پایان نامه بررسی رابطه همسویی بین مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت های رقابتی و ساختار زنجیره تامین با عملکرد کسب و کار
چکیده
مطالعه شرکتها بیانگر آن است که با توجه به تغییرات زیاد محیط کسب و کار، شرکتهای موفق علاوه بر اینکه از رقبای خود بهتر کار میکنند، با تغییرات محیطی خود نیز سازگارترند و در مواجهه با محیط متغیر، برنامه ریزی لازم را دارند. به گونهای که توجه به مشخصههای محیطی کسب و کار در انتخاب ساختارها و استراتژیهای سازمانی باعث بهبود عملکرد در شرکتها میشود.
در این پژوهش رابطه بین همسویی مشخصههای محیطی کسب و کار، اولویتهای رقابتی و ساختار زنجیره تامین با عملکرد کسب و کار در شرکتهای قطعه ساز خودروی شهرکهای صنعتی استان سمنان مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس ادبیات موجود درباره مشخصههای محیطی کسب و کار، اولویتهای رقابتی، ساختار زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار، یک مدل نظری توسعه داده شد و نتایج فرضیات بصورت تجربی مورد ارزیابی قرار گرفت.
داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. کلیه شرکت های تولیدی قطعه ساز خودرو واقع در سطح استان سمنان که جمعا 213 شرکت می‌باشند، قلمرو تحقیق حاضر می‌باشد و از آنجا که آگاه‌ترین افراد نسبت به شرکت، مدیران ارشد می‌باشند، لذا پاسخ دهندگان مدیران ارشد این شرکتها می‌باشند و بنابر این سطح تحلیل این پژوهش سازمان می‌باشد. تعداد نمونه این پژوهش 130 شرکت بوده است.
بر اساس میانگین سؤالات مطروحه در مورد عملکرد، شرکتها به ترتیب، لیست شدند. نیمه اول شرکتها با توجه به این لیست، شرکتهای با عملکرد بالا و نیمه دوم، شرکتهای با عملکرد پایین در نظر گرفته شدند. سپس همسویی بین مشخصههای محیطی کسبوکار، اولویتهای رقابتی و ساختار زنجیره تامین، هم برای شرکتهای با عملکرد بالا و هم برای شرکتهای با عملکرد پایین آزموده شد تا فرضیه اصلی پژوهش بررسی شود. طبق فرضیه اصلی پژوهش، در شرکتهای با عملکرد بالا، بین مشخصههای محیطی کسبوکار، اولویتهای رقابتی و ساختار زنجیره تامین همسویی وجود دارد (وجود همسویی استراتژیک) و در شرکتهای با عملکرد پایین، این همسویی استراتژیک، وجود ندارد. بررسی همسویی استراتژیک، از طریق مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد.
واژه‌های کلیدی: همسویی استراتژیک، اولویت های رقابتی، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت عملکرد
مقدمه
در طول چهل سال گذشته، ماهیت محیط کسب و کار با ترکیبی از تغییرات الگوی تقاضا، تغییرات تکنولوژی و جهانی شدن، دچار دگرگونی شده‌است. امروزه نیازهای بازار، ناپایدار و پراکنده شده‌است و مانند گذشته نمی‌توان مشتریان را به‌راحتی طبقه‌بندی کرد. آن‌ها تقاضای ارزش بالاتر، تنوع بیشتر، خدمات بهبود یافته در زمان کم‌تر و شتاب در نوآوری محصول را دارند (خیمتریکس، 2004). دیکن(2003) بیان می‌دارد از دهه 80 میلادی، شتاب گرفتن پیشرفت در تولید، ارتباطات، اطلاعات، و فن‌آوری‌های حمل و نقل، به همراه توجه به ایده بازار آزاد، موجب آشفتگی تدریجی محیط کسب و کار به‌دلیل افزایش تنوع، سرعت تغیرات غیر قابل پیش بینی، پیچیدگی و فشار رقابتی شد (تینگ چی، کیلداف و گراگیا، 2009).
قسمتی از متن
مینتزبرک(1979) چهار مولفه را برای دربرگرفتن همه حالات مشخصههای محیطی کسب و کار معرفی نمود: تنوع، پیچیدگی، پویایی و بخشندگی. دس و برد (1984) با استفاده از روش تجربی و اطلاعات دسته‌بندی‌شده، جهت بیان رابطه بین شرکتها و محیط، سه مولفه محیطی را بیان نمودند: بخشندگی، پویایی و پیچیدگی.
در این پژوهش با توجه به مولفه‌های معرفی شده از طرف مینتزبرگ و همچنین تحقیقات صورت گرفته توسط دس و برد، چهار بعد برای شناسایی محیط کسب و کار در نظر گرفته میشود که در زیر میآید.
تنوع محیطی
تنوع به درجه‌ای که سازمان با شرایط همگن یا پراکنده مواجه است، اشاره دارد. تنوع محیطی، به واسطه تنوع فعالیت‌هایی که باید انجام پذیرد روی ساختار سازمانی اثر میگذارد (مینتزبرگ، 1979).
پیچیدگی محیطی
پیچیدگی محیطی به نبود تجانس، تنوع و تعدد عوامل موجود در بخش‌های مختلف محیط سازمان اشاره دارد. مدیران سازمان، به‌خاطر اینکه همواره خود را از یک سو در میان تصمیمات سیاسی و از سوی دیگر واقعیت‌های عملی می‌یابند، همواره با پیچیدگی محیطی روبه‌رو هستند. تصمیمات سیاسی گاهی برای اهداف سیاسی گرفته‌می‌شوند و نمی‌توانند به‌درستی با واقعیت‌های عملی تطبیق داده‌شوند. مدیران در چنین وضعیتی با یک معمای حل‌ناشدنی مواجه می‌شوند. یک عامل پیچیدگی دیگر برای سازمان‌ها، واقعیت‌های اقتصادی در قالب محدودیت‌های بودجه‌ای است، چراکه ملزم به ارائه خدمات بیشتر با بودجه محدود هستند.
پویایی محیطی
پویایی به سرعت و پیش‌بینی تغییرات در محیط اشاره دارد؛ که ناشی از تغییرات فن‌آوری، تغییرات تقاضا و عکس العمل های رقابتی می‌باشد. سازمان‌ها دایماً با تغییر و بی‌ثباتی محیطی مواجه هستند، که این بی‌ثباتی‌ها بیشتر در تصمیم‌گیری‌ها، بودجه‌بندی‌ها و برنامه‌ریزی‌های راهبردی دیده می‌شوند. محیط‌های پویا باعث می‌شوند سازمان‌ها وضعیت کارآفرینانه به خود بگیرند و کارآفرینی را تشدید نمایند (قوچانی و یزدانی، 1390).
بخشندگی محیطی
بخشندگی محیطی اشاره به فراوانی و یا کمیابی منابع مورد نیاز برای سازمان‌هایی دارد که در یک محیط فعالیت میکنند، و بر بقا و رشد آن‌ها و نیز بر توانایی سازمان‌های جدید برای ورود به آن محیط تأثیر میگذارد (تانگ، 2008). حمایت اغلب در مقیاس معکوس و به عنوان خصومت محیطی اندازه‌گیری میشود (وارد و دیگران، 1996).
فهرست مطالب
فصل اول.. 1
1-1- مقدمه. 2
1-2- بیان مساله و تبیین موضوع. 3
1-3- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق.. 4
1-4- کاربردهای تحقیق.. 5
1-5- اهداف تحقیق.. 5
1-6- فرضیههای تحقیق.. 6
1-7- قلمرو مکانی و زمانی پژوهش... 6
1-8- تعاریف عملیاتی متغیرهای پژوهش... 7
1-8-1- مشخصههای محیطی کسب و کار. 7
1-8-2- اولویتهای رقابتی.. 7
1-8-3- ساختار زنجیره تامین.. 7
1-8-4- عملکرد کسبوکار. 8
فصل دوم. 9
2-1- مبانی نظری.. 11
2-1-1- محیط کسب و کار. 11
2-1-2- اولویتهای رقابتی.. 16
2-1-3- طراحی و ساختار سازمانی.. 20
2-2- تئوری های طراحی سازمان. 26
2-3- تئوری‌های اقتضایی طراحی سازمان. 28
2-4- ساختار زنجیره تامین.. 30
2-4-1- زنجیره تامین ناب و چابک... 34
2-4-2- عملکرد کسب و کار شرکت... 40
2-5- پیشینه تحقیق.. 43
2-5-1- مطالعات داخلی.. 43
2-5-2- مطالعات خارجی.. 44
2-6- جمع بندی.. 46
فصل سوم. 48
3-1- روش تحقیق.. 49
3-2- جامعه آماری.. 50
3-3- نمونه آماری و روش نمونهگیری.. 50
3-4- روش گردآوری اطلاعات.. 50
3-4-1- ابعاد محیط کسب و کار. 52
3-4-2- ابعاد اولویتهای رقابتی.. 52
3-4-3- ابعاد ساختار زنجیره تامین.. 52
3-4-4- مقیاس ارزیابی عملکرد کسب و کار. 53
3-5- روایی و پایایی پرسشنامه. 53
3-5-1- روایی.. 53
3-5-2- پایایی.. 54
3-6- روش تجزیه و تحلیل 55
3-6-1- مدل‌یابی معادلات ساختاری.. 55
3-6-1- 1- نرم افزار مورد استفاده. 56
3-6-1-2- شاخص های برازش در آموس... 58
3-6-2- آزمون نرمال بودن دادهها 60
3-6-3- ضریب همبستگی.. 60
فصل چهارم. 61
4-1- مشخصات پاسخ دهندگان و جامعه آماری.. 62
4-1-1- آمار توصیفی سوالات.. 69
4-2- آمار استنباطی.. 70
4-2-1- نتایج بررسی روایی.. 71
4-2-2- نتایج بررسی پایایی.. 76
4-2-4- همبستگی بین متغیرهای پژوهش... 77
4-3- یافته‌های تحقیق.. 78
4-3-1- مدل معادلات ساختاری.. 78
4-3-2- تحلیل مدل های ساختاری.. 80
4-3-3- بررسی فرضیههای اصلی تحقیق.. 82
فصل پنجم. 85
5-1- بحث و نتیجه گیری.. 86
5-1-1- فرضیه اصلی.. 87
5-1-2- فرضیههای جانبی.. 89
5-1-2-1- فرضیه جانبی 1. 89
5-1-2-2- فرضیه جانبی 2. 89
5-1-2-3- فرضیه جانبی 3. 89
5-1-2-4- فرضیه جانبی 4. 90
5-1-2-5- فرضیه جانبی 5. 90
5-1-2-6- فرضیه جانبی 6. 90
5-2- پیشنهادهای برگرفته از پژوهش... 90
5-2-2- پیشنهاد پژوهشی.. 92
5-3- محدودیت ها 93
منابع ومآخذ.. 94
منابع فارسی.. 95
منابع انگلیسی.. 95
پیوست ها. 100
پرسشنامه. 101