پدیده شهرنشینی و مدیریت آن
1-1- طرح مسأله
باتوجه به فرآیند شهر نشینی جدید در ایران و روند رو به رشد حرکت به سمت تجدد و مدرنیسم ، شهر گرایی و شهر نشینی فراینده ، تصمیمات عجولانه و فقدان خط و مشی مشخص شهرسازی ، لزوم شناخت ، برنامه ریزی و مدیریت کلان در رابطه با مسائل شهری ، پخش جمعیت و کارکردها و ایجاد ساختار فضایی متعادلی از شهرها در سطوح ملی و منطقه ای امری لازم و ضروری به نظر می رسد .
در حال حاضر مهمترین چالشهای مدیریت در کشور جهان سوم چاره اندیشی در قبال رشد نابرابریهای شهری و بروز مسائل سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی ، فرهنگی و حقوق شهری است .[1]
پیچیدگی مسائل و اهمیت آنها نه تنها برنامه ریزان را با واقعیت وجود این پدیده روبرو می سازد بلکه آنها را وادار می نماید که روشهای قدیمی و سنتی مدیریت شهری را رها کرده و با افکار نوین به مقابله با این مسایل بپردازند .
شهرداران که مدیریت شهری آن را در این تحقیق بررسی خواهد شد.روز به روز در حال گسترش در طول جاده اصفهان _ الیگودرزمی باشد . افزایش سریع جمعیت در دهه های اخیر ، مهاجرتها از روستاهای اطراف را به این شهر ، استقرار کارخانه ها و مکان های تجاری در این شهر و در نتیجه به افزایش و وسایل نقلیه و خطر تصادفات و گونه های مختلف زبانی اعم از لر ، ترک ، گرجی ، فارس در این شهر مشکلات عدیده ای را در این شهر نسبتاً کوچک به وجود آورده است در این ارتباط تنها سازمانی که به طور مستقیم با مشکلات ارتباط چند جانبه داشته و در ایجاد یا رفع آن دخالت مستقیم یا غیر مستقیم دارد و سازمان شهرداری داران است شهر شهرداران به علت ناکارآمدی مدیریت شهری و ساختار سازمانی با مشکلات و ناهنجاریهای بسیاری مواجه است که نتیجه آن عدم ارائه خدمات و سرویس دهی مناسب برای شهروندان گردیده است . این ناهنجاریهای پرسنلی شامل :
1- تراکم و انباشت نیروی انسانی غیر کارآمد و غیر متخصص
2- عدم بکارگیری تکنولوژی روز و توسعه سیستم مکانیزه در خدمات ماشینی در این خصوص
3- فقدان نظام منطقی پرداخت حقوق و دستمزد در بین کارکنان مخصوصاً کارکنان قرار دادی اعم از کارگری و کارمندان رسمی با کارگران که این امر خود مشکلات روحی و روانی برای برخی از کارمندان به وجود آورده است .
با توجه به مسائل و مشکلاتی که عنوان شد سئوالات اساسی به شرح زیر مطرح می شود :
1- آیا ارائه یک الگوی سازمانی همراه با راهکارهای مناسب می تواند منجر به مدیریت کارآمد شهرداری داران گردد ؟
2- آیا کمبود نیروی انسانی متخصص در شهرداری داران سبب ناکارآمدی مدیریت شهری شده است ؟
3- آیا عدم وجد چارت سازمانی مصوب و ساختار تثبیت شده در نظام مدیریتی شهرداری ناکارآمدی سیستم را سبب شده است ؟
1-2- اهداف تحقیق
مهمترین اهداف تحقیق این طور بیان می شود :
1- مطالعه ساختار سازمانی شهرداری داران و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف و قوت آن
2- شناخت وکشف عواملی که موجب ناکارآمدی سازمانی شهرداری داران شده است .
3- پیشنهادات و راهکارهای مناسب برای اصلاح الگوی مدیریتی موجود شهرداری داران .
1-3-اهمیت و ضرورت تحقیق
در تمام جهان هر جا شهر و شهر نشینی ، مهمترین و اصلی ترین سازمانی که اداره و مسئولیت مدیریت شهری را مستقیماً بر عهده دارد سازمان شهرداری است . سازمان و طرز عملکرد مسئولیت شهرداریها هر گونه ای که باشند نقش آنها در مدیریت شهری اهمیت اساسی خود را دارا می باشد .(نوینی ، منوچهر ، مدیریت شهری و روستایی در ایران و مشکلات و امکانات ، انتشارات وزارت مسکن وشهرسازی ، تهران 1378، ص 48-4)
با توجه به اینکه حوزة‌شناخت مدیریت یکی از مهمترین نقش ها را در موقعیت وشکست هر سازمانی در دستیابی به اهداف و انجام وظایف سازمان برعهده دارد . در این میان مدیریت شهرداریها به عنوان سازمانهای محلی و به دلیل نقش مهمی که در تأثیر گذاری بر حیات مدنی دارند از اهمیت زیادی برخودار است ( همان منبع ص 9)
از این رو جایگاه مدیریت شهری در روند توسعة شهر و بهبود سکونتگاههای شهری نقش بسیار مهم و تعیین کننده دارد . در واقع فراهم ساختن زمینة ارتقاء سطحی کم و کیفی شهر ومنابع شهری از روابط متقابل و فی مابین شهروندان و مدیران شهری مقدور و امکان پذیر است .
( مدیریت شهری و مشارکت همگانی شهروندان ، مجله آبادی ، شماره 31-30-269،1380، ص 10)
پس می توان گفت که اهمیت پژوهش حاضر در این است که با شناخت دقیق از ابعاد و زوایای گوناگون ابتدا اقدام به شناسایی قابلیت ها و تنگناهای سازمان شهرداری داران می گردد و آنگاه در جهت رفع این مشکلات ، راهکارهای لازم ارائه می گردد .
1- نجاتی حسینی ، سید محمود ، پارادیم جدید مدیریت شهری ، فصلنامه مدیریت شهری ، شماره اول ، بهار ، تهران 1379، ص 6.
...
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
2-1- تعریف شهر
در زبان فارسی کلمه شهر از لغت شار یا شارستان گرفته شده است و شهرستان همان شارستان است و آن عبارت است از :
بخشی از محل سکونت و تراکم انسان ها که از هر جهت دارای اهمیت بوده ودر حقیقت هسته اصلی شهر را تشکیل می دهد در این نقطه از شهر مراکز حساس سیاسی و اقتصادی از قبیل مراکز تصمیم گیری ،اداری و نظامی شهر، بازار و در اطراف آن محلات مسکونی قدیمی قرار دارند و معمولاً‌همراه با حصاری بلند و برج و بارویی عظیم می باشد . ساختمان های عادی شهر و محلات مسکونی جدیدتر ، اغلب به شکل دایره وار نسبت به این مرکز گسترده شده اند و این همان ترکیبی است که در اغلب شهرهای فلات مرکزی ایران و ماورای مرزهای آن می توان مشاهده نمود .( مستوفی الممالکی ، رضا ، شهر نشینی و شهر در بستر جغرافیای ایران ، دانشگاه آزاد اسلامی ؛ مرکز انتشارات علمی ،1380، ص 19)
شهر اثر ماندگار تاریخی و درعین حال واحد جغرافیایی و اجتماعی تکامل پذیری است که با تأثیر بر ایدئولوژی ناظر بر ناحیه می تواند سطح کاربرد نیروی اقتصادی و تکنیکی را روی شهر مشخص دارد ( فرید ، یدالله ، جغرافیای شهر شناسی ، انتشارات دانشگاه تبریز ، چاپ چهارم ، 1378، ص 1)
و به عنوان یک منبع توسعه مطرح می شود امروزه شهر در حیات مدنی از سه رکن اصلی شهروند ، کالبد شهر و مدیریت شهر تشکیل می شود . شهروند و مدیریت شهری ماهیتی فاعلی دارند و کالبد شهری ماهیت انفعالی ، بر این اساس مدیریت شهری مکلف به ساماندهی و مدیریت کالب شهر است . ( نجاتی حسینی ، سید محمود ، برنامه ریزی مدیریت شهری ، مسائل نظری و چالشهای تجربی ، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور ، تهران ،1380، ص 136).
2-2- مفهوم مدیریت :
فرآیند به کارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی و برنامه ریزی ، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات ، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمان و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد . تعریف مذکور پنج قضیة‌اساسی زیر را که زیر بنای مفاهیم کلی نظری و عملی (فنی ) مدیریت است در بردارد:
الف ) مدیریت یک فرآیند است
ب)مفهوم مدیریت ، هدایت تشکیلاتی انسانی است .
ج) مدیریت موثر تصمیم های مناسبی می گیرد وبه نتایج مطلوبی دست می یابد .(مدیریت کارآمد ، به تخصص و مصرف مدبرانه‌ی منابع می گویند ،
د)مدیریت بر فعالیت های هدفمند و هدفدار تمرکز دارد ( رضائیان ، علی ، اصول مدیریت ، انتشارات سمت ،1369، ص 6)
وظایفی که به طور کلی بر عهده مدیریت است عبارتست از : برنامه ریزی ، نظارت ، انگیزش وسازماندهی ، این وظایف با هم مرتبط هستند و تفاوتی ندارد در چه سازمانی و یا در چه سطح مدیریتی مطرح شوند ، بدون تردید حوزة‌شناخت مدیریت یکی از مهمترین شناخت ها را درموفقیت و شکست هر سازمانی در دستیابی به اهداف و انجام وظایف سازمان به عهده دارد .
(سیار النجق ، لیلا ، ارائه الگوی بهینه مدیریت شهری ، تبریز ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری ،دانشگاه یزد ، 1379، ص2)
...