سازگاری و رفتار به فرایندهای روانشناسی که مردم را با تغییرات روزمره هماهنگ میکند، اشاره دارد (وایتن ولیویید[1] به نقل از شهسواری، 1382) به زعم سینها وسینگ[2] (1993) سازگاری عبارت است از ثبات عاطفی و جسارت در روابط اجتماعی و نیز علاقه به تحصیل و مدرسه در فرد که به صورت سازگاری عاطفی، سازگاری اجتماعی و سازگاری آموزشی نیز بیان شده است (سینها وسینگ، ترجمه کرمی، 1377) منظور از سازگاری اجتماعی داشتن رابطه صحیح و مطلوب با دیگران و سازگاری شخص با محیط خود میباشد که با تغییر دادن خود و یا محیط به دست میآید (پورافکاری، 1373) و به مکانیسمهایی که بوسیله آنها یک فرد ثبات عاطفی پیدا میکند سازگاری عاطفی اطلاق میگردد و سازگاری تحصیلی را به عنوان داشتن نگرشهای مثبت نسبت به اهداف تحصیلی وضع شده، کامل کردن شروط تحصیلی و اعتقاد فرد به مؤثر بودن تلاش برای رسیدن به درجات علمی بالاتر تعریف کردهاند (پور دهقان اردکانی، 1383).
عوامل زیادی با سازگاری که یک ضرورت حیاتی برای انسان محسوب میشود در ارتباطند که مهمترین آنها «نحوة برقرار کردن ارتباط و تعامل با دیگران» میباشد. به عبارت دیگر، ارتباط و تعامل ناموفق باعث بوجود آمدن ناسازگاری در فرد خصوصاً در نوجوانان و جوانان که داشتن تعاملات اجتماعی به ارتباط با دیگران بویژه همسالان نقش مهمی در سلامت روانی آنها دارد، میشود (احمدی، 1375).
از دیدگاه روانشناسی ارتباطات، کوچکترین واحد ارتباطی در اجتماع رابطه بین دو شخصیت است. برن[3]، معتقد است که شخصیت هر انسانی از سه بخش که در ارتباط با یکدیگر هستند تشکیل میشود. کودک، والد و بالغ.بنابراین وقتی انسان میخواهد در جامعه سازگار باشد، باید ابتدا خصوصیات شخصیتی سهبعدی خود را بشناسد و سپس وارد اجتماع شود. آنگاه خصوصیات سهبعدی طرف مقابل را نیز به طور نسبی بشناسد تا بهتر بتواند با او ارتباط برقرار کند. چه اگر ندانیم چگونه و با کدام بعد و در چه موقعیتی رابطه انسانی برقرار کنیم ، دچار شکست در تعامل اجتماعی شده و حالت سرخوردگی و ناکامی پیدا میکنیم و در نهایت با محیط انسانی خود ناسازگار میشویم (شفیعآبادی و ناصری، 1380).
در همین رابطه در پژوهشی حاجی نصیر (1384) با عنوان «تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل برخود پنداره[4] و منبع کنترل[5] دانشجویان دختر دانشگاههای تهران به این نتیجه دست یافت که مشاورة گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل با اطمینان 99% بر تغییر خود پنداره و منبع کنترل دانشجویان مؤثر بوده است.
با توجه به تحقیقات صورت گرفته اینکه نظریة تحلیل رفتار متقابل نظریه قابل فهم و پیشرفته روانشناسی دربارة تفکرات، احساسات و ارتباطات افراد است و درک آن برای سنین نوجوانی راحتتر است و از طرفی رویکردی است که مفاهیم و متون آن برای گروههای درمانی طراحی شده (کرسنی[6]، به نقل از شفیعآبادی، 1380) و نوجوانان گرایش شدیدی به شرکت در گروه دارند، در این پژوهش سعی شده است که تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر سازگاری اجتماعی، عاطفی و آموزشی دانشآموزان سنجیده و مورد بررسی قرار گیرد.
در این جا مسئله این است که ایا وجود مشاور می تواند نقشی در رفتار فرد داشته باشد؟
فهرست مطالب
فصل اول1
مقدمه2
بیان مسئله2
اهمیت و ضرورت پژوهش. 4
اهداف فرعی5
فرضیه های پژوهش. 5
سوالات. 5
فصل دوم6
مقدمه7
سازگاری7
1- تعریف سازگاری7
2- عوامل مؤثر بر سازگاری8
الف) خانواده8
ب) مدرسه9
ج) گروه همسالان9
نظریه اندیشمندان تحلیل رفتار متقابل14
الگوی حالات نفسانی14
ارزشهای مشاوره گروهی16
تحقیقات انجامشده در داخل کشور17
تحقیقات خارجی19
سازگاری از دیدگاه تحلیل رفتار متقابل21
منابع مورد استفاده 23