پیشینه و مبانی نظری پژوهش آموزش پیش دبستانی
ماهیت آموزش پیش دبستانی
توجه به آموزش و پرورش پیش از دبستان مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است. در بعضی کشورها، تقریباً همۀ کودکان قبل از ورود به دبستان، در این مراکز تربیتی پرورش مییابند (صافی، 1387). در نظام آموزشی ایران، کودکان کمتر از سه سال در مهدکودک، کودکان سه، چهار و پنج ساله در کودکستان، و از پنج سال به بالا در دورههای آمادگی آموزش میبینند. اغلب مؤسسات آموزش قبل از دبستان را بخش خصوصی، به صورت مراکز غیر انتفاعی و تحت نظارت بهزیستی کشور اداره میکنند. وظیفۀ اصلی آنها مراقبت از کودکان و پاسخگویی به نیازهای زیستی، بهداشتی و روان شناختی آنان است (کاکیا، 1385، به نقل از ضیایی نجف آبادی، 1386).
دورۀ پیش‌دبستان یا دورۀ آمادگی در نظام آموزشی ایران، دوره‌ای است که کودکان در یک یا دو سال قبل از ورود به دبستان می‌گذرانند. این دوره جهت آماده ساختن کودکان برای ورود به دبستان است (شورای عالی آموزش و پرورش، 1392).
کول (1991)، برنامۀ آموزش و پرورش پیش از دبستان را چنین تعریف کرده است: کودک محور است و از رویکرد بازی و فعالیت پیروی میکند، محیط بازی محرکی را برای تحول شناختی، کلامی، اجتماعی، عاطفی و جسمی کودک فراهم میآورد، کودکان را برای دوران ابتدائی آماده میکند، این برنامه مبنایی برای تحول خواندن، نوشتن و حساب کردن تشکیل میدهد، تعامل با محیط، مشارکت فعال در فعالیتهای گروهی و تواناییهای حل مسائل خلاق را در کودکان تقویت میکند، بر تدارک تجارب برای کودکان تأکید دارد به طوری که تحول مهارتهای مربوط به روند یادگیری آنها را تضمین کند، بر طراحی از قبل و جدولبندی و نظم در برنامهها تکیه دارد اما در عین حال نسبت به نیازهای کودکان انعطاف پذیر است، به طور غیر مستقیم کنترل خود و انضباط درونی را در کودکان بهبود میبخشد (ترجمۀ مفیدی، 1386، راه پیما، 1388).
2-4-1- اهمیت و ضرورت آموزش پیش دبستان:
امروزه، اهمیت و ضرورت آموزش و پرورش در دورۀ پیش دبستان بیش از گذشته مورد نظر است. افزایش مداوم تعداد مادران شاغل، گسیختن وابستگیها و نظام خانوادههای سنتی، تنشهای روانی حاصل، که ناشی از الگوی های زندگی کنونی است، موجب گشته که کودکان اغلب از منابع یک محیط محرک و بر انگیزنده برخوردار نباشند. کودکان مناطق محروم به ویژه از این نظر، محرومیت های بیشتری را متحمل می شوند. از آن جا که والدینی که بیسواد هستند، توانایی تعامل مؤثر و مفید با کودکان خود را ندارند و نمیتوانند به تحول مطلوب و مناسب گفتار و زبان کودک و مهارتهای شناختی کودک خود کمک کنند. فقدان تسهیلات، وسایل و مواد مانند اسباب بازی، کتاب، امکانات بازی و غیره به محرومیتهای آنان میافزاید (کول، 1991، ترجمۀ مفیدی). از این رو آموزش پیش دبستانی در این زمینه بسیار با اهمیت است، زیرا یک برنامۀ آموزش پیشدبستانی مناسب برای این دوره، تجاربی محرک و مفید برای تحول شناختی، زبانی، جسمانی، عاطفی و اجتماعی فراهم میآورد. اگر این نوع برنامهها به گونهای مؤثر سازمان داده شوند، محرومیتهای ناشی از کمبودهای محیط خانه را جبران میکند و کودک را برای ساختن مبنایی قوی برای سهولت تحول بعدی و بارور کردن استعدادهایش یاری میکند (همان). بنابراین آموزش پیش از دبستان به نوعی باعث برقراری عدالت اجتماعی در جامعهمی شود. کودکان خانواده های محروم و روستایی که ازمحیط خانوادگی مساعدی در زمینۀ تحول و یادگیری برخوردارنبوده اند، با استفاده از برنامه های آموزش پیش از دبستان می توانند تاحدی فاصلۀ خود رابا کودکان خانواده های مرفه کم کنند (طالب زاده نوبریان، 1387).
...
قسمتی از منابع فارسی :
1) احدی، ح، بنی جمالی، ش. (1388). روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی کودک). تهران: جیحون.
2) احدی، ح، جمهری، ف. (1382). روان شناسی رشد نوجوانی، بزرگسالی (جوانی، میانسالی، پیری). تهران: پردیس.
3) احمدپناه، م. (1377). بررسی و مقایسه تحول شناختی و اخلاقی در کودکان شهری و روستایی. روانشناسی. (8): 387-369.
4) اسحاق نیا، س. (1372). بررسی تأثیر آموزش و پرورش پیش دبستانی بر پیشرفت تحصیلی و سازگاری عاطفی، عاطفی کودکان دبستانی در شهرستان تربیت حیدریه- استان خراسان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
5) اسعدی، س، امیری، ش، و مولوی، ح. (1386). بررسی تحول شناخت اجتماعی و رابطۀ آن با طراز تحول شناختی در کودکان. مطالعات تربیتی و روانشناسی. 8 (1): 154-137.
6) ال سولسو، ا (1381). روانشناسی شناختی (ترجمۀ فرهاد ماهر). تهران: رشد.
7) السون، ا. و هرنگهان، ب. (2005). مقدمه ای بر نظریه های یادگیری. ترجمۀ علی اکبر سیف (1386). تهران: دوران.
....
قسمتی از منابع لاتین :
1. Agger, C. (2007). Conservation of Number Task with Small and Large Quantities on Male and Female Preschool Children. Indiana Undergraduate Journal of Cognitive Science, 28.
2. Aguilar, R., & Tansini, R. (2010). Pre-School Education and School Performance .The Case of Public Schools in Montevideo. rapport nr.: Working Paper Economics 434.
3. Amsel, E., & Byrnes, J. P. (Eds.). (2002). Language, literacy, and cognitive development: the development and consequences of symbolic communication. Psychology Press.
4. Anderson, L. M., Shinn, C., Fullilove, M. T., Scrimshaw, S. C., Fielding, J. E., Normand, J., & Carande-Kulis, V. G. (2003). The effectiveness of early childhood development programs: A systematic review. American journal of preventive medicine, 24(3), 32-46.
5. ARI, M., BAL, S., TUGRUL, B., UZMEN, S., & AYDOGAN, S. (2000). HELPING SIX YEAR OLD KINDERGARTEN CHILDREN TO ACQUIRE THE CONCEPT OF CONSERVATION THROUGH TRAINING. Hacettepe Universitesi E? itim Fakültesi Dergisi, 18, 17-25.
6. Arthur J. Reynolds, Judy A. Temple, Dylan L. Roberston, Emily A. Mann, MSSW, (2001): Long-term Effects of an Early Childhood, Intervention on Educational Achievement and Juvenile Arrest, A 15- Year Follow- up of Low- Income Children, in Public schools, American Medical Association JAMA, 283 (18), 23-39.
7. Bakhurst, D., & Shanker, S. G. (Eds.). (2001). Jerome Bruner: Language culture and self. Sage.
8. Bakken, L., Thompson, J., Clark, F. L., Johnson, N., & Dwyer, K. (2001). Making conservationists and classifiers of preoperational fifth-grade children. The Journal of Educational Research, 95(1), 56-61.
...