تنش آبی باعث افزایش کارایی مصرف آب همراه با افزایش سطح زیر کشت و نهایتاً عملکرد اقتصادی خواهد شد . مطالعات جدی پیرامون شرایط نامساعد محیطی و عکس العمل گیاهان نسبت به آنها از سال 1941 در دنیا شروع شده است.
1-1. منشاء و تاریخچه ذرت................................................................................. 4
2-1. اهمیت محصول ذرت.................................................................................... 5
3-1. طبقه بندی ذرت............................................................................................ 6
4-1. ویژگیهای انواع ذرت.................................................................................... 8
5-1. فنولوژی ذرت............................................................................................... 10
1-5-1. جوانه زنی و سبز کردن ذرت.................................................................. 10 2-5-1. مرحله سبز کردن تا ظهور گل آذین نر.................................................................................................. 11
3-5-1. مرحله تشکیل گل آذین نر تا ظهور تارهای ابریشمی.............................. 11
4-5-1. مرحله تشکیل تارهای ابریشمی تا رسیدن دانه........................................ 12
6-1. رشد و نمو.................................................................................................... 13
1-1-6-1. ریشه.................................................................................................... 13
2-1-6-1. برگ..................................................................................................... 13
2-6-1. رشد اندام های زایشی............................................................................. 14
7-1. خاک مناسب ذرت......................................................................................... 15
8-1. دمای موردنیاز............................................................................................. 15
9-1. رطوبت موردنیاز.......................................................................................... 16
10-1. تنشهای محیطی.......................................................................................... 17
11-1. خشکی و تنش خشکی................................................................................. 18
12-1. اثرات عوامل طبیعی اقلیمی بر روی نیاز آبی گیاهان.................................. 20
1-17-1.محتویات نسبی آب برگ (RWC)............................................................. 37
2-17-1. پایداری غشای سیتوپلاسمی.................................................................. 38
18-1. مکانیزمهای مقابله با تنش های خشکی...................................................... 40
1-18-1. مقاومت به خشکی.................................................................................. 40
2-18-1.فرار از خشکی........................................................................................ 40
3-18-1.اجتناب از خشکی..................................................................................... 41
4-18-1. صفات مرتبط با اجتناب از خشکی......................................................... 41
7-4-18-1. مکانیزم های روزنه ای..................................................................... 41
2-4-18-1. افزایش بازده فتوسنتزی................................................................... 42
3-4-18-1. کاهش مساحت برگ.......................................................................... 43
4-4-18-1. وفور ومحل روزنه ها....................................................................... 43
5-4-18-1. سیستمهای کارآمد ریشه.................................................................. 43
6-4-18-1. نسبت زیاد ریشه به شاخه................................................................ 44
5-18-1. تحمل خشکی.......................................................................................... 44
6-18-1. مکانیزم های تحمل خشکی..................................................................... 45
1-6-18-1. اجتناب از صدمات ناشی از کاهش رشد........................................... 45
2-6-18-1. تحمل در مقابل گرسنگی.................................................................... 45
3-6-18-1. اجتناب در مقابل از بین رفتن پروتئین ها.......................................... 45
19-1. چگونگی ازریابی مقاومت به خشکی........................................................... 45
20-1. تنش خشکی و شاخص برداشت................................................................. 47
21-1. کارایی مصرف آب..................................................................................... 48