پروژه کارآفرینی طرح تکثیر و پرورش آبزیان در 64 صفحه ورد قابل ویرایش
تکثیر و پرورش آبزیان به منظور تولید و تأمین بخشی از پروتئین مورد نیاز کشور ، مطلوب تربیت نیروی انسانی ماهر در زمینه دانش و فن آوری این علم به عنوان پایه و اساس زمینه های تولید مورد توجه قرار گرفته است . در آبهای داخلی کشور علاوه بر منابع آبی طبیعی و نیمه طبیعی جهت پرورش آبزیان امکانات وسیعی در زمینه تکثیر و پرورش ماهیان سردابی وجود دارد که در حال حاضر تنها از معدودی از این امکانات استفاده می گردد که یکی از علل اصلی آن نداشتن اطلاعات فنی و تجربیات لازم در زمینه تکثیر و پرورش این گونه ماهیان می باشد .
اغلب پرورش دهندگان هم که به این امر اشتغال دارند به علت نداشتن اطلاعات کافی علمی و فنی بعضاً دچار ضرر و زیان شیلات ایران که علاوه بر ماهیدار کردن منابع آبی کشور و حفظ ذخایر آبزیان کار خدمات رسانی به دست اندرکاران خصوصی پرورش ماهی را نیز به عهده دارند دارند جهت آموزش و ارتقاء دانش فنی پرورش دهندگان در زمینه های نیازماندیهای محیطی آزاد ماهیان ، انتخاب زمین و طراحی کارگاه ، پرورش ماهیان مولد ، تکثیر و تولید لارو بچه ماهی بازاری ، تغذیه صحیح و اصولی ماهی ، نیازهای غذایی آزاد ماهیان ، حمل و نقل و جابه جایی تخم و بچه ماهی و ماهی بازاری ، بهداشت و کنترل بیماریها و کاربرد فن آوری جدید در زمینه های مختلف اقدام به تشکیل دوره های آموزشی کوتاه مدت نموده است.
زندگی وحیات بدون وجود انرژی غیرممکن وغیرقابل تصور است .
با توجه به روند روزافزون افزایش جمعیت و لزوم کسب انرژی و ادامه زیست ، آبزیان و فرآورده های آن جایگاه ویژه ای را در میان سایر منابع مواد غذایی و انرژی زا کسب نموده است .
ماهیان متعلق به گروه حیوانات خونسرد یا پویی کیلوترم (Poikilo therm) بوده و حرارت بدنشن با شرایط زیست محیطی سازگاری و تطبیق یافته است و به دلیل دارا بودن خصوصیات ویژه زیست شناختی مزایای بیشتری بر سایر منابع تولید پروتئین و رشته های دامپروری دارند .
امروزه با پیشرفت فن آوری و روش های مدرن صیادی تحولات بی شماری در امر صید محصولات آبزی حاصل گردیده و آمار جهانی نشانگر آن است که پرورش و تولید آبزیان در آبهای داخلی روند رشد قابل ملاحظه ای را در پیش گرفته است . پرورش ماهیان سردابی و آزاد ماهیان امروزه در اکثر کشورهای اروپایی ، آمریکا، خاور دور و برخی کشورهای آسیایی متداول گشته و در حال توسعه است . مؤسسات پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان که بهترین بازدهی و سازگاری تولید را در بین انواع آزاد ماهیان در سراسر جهان نشان داده است از نظر جغرافیای اقتصادی بیشتر در مکانهایی قرار گرفته است که با آب کافی سطحی و قابل استفاده مشخص می گردد .
اولین کسانی که اقدام به پرورش ماهی نمودند چینیها بودند . فان لی در 475سال قبل از میلاد مسیح در مورد تخم ریزی و تکثیر ماهی کپور (Cyprinus carpio) مطالب ارزنده ای نوشته و از آن به عنوان یک شغل پر منفعت یاد کرده است . بیشتر مؤلفین سابقه پرورش ماهی را به 2000 سال قبل از میلاد مسیح نسبت می دهند .
ارسطو از ماهی کپور یاد کرده است و یونانیها و روسها ماهی کپور را در استخر پرورش می دادند .
این ملل سعی داشتند که بدین وسیله ذخایر ماهی را در آبهای طبیعی حفظ نمایند . چینی ها و رومیها همچنین برای اولین بار ماهی را به طور مصنوعی تکثیر کردند و انکوباسیون تخم ماهی را انجام داده اند . ابتدا تخم های لقاح یافته و یا لاروهای تازه از تخم درآمده را از محل تخم ریزی و استخرها و آبگیرها و حتی از مزارع برنج و دریاچه ها جمع آوری می کردند و سپس در اماکن امن تر اقدام به پرورش آنها می نمودند .
مهمترین گونه های پرورشی ماهیان سردابی :
انواع ماهی قزل آلا و زیست شناسی آن :
ماهی قزل آلا در آبهای سرد غنی از اکسیژن و جاری زندگی می کند . در کشور ما دو نوع ماهی قزل آلا وجود دارد .
الف ـ قزل آلای رنگین کمان ـ ماهی قزل آلای رنگین کمان ، بومی ساحل اقیانوس آرام آمریکای شمالی می باشد که در سال 1880 میلادی به اروپا آورده شد و به تدریج به نقاط متعدد در سراسر دنیا معرفی شد . بدن ماهی قزل آلای رنگین کمان پوشیده از خالهای سیه ستاره ای شکل است . ماهیان بالغ در دو طرف بدن نواری به صورت رنگین کمان دارند به خصوص در ماهیان نر بالغ به خوبی دیده می شود .
زمان تخم ریزی ماهی قزل آلای رنگین کمان از ماه وی تا اردیبهشت ماه است . اگر چه نژادی به دست آمده است که تخم ریزی را در آذرماه و حتی جلوتر شروع می کند وزن ماهی قزل آلای رنگین کمان در شرایط طبیعی در بعضی از دریاچه ها به9 کیلوگرم می رسد . به نظر می رسد که بهترین رشد را در شرایط طبیعی در دریاچه های کم عمق با سنگهای آهکی و PH کمی قلیایی دارد .
ب ـ ماهی قزل آلای خال قرمز : این ماهی وابسته به آبهای کوهستانی می باشد . از لحاط شکل و رنگ بسیار متنوع است و وجه تمایز آن با ماهی قزل آلای رنگین کمان خال های قرمز نارنجی می باشد . ماهی آزاد دریای خزر وابستگی نزدیکی به قزل آلای خال قرمز دارد . اندازه ماهی قزل آلای خال قرمز وابستگی به محیط و میزان غذای طبیعی دارد و به ندرت از 45 سانتی متر تجاوز می کند . تخم ریزی در پاییز و اوایل زمستان روی بستر شنی با جزیان کند آب انجام می گیرد . این ماهی گوشت خوار است و غذای اصلی آن انواع سخت پوستان ، لارو حشرات و ماهیان ریز می باشد و در نزدیکی بستر رودخانه زندگی می کند و از این لحاظ با ماهی قزل آلای رنگین کمان که بیشتر وابستگی به سطح آب دارد تمایز است . تغذیه ماهی قزل آلای خال قرمز با غذای دستی با مشکل همراه است و بازده غذایی آن کمتر می باشد . از این لحاظ نیز با ماهی قزل آلای رنگین کمان که به آسانی با غذای دستی تغذیه می نماید متمایز می باشد . ماهی قزل آلای خال قرمز نسبت به کیفیت و کمیت آب نیز از قزل آلای رنگین کمان حساس تر است در صورتی که ماهی قزل آلای خال قرمز خوب تغذیه گردد گوشت بسیار لذیذی خواهد داشت و در صورتی که قسمتی از غذا از سخت پوستان باشد رنگ گوشت آن به رنگ گوشت ماهی آزاد خواهد بود . ماهی قزل آلای خال قرمز در اواخر قرن 19 میلادی در کشورهای متعدد جهان برمی گردیده است . در حال حاضر این ماهی بومی رودخانه های جنوبی دریاری خزر در دامنه های البرز و بعضاً رودخانه های داخلی کشور در دامنه های زاگرس می باشد . در مقایسه این دو ماهی ، ماهی قزل آلای رنگین کمان به مراتب از ماهی قزل آلای خال قرمز برای تکثیر مصنوعی و پرورش مناسبتر می باشد .
1- ماهی قزل آلای رنگنین کمان به مراتب آسانتر از ماهی قزل آلای خال قرمز نسبت به محیط سازگاری حاصل می نماید . تمایل بیشتری به اهلی شدن دارد و از غذای دستی آسانتر استفاده می کند نسبت به درجات بالای آب و کمبود اکسیژن مقاوم می باشد و در آبی که به اندازه کافی تعویض می شود می تواند درجات 20 الی 22 درجه سانتی گراد و در کوتاه مدت حتی 24 درجه سانتی گراد را تحمل می کند .