پایان نامه بررسی رابطه میان فرهنگ سازمانی و میزان خلاقیت مدیران و معاونان جمعیت هلال احمر استان زنجان
چکیده:
امروزه شناخت فرهنگ سازمانی برای مدیران اهمیت حیاتی دارد چون فرهنگ یا جو حاکم بر سازمان مبین شیوه زندگی سازمان است. در جو حاکم بر سازمان که افراد در آن فعالیت میکنند تا بتوانند به اهداف سازمان جامه عمل بپوشانند. به همین دلیل دانشمندان مدیریت بیان میدارند که اساسی ترین وظیفه مدیریت شکل دهی به هدایت ارزشهای اساسی فرهنگ سازمانی است. تحقیق حاضر به رابطه فرهنگ سازمانی با میزان خلاقیت مدیران سازمان جمعیت هلال احمر استان زنجان می پردازد. هدف کلی این تحقیق بررسی رابطه بین برخی مؤلفه های فرهنگ سازمانی با میزان خلاقیت مدیران و معاونان جمعیت هلال احمر استان زنجان می باشد و اهداف ویژه آن بررسی تک تک مؤلفه های فرهنگ سازمانی با خلاقیت می باشد. نوع و روش این پژوهش پیمایشی است و سعی شده است که در آن مؤلفه های ده گانه فرهنگ سازمانی توصیف شود و میزان همبستگی آن با خلاقیت تعیین گردد. برای تعیین همبستگی بین فرهنگ سازمانی و خلاقیت از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده و برای تعیین همبستگی تک تک عوامل فرهنگ سازمانی با خلاقیت از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق برابر 36 نفر می باشد که مدیران و معاونان سازمان جمعیت هلال احمر استان زنجان را تشکیل می دهد. ابزار مورد استفاده در این تحقیق عبارت است از پرسشنامه فرهنگ سازمانی استیفن پی رابینز و پرسشنامه خلاقیت رندسیپ . پس از تکمیل پرسشنامه ها توسط مدیران، اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد بین فرهنگ و خلاقیت مدیران و معاونان سازمان جمعیت هلال احمر استان زنجان رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین شاخص های فرهنگ سازمانی از قبیل : رهبری، هویت، سازش و الگوی ارتباط با خلاقیت همبستگی مثبت و معنی داری ندارد. اما شاخص های نوآوری، ریسک پذیری ، کنترل ، پاداش ، حمایت و انسجام با خلاقیت همبستگی مثبت و معنی داری دارد. یافته های تحقیق نشان داد که بین ویژگی های فردی مدیران ( سن، سابقه کار، جنسیت ، رشته تحصیلی، سطح تحصیلات) با فرهنگ سازمانی از نظر آماری ارتباط وجود دارد.
واژه های کلیدی: فرهنگ سازمانی، خلاقیت، مدیران و معاونان جمعیت هلال احمر
مقدمه
فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. به دنبال نظریات و تحقیقات جدید در مدیریت، فرهنگ سازمانی دارای اهمیت روزافزونی شده و یکی از مباحث اصلی و کانونی مدیریت را تشکیل داده است. جمعیت‌شناسان، جامعه‌شناسان و اخیراً روان‌شناسان و حتی اقتصاددانان توجه خاصی به این مبحث نو و مهم در مدیریت مبذول داشته و در شناسایی نقش و اهمیت آن نظریه‌ها و تحقیقات زیادی را به‌وجود آورده و در حل مسائل و مشکلات مدیریت به کار گرفته‌اند (شجاعی،1384،ص12).
قسمتی از متن
تعاریف فرهنگ سازمانی از دیدگاه تنی چند از صاحب نظران مدیریت
1- پیترز و واترمن[1]: یک سلسله از ارزشهای مشترک مسلط و همبسته‌ای که با مفاهیم مادی چون داستان‌ها، اسطوره‌ها تکیه کلام‌ها و ضرب المثل‌ها منتقل می‌شود.
2- گوردون[2]: نظامی از فرضیات و ارزشهای سازمان که بطور گسترده رعایت می‌شود و به الگوی رفتاری خاص منجر می‌گردد.
3- ویلیام اوچی: یک سلسله نهادها، تشریفات و اسطوره‌ها که منتقل کننده ارزش‌ها و باورهای اساسی آن سازمان به کارکنانش می‌باشد.
4- چارلز اورایلی[3]: یک نظام و نظارت اجتماعی و بالقوه که در برابر نظام نظارت رسمی قرار دارد.
5- دیل و کندی[4]: روش‌های انجام کارها در سازمان براساس ارزشهای اساسی .
6- رابینز: ادراک تقریبا یکسانی از سازمان که در همه اعضایی سازمان وجود دارد.
7- اسپندر[5]: باوری که هر یک از اعضا در آن سهم دارند(زارعی متین،1384،ص66)
یکی از جالب‌ترین تعاریفی که شاید دربرگیرنده بسیار باز تعاریف دیگر هم باشد توسط شاین[6] ارائه شده است. فرهنگ سازمانی الگویی است از پیش فرض‌های بنیادینی که گروهی خاص در راه حل مشکلات برای انطباق خود با محیط و دستیابی به یکپارچگی و انسجام خلق، کشف یا ایجاد کرده است این الگو در مسیر حرکت این گروه اعتبار یافته و ثابت کرده که سودمند و کارساز است در نتیجه به عنوان شیوه درست ادراک کردن، تفکر، احساس و رفتار انتقال می‌یابد. بدین ترتیب فرهنگ در مقابله با مشکلات آموخته می‌شود.
[1] . peters & vatherman[2] .gordon[3] .oraeili[4]. deil & keindy[5] .espendar[6]. schein
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : طرح تحقیق
1-1مقدمه....................................................................................................................................................3
1-2 بیان مساله تحقیق ...............................................................................................................................3
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق ...................................................................................................................5
1-4 اهداف تحقیق .......................................................................................................................................6
1-5 سؤال تحقیق..........................................................................................................................................7
1-6 فرضیههای تحقیق.................................................................................................................................7
1-7 واژه های عملیاتی ................................................................................................................................9
1-8 مدل مفهومی........................................................................................................................................10
1-9 متغیرهای تحقیق..................................................................................................................................10
فصل دوم :ادبیات و پیشینه تحقیق
قسمت اول : مبانی نظری
1-2 مقدمه ................................................................................................................................................12
بخش اول : فرهنگ سازمانی
2-2 تعریف فرهنگ سازمانی.....................................................................................................................13
2-3 ویژگی های فرهنگ............................................................................................................................15
2-4 فرهنگ سازمان...................................................................................................................................17
2-5 نقش فرهنگ سازمانی......................................................................................................................... 19
2-6 عوامل موثر بر فرهنگ سازمان ...........................................................................................................22
2-7 الگوهای تبیین و شناخت فرهنگ سازمانی..........................................................................................23
2-7-1 الگوی پارسونز ..............................................................................................................................23
2-7-2 الگوی رابینز .................................................................................................................................24
2-7-3 الگوی هفت Sمک کنزی ...............................................................................................................26
2-7-4 الگوی پیترز و واترمن ....................................................................................................................26
2-7-5 الگوی کرت لوین ...........................................................................................................................27
2-7-6 الگوی دیویس ................................................................................................................................27
2-7-7 الگوی ویلیام اوچی .........................................................................................................................27
2-8 ویژگی های فرهنگ ............................................................................................................................30
2-9 عناصر و مؤلفه های فرهنگ سازمانی ..................................................................................................31
2-10 سطوح فرهنگ سازمانی ....................................................................................................................32
2-11 عوامل موثر در پیدایش فرهنگ سازمانی............................................................................................33
2-12 منابع فرهنگ.......................................................................................................................................35
2-13 طبقه بندی فرهنگ سازمانی...............................................................................................................37
2-13-1 فرهنگ غالب و خرده فرهنگ سازمانی ........................................................................................37
2-13-2 فرهنگ قوی و فرهنگ ضعیف .....................................................................................................38
2-13-3 فرهنگ انطباق پذیر و انطباق ناپذیر .............................................................................................40
2-13-4 فرهنگ بروکراتیک و شهروندگرا ...............................................................................................40
2-14 انواع فرهنگ سازمانی .....................................................................................................................41
2-15 شیوه شکل گیری فرهنگ سازمانی...................................................................................................45
2-16 فرهنگ حاکم و خرده فرهنگ های سازمانی....................................................................................47
بخش دوم : خلاقیت
2-17 مقدمه...............................................................................................................................................49
2-18 تعریف خلاقیت ..............................................................................................................................49
2-19 خلاقیت در مطالعات سازمانی و مدیریت .......................................................................................51
2-20 اهمیت خلاقیت در سازمان ها...........................................................................................................51
2-21 رویکرد های فرایند خلاق ................................................................................................................52
2-22 ویژگی سازمان های خلاق ...............................................................................................................53
2-23 موانع خلاقیت ...................................................................................................................................55
2-24 خلاقیت و فرهنگ.............................................................................................................................56
2-25 نوآوری و فرهنگ..............................................................................................................................57
2-26 باورهای فرهنگی و خلاقیت و نوآوری ...........................................................................................58
2-27 فرهنگ سازمانی نوآوری و خلاقیت.................................................................................................59
2-28 مراحل خلاقیت.................................................................................................................................60
2-29 عوامل خلاقیت.................................................................................................................................62
2-30 راههای پرورش خلاقیت..................................................................................................................63
قسمت دوم : پیشینه تحقیق
2-31 مطالعات و تحقیقات داخل کشور ....................................................................................................68
2-32 مطالعات و تحقیقات خارج کشور.....................................................................................................73
2-33 خلاصه فصل....................................................................................................................................78
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
3-1 مقدمه .................................................................................................................................................81
3-2 نوع و روش تحقیق.............................................................................................................................81
3-3 جامعه آماری و نمونه تحقیق .............................................................................................................81
3-4 روش جمع آوری اطلاعات ...............................................................................................................82
3-5 روش تجزیه و تحلیل داده ها.............................................................................................................83
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
4-1 مقدمه .................................................................................................................................................85
4-2 توصیف یافته های تحقیق ..................................................................................................................85
4-3 توصیف مشخصات فردی ..................................................................................................................85
4-4 توصیف یافته های مربوط به سوالات پرسشنامه ................................................................................89
4-5 توصیف سوالات پرسشنامه مربوط به فرهنگ سازمانی ....................................................................89
4-6 توصیف سوالات پرسشنامه مربوط به خلاقیت .................................................................................100
4-7 آزمون فرضیه های تحقیق .................................................................................................................101
4-7-1 فرضیه اول.................................................................................................................................... 102
4-7-2 فرضیه دوم.....................................................................................................................................103
4-7-3 فرضیه سوم ...................................................................................................................................104
4-7-4 فرضیه چهارم ................................................................................................................................105
4-7-5 فرضیه پنجم ..................................................................................................................................106
4-7-6 فرضیه ششم .................................................................................................................................107
4-7-7 فرضیه هفتم ..................................................................................................................................108
4-7-8 فرضیه هشتم................................................................................................................................. 109
4-7-9 فرضیه نهم.................................................................................................................................... 110
4-7-10 فرضیه دهم .................................................................................................................................111
4-7-11 فرضیه یازدهم ............................................................................................................................112
4- 8یافته های تحقیق ...............................................................................................................................113
فصل پنجم : نتیجه گیری
5-1 مقدمه ..............................................................................................................................................117
5-2 خلاصه تحقیق..................................................................................................................................117
5-3 بحث و نتیجه گیری.........................................................................................................................119
5-4 محدودیت های تحقیق ...................................................................................................................122
5-5 پیشنهادات تحقیق.............................................................................................................................122
5-6 پیشنهاد هایی برای تحقیقات بعدی....................................................................................................125
منابع و ماخذ .............................................................................................................................................127
پیوست ......................................................................................................................................................133