مقاله تاریخچه آندوسکوپی
کلمه آندوسکوپ از 2 کلمه یونانی به معنای « درون » و « دیدن » تشکیل شده است . عبارت endoscopy به معنای استفاده از تجهیزات برای معاینه درون ارگان های حفره مانند بدن به صورت دیداری است . در علم پزشکی از دیر باز تمایل و رغبت برای دیدن اجزای درون بدن نیروی محرکی بوده است تا بدان وسیله بتوان به بیماران کمک کرد . در کنار جراحی باز ، این روش معاینه و جراحی با کمترین تهاجم به بدن ، روشی ظریف و استادانه و ماهرانه البته با کمترین مشکل برای بیمار محسوب می شود .
در گذشته منبع نور مورد استفاده در آندوسکوپی ، لامپ های تصویر تنگستن بودند که بر سر تلسکوپ گذاشته شده و به داخل بدن فرستاده می شد ، چون این لامپ ها از ابتدا به منظور خاص آندوسکوپی طراحی آن ها هدر می رفت یا به اصطلاح گم می شد و دلیل آن هم این بود که نقاط نورانی خروجی از لامپ (outpur spot) از نظر اپتیکی با ناحیه فعال الیاف فیبر نوری همخوانی کافی نداشتند . به علاوه نور لامپ های تنگستن زرد رنگ است و این موضوع روی ظاهر رنگ بافت تاثیر می گذارد که این پدیده هم به نوبه خود می تواند ظاهر منطقه ملتهب را عوض کند .
یک منبع نور استفاده شده برای آندوسکوپی بایستی شرایط زیر را دارا باشد .
1 ـ روشنائی کافی که بتواند میدان دید را به خوبی روشن کند و همچنین خلوص رنگ بالا که از طریق آن بتوان به معاینات و جراحی های آندوسکوپی در نقاط ظریف و حساس بدن پرداخت .
2 ـ تشعشع مادون قرمز که منجر به انتقال حرارت تشعشعی به داخل حفرات بدن می شود تا حد امکان حداقل گردد ( این تشعشعات ممکن است منجر به سوختن بافت در محل تماس با آن شود )
3 ـ الکتریکی منابع تغییر مبدل ها بایستی از پرسنل اتاق عمل کاملا ایزوله شده باشند طوری که هیچ گونه ارتباطی در این بین برقرار نباشد .
4 ـ فن های استفاده شده برای کاستن حرارت نبایستی حجم خیلی زیادی از فضا را اشغال کنند طور که باعث ایجاد اغتشاش (tubulence) و نویز و سر و صدای اضافی بشوند .
یعنی میزان جزئیات قابل رویت ، به ظرافت فیبر واحد و نزدیکی و فشردگی فیبرها نسبت به یکدیگر بستگی دارد . اگر نگاهی به یک فیبروسکوپ از انتهای آن بیاندازیم ( distal end ) ناحیه اشغال شده توسط لنزهای image waveguide اغلب بیشتر از یک میلی متر نمی باشد رزولوشن یک فیبروسکوپ محدود است . قطر خارجی تا حد امکان باید کوچک تر باشد تا رزولوشن تصویر تا حد ممکن بالا بیاید .
مزایای استفاده از فیبروسکوپ ها از این نظر است که :
- حتی قطرهای کمتر از mm 1 هم می تواند ساخته شود ( miniscope )
- وسایل نیمه سخت ( در عین این هر وسیله مکانیکی خم شونده به یک وسیله نوری rigid ممکن است آسیب برساند ) می تواند ساخته شود .
- کاربردهای خیلی خاص را نیز تحت پوشش قرار می دهد .
مهم ترین تفاوت بارز بین فیبروسکوپ ها و اسکوپ های سخت ( rigid ) آن است که تصویر از طریق یک سیستم رله انتقال داده نمی شود بلکه از طریق یک هدایت نوری Flexibie صورت می گیرد بنابراین تمام وسائل جراحی و غیره می توانند به شکل انعطاف پذیری ساخته شوند البته تا آنجا که خواص مواد این اجازه و امکان را به ما بدهد .
همانطور که در این مبحث یاد گرفتیم آندوسکوپ ها از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند که همه باید با همدیگر match باشند . شاخص های ارزیابی یک آندوسکوپ در زیر آمده است :
1 ـ زاویه دید
2 ـ عمق میدان دید
3 ـ بزرگنمائی
4 ـ روشنائی تصویر
5 ـ کیفیت و کنتر است تصویر
6 ـ سایر و اندازه تصویر
همان طور که در قبل توضیح داده شد . آندوسکوپ های فیبر نوری که به نام فیبروسکوپ ها معروفند داری 2 دسته فیبر نوری هستند که یکی برای هدایت روشنائی و دیگری برای هدایت تصویر استفاده می شود .
در این شکل علاوه بر این فیبرهای نوری ، کانال های سکشن و وسائل جراحی . همچنین کانال های آب و هوا دیده می شود . نوعا یک یا چند کانال ، برای وارد کردن تجهیزات جراحی به داخل بدن بر روی آندوسکوپ ها وجود دارد . کانال مربوط به ساکشن وظیفه تمیز کردن و شستشوی ناحیه موردنظر را برای مشاهده بهتر به عهده دارد و در عین حال عبور وسایل جانبی نظیر هندپیس های بیوپسی نیز از طریق همین کانال صورت می گیرد بنابراین لوله ساکشن از مواد خاص لایه ای تشکیل شده که علاوه بر استقامت در مقابل عبور وسائل ، از انعطاف پذیری لازم نیز برخوردار است .