چکیده مطالب:
دوران نوجوانی ازمهم ترین دوران زندگی هرفرد می باشد وبه دلیل بلوغ فرد است که این دوران مهم شمرده می شود ومادربه عنوان مربّی وهمراه همیشگی فرزند ، با درک اهمیّت این دوران باید روش های خاصّی را برای تربیت اسلامی فرزند درپیش گیرد .
یکی ازمهم ترین دلایل انتخاب این موضوع اهمیّت آن دررشد وتعالی جامعه وبالطبع زندگی بهترخانواده است ومادرمهمترین نقش را درتربیت فرزندان برعهده دارد.
دراین تحقیق بطوراجمالی به تربیت واهمیّت آن پردا خته ام . نقش مادردرتربیت ، نقش ویژه وحسّاسی است ودرلابلای بحث ، آیات قرآن وروایات منا سب بابحث را ذکرکرده ام .
دوران نوجوانی وبلوغ هم مهمترین دوره درشکل گیری شخصیّت هرفرد می باشدومشکلات این دوران هم اهمیّت بسزایی دارد .
خانواده ووالدین وروابط والدین با نوجوان اهمیّت ویژه ای دارد ووالدین خصوصاً مادرباید ازاین فنّ دقیق وحسّاس برخوردارباشد وشیوه های مناسبی را برای تربیت نوجوان بکارگیردتا نتیجه ی زحمات خود را درآینده ای نه چندان دوردریابد.
امید است پسران امروز که پدران فردا هستند ، با مطالعه ی این تحقیق به خودآ ینده وارزش واهمیّت خودرا دریابند وبه عنوان انسانی که باید درآینده پدرشودونسلی سالم وپاک به جامعه تحویل دهند . این تحقیق شامل سه بخش می باشد :
بخش اوّل : تربیت ونقش مادردرتربیت نوجوان
بخش دوّم : بلوغ ونوجوانی ، برخی ازمشکلات این دوران ودرمان آن
بخش سوّم : تأثیرخانواده برنوجوان
1- تعریف وتبیین موضوع :
واژه ی تربیت ازریشه ی (رَبَوَ ) به معنای افزا یش ونمواست وبطورکلّی باید بررسی شود که مادرچگونه رفتاری را داشته باشد تا فرزندان موفّقی تربیت کند ونقش مادردرتربیت فرزندش به چه اندازه است ؟ واینکه مادرباید بداند اگردراین امرخطیرسستی کند ونوجوان را به حال خود رها کند نوجوان دچارچه مشکلاتی درهمان زمان حسّاس زندگی وهم دوره های بعدی زندگی خواهد شد واگراین نوجوان به ابتذال کشیده شود مادرباید بداند که این یک نفرمی تواند جمع زیادی را گمراه کند ، چرا که انسان موجودی اجتماعی است ، هم براجتماع اثرمی گذارد، هم ازاجتماع تأثیرمی پذیرد . بنابراین وظیفه ی مادراست که باید ها ونباید ها را به فرزندش بیاموزد تا بهشت زیرپای آن مادرشود .
2- ضرورت واهداف تحقیق :
ضرورت انتخاب این موضوع اهمیّت نقش مادر درتربیت نوجوان ا ست چرا که بیشترین ارتباط با خانواده مخصوصاً مادربه عنوان مدیرخانه می باشد .
مادرباید همّت کافی درامرتربیت داشته باشد چرا که پیروزی ها وموفقیّت ها وعدم آنها درفرزندان به مادربستگی دارد ومادروقتی جایگاه ونقش خود را شناخت با کمک ویاری گرفتن ازخدا می تواند فردی موفّق را به جامعه عرضه کند ومانع ازاثرتهاجم فرهنگی درروحیّه ی حسّاس نوجوان خود شود.
اهداف تحقیق :
1- دردوران نوجوانی به دلیل دوره ی حسّاس بلوغ درآن ، اهمیّت بسزایی درتربیت فرد دارد واهمال وسهل انگاری دراین مقطع حسّاس زندگی ، اثرات سوئی برفرد وجامعه دارد .
2- مادر نقش مهمّی درتربیت فرزند دارد ، چه دردوران بارداری وچه بعد ازآن . مادرباید وظایف خود را درتمام جنبه های تربیتی ، دینی، اجتماعی، عاطفی و... بشناسد وعملاً آنها را را
درتربیت فرزند بکاربرد.
3- هدف من آشنا کردن مادران با وظایفشان است وهم اینکه خودم با وظایفم درآ ینده آشنا شوم.
3- پیشینه ی موضوع : درمورد موضوع تربیت کتاب هایی نوشته شده که به چند دسته تقسیم می شود :
1- کتاب های تفسیری : ازجمله تفسیرمجمع البیان ( طبرسی)، تفسیرالمیزان(علاّمه طباطبایی) تفسیرنمونه ( مکارم شیرازی)
2- کتاب های روایی : مانند الکافی ( شیخ کلینی) ، غررالحکم ودررالکلم، مستدرک الوسائل، بحارالانوار، وسائل الشّیعه
3- کتاب های تربیتی : برخی ازکتاب های تربیتی که دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفته به شرح ذیل می باشد :
یک – نقش مادردرتربیت ( دکترعلی قائمی)
این کتاب شامل 15 بخش می باشد که بخشهای اهمیّت مادر، خصایص یک مادرخوب، درطریق مادرشدن، نقش فرهنگی مادر ، نقش معنوی مادر، دراین تحقیق مورد استفاده قرار گرفت . این کتاب به زبانی ساده وروان به تحلیل مطالب پرداخته ا ست .
دو- بلوغ (اکرم حیدری)
این کتاب ازسه فصل تشکیل شده ومن ازفصل دوّم «بلوغ» وازبحثهای رشدجسمانی وروانی، بلوغ وخانواده ، ( انواع خانواده و...) ، خواسته ها وتوقّعات نوجوان ازوالدین ، نقش آموزش وپرورش، نیازهای اجتماعی نوجوانان وجوانان استفاده کردم .
دراین کتاب مسأله ی بلوغ ومطالب پیرامون آن مورد بررسی قرارگرفته وانواع خانواده ها
وچگونگی رفتاروبرخورد با نوجوان مورد بررسی قرارگرفته است .
سه- روان شناسی نوجوان ( دکترعلی اکبرشعاری نژاد)
این کتاب شامل 8 فصل می باشد ودرآن به مسأله ی بلوغ ونوجوانی بطورمفصّل پرداخته شده. درفصل 2 روان شناسی بلوغ ونوجوانی ، فصل 4 نوجوانی ، فصل 6 رشد وتکامل عاطفی واجتماعی نوجوان ، فصل 7 مسائل نوجوانان ودرفصل 8 بزهکاری نوجوانان بررسی شده است. من ازاین کتاب بهره ی زیادی بردم وبیشترین مطالب را تقریباً ازاین کتاب استفاده کردم ، کتاب جامع وکاملی درزمینه ی روان شناسی نوجوان می باشد.
چهار- مشکلات نوجوانی وجوانی ( ابوالقاسم اکبری)
این کتاب شامل 2 فصل می باشد که به مسائل نوجوانی وجوانی پرداخته ودرآن بیشترمشکلات نوجوان بررسی شده مانند دروغگویی ، دزدی و... که من درتحقیق خود دربخش مشکلات نوجوان ازاین کتاب استفاده ی زیادی کرده ام .
این کتاب علاوه بر تشریح مشکلات دوره ی نوجوانی به راه های درمان مشکل هم پرداخته است .
پنج- زنان توانمند( لوئیزال هی ، مینا اعظامی)
این کتاب شامل 11فصل می باشد ونویسنده ی آن خانمی خارجی است که به بیان دیدگاه خود درمورد زنان توانمند پرداخته است . من درقسمت تربیت عاطفی نوجوان ازاین کتاب استفاده
کردم ، این کتاب روشهای توتنمند کردن زنان را بیان کرده ودرکل کتاب جالبی است.
امّا من دراین تحقیق بطورجامع به مسأله ی تربیت ونقش مادردرتربیت نوجوان ، دوران بلوغ ونوجوانی ومشکلات این دوران وراه های درمان آن پرداخته ام.
4- فرضیه ها یا سؤالات اصلی وفرعی :
1- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه قرآن را بیان کنید؟
2- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه سنّت چیست؟
3- معنای تربیت چیست؟
4- تربیت ازچه زمانی آغازمی شود؟
5- خانواده چه تأثیری درتربیت فرزند می تواند داشته باشد؟
6- نقش مادردرتربیت فرزند ازدیدگاه علم را بیان کنید؟
7- سن نوجوانی ازچه زمانی شروع می شود؟