بررسی فراوانی یافته های آزمایشگاهی مننژیت باکتریال در کودکان بستری شده در بیمارستان کودکان فاطمی- سهامیه قم در سالهای 82-1379
جهت اخذ درجه دکترای پزشکی
با توجه به اهمیت فوق العاده مننژیت در طب کودکان و با نظر به این که بسیاری از تست های تشخیصی در دسترس در مملکت ما فاصله زیادی تا رسیدن به استانداردهای جهانی دارند ما بر‌‌آن شدیم که ابتدا ارزش تشخیصی هر یک از علایم بالینی مننژیت را ارزیابی کنیم و شایعترین تظاهرات مننژیت را در مملکت خود شناسائی کنیم. سپس ارزش تشخیصی تست های آزمایشگاهی را در بیمارانی که مننژیت آنها به اثبات رسیده است مورد ارزیابی قرار دهیم.
به این منظور طی یک تحقیق توصیفی پرونده 122 کودک را که از ابتدا سال 79 تا آخر سال 82 با تشخیص مننژیت باکتریال در بیمارستان فاطمی- سهامیه قم بستری و درمان شده بودند را بررسی نمودیم.
برای سهولت کار چک لیست تهیه کردیم که در آن بر متغیرهایی مانند سن، جنس، علامت مراجعه، یافته آزمایشگاهی خون و CSF تایید و تاکید شده بود. یافته‌های آزمایشگاهی مورد نظر شامل: تعداد WBC خون هنگام مراجعه، قند خون، BUN و Cr خون، Na+ و K+ خون، B/C و در مورد CSF هم شامل: تعداد WBC، میزان پروتئین و گلوکز خون و کشت بود. البته به رنگ آمیزی CSF هم دقتی داشتیم اما جزء اهداف نبود.
فصل اول: معرفی پژوهش
مقدمه:
مننژیت عبارت است از التهاب لپتومننژ ( نرم شامه + عنکبوتیه )
علل ایجاد کننده مننژیت باکتریال:
2ماه اول زندگی: استرپتوکوک گروه B، با سیل های گرم منفی روده ای نظیر E.coli، لیستریا مونوسیتوژن و گاهاً هموفیلوس انفولونزا تیپ b.
2 ماهگی تا 12 سالگی : پنوموکوک. ، مننگوکوک، هموفیلوس انفلونزاتیپ b
( هموفیلوس انفلونزاتیپ b در کودکان زیر 4 سال شایعترین علت ایجاد کننده مننژیت باکتریال بود که بعد از کاربرد واکسن کاهش قابل توجهی پیدا کرده است ).
در کودکان با نقص ایمنی یا نقص آناتومیکی: سودوموناس، استاف اورئوس، استاف کواگولاز منفی، سالمونلا، لیستریا مونوسیتوژن.
در شکستگی سینوس ها و قاعده جمجمه: پنوموکوک
در آسیب های نافذ جمجمه و اعمال جراحی مغز و اعصاب: استافیلوکوک.
درشنت های بطنی _ صفاقی : استافیلوکوک اورئوس و باکتری های روده ای.
از نظر اپیدمیولوژی: مننژیت باکتریال در فصول زمستان و بهار شایعتر بوده، در پسران بیشتر از دختران است و اکثراً بین دو ماهگی تا دوازده سالگی رخ می دهد.
...
فصل دوم: متدلوژی ( روش شناسی )
نوع پژوهش:
نوع پژوهش، توصیفی مقطعی ( Cross - Sectional ) می باشد.
روش نمونه گیری:
سرشماری، با مراجعه به بایگانی بیمارستان کودکان فاطمی - سهامیه قم پرونده های کودکان بستری با تشخیص مننژیت باکتریال در سال های 82-79 را جدا نموده و اطلاعات لازم را با استفاده از چک لیست جمع آوری می کنیم.
حجم نمونه:
جامعه آماری با جامعه هدف یکی است.
جامعه پژوهش:
کودکان بستری شده با تشخیص مننژیت باکتریال در بیمارستان کودکان فاطمی - سهامیه قم در سال های 82-79.
متغیرها:
سن، جنس، علت مراجعه، قند خون، تعداد لکوسیت های خون، BUN خون، Cr خون، Na+ خون، K+ خون، Blood Culture مثبت، تعداد لکوسیت های CSF، glc در CSF، Pr در CSF، CSF Culture مثبت.
روش جمع آور اطلاعات:
چک لیست
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
با جمع آوری اطلاعات و دسته بندی و تفکیک آنها و استفاده از بسته نرم افزاری SPSS اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
فصل سوم: یافته های پژوهش:
تعداد 122 نفر مورد آنالیز قرار گرفتند، از این تعداد 50 نفر دختر ( 41% ) و 72 نفر پسر ( 59% ) بودند. نسبت پسر به دختر برابر 43/1 به 1 می باشد نمودار 1.
19 نفر ( 9/15% ) از این بیماران در گروه سنی زیر 2 ماه قرار می گرفتند و 69 نفر (6/56% ) در گروه سنی 2 ماه تا پایان 7 سالگی قرار می گرفتند و 43 نفر (9/27% ) نیز در گروه سنی بالای 7 سال قرار داشتند. نمودار 2.
از 19 نفر گروه سنی زیر 2 ماهگی 4 نفر (1/21% ) دختر و 15 نفر (9/78% ) پسر بودند، از 69 نفر گروه سنی 2 ماهگی تا 7 سالگی، 31 نفر (9/44% ) دختر و 38 نفر (1/55% ) پسر بودند و از 34 نفر گروه سنی بالای 7 سال، 15 نفر (1/44% ) دختر و 19 نفر (9/55% ) پسر بودند.
در 106 نفر (9/86% ) از این بیماران وجود تب به عنوان یکی از دلایل مراجعه مطرح شده است. تهوع در 75 نفر (5/61% ) جزء علل مراجعه بوده است. استفراغ در 80 نفر (6/65% )، سردرد در 52 نفر (6/42% )، سرفه در 11 نفر (9% )، بی قراری در 6 نفر (9/4% )، تشنج در 8 نفر (6/6% )، بیحالی در 23 نفر (9/18% ) و شیر نخوردن و بی اشتهایی در 10 نفر (2/8% ) از بیماران به عنوان شکایات اصلی مطرح بوده اند.
در گروه سنی زیر 2 ماهگی تب در 4/68% شایعترین دلیل بستری بوده و پس از آن شیر نخوردن در 8/36% بی قراری و بی حالی در 1/21% از بیماران و استفراغ و تشنج در 3/5% از بیماران فراوانترین دلایل بستری بوده است. نمودار 3.
در گروه سنی 2 ماهگی تا پایان 7 سالگی در 64 نفر تب (8/92% ) در 51 نفر ( 9/73 %)
استفراغ، در 47 نفر (1/68% ) تهوع، در 26 نفر (7/37% ) سردرد، در 15 نفر (7/21% )
بی حالی و در 10 نفر (5/14% ) سرفه شایعترین علل مراجعه بوده اند. نمودار 4. تشنج در 5 نفر (2/7% ) و بی قراری در 2 نفر (9/2% ) وجود داشت.
در گروه سنی بالای 7 سال شایعترین دلایل بستری به این شکل بوده است: تب 9 نفر (3/85% )، تهوع و استفراغ 28 نفر (4/82% )، سردرد 26 نفر ( 5/76% )، بی حالی 4 نفر (8/11%)، نمودار 5.
تشنج در 2 نفر (9/5% ) و سرفه در 1 نفر (9/2%) مشاهده شد.