پایان نامه ارزیابی قابلیت های فناورانه برای تدوین استراتژی در شرکت هواپیمایی خلیج فارس
چکیده
از مهم‌ترین عوامل اصلی در موفقیت به‌کارگیری تکنولوژی در جهت کسب مزیت رقابتی،آگاهی و شناخت سطح قابلیت تکنولوژیک بنگاه و استفاده مناسب از آنها می باشد.
ارزیابی نیازهای تکنولوژیک ابزاری است که به منظور تعیین قابلیت های مورد نیاز برای اجرای اولویت های تکنولوژیک بکار می رود. ارزیابی نیازهای تکنولوژیک نه تنها حوزه های ضعیف و مشکل ساز بنگاه را شناسایی می کند،بلکه به مزیت های نسبی بنگاه نیز توجه داشته و آنها را مشخص می سازد. تحقیق حاضر در پی ارزیابی قابلیت های فناورانه در جهت تدوین استراتژی در شرکت‌های خدماتی میباشد. حال با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی قابلیت های فناورانه و مبحث تدوین استراتژی و همچنین اهمیت ارزیابی قابلیت های فناورانه در جهت تدوین استراتژی ، در این پژوهش به شناسایی و اولویت‌بندی تکنولوژی های فعلی و شاخص های مناسب ارزیابی قابلیت های فناورانه می‌پردازیم، در این راستا شرکت هواپیمایی خلیج فارس برای انجام پژوهش در نظر گرفته می‌شود. در این تحقیق با بررسی ادبیات موضوع و با رعایت الزامات تعریف قابلیت های فناورانه ، تعداد 52 تکنولوژی شناسایی شدند. اهمیت این شاخصها از طریق توزیع 200 پرسشنامه بین مدیران و کارشناسان شرکت هواپیمایی خلیج فارس واقع در استان اصفهان، مورد بررسی قرار گرفت و تعداد 195 پرسشنامه مرجوع شد، دادههای جمعآوری شده از طریق تکنیک تاپسیس فازی، تجزیه و تحلیل شده و در نهایت شاخص ها اولویت بندی گردیدند.همچنین با استفاده از مدل پاندا سطوح قابلیت های فناورانه این شرکت با تعداد 36 شاخص عملکرد مورد ارزیابی واقع گردید و در نهایت شکاف بین سطح موجود و مطلوب قابلیت های فناورانه بررسی گردید.
کلید واژهها: قابلیت های فناورانه ، تکنیک تاپسیس فازی، استراتژی، شرکت هواپیمایی خلیج فارس.
مقدمه
بخش صنعت کشور، امروزه از لحاظ فناوری، دچار نوعی بی‌برنامگی بوده و بخش عمده‌ای از مشکلات صنعتی در راستای توسعه نیافتگی آن، ناشی از همین امر است زیرا ورود فناوری بدون برنامه‌ریزی استراتژیک مناسب، باعث خروج سرمایه از کشور شده و در داخل نیز از بهره‌وری و کارایی مناسبی برخوردار نیست. از همه مهم‌تر اینکه فناوری‌های موجود، باعث انتقال دانش فنی و تولید فناوری‌های مشابه در داخل و یا توسعه و بهبود و بومی‌سازی آن نمی‌شوند. پژوهش ها نشان می دهد تکنولوژی به عنوان کاربرد عملی دانش و تجربه در جهت رفع نیاز بشر، نقش پر رنگی در توسعه اقتصادی و صنعتی کشورها و کسب مزیت های رقابتی بنگاه ها داشته است.
بخشی از متن
شرح واژهها و اصطلاحات تحقیق
تکنولوژی : تکنولوژی تمام دانش ها، محصولات، ابزار و روش ها و سیستم هایی است که به خدمت گرفته می شود تا محصول یا خدمتی ارائه شود. تکنولوژی فرایند انتقال و تبدیل منابع به محصولات از طریق دانش، تجربه، اطلاعات و ابزار است.( خلیل،1389)
ارزیابی تکنولوژی : ارزیابی تکنولوژی فرایندی است که بوسیله آن سازمان ها و بنگاه های اقتصادی، جذابیت تکنولوژی هایی که در محصولات خود مورد استفاده قرار می دهند و با باالقوه امکان استفاده از آنها را دارند و همچنین توانمندی های تکنولوژیک خود را مورد ارزیابی قرار می دهند. ( خلیل،1389)
ارزیابی توانمندی های تکنولوژیکی : ارزیابی توامندی های تکنولوژیکی فرایندی است که در آن سطح فعلی قابلیت ها و توانایی های تکنولوژیک سازمان اندازه گیری می شود تا هم نقاط ضعف و قوت تکنولوژی سازمان شناسایی شود و هم بتوان توانمندی های تکنولوژیک سازمان را با رقبا با سطح ایده آل آن مقایسه نمود و جهت جبران موارد نامطلوب اقدام کرد.( طباطباییان،1384)
استراتژی : روشی است که سازمان برای رسیدن به اهداف استراتژیک خود اتخاذ می کند. این اهداف بر اساس نیازها، خواست ها و الزامات ذینفعان تنظیم می گردند. در مسیر دستیابی به اهداف مورد نظر فرصت ها و تهدیدهایی برای سازمان وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند. تعامل میان تهدید ها و فرصت ها از یک طرف و نقاط قوت و ضعف از طرف دیگر مبنای تعیین استراتژی خواهد بود.( اعرابی،1389)
استراتژی تکنولوژی : عبارتست از تصمیمی که سازمان در ارتباط با سرمایه گذاری، توسعه و بهره برداری از تکنولوژی های محصول و فرایند خود اتخاذ می کند. بدین ترتیب علاوه بر تعیین اولویت های سرمایه گذاری، استراتژی تکنولوژی باید روش مناسب توسعه و بهره برداری از تکنولوژی های منتخب را نیز تعیین کند. ( اعرابی،1389)
پورتر در سال 1985 مجموعه فعالیت های سازمان را (فعالیت های اصلی و پشتیبانی) زنجیره ارزش نامید و یک مدل عمومی برای مجموعه فعالیت های مزبور ارائه داد. در روش او، ارزیابی تکنولوژی بر اساس عملکرد صورت می پذیرد. شاخص های عملکرد می تواند هزینه، ضایعات و ... باشد.( پورتر،1985)
فهرست مطالب
موضوع صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق ............................................................................... 2
مقدمه 2
1-1- بیان مسئله 3
2-1- اهمیت و ضرورت موضوع 4
3-1- گزاره های تحقیق 6
1-3-1- پرسش های اصلی و فرعی 6
2-3-1- هدف های تحقیق 6
4-1- روش کلی تحقیق 6
1-4-1- جامعه تحقیق، نمونه گیری 7
2-4-1- روش گردآوری داده ها 7
3-4-1- روش تحلیل داده ها 7
5-1- موانع و محدودیت های تحقیق 8
6-1- خلاصه ای از پیشینه تحقیق مرتبط 8
7-1- شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق 10
8-1- نقشه راه 12
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق ............................................................................. 13
مقدمه 14
1-2- مفاهیم فناوری و تعاریف 14
2-2- طبقه بندی تکنولوژی 17
3-2- مفهوم استراتژی 20
1-3-2- تعریف جامع مدیریت استراتژیک 21
2-3-2- ماهیت و اهداف استراتژی ها 22
4-2- استراتژی تکنولوژی 22
1-4-2- استراتژی تکنولوژی در سطح بنگاه 23
2-4-2- استراتژی تکنولوژی برای شرکت های خدماتی 24
5-2- ارزیابی تکنولوژی 25
1-5-2- انواع ارزیابی تکنولوژی 28
2-5-2- مقایسه رویکردهای اصلی ارزیابی تکنولوژی 30
6-2- مفهوم ارزیابی توانمندی تکنولوژی 32
1-6-2- ارزیابی توانمندی تکنولوژی 35
2-6-2- ارزیابی توانمندی تکنولوژی برای شرکت های خدماتی 38
7-2- مدل های ارزیابی توانمندی تکنولوژی 39
1-7-2- روش اطلس تکنولوژی 40
2-7-2- مدل پورتر 41
3-7-2- مدل پاندا و راماناتان 42
4-7-2- مدل فورد 43
5-7-2- مدل تناسب تکنولوژی 44
6-7-2- مدل چیزا 45
7-7-2- مدل TIME 45
8-7-2- مدل فال 47
8-2- صنایع هوایی 48
9-2- شرکت هواپیمایی خلیج فارس 48
10-2- پژوهش های انجام گرفته 50
11-2- جمع بندی 55
فصل سوم : روش شناسی تحقیق ......................................................................... ....... 57
مقدمه 58
1-3- روش تحقیق 59
2-3- جامعه تحقیق و نمونه گیری 60
1-2-3- جامعه آماری 60
2-2-3- روش نمونه گیری و حجم نمونه 61
3-3- جمع آوری داده ها 62
1-3-3- روش و ابزار جمع آوری داده ها 62
2-3-3- مقیاس مورد استفاده 63
3-3-3- روایی ابزار 64
4-3-3- پایایی ابزار 64
4-3- روش تجزیه و تحلیل داده ها 66
1-4-3- تکنیک تاپسیس فازی 66
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها ......................................................................................... 70
مقدمه 71
1-4- روش تجزیه و تحلیل داده ها 71
1-1-4- طراحی پرسشنامه 72
2-1-4- آزمون قابلیت اعتماد پرسشنامه 72
3-1-4- نتایج مربوط به مشخصات مصاحبه شوندگان 74
2-4- تجزیه و تحلیل داده ها 78
1-2-4- ارزیابی سطوح توانمندی تکنولوژی 78
2-2-4- شناسایی تکنولوژی های مرتبط با ایرلاین 80
3-2-4- طبقه بندی تکنولوژی های مرتبط با ایرلاین 81
4-4- اولویت بندی تکنولوژی ها با تکنیک تاپسیس فازی 83
5-4- جمع بندی 87
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات..................................................................... 88
مقدمه 89
1-5- نتایج و یافته های تحقیق 89
1-1-5- نتایج مربوط به تعیین شاخص های اولویت بندی 93
2-5- مزایای الگوریتم پیشنهادی و تکنیک تاپسیس فازی 93
3-5- پیشنهاداتی جهت کاربرد نتایج تحقیق 94
4-5- پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی 94
5-5- جمع بندی 95