پایان نامه ارزیابی وضعیت سرمایه فکری درشرکت مهندسی وتوسعه نفت
چکیده
براثرتغییر و تحول در حوزه IT و رشد سریع تکنولوژی برتر ازدهه 1990 الگوی رشد اقتصادی جهانی تغییر اساسی نموده است که در نتیجه آن، دانش به عنوان مهمترین سرمایه ، جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی در اقتصاد جهانی امروز شده است .مطالعات اخیر نشان داده اند که بر خلاف کاهش بازدهی منابع سنتی ( مثل پول ، زمین، ماشین آلات و غیره )دانش واقعاً منبعی برای افزایش عملکرد کسب وکار است . در سازمان های دارای ساختار ماتریسی بدلیل تغییرات وجابه جایی نیروی انسانی متخصص، پیچیدگی فرآیندها و ارتباطات، اهمیت نقش مستند سازی اطلاعات و مدیریت دانش دو چندان گردیده است . تبدیل سرمایه های انسانی به سرمایه های ساختاری و ایجاد یک مزیت رقابتی پایدار در سازمان میتواند یکی از دغدغه های اصلی مدیران این نوع سازمانها باشد. شرکت مهندسی و توسعه نفت بعنوان یکی از شرکتهای فرعی شرکت ملی نفت ایران، مسئولیت نظارت بر اجرای کلیه طرحهای مهندسی و توسعه در قالب فعالیت های طراحی، مهندسی، ساخت و اجرا در بخش نفت و گاز خشکی و دریا، یکی از سازمان های دارای ساختار ماتریسی متکی بر دانش فنی – تخصصی میباشد که بنظر می رسد روندهای اخیر در حوزه منابع انسانی آن از جمله تمایل به کاریابی، جابجایی ونقل و انتقال و خروج نیروهای متخصص از شرکت، در شرف بازنشسته شدن تعداد زیادی از نیروهای باتجربه، موضوع تحریم ها دربحث روابط مشتری، تامین کنندگان و ... باعث اهمیت مدیریت سرمایه های فکری (مشتمل بر سرمایه انسانی، ساختاری و ارتباطی) جهت برون رفت از چالش های پیشرو گردیده است .
بخشی از متن
براثرتغییر و تحول در حوزه IT و رشد سریع تکنولوژی برتر ازدهه 1990 الگوی رشد اقتصادی جهانی تغییر اساسی نموده است که در نتیجه آن، دانش به عنوان مهمترین سرمایه ، جایگزین سرمایه های مالی و فیزیکی در اقتصاد جهانی امروز شده است .مطالعات اخیر نشان داده اند که بر خلاف کاهش بازدهی منابع سنتی ( مثل پول ، زمین، ماشین آلات و غیره )دانش واقعاً منبعی برای افزایش عملکرد کسب وکار است .
دوره زمانی | سیر پیشرفت مدیریت سرمایه فکری |
اوایل دهه 1980 | -ایده عمومی ارزش ناملموس (اغلب"سرقفلی" نامیده میشد). |
اواسط دهه 1980 | -ایجاد عصر اطلاعات و افزایش شکاف بین ارزش دفتری با ارزش ابزاری در بسیاری از شرکتها |
اواخر دهه 1980 | -نخستین تلاش برای تدوین صورت حسابهایی که سرمایه فکری رااندازه گیری مینماید(اسویبای،1988) -ابتکار عمل در اندازه گیری نظام مند سرمایه فکری و گزارش به گروههای بیرونی(سلمی و اسکاندیا:اس.سی.اس.آی1995) |
اوایل دهه 1990 | -درسال 1990 اختصاص پست سازمانی((مدیر سرمایه فکری))در سازمان(اسکاندیا ای.اف.اس-لیف ادوینسون) -معرفی مفهوم کارت امتیاز دهی متوازن(کاپلان و نورتن،1992) -معرفی ((سازمان دانش آفرین)) (نونوکاوتاکیشی،1995) |
اواسط دهه 1990 | -درسال 1994 ابزار شبیه سازی سلمی با نام تانگو روانه بازار شد که در آموزش مدیران درباره اهمیت عوامل ناملموس به کار می آید. -درسال 1995 سلمی از((ممیزی دانش)) برای یک ارزیابی مفصل از وضعیت سرمایه فکری شرکت استفاده می نماید. -انتشارکتابهای پرفروش ازسوی صاحبنظران نهایت سرمایه فکری(کاپلان ونورتون،1996/ادوینسون ومالان 1997) -کار ادوینسون ومالون، درباره فرآیند و چگونگی اندازه گیری سرمایه فکری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. |
اواخر دهه 1990 | -دراواخر دهه 1990 سرمایه فکری موضوع مورد پسند محققان، کنفرانس های علمی،مقالات و نشریات مختلف قرار گرفته و پروژه های زیادی در سطح وسیعی انجام می گیرد. |
فهرست مطالب
عنوان | صفحه |
چکیده .................................................................................................................................................................................... | خ |
فصل اول: طرح تحقیق یا کلیات پژوهش ............................................................................................................................... | 1 |
1-1- بیان مسئله .................................................................................................................................................................... | 2 |
1-2-اهداف تحقیق.................................................................................................................................................................. | 3 |
1-3-مدل مفهومی تحقیق ....................................................................................................................................................... | 3 |
1-4-فرضیههای اصلی تحقیق ................................................................................................................................................ | 4 |
1-5-نوع روش تحقیق ............................................................................................................................................................ | 4 |
1-6-روش گردآوری اطلاعات و دادهها ................................................................................................................................. | 5 |
1-7-پیشینه تحقیق .................................................................................................................................................................. | 5 |
فصل دوم: ادبیات تحقیق ......................................................................................................................................................... | 12 |
2-1-مقدمه .............................................................................................................................................................................. | 13 |
2-2-تعاریف سرمایه فکری .................................................................................................................................................... | 14 |
2-3-ویژگیهای سرمایه فکری .............................................................................................................................................. | 16 |
2-4-چارچوب مدیریت سرمایه فکری .................................................................................................................................. | 16 |
2-5-مدلهای اندازهگیری سرمایه فکری ................................................................................................................................ | 18 |
2-5-1-مدل سرمایه فکری اسکاندیا ...................................................................................................................................... | 18 |
2-5-2-مدل ارزیابی دارایی نامشهود ..................................................................................................................................... | 20 |
2-5-3-مدل مدیریت دارایی فکری شرکت دو ...................................................................................................................... | 22 |
2-5-4-مدل سرمایه فکری بانک ملی استریچیسک ............................................................................................................... | 23 |
2-5-4-1-انواع سرمایه دانش محور ...................................................................................................................................... | 23 |
2-5-5-مدل سرمایه فکری ادوینسون و مالون (1997) .......................................................................................................... | 30 |
2-5-6-مدل تکنولوژی بروکر ................................................................................................................................................ | 32 |
2-5-7-مدل امپریال بانک کانادا ............................................................................................................................................. | 34 |
2-5-8-مدل ارزیابی داراییهای نامشهود ............................................................................................................................... | 36 |
2-5-9-مدل اینتلکتوس .......................................................................................................................................................... | 40 |
2-5-10-مدل سرمایه فکری چن و همکاران ......................................................................................................................... | 43 |
2-5-11-مدل سرمایه فکری مارواسچوما .............................................................................................................................. | 46 |
2-5-12-مدل سرمایه فکری (داراییهای نامشهود) سانچز .................................................................................................... | 48 |
2-5-13-مدل سرمایه فکری بونتیس ...................................................................................................................................... | 50 |
عنوان | صفحه |
2-5-14-مدل سرمایه فکری مریتوم گایدلاین ....................................................................................................................... | 52 |
2-6-مورد کاوی .................................................................................................................................................................... | 60 |
2-6-1-مورد کاوی 1) شرکت مهندسی آکر .......................................................................................................................... | 60 |
2-6-2-مورد کاوی 2) شرکت ای جی اس ........................................................................................................................... | 62 |
2-6-3-مورد کاوی 3) شرکت کویی ..................................................................................................................................... | 64 |
2-6-4-مورد کاوی 4) شرکت لاستیک سازی نوکیین ........................................................................................................... | 65 |
2-6-5-مورد کاوی 5) شرکت MW-DATA .................................................................................................................... | 67 |
2-6-6-مورد کاوی 6) چارچوب سرمایه فکری دانشگاهی..................................................................................................... | 73 |
2-6-7-چکیده برخی مقالات مرتبط با سرمایه فکری ............................................................................................................ | 77 |
2-7- جمع بندی..................................................................................................................................................................... | 96 |
2-8-توضیحات تکمیلی مدل مفهومی تحقیق ........................................................................................................................ | 97 |
فصل سوم: روش تحقیق .......................................................................................................................................................... | 99 |
3-1-مقدمه ............................................................................................................................................................................. | 100 |
3-2-روش تحقیق .................................................................................................................................................................. | 100 |
3-3-جامعه آماری .................................................................................................................................................................. | 102 |
3-4-حجم نمونه و روش نمونه گیری ................................................................................................................................... | 103 |
3-5-ابزار گردآوری اطلاعات ................................................................................................................................................. | 103 |
3-6-نمونه تحقیق ................................................................................................................................................................... | 104 |
3-7-پایایی پرسشنامه ............................................................................................................................................................. | 105 |
3-8-روایی پرسشنامه.............................................................................................................................................................. | 106 |
3-9-روشهای تجزیه و تحلیل داده ها .................................................................................................................................... | 108 |
3-10- تحلیل واریانس یکطرفه............................................................................................................................................ | 114 |
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری دادهها ............................................................................................................................. | 115 |
4-1-مقدمه .............................................................................................................................................................................. | 115 |
4-2-توصیف دادههای مربوط به ویژگیهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان ...................................................................... | 116 |
4-2-1-جنسیت ..................................................................................................................................................................... | 116 |
4-2-2-سن ............................................................................................................................................................................ | 117 |
4-2-3-میزان تحصیلات ....................................................................................................................................................... | 118 |
4-2-4-سابقه کار .................................................................................................................................................................. | 119 |
4-2-5-سمت سازمانی ........................................................................................................................................................... | 121 |
4-3-آمار توصیفی مربوط به سؤالات پرسشنامه ..................................................................................................................... | 122 |
4-4-آزمون تحلیل عاملی برای متغیرهای تحقیق .................................................................................................................... | 125 |
4-5-آزمون فرضیات تحقیق ................................................................................................................................................... | 129 |
4-6-بررسی وضعیت ابعاد تشکیل دهنده سه نوع سرمایه ...................................................................................................... | 138 |
|
|
4-7-اولویت بندی ابعاد تشکیل دهنده سرمایه فکری ............................................................................................................. | 138 |
4-8-اولویت بندی ابعاد تشکیل دهنده سرمایه انسانی ............................................................................................................ | 138 |
4-9-اولویت بندی ابعاد تشکیل دهنده سرمایه سازمانی ......................................................................................................... | 139 |
4-10-اولویت بندی ابعاد تشکیل دهنده سرمایه ارتباطی ........................................................................................................ | 141 |
فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری وارائه پیشنهاد ها .................................................................................................................... | 144 |
مقدمه ....................................................................................................................................................................................... | 145 |
5-1-نتایج تحقیق ................................................................................................................................................................... | 147 |
5-2-پیشنهادات تحقیق ........................................................................................................................................................... | 148 |
5-2-1-افزایش سطح رضایتمندی کارکنان از حقوق و مزایا .................................................................................................. | 148 |
5-2-2-فعال و کارآمد شدن واحد تحقیق و توسعه سازمان ................................................................................................... | 148 |
5-2-3-افزایش میزان نوآوری و کارآفرینی در مقایسه با سازمانهای دیگر ............................................................................ | 149 |
5-2-4-انطباق زیر ساختهای اطلاعاتی و ارتباطی با نیازهای کاری .................................................................................... | 150 |
5-2-5-توسعه و بهینه سازی ساختار سازمانی ....................................................................................................................... | 150 |
5-2-6-حفظ مشتریان معتبر ................................................................................................................................................... | 151 |
5-3-جنبه جدید و نوآوری تحقیق ......................................................................................................................................... | 152 |
5-4-پیشنهادات برای تحقیقات آتی ........................................................................................................................................ | 152 |
پیوست شماره 1) پرسشنامه .................................................................................................................................................... | 153 |
پیوست شماره 2) نتایج آزمونهای آماری ............................................................................................................................... | 159 |
فهرست منابع ومآخذ ............................................................................................................................................................... | 166 |