مقاله حجاب و پوشش زن
چکیده هایی از متن:
مقدمه:
پوشش –حجاب :یکی دیگر از شبهاتی که درمقاله مطرح وبدان پاسخ داده است ، مسألة پوشش زن است که آیا این نوعی بی حرمتی ونفی آزادی از زن تلقی نمی شود ؟
نویسنده ضمن بیان پیامدهای مثبت عفاف وپوشش زن ، هم درصیانت وحفاظت ازخود زن وهم تأثیرات شگرفی که دربهداشت روانی واجتماعی افراد جامعه می گذارد وره آوردهای بی بند وباری درکشورهایی که مسألة عفاف وپوشش را نادیده گرفته اند ، برضرورت پوشش با استناد به آیات وروایات وتأکید بربهره وری جنسی درمحدودة تشرع وشریعت وحفظ حرمت زن پرداخته است .
حجاب مصونیت است نه محدودیت !
حجاب در لغت به معنای : حایل شدن ، پوشاندن ، مانع شدن است الحجاب مفرد کلمة حجب به معنای : پرده ، پوشش ، لباس ، پارچه وهر چیزی که چیز دیگر را بپوشاند یا هر مانع وحایل وفاصله میان دو یا چند چیز
حفظ حجاب و ترک جلوه گری ثمرات بسیاری دارد که برخی از آنها عبارت است از:
آرامش روحی ، استحکام پیوند خانواده ، حفظ نسل ، جلوگیری از سوء قصد و تجاوز، پیشگیری از امراض مقاربتی و روانی ، پائین آمدن آمار طلاق ، خودکشی ، فرزندان نامشروع و سقط جنین ، از بین رفتن رقابت های منفی ، حفظ شخصیّت و انسانیّت زن ، و نجات او از چشم ها و دلهای هوسبازی که امروز دنیای غرب و شرق را در لجن فرو برده است .
...
راههای مقابله با بد حجابی و بی حجابی در جامعه :
1- رعایت اصل تقوای الهی در عمل از طرف آمرین به معروف و ناهین از منکر . ( عامل بودن آمر )
2- ارائة الگوی صحیح پوشش متناسب با اسلام و انقلاب برای دختران و پسران
3- ارائة الگوهای امروزی که برای نسل جوان ملموس باشد ( مانند : دعوت از کسانیکه در زمینه های علمی ، اجتـماعی و… در بین نسل جوان موفق بوده و پوشش برتر دارند)
4- ترویج فرهنگ اصیل اسلامی و قرآنی در صدا و سیما وحتی میادین شهرها ( بصورت تابلوهای بیل برد ) با ساخت فیــلم ، سریال ، پخش مراسم عزاداری و هیئات مذهبی
5- بیان محسنـات حجاب اسلامی و تبلیغ خوبی های حجـاب و بیان مضرات بدحجــابی و بی حجابی از طریق : همایش ، کنفرانس ، میزگرد و با بهره گیری از نسل جوان و با پوشش های مناسب
6- در نظر گرفتن شرایط زمانی ومکانی در امر به معروف ونهی از منکر بخاطراثر گذاری واثر پذیری وفرهنگ سازی از طریق مثبت نگری به مقوله حجاب وعدم بزرگنمایی بدحجابی
پایان نامه بررسی جامع حجاب در 90 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
فصل اول
کلیات ...................................................................................................................................................... 1
مقدمه .......................................................................................................................................... 2
بیان مسأله .............................................................................................................................. 3
اهمیت مسأله ........................................................................................................................... 3
اهداف تحقیق ............................................................................................................................ 4
تعریف مفاهیم .......................................................................................................................... 5
فصل دوم
پیشینه تحقیق .................................................................................................................................... 6
فصل سوم
چهارچوب نظری ................................................................................................................................ 13
فصل چهارم
بررسی اسنادی تعریف حجاب ..................................................................................................... 23
فصل پنجم
روش تحقیق ....................................................................................................................................... 49
روش تحقیق ............................................................................................................................. 50
جامعه آماری ........................................................................................................................... 50
حجم نمونه ................................................................................................................................ 50
روش نمونه گیری ................................................................................................................... 50
روش جمع آوری اطلاعات ................................................................................................... 50
شاخص سازی ........................................................................................................................ 51
اعتبار سنجی ............................................................................................................................ 52
فصل ششم
تحلیل یک متغیری ............................................................................................................................. 54
فصل هفتم
تحلیل دو متغیری ............................................................................................................................. 74
نتیجه گیری ...................................................................................................................................................... 84
منابع ................................................................................................................................................................... 87
ضمائم
مقدمه:
یکی از عمده ترین مسایل کشورهای در حال گذار، دگرگونی معانی، ارزش ها و عقاید مشترک حاکم بر این جوامع است.نتیجه تغییر این عقاید مشترک که کارکرد انسجام را در نظام اجتماعی بر عهده دارند ایجاد نوعی چند گونگی و تکثر در لایه های زیرین و درون ذهنی افراد است. اگرچه تکثر به خودی خود امری نامطلوب محسوب نمی گردد اما مسئله از آنجایی آغاز می شود که این چند گونگی در باورها و عقاید و لایه های درون ذهنی افراد صورت پذیرد و دیگر هیچ اصل و تعریف واحدی وجود نداشته باشد که این باورهای مختلف حول آن نظام یابند. در این هنگام است که جامعه عرصه بروز نگرشها و کنشهای مختلف و متفاوت و حتی گاه متناقض گشته و انسجام و یگانگی نظام اجتماعی دست خوش چالش های جدی و مهمی می گردد.
اصل «حجاب» برای زنان که در جوامع اسلامی مطرح است از جمله همین ارزشها و عقایدی است که از دیرباز در جامعه ما وجود داشته و در دورههای مختلف تاریخی به صورتهای مختلفی بروز و ظهور کرده است.
بیان مسئله:
توجه به اخبار روزنامهها و صدا و سیما و همینطور مشاهدات معمولی و روزمره بیانگر این امر است که پوشش دختران و زنان ایرانی مخصوصاً در دهههای اخیر نسبت به آنچه که در نسخ دینی موجود است، دچار تحول و دگرگونی شده است؛ هم اکنون نیز این امر از حیث آنکه به عنوان یکه «مسئله» یاد میشود مورد توجه محافل گوناگونی واقع شده و سعی در چاره جویی برای آن می شود.
آنچه که در قرآن به عنوان مهمترین منبع دینی آورده شده صورتی کلی است که جزئیات آن توسط مفسرین، مراجع و صاحبنظران به گونههای نسبتاً متفاوتی عملیاتی و بیان گردیده است. اگرچه غالب این تعاریف بر حداقل پوشش (یعنی پوشیدگی همه بدن به جز چهره و دستها از مچ به پایین) اتفاق نظر دارند، اما به نظر میرسد در عمل این تعاریف کمتر در ظاهر افراد دیده میشود.
از آنجایی که دیدگاهها و نگرش افراد درباره موضوعات مقدمهای بر کنش آنها محسوب میگردد؛ لذا یافتن پاسخ این پرسش که افراد جامعه چه تعریفی از واژه «باحجاب» دارند میتواند گام موثری در این مسیر باشد.
حال سوالی که در این تحقیق بدان پرداخته خواهد شد این است که اولاً : «تعریف تحلیلی افراد تا چه میزان به تعریف اسمی واژه «با حجاب» نزدیک است؟
ثانیاً: «افراد در عمل تا چه میزان به تعریف اسمی واژه «باحجاب» نزدیک می شوند؟»
اهمیت مسئله:
قدر مسلم تفاوت تعاریف قراردادی و تحلیلی افراد از واژه «باحجاب» دو گونه مسئله رابرای ما متصور میسازد:
اول اینکه تعاریف دینی موجود از واژه «باحجاب» همگی قابل اجرا و مناسب بوده اما نظام اجتماعی و فرهنگی جامعه، طی مراحل جامعهپذیری افراد به درستی نتوانسته این تعاریف را در میان افراد درونی سازد. و یا نظام هنجارساز جامعه دارای عملکرد ضعیفی بوده است به گونهای که سایر منابع هنجارساز (داخلی یا خارجی) دست به هنجارسازی و ارایه تعاریف جایگزین در این باره زدهاند.
دوم اینکه این تعاریف قراردادی و دینی آن طور که باید و شاید مطابق ضرورتها و نیازمندیهای زمان و مکان از متون دینی استخراج نشده و لذا افراد، خود، دست به تغییراتی در این تعاریف زدهاند تا آن را با شرایط روز خود منطبق سازند.
هریک از مفروضات بیان شده که درست باشد نیازمند بکارگیری تدابیر مناسب در جهت همسانسازی نظام کنش افراد و نظام هنجاری جامعه می باشد تا شاهد کاهش انسجام و یگانگی در جامعه نباشیم.
اهداف تحقیق:
هدف از انجام این تحقیق که با دو روش "اسنادی" و پیمایشی صورت می پذیرد یافتن پاسخهایی مناسب به سوالات تحقیق است. همچنین یافتن این پاسخها میتواند ما را در رسیدن، نگاهی واقع بینانه نسبت به بخشی از مسئله اجتماعی «بدحجابی» یاری دهد.
تعریف مفاهیم:
تعریف اسمی: تعریف اسمی تعریفی است که طی آن معنی یک واژه به وسیله صفات مشخصی به طور قراردادی تعیین گردد. (رفیع پور، کندوکاوها وپنداشتهها)
این تعاریف قراردادی است و به همین دلیل چیزی درباره واقعیت بیان نمی کند و لذا نه درست هستند و نه غلط.(همان)
تعریف تحلیلی: گاهی لازم است معانی واژههای مورد استفاده (مثلاً در یک پرسشنامه) را قبلاً بررسی کرده و معانی معمول آن واژهها را در گروه یا جامعه مورد نظر تعیین نمود. اینگونه بررسی و تعیین معانی را "همپل"، «تحلیل معنی» و اوپ ، «تعریف تحلیلی» می نامد و تفاوت آن با تعریف اسمی در این است که تحلیل معنی یا تعریف تحلیلی یک امر قراردادی نیست بلکه یک امر تحقیقی است. یعنی به صورت تجربی بررسی میشود که فلان واژه در بین افراد یک جامعه دارای چه معنی یا معانی است و لذا در تعریف تحلیلی برعکس تعریف اسمی درباره یک امر واقع (واقعیت) صحبت می شود. (همان)
تعریف اسمی واژه «با حجاب»: دکتر مطهری در کتاب حجاب خود پس از بررسی آیات و روایات و تفاسیر گوناگون به این تعریف می رسد: «برای زن پوشانیدن چهره و دستها تا مچ واجب نیست. حتی آشکار بودن آرایشهای عادی و معمولی که در این قسمتها وجود دارد نظیر سورمه و خضاب که معمولاً زن از آنها خالی نیست و پاک کردن آنها یک عمل فوقالعاده به شمار میرود نیز مانعی ندارد». پس «با حجاب» بودن یعنی مطابقت با این ویژگیها.
تعریف تحلیلی واژه «با حجاب» : این تعریف شامل آن تعریفی میشود که افراد جامعه آماری به صورت نظری آن را عنوان می کنند و همینطور در عمل آن را انجام میدهند..
نتیجه گیری:
همانطور که دیدیم در تفاسیر گوناگونی که به آنها اشاره شد وهمچنین در میان آراء مراجع تقلید در پوشاندن بدن غیر از صورت و دستها از مچ به پایین با اتفاق نظر وجود دارد. آنچه که در میان آنها متفاوت است موضوع پوشاندن پاها از مچ به پایین و همچنین حد استفاده از زیورآلات است، یعنی بخشی از آنچه که در قرآن به عنوان «زینت ظاهری» برای پوشاندن، استثناء شده است.
در غالب کتب تفسیر و در روایات امامان شیعه به طور صریح عنوان شده که مقصود از زینت ظاهری همان چهره و دستها از مچ به پایین و پاها از مچ به پایین و همینطور جامه و لباس، سورمه، وسمه و انگشتر و خضاب و النگو و گلگونه است. و اینها شامل وسایل زینت بانوان در آن عصر میباشد.
یعنی قرآن و بعد از آن تفسیر ائمه با علم به مقتضیات زمان و همینطور فطرت و نیاز انسانها به زیبایی در تعیین حد پوشش استفاده زنان را از وسایل زینت (که عنوان شد) منع نکردهاند.
اما به نظر میرسد مراجع تقلیدی که دستکم آراء آنها در اینجا ذکر شد حدود حجاب را صرفاً چهره و دستها از مچ به پایین تلقی میکنند و هرآنچه که زینت عرفی محسوب میشود جایز نمیشمرند.
همینطور دیدگاه دیگری نیز وجود داشت که حد زینت را تا آنجا مجاز میشمرد که بانوان با زنان ویژه و خیابانی اشتباه گرفته نشوند و البته پوششی که در قرآن آورده شده را یک الزام اخلاقی تلقی میکند و نه فقهی و حقوقی.
با وجود همه این آراء ما در اینجا آنچه که قرآن و تفاسیر عمده و امامان شیعه بیان کردهاند را به عنوان تعریف قراردادی حجاب در نظر میگیریم. و البته در مسیر یافتن میزان تفاوت تعریف قراردادی و تعریف تحلیلی واژه «باحجاب» میزان تفاوت تعاریف بیان شده در «قرآن ودیدگاه مفسران و امامان شیعه» بادیدگاه و آراء بیان شده از سوی مراجع تقلید بسیار قابل توجه مینماید. و میزان سختگیری آنان سوال برانگیز خواهد بود.
پایان نامه حجاب و پوشش در عصر صفوی
چکیده
در بیشتر کتاب های تاریخ ایران کمتر به نکات ریز زندگانی مردم توجه شده بلکه بیشتر به رویدادهای تاریخی پرداخته شده است اکنون این سوال مطرح می شود که چگونه می توان این جای خالی را پر کرد؟ یکی از بهترین شیوه ها استفاده از آثار سیاحانی است که به علل مختلف سیاسی و فرهنگی به نقاط مختلف جهان سفر کرده ، نکاتی کاملاً ریز و دقیق در عین حال سودمند از زندگانی مردم را نشان داده اند درباره ی مسائل اجتماعی مردم از نوع پوشاک و خوراک و ازدواج و طلاق گرفته تا به مسائل مذهبی و سیاسی و اقتصادی آگاهیهای فوق العاده سودمند به دست آورده اند. کشور ما به واسطه ی موقعیت جغرافیایی خود همواره در میان کشورهای خاورمیانه و خاور نزدیک جایگاه خاصی داشته و دارد ، از این رو همواره در بسیاری از مظاهر فرهنگی و تمدنی ایران با کشورهای دیگر جهان در تعامل بوده. یکی از این مسائل پوشش و حجاب و لباس مردم مختلف این نواحی است. من پوشش و حجاب دوره صفویه را انتخاب کرده ام تا شاید بتوانم گامی در بیان توصیف قسمتی از اوضاع اجتماعی این دوره مهم از تاریخ ایران برداشته باشم سیر تحول و پوشش زنان و مردان دوره ی کمتر مورد توجه مورخین قرار گرفته ولی نگارنده با گردآوری سفرنامه ها و کتابهایی که در این پژوهش تهیه شده اند مجموعه جدیدی را که قسمتی از اوضاع اجتماعی دوران صفویه را نشان می دهد تهیه کرده است. نگارنده از فصول مختلف این پژوهش به این نتیجه رسیده است که ایرانیان اعتقاد دیرینه به حجاب و پوشیده ماندن زنان حتی مردان را داشته اند و این فرهنگ در دوره ی صفویه بسیار اهمیت داشته است در کل بی حجابی در دوره های مختلف تاریخ ایران به خصوص صفویه مفهوم نداشته، فقط چگونگی حجاب بین اقشار مختلف متفاوت بوده است.
کلیات تحقیق :
مقدمه :
انگیزه پدید آوردن پوشاک و اختراع جامه، ناشی از نیاز آدمی به دفاع تن خود در برابر عوارض طبیعی به ویژه سرما و گرما بوده است. اما همان طور که هر وسیله زندگی، هنگامی که پا از دایره رفع نیازهای ابتدایی و نخستین بیرون بگذارد، حالت تفنن به خود می گیرد و در طول زمان از شکل اولیه و صورت ساده خود بیرون می آید و وسیله هنرنمایی و ابراز سلیقه می گردد، تن پوش آدمیان نیز در سرگذشت بس شیرین خود به مقتضای اقلیم زیست و محل زندگی، میزان درجه تمدن و فرهنگ، عقاید مذهبی و آداب و رسوم، دستخوش دگرگونیهای بی شمار و شگفت انگیزی شده است که عوامل اجتماعی و اقتصادی و ارتباطی به ویژه سلیقه و ابتکار پوشندگان در تکامل و تنوع آن سهم بسزایی داشته است. بررسی تحول پوشاک نه تنها از نظر تاریخ و هنر قابل اهمیت است، بلکه از دیده جامعه شناسی و فهم روانشناسی ملتها نیز بسیار اهمیت دارد.
«فهرست مطالب»
فهرست : صفحه :
فصل اول : کلیات................................................................................................................................................ 1
چکیده................................................................................................................................................................... 2
مقدمه.................................................................................................................................................................... 3
بیان مسئله .......................................................................................................................................................... 5
پرسش اصلی تحقیق......................................................................................................................................... 5
پیشینه تحقیق..................................................................................................................................................... 5
فرضیه ها.............................................................................................................................................................. 6
اهداف تحقیق...................................................................................................................................................... 6
روش پژوهش....................................................................................................................................................... 6
فصل دوم : معرفی منابع و مأخذ
بررسی و معرفی منابع و مأخذ......................................................................................................................... 8
فصل سوم : اهمیت پوشش و حجاب
پوشاک از دیدگاه جامعه شناسی.................................................................................................................. 12
پوشاک به عنوان شناسنامه هویت ساز....................................................................................................... 15
ار تباط رنگ پوشاک با فرهنگ جامعه و طبقات اجتماعی..................................................................... 20
پوشاک به مثابه نعمت الهی........................................................................................................................... 25
تاثیر جغرافیائی محیط زیست با پوشاک.................................................................................................... 27
فصل چهارم : لباس زنان در آئین مقدس اسلام
پوشش و حجاب زن از دیدگاه اسلام........................................................................................................... 30
اهمیت حجاب در اسلام................................................................................................................................... 33
آثار حجاب و پوشش....................................................................................................................................... 37
فصل پنجم : پوشاک در ادوار مختلف
پوشاک ایرانیان در ادوار مختلف................................................................................................................... 40
دیدگاه پادشاهان صفوی به اروپائیان و حضور آنها در ایران................................................................... 48
اروپائیانی که لباس ایرانی می پوشیدند...................................................................................................... 52
فصل ششم : بافته های ایرانیان
بافته های ایرانیان در عصر صفویان.............................................................................................................. 55
پارچه بافی دوره صفویه.................................................................................................................................. 66
توجه شاهان صفوی به پارچه بافی............................................................................................................... 70
قلمکار در دوره صفویه.................................................................................................................................... 74
منسوجات گلدوزی شده دوره صفویه.......................................................................................................... 75
قلابدوزی دوره صفویه..................................................................................................................................... 77
فصل هفتم : لباس زنان
پوشش زنان در دوره صفویه.......................................................................................................................... 79
پوشش و حجاب سر زنان در دوره صفویه.................................................................................................. 84
انواع پوشش پای زنان در دوره ی صفویه................................................................................................... 87
ویژگی لباس زنان دوره صفویه...................................................................................................................... 89
زیورآلات زنان دوره یصفویه........................................................................................................................... 94
پوشاک زنان در ایام سلطنت شاه عباس اول صفوی................................................................................ 96
پوشاک زنان ارامنه جلفای اصفهان و زنان یهودی در زمان شاه عباس اول صفوی ......................... 98
لباس ارامنه در دوره ی صفویه....................................................................................................................... 99
پوشاک زنان فریدن...................................................................................................................................... 101
تزئینات زنان فریدن.......................................................................................................................................108
پوشاک مردان فریدن................................................................................................................................... 110
پوشاک مردان فریدن در موقع کار............................................................................................................ 113
پاپوش های ارمنیان فریدن......................................................................................................................... 114
پوشاک زنان زرتشتی اصفهان در زمان شاه عباس اول صفوی............................................................ 116
پوشاک زنان در زمان سلطنت شاه صفی صفوی.................................................................................. 118
نوع پوشاک زنان در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی........................................................................ 120
پوشاک زنان در زمان سلطنت شاه سلطان حسین صفوی................................................................... 123
فصل هشتم : لباس مردان در دوره صفویه
تن پوش مردان دوره صفویه....................................................................................................................... 125
پوشش سرمردان دوره صفویه..................................................................................................................... 134
پوشش پای مردان دوره صفویه.................................................................................................................. 138
زیورآلات مردان در دوره صفویه................................................................................................................. 141
پوشاک نبرد مردان در دوره صفویه........................................................................................................... 143
پوشاک قورچیان در دوره صفویه............................................................................................................... 146
فصل نهم : لباس و پوشش دوره صفویه از دیدگاه جهانگردان
پوشش و لباس مردان و زنان ایران در دوره صفویه به نوشته شاردن جانگرد اروپائی................... 148
پوشش و لباس مردان و زنان ایران در دوره صفویه به نوشته تاورنیه جهانگرد اروپائی................. 157
لباس و پوشش مردان و زنان ایران در دوره صفویه به نوشته پیتردلاواله جهانگرد اروپائی.......... 165
پوشش در دوره صفویه به نوشته کمپر جهانگرد اروپائی...................................................................... 172
فصل دهم : نتیجه گیری
ضمائم.............................................................................................................................................................. 177
منابع و مأخذ................................................................................................................................................... 203