مقاله شرایط و نحوه انجام آبیاری قطره‌ای گیاهان و بارور کردن زمین در 12 صفحه ورد قابل ویرایش

مقاله شرایط و نحوه انجام آبیاری قطره‌ای گیاهان و بارور کردن زمین در 12 صفحه ورد قابل ویرایش

خلاصه مطالب:

آبیاری قطره ای روش موثری برای حاصلخیز نمودن زمین است و جدا از ویژگیهای خاص محیطی و ارگانیسم موجود در خاک، این روش می‎تواند به افزایش کیفیت محصول و خاک زمین کمک کند.

برای دستیابی به شرایط ایده آل در میزان حاصلخیزی زمین نیاز به دانش کافی و آشنایی با روشهای مغذی نمودن و غنی کردن خاک داریم، تأمین مواد مغذی خاک از طریق تکنولوژی تزریق مواد و یا برنامه های علمی آبیاری و علاوه بر اینها تکنیکهای جدید پرورش خاک و یا غلات می‎تواند امکانپذیر باشد.

استفاده از این تکنیکها علاوه بر کمک به افزایش کیفیت محصول می‎تواند در کاهش صدمات محیطی مؤثر بر کیفیت محصول و خاک نیز تأثیر گذار باشد.

یک آبیاری اصولی و علمی می‎تواند به اندازه تأثیر یک خاک مغذی و حاصلخیز بر کیفیت محصول اثرگذار باشد. استفاده از روشهای آبیاری اصولی و علمی با کاهش میزان رطوبت غیرضروری زمین می‎تواند در کاهش آلودگیها و بیماریهای موجود در خاک مرطوب نیز مؤثر باشد.

در واقع استفاده از روش آبیاری قطره ای کنترل امراض و آفات موجود در زمین را نیز آسانتر می‌کند. برای دستیابی به روش ایده آل نیاز به مدیریت دانش و مهارت کافی است، در بحث فوق اطلاعات مهمی در خصوص اجزا و برنامه های اصلی که در طرح ریزی و ارزیابی یک برنامه باروری موثرند ارائه شده است.

فراهم کردن مواد مغذی موردنیاز خاک:

در طرح ریزی یک برنامه تغذیه و تأمین مواد مغذی خاک نیاز به دانش کافی و اطلاع از وضعیت مواد معدنی موجود در خاک است. بسیاری از خاکها به طور ذاتی حجم وسیعی از مواد معدنی و مغذی را دارا هستند و استفاده از روش آبیاری نادرست و یا تغذیه نادرست خاک، می‎تواند به آن آسیب رسانده و صدمات جدی به خاک وارد نماید. برنامه مناسب برای تقویت و بارور نمودن خاک از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است به همین دلیل انجام تحقیقات آزمایشگاهی پیش از اعمال برنامه ها روی زمین امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

خاکها دارای انواع ترکیبات معدنی و یا آلی نیتروژن هستند، میزان این ترکیبات در خاکها با هم متفاوت است اما بیشتر مواقع خاکها دارای میزان بیشتری NO₃ هستند و NO₄ معمولاً 20% حجم مواد معدنی خاک را به خود اختصاص می‎دهد. تشخیص دقیق میزان نیتروژن در حالت ترکیبات معدنی کار مشکلی است اما به هر حال آگاهی از میزان این ترکیبات در خاک امری ضروری است و به طور عموم میزان ترکیبات معدنی نیتروژن در 5/0 تا 2 کیلوگرم خاک برای تخمین زدن میزان کلی آن لازم است. (Magdoff, 1991)

برخلاف نیتروژن و ترکیبات آن تشخیص میزان K , P در خاک با استفاده از آزمایشهای شیمیایی ساده امکانپذیر است. تشخیص میزان این مواد نیز بستگی به شرایط خاص محلی و خصوصیات خاک موجود در هر محل دارد. در مناطق جنوبی خاکهای ماسه ای اسیدی سرشار از P و K وجود دارد. تشخیص میزان K و P در خاکهای معدنی در مناطق غربی از طریق استفاده از بی کربناتها و استات آمونیوم امکانپذیر است، Reisenauer , 1983 ) ، خاکهای معدنی مناطق غربی معمولاً از حجم K پتاسیم بالایی برخوردار هستند و میزان حاصلخیزی آنها با گذشت زمان افزایش می یابد، میزان P فسفر موجود در این خاکها نیز در حد مطلوبی قرار دارد. میزان پتاسیم K در خاکهای مناطق جنوب شرقی معمولاً کمتر است، گرچه که میزان فسفر به این عوامل بستگی ندارد و با افزایش دفعات کاشت محصول میزان P موجود در خاک افزایش می یابد.

بررسی لزوم وجود مواد مغذی و معدنی:

برنامه های آبیاری اصولی که به آنها اشاره شد در بیشتر موقعیتها مواد معدنی مناسب و موردنیاز را برای خاک تأمین می‌کنند، چرا که وجود مواد معدنی کافی در خاک برای رشد بهتر و کیفیت بیشتر محصول اهمیت زیادی دارد. در بعضی از انواع محصولات امکان بررسی ترکیبات نیتروژن NO₃-N موجود در خاک معمولاً قبل از مرحله کاشت وجود دارد و بعد از آن نمونه برداری نتیجه مطلوب را در بر نخواهد داشت. از زمانی که اضافه کردن مواد معدنی و نیتروژن به خاک از طریق آبیاری قطری انجام می‎شود امکان تأمین مواد موردنیاز به حد کافی برای محصولات و خاک زراعتی بیشتر فراهم شده و نتایج بهتری دربرداشته است، به طوری که به تدریج بر کیفیت عملکرد و نحوه کار این روش افزوده شده و هر روز پیشرفتهایی در این زمینه حاصل می‎شود.

در حال حاضر تکنیکهای متفاوتی برای تخمین میزان نیتروژن وجود دارد و یکی از آنها استفاده از تیوبهای حلال خاک به نام Suction Lysimeter است. این وسیله شبیه فنجان سرامیکی است که به تیوبهای عمیقی متصل شده است و در خاک قرار می‎گیرد و عملیات نمونه برداری و وکیوم خاک را انجام داده و آب نیز از خاکهای اطراف دستگاه وارد تیوب می شود، مراحل خاصی انجام شده و میزان نیترات موجود در خاک سنجیده می‌شود. اما استفاده از روش Suction Lysimetry محدودیتهایی هم به دنبال دارد، اول اینکه هر قسمت از زمین دارای ویژگیهایی متفاوت با قسمتهای دیگر است و زمانی که NO₃-N به وسیله فشار هوا به جلو رانده می‎شود ممکن است حجمی از آن در مسیر ته نشین شده و یا در قسمتهایی از مسیر بماند، البته این مشکل نسبتاً قابل حل است و با نمونه برداری های مکرر از قسمتهای مختلف قابل جبران خواهد بود، اما مطمئناً هزینه و زمان زیادی صرف انجام این کار خواهد شد. تجزیه و تحلیل دقیق و اصولی نتیجه کار نیز مشکل ساز است به طور عموم مقدار بیش از 75 میلی گرم بر لیتر نیتروژن گواهی این مطلب است که میزان نیتروژن موجود در خاک به اندازه ای است که می‎تواند نیازهای اساسی و اولیه خاک و محصول کاشته شده را رفع نماید.

مقدار ترکیبات نیتروژن NO₃-N کمتر از این حد احتمالاً برای محصول مشکل ساز بوده و نمی تواند نیازهای اولیه محصول را تأمین نماید.

خرید فایل

تحقیق آبیاری قطره ای نهایی

تحقیق آبیاری قطره ای نهایی

کلیات:

نگاهی به تاریخ آب و آبیاری در جهان نشان می دهد که در سال های اخیر روشهای متعددی در زمینه آبیاری کشاورزی ابداع شده است. کمبود آب، وضعیت نامناسب آب و هوا، پستی و بلندی زمین، کیفیت نامطلوب آب و عدم دسترسی به نیروی کارگر از جمله عواملی هستند که در پیدایش این روشها موثر بوده اند. از روشهای جدید آبیاری که به سرعت در کشورهای مختلف رو به گسترش است روش به اصطلاح قطره ای (tickle) است. آبیاری قطره ای به کلیه روشهایی گفته می شود که در آنها آب به مقدار کم و حدود 1 تا 10 لیتر در ساعت به آرامی در نزدیک گیاه ریخته می شود. بهمین دلیل این روشهای را آبیاری با حجم کم (low volume irrigation) نامیده اند. آب ممکن است از بالا ریخته شده و در سطح خاک پخش شود( مانند خرد آبپاشها) و یا آنکه مستقیما در سطح خاک ریخته شود ( مانند قطره چکانهای سطحی) .

در بعضی روشها نیز آب از زیر سطح خاک وارد منطقه ریشه ها می شود (روش قطره ای زیر سطحی). در آبیاری قطره ای آب در یک سیستم لوله ای در مزرعه توزیع می وشد و دستگاه یا وسیله مکانیکی که آب از آن به خارج گسیل و در اختیار گیاه قرار می گیرد خروجی یا قطره چکان (emitter) نام دارد. خروج آب از این وسیله ممکن است بصورت قطره، حباب، و یا یک جریان کوچک و پیوسته باشد.

حتی وسیله پخش ممکن است یک آبپاش بسیار کوچک باشد. قطره چکان ها طوری طراحی و ساخته می شوند که فشار آب را کاهش داده و به حدود 20 تا 200 کیلوپاسکال (2/0تا2 آتمسفر) برسانند. بنابراین روش قطره ای نیز یکی از روشهای آبیاری تحت فشار به حساب می آید که در آن فشار آب بسیار کم است.

واژه های آبیاری قطره ای و یا قطره چکان نباید تنها قطره را در ذهن تداعی کند زیرا این روش طیف وسیع و گسترده ای از آبیاریها را شامل می شود که اسامی مختلفی به آن اطلاق شده است. از جمله این اسامی می توان واژه های آبیاری موضعی ( localized irrigation) خرد آبیاری، آبیاری میکرو و آبیاری قطره چکانی را نام برد که همگی مترادف یکدیگرند. اما از جایی که واژه قطره ای بیشتر توصیف کننده ماهیت این روش می باشد در اکثر نوشته های علمی از آن استفاده می شود. مانند واژه بارانی که بجایsprinkle برای تعدادی از روشها که در انها عمل آبیاری حالتی شبیه بارندگی را تداعی می کند بکار برده می شود. در صورتی که sprinkle خود به معنی باران نیست. از دیگر واژه هایی که در نوشته های علمی برای آبیاری قطره ای ذکر شده است می توان به آبیاری با جریان روزانه( daily flow irrigation)، آبیاری روز به روز (diurnal irrigation) و آبیاری چکه ای (drop irrigation) اشاره کرد که هر کدام بر حسب سلیقه متخصصان انتخاب شده است. در یک طبقه بندی ساده روشهای خرد آبیاری بر حسب دبی خروجی به دو گروه: قطره ای که در آنها دبی خروجی کمتر از 10 لیتر در ساعت و میکروجت و حبابی ( bubbler) که در آنها دبی قطره چکان بیشتر از 10 لیتر در ساعت تقسیم می شوند. اما این نوع طبقه بندی ها نیز قراردادی بوده و از جامعیت برخوردار نمی باشد. در هر حال همان گونه که مثلا شیوه آبیاری بارانی شامل مجموعه ای از روشها و وسایل مختلف است روشهای آبیاری قطره ای نیز بسیار متنوعند.

تاریخچه آبیاری قطره ای:

برخلاف روشهای آبیاری سطحی، که قدمت آنها در بعضی مناطق دنیا به 6000 سال قبل از میلاد می رسد، آبیاری قطره ای از یک طرف روشی جدید و تاریخچه ای کوتاه دارد و از طرف دیگر سابقه آن نیز بسیار طولانی است. مثلا چینی ها و فلسطینی ها در صحاری نزدیک دریا و یا دامنه تپه ها تخته
سنگ هایی را در مقابل باد قرار می دادند تا شبانگاه که سنگ زودتر و شدیدتر از هوا سرد می شود نسیم گرم و مرطوب دریا در برخورد با آن تقطیر شود. بدین ترتیب قطرات آبی که از سنگ می چکید به پای درخت و یا بوته ای که در آنجا کشت شده بود هدایت می گردید. این خود نمونه ای از یک سیستم آبیاری قطره ای با قدمت هزاران ساله است. لذا نمی توان برای شروع آبیاری قطره ای تاریخ مشخصی را ذکر کرد.

شاید در این مورد به تعداد کسانی که بتوانند اظهار نظر نمایند روایت وجود داشته باشد. اما اگر آبیاری قطره ای را به مفهوم علمی و امروزی آن در نظر بگیریم اولین گزارشها در مورد اجرای این روش مربوط به سال 1860 در آلمان است که در ان از لوله های سفالی زیرزمینی برای آبیاری استفاده می شد. در سال 1913 میلادی نیز کاربرد لوله های روزنه دار زیرزمینی در امریکا گردید. اما این روش در آن زمان بسیار گران تمام می شد و نتوانست به سرعت گسترش یابد. با این وجود از سال 1920 به بعد استفاده از لوله های روزنه دار زیرزمینی در کشورهای فرانسه، آلمان و شوروی سابق معمول گردید. (Davis,1974).

با توسعه صنایع پلاستیک در ایام جنگ جهانی دوم و سال های بعد از آن، کاربرد لوله های پلاستیک در آبیاری قطره ای مقرون بصرفه گردید. بطوری که به دلیل قابلیت انعطاف به آسانی می شد این لوله ها را از کنار بوته ها یا درختان عبور داده و با سوراخ کردن آنها، که به مراتب ساده تر از لوله های فلزی صورت می گرفت قطرات یا جریان کوچکی از آب را خارج و برای آبیاری مورد استفاده قرار داد. بنابراین بسیاری از متخصصان شروع فن آوری آبیاری قطره ای را از همین زمان می دانند. استفاده از لوله های پلاستیک در آبیاری گیاهان گلخانه ای از اواخر سال های دهه 1940 در انگلستان شروع شد سپس این لوله های در آبیاری زیرزمینی در آلمان بکار گرفته شد و روش جدیدی بنام آبیاری زیرزمینی با لوله های پلاستیک ابداع گردید. استفاده از لوله پلاستیک در آبیاری گیاهان گلخانه ای که برای اولین بار در انگلستان توسط بلاس به ثبت رسید در سال 1953 توسط دو شرکت تجارتی به نام های کامرون و رایت – رین به اجرا گذاشته شد. این دو شرکت برای اولین بار نام آبیاری تریکل یا قطره چکانی را بر آن نهادند. البته قبل از آن فرد دیگری بنام سه لستر در سال 1951 روش جدیدی را برای آبیاری استادیوم ورزشی بازی های المپیک رم به ثبت رسانده بود. سه لستر در سال 1960 نام آبیاری دریپ یا قطره ای را بر روش خود نهاده بود. بنابراین مشاهده می شود که این افراد بدون اطلاع از یکدیگر نام های متفاوتی را به یک روش مشابه اطلاق کرده اند.

نوشته های علمی موجود در زمینه عملی کردن روشهای آبیاری قطره ای در مزرعه نشان دهنده آن است که این روش در سال 1963 در اسرائیل و در سال 1964 در امریکا بکار گرفته شد. یک مهندس اسرائیلی که به طور تصادفی نام وی نیز بلاس می باشد در یک منطقه مشاهده کرد که رشد درختی که در مجاورت یک شیر آب قرار داشت و اتفاقا این شیر چکه می کرد نسبت به سایر درخت ها بیشتر است. این موضوع وی را به این فکر انداخت که شاید بتوان برای آبیاری درخت ها نیز از روش قطره ای استفاده کرد. نامبرده ساخت اولین قطره چکان را بنام خود به ثبت رسانید. غالبا نام های ال. بلاس ( انگلیسی) و اس. بلاس( اسرائیلی) با یکدیگر اشتباه می شود، حال آنکه بلاس انگلیسی آبیاری قطره ای را در انگلستان فقط برای گیاهان گلخانه ای بکار برد در صورتی که بلاس اسرائیلی این روش را براساس آزمایش های قبلی خود در دانشگاه عبرو (Hebrew) در اوایل سال های 1960 در بیابان های نگف به مراحله اجرا در آورد. بهمین دلیل اکثر متخصصان آبیاری مرکز ابداع و توسعه روش های آبیاری قطره ای را اسرائیل م ی دانند. در اسرائیل چند عامل عمده در ابداع و توسعه این روش موثر بوده اند. اولین عامل، کمبود شدید آب و بالا بودن تبخیر تعرق بود، که نیاز به روشهای آبیاری کارآمد را ایجاب می نمود. عامل دوم نیاز به توسعه روشهایی از آبیاری بود که بتوان آنها را به سادگی خود کار نموده تا نیازی به کارگران آبیار که تامین امنیت جانی آنها بخصوص در شبها مشکل بود نباشد. عامل دیگر سبک بودن بافت خاک و بکارگیری شیب تپه ها برای زراعت و عدم تناسب آنها با روشهای آبیاری سطحی بود. البته در کنار این عوامل مهیایی شرایط فنی، مواد مورد مصرف در ساخت لوله ها و قطره چکانها، کمک و سرمایه گذاریهای زیاد سایر کشورها و کارگران ماهر و اموزش دیده را نیز نباید از نظر دور داشت. با وجودیکه اسرائیلیها در آبیاری زراعتها و باغات شیوه های کارآمدی مانند قطره ای را با کار گرفته اند اما کمبود آب در این کشور ایجاب نموده است که علاوه بر استفاده از فنون جدید استراتژی کشت را نیز تغییر داده و در بهره گیری از منابع آب همراه با روشهای خرد آبیاری سیاست و الگوی کشت طوری اعمال شود که با این روشها محصولاتی تولید گردد که امکان تولید آنها یا در سایر نقاط دنیا وجود نداشته و یا گران تمام می شود. با فروش این نوع محصولات به بازارهای مختلف جهان در آمد حاصله از هر واحد آب مصرفی افزایش می یابد.

مفهوم آبیاری قطره ای بتدریج از اسرائیل به کشورهای آمریکایی شمالی، استرالیا، افریقای جنوبی و سرانجام به تمام نقاط جهان گسترش پیدا کرده و بعنوان یک روش کارآمد مورد قبول واقع گردید. در این رابطه سابقه علمی آبیاری قطره ای بقدری کوتاه است که حتی در کتاب معروف آبیاری زمین های زراعی (Irrigation of Agricultural lands) که در سال 1967 توسط انجمن زراعت امریکا منتشر گردید نامی از آبیاری قطره ای یا خرد آبیاری برده نشده است و درواقع آنچه در زمینه بصورت علمی موجود است پس از سال 1967 می باشد. اولین کنگره بین المللی آبیاری قطره ای در سال 1971 در شهر تل آویو اسرائیل برگزار و در آن 24 مقاله علمی ارائه گردید. از آن سال به بعد این کنگره هر چند سال یکبار در یکی از نقاط دنیا تشکیل و در ان دانشمندان برجسته از کشورهای مختلف جهان گرد هم می آیند تا نتایج تحقیقات و تجربیات خود را ارائه کنند. تا بحال چندین کنگره مهم در این زمینه برگزار شده است که آخرین آنها کنفرانس بین المللی روشهای خرد آبیاری در آوریل سال 1995 در شهر اورلاند و (Orlando) در ایالت فلوریدای امریکا بوده است. علاوه بر کنفرانسهای بین المللی، هر سال کارگاههای آموزشی، سمینارها و سمپوزیومهای منطقه ای نیز در این زمینه برگزار می گردد.

بطور خلاصه تاریخ کوتاه و مدون آبیاری قطره ای را می توان به سه شاخه تقسیم کرد: ال. بلاس در انگلستان، اس. بلاس در اسرائیل و سه لستر درایتالیا که هر یک مستقل از دیگری کار خود را در توسعه روش جدید ادامه می دادند و همانطور که گفته شد نام آبیاری تریکل برای اولین بار توسط شرکت هایی که در انگلستان ساخت و فروش لوله و اتصالات پلاستیکی را برای این روش اغاز کرده بودند بکار برده شد. اما نام آبیاری دریپ در ابتدا توسط سه لستر استاد ایتالیایی پیشنهاد گردید که بعدا وی متوجه گردید که هیچکدام از نام های دریپ یا تریکل برای روش جدید مناسب نیستند. به این دلیل سه لستر برای آن دسته از روشهای آبیاری که آب را به دفعات و به مقدار کم در اختیار گیاه قرار می دهند نام آبیاری جرعه ای (گالپ،gulp) یا جرعه جرعه(سیپ،sip) را بکار برد که البته این واژه ها نیز فاقد جامعیت بوده و چون ماهیت این روشها یکسان است لذا این اسامی در واقع مترادف یکدیگر می باشند.

پیشرفتهای جدید آبیاری قطره ای در دنیا را باید مرهون صنایع پلاستیک سازی و بخصوص پلی اتیلن دانست. پلی اتیلن (PE) در سال 1935 برحسب تصادف در یک آزمایشگاه مواد شیمیایی در انگلیس تولید شد. پلاستیک پلی اتیلن زمانی بوجود می آید که گاز اتیلن، که خود ترکیبی از گازهای طبیعی و سوخت های فسیلی دیگر می باشد، تحت فشار و دمای زیاد قرار گیرد. در سال های اول تنها نوع پلی اتیلن سنگین (High Density,HD) شناخته شده بود که در فشارهای نسبتا کم ( حدود 2000 کیلوپاسکال) ایجاد می شود. این نوع پلی اتیلن برای ساخت وسایل نسبتا شکننده و سخت بکار می رود اما در سال 1948 نوعی دیگر از پلی اتیلن با چگالی کم ( Low Density,LD) در شرایط فشار زیاد (20000 کیلوپاسکال) تولید گردید که به سرعت در کارخانجات پلاستیک سازی گسترش یافت. این نوع پلی اتیلن برای ملزومات آبیاری قطره ای بسیار مناسب و ارزان بود و از آن زمان به بعد بیشتر وسایل آبیاری قطره ای با این نوع پلاستیک که به نام پلی اتیلن سبک معروف است ساخته می شود.

در سال 1977 صنایع پلاستیک که بنام پلی اتیلن سبک را که در فشارهای پایین ایجاد می شود تولید نمودند که به مقدار زیاد از هزینه های تولید کاسته می شد. این پلی اتیلن که به نام (Linear low density polyethylene) LLDPE معروف است علاوه بر انعطاف لازم مقاومت زیادی در برابر فشارها و تنشهای وارده دارد.

وضعیت آبیاری قطره ای در جهان:

گسترش روشهای مختلف آبیاری قطره ای در سال های اخیر بسیار چشمگیر بوده است. در سال 1982 یک گروه کاری از کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی (ICID) بررسی آماری وضعیت آبیاری قطره ای را در سطح جهان به عهده گرفت که گزارش آن در سال 1984 در بولتن کمیسیون مذکور منتشر گردید. این گروه در سال 1986 دومین بررسی خود را آغاز و گزارش مربوطه در سال 1988 انتشار یافت (Abbot,1989) بار دیگر در سال 1991 سومین بررسی توسط این گروه صورت گرفت که نتایج آن در پانزدهمین اجلاس کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی در سال 1993 انتشار یافت. براساس این گزارش وسعت کل اراضی دنیا که تا سال 1991 با روش قطره ای آبیاری
می شدند بالغ بر 987،768،1 هکتار براورد شده است که نسبت به 5 سال قبل از آن ( سال 1986) حدود 63 درصد و نسبت به 10 سال قبل تر، یعنی سال 1981، بیش از 329 درصد رشد داشته است (Bucks,1993) نتایج بررسی آماری گروه کاری نشان می دهد که عمده ترین عواملی که در بکارگیری روشهای قطره ای دخالت داشته اند بالا بودن دستمزدها، گران بودن قیمت آب، کمبود آب، شور بودن آب، عدم امکان استفاده از سایر روشهای آبیاری ( مثلا کشت درختان میوه در شیب تپه ها) امکان کاربرد سم و کود همراه با آب و در نهایت مناسب بودن این سیستم در زراعت گلخانه ای بوده است.

آمریکا با حدود 606،000 هکتار آبیاری قطره ای در صدر کشورهای دنیا در بکارگیری از روشهای خرد آبیاری می باشد. سطح زیر کشت آبیاری قطره ای در این کشور نسبت به سال 1986 حدود 55 درصد افزایش داشته است. در وضعیت کنونی اسپانیا با 160،000 هکتار خرد آبیاری مقام دوم را دارا می باشد که گسترش وسعت این اراضی نسبت به سال 1986 قریب به 24 درصد رشد داشته است.

افریقای جنوبی با 144،000 و اسرائیل با 104،302 هکتار اراضی آبیاری قطره ای از دیگر کشورهای پیشرو در این زمینه به شمار می روند. از ایران آمار دقیقی برای سال 1991 در اختیار نمی باشد اما داده های منتشر شده توسط کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی نشان می دهد که در سال 1980 حدود 800 هکتاربا این روش آبیاری می شوند. این رقم براساس گزارشهایی بوده که توسط کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران ارائه شده است. در چند سال اخیر این روش در ایران توسعه نسبتا زیادی داشته است. هر چند آمار رسمی از سطح زیر کشت به ر وش قطره ای وجود ندارد اما براساس اطلاعات اداره کل توسعه روشهای آبیاری تحت فشار، وسعت زمین های که تا سال 1376 (1997) بصورت قطره ای آبیاری می شدند و یا حداقل برای آنها طرح آبیاری قطره ای در دست اجرا بوده است بالغ بر 45000 هکتار می باشد. بطوری که مشاهده می شود کشورهای امریکا، اسپانیا، استرالیا، افریقای جنوبی و اسرائیل از نظر سطح زیر کشت، پنج کشور مقدم دنیا در این زمینه بشمار می روند. وسعت زمین های کشت شده با روش خرد آبیاری در 5 ساله 86-1981 آفریقای جنوبی 5/2 و در برخی از کشورها مانند تایلند تا 11 برابر افزایش پیدا کرده است. هر چند هنوز فقط 8/0 تا یک درصد از کل اراضی آبی دنیا با روش قطره ای آبیاری می شوند و این رقم نسبت به روشهای آبیاری سطحی بسیار ناچیز می باشد اما درصد این اراضی در کشورهای مختلف بیانگر این واقعیت است که هر جا آب به لحاظ کمی و یا کیفی وضعیت بحرانی داشته است این روش بیشتر گسترش پیدا کرده است. مثلا در سال 1991 در قبرس بیش از 71 درصد اراضی فاریاب به روش قطره ای آبیاری می شدند و با این رقم در کشورهای کم آبی اسرائیل و اردن به ترتیب 48 و 21 درصد بوده است.

سیستم های خرد آبیاری مشتمل بر انواع قطره چکانها ( tricklers,drippers,emitters) فواره ها یا حباب سازها (bubblers) لوله های نواری منفذدار (drip tapes) و میکروجت یا خرد آب پاشها (micro sprinklers) است که قطره چکانها و حباب سازه ها به نوع تک روزنه (single-outlet) یا گسیلنده های نقطه ای و لوله های منفذدار به گسیلنده های خطی (line source emitter) معروفند. خرد آبپاشها نیز حالتی مشابه آبپاشهای آبیاری بارانی اما در مقیاس بسیار کوچک را دارا می باشند. در خرد آبیاری سطحی لوله ها و خروجیها همگی در سطح زمین قرار می گیرند که دبی آنها معمولا در انواع تک روزنه ای و خروجی های نقطه ای کمتر از 10 لیتر در ساعت و در قطره چکان های خطی نیز برای هر متر لوله کمتر از 10 لیتر در ساعت است. حال آنکه مقدار دبی در سیستم های حبابی سطحی تا 225 لیتر در ساعت و در انواع خرد آبپاشها تا 175 لیتر در ساعت می رسد. از طرف دیگر در روش خرد آبیاری زیر سطحی لوله ها و خروجی ها در زیر سطح خاک قرار می گیرند و دبی خروجی از آنها در همان محدوده لوله های منفذدار یا خروجی های خطی است. در اکثر کشورهای دنیا روش خرد آبیاری سطحی بیشتر مورد استقبال زارعین قرار گرفته است. بطوریکه وسعت زمین های که در سطح دنیا با روش قطره ای زیر سطحی آبیاری می شوند (580834) هکتار در مقایسه با مساحت روشهای خرد آبیاری سطحی (1710153 هکتار) بسیار ناچیز
می باشد.

در وضعیت کنونی به دلیل هزینه زیادی که سیستم های آبیاری قطره ای در بردارند. این روش عمدتا در مورد درختان میوه و یا محصولاتی که بتوان آن را با قیمت بالا در بازار بفروش رساند بکار برده می شود. بطوری که بیش از 40 درصد اراضی را که با این روش آبیاری می شوند درختان مختلف تشکیل می دهند که در سال 1991 در دنیا رقمی بالغ بر 750000 هکتار بوده است. از این مقدار 300000 هکتار را درختان میوه (17 درصد) 230000 هکتار را انواع مرکبات (13درصد) و 142000 هکتار را زیتون و بادام(5 درصد) بخود اختصاص می دهد. در سال مذکور تنها در امریکا 62000 هکتار از باغات پسته و بادام و گردو با این روش آبیاری می شدند.

از بین گیاهان زراعتی پنبه و نیشکر در آبیاری قطره ای جایگاه ویژه ای دارند. در امریکا در سال 1991 حدود 42000 هکتار از نیشکر کاریها با این روش آبیاری می شده است. از زراعت های صیفی، گوجه فرنگی، خربزه، هندوانه، خیار و سبزیجات گلخانه ای بیش از سایر گیاهان مورد توجه بوده اند. مثلا در ژاپن در سال 1991 میلادی 43000 هکتار از سبزیجات و 5000 هکتار از گلکاریها با روش قطره ای آبیاری می شدند.

درختان میوه 7/16 درصد، مرکبات 31 درصد و موکاریها 1/11 درصد وسعت خرد آبیاریها را بخود اختصاص می دهند که علت آن را می توان به سه دلیل عمده توجیه کرد. اول اینکه این گیاهان بمدت طولانی در زمین باقی مانده و امکان سرمایه گذاری و پیاده کردن سیستم قطره ای در آنها میسر است. ثانیا محصولات تولیدی را می توان با قیمت زیاد بفروش رسانده و درآمد حاصله از مزرعه پاسخگوی هزینه نسبتا زیاد این سیستم خواهد بود و سوم آنکه نیاز آبی این گیاهان زیاد بوده و هر گونه صرف جویی در مقدار آب زارع را قادر می سازد سطح زیر کشت را افزایش دهد.

براساس گزارشات موجود زارعین در استفاده از خرد آبیاری برای درختان میوه، روشهای میکروجت حبابی و یا قطره چکان های پرتابی را بر انواع قطره چکان های نقطه ای ترجیح می دهند. دلیل این امر عمدتا کم بودن خطر انسداد قطره چکان ها در طی آبیاری است. قطره چکان های خطی در کشت سبزیجات و گیاهان ردیفی و نیشکر مورد استفاده داشته و از قطره چکانها نقطه ای بیشتر در گلخانه ها استفاده می شود.

روند گسترش آبیاری قطره ای در برخی کشورهای جهان

همگام با گسترش روشهای خرد آبیاری تنوع در ساخت وسایل و یا طراحی و اجرای این سیستم ها نیز افزایش یافته است.امروزه طوری انواع و اقسام قطره چکانها بر حسب سلیقه و نیاز و امکانات به بازار عرضه شده اند که زارع را در انتخاب انها با مشکل مواجه ساخته است. لذا برای کشورهایی که در زمینه ساخت این گونه وسایل و پیاده کردن این روش تجربه چندانی ندارند تصمیم گیری در مورد اینکه کدام یک از روشها خرد آبیاری را انتخاب نموده و یا این که برای چه گیاهان و چه شرایط می توان آنها را بکار برد و این که طراحی چگونه باید انجام و اجرا گردد بسیار با اهمیت است. در این رابطه مروری بر روند بکارگیری این روش در برخی از کشورهای جهان از نظر تجارب حاصله می تواند مفید واقع گردد.

امریکا در این کشور علاوه بر درختان میوه و زراعت های ردیفی مانند پنبه و نیشکر تمایل زیادی به کاربرد روش قطره ای در کشت کیوی و سبزیجات نشان داده می شود. انجام طراحیها معمولا توسط شرکت های مشاور، موسسات دولتی و کارخانجات سازنده وسایل آبیاری قطره ای صورت می گیرد که در اکثر آنها از برنامه های کامپیوتری پیشرفته استفاده بعمل می آید مگر در طرحهای کوچک که انجام این عمل با دست و از روی دستورالعمل ها صورت می گیرد. زارعین در آبیاری درختان میوه اکثرا خرد آبپاشها و میکروجت و در گیاهان ردیفی لوله های منفذدار زیر سطحی را ترجیح می دهند. بسته به نوع گیاهانی که با این روش آبیاری می شوند در 10 تا 95 درصد موارد کودپاشی بخصوص کودهای محلول و قابل حل در آب همراه با آبیاری و توسط سیستم قطره ای صورت می گیرد. ماهانه در 20 درصد از طرحهای آبیاری قطره ای اسیدشویی و در 10 درصد آنها کلرزنی نیز انجام می گیرد. در ایالات مختلف این کشور مراکز آزمایش قطره چکانها و صافیهایی که توسط کارخانجات به بازار عرضه می شود وجود داشته و نحوه عمل آنها برای آگاهی زراعین و یا مراکز طراحی اعلام می شود. از جمله این موسسات می توان مرکز تکنولوژی آبیاری (Center for irrigation technology) را در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در شهر فرزنو (Fresno) نام برد که بصورت مستقل و بدون تعهد به سازمان یا اداره خاص وظیفه آزمایش تجهیزات آبیاری قطره ای را برای زراعین و کارخانجات سازنده برعهده دارد.

اسپانیا: در اسپانیا اخیرا گیاهانی مانند یونجه و ذرت نیز در طرحهای خرد آبیاری گنجانده شده اند. اکثر طراحیها با دست و توسط موسسات دولتی صورت می گیرد. لوله های نواری که در ابتدا زیاد مورد توجه بود بتدریج اعتبار خود را از دست داده و اکثر زراعین در زراعت های خود از خرد آبپاشها استفاده می کنند. کودپاشی همراه با آبیاری و توسط سیستم قطره ای بشدت نظر زارعین را جلب نموده و در 50 تا 80 درصد طرحها این عمل انجام می شود. کودهای ازته و N-P-K و مواد غذایی میکرو از جمله موادی هستند که در این روش استفاده می شود. اسیدشویی و کلرزنی که بصورت ماهانه انجام می شود بجز در 5 درصد موارد در بقیه طرحها انجام نمی شود. دلیل این امر احتمالا کیفیت مناسب آن در طرحهای خرد آبیاری است در این کشور موسسه دولتی کاتالونا وظیفه آزمایش وسایل آبیاری قطره ای را برعهده داشته و سازندگان این وسایل می بایست گواهینامه ساخت را از این موسسه دریافت دارند.

استرالیا، عمده ترین محصولاتی که در استرالیا با روش قطره ای آبیاری
می شوند مرکبات، انگور، درختان میوه و سبزیجات خوراکی است. استفاده از لوله های نواری منفذدار به سرعت در این کشور در حال گسترش بوده و طراحیها معمولا توسط کامپیوتر انجام می گیرد. در غرب استرالیا در 80 درصد طرحهای آبیاری قطره ای کودپاشی نیز همراه با آب انجام می شود. براساس آمارهای موجود از علف کشهای محلول نیز در 5 درصد موارد استفاده بعمل می آید. 85 درصد زارعینی که به روش قطره ای آبیاری
می کنند اسیدشویی را انجام می دهند. در این کشور وزارت کشاورزی وظیفه آزمایش وسایل و تجهیزات آبیاری قطره ای را برعهده دارد که از ان جمله ایستگاه تحقیقاتی وزارت کشاورزی در جنوب استرالیا (South Australian Department of Agriculture Research Station )
می باشد.

اسرائیل، مرکبات عمده ترین محصولی است که در اسرائیل با روش
قطره ای آبیاری می شود. علاوه بر آن سایر درختان میوه و سبزی کاریها نیز با همین روش آبیاری می گردد. طراحی سیستم های خرد آبیاری توسط دولت و کارخانجات سازنده و عمدتا با دست انجام می شود روند گسترش آبیاری قطره ای در این کشور در جهت استفاده از قطره چکانهای تنظیم کننده دبی است که با تغییرات فشار مقدار دبی در آنها ثابت بماند. روشهای خرد آبیاری زیر سطحی نیز در حال گسترش می باشد. انستیتوی استاندارد اسرائیل وظیفه آزمایش و تایید تجهیزات آبیاری قطره ای را برعهده دارد. در 95 درصد موارد کودپاشی نیز توسط همین سیستم ها انجام می شود و در آن از کودهای محلول و یا کودهای جامدی که به سادگی در آب حل شوند استفاده می شود. در سیستم های مرسوم در اسرائیل کلرزنی بصورت هفتگی و اسیدشویی هر 6 ماه یکبار صورت می گیرد. در 5 درصد طرحهای آبیاری قطره ای سمپاشی نیز با این سیستم انجام می گیرد.

افریقای جنوبی: در کشور افریقای جنوبی گیاهان گلخانه ای، خرما و پسته، از جمله محصولاتی می باشند که زارعین طرحهای آبیاری قطره ای را برای آنها اجرا می کنند. در تعدادی از بزرگراهها نیز درختان زینتی و یا درختچه های که به منظور جلوگیری از تابش نور چراغ اتومبیلها در حاشیه جاده کشت می شود با این روش آبیاری می گردند. بیشترین نوع قطره چکان هایی که زارعین تمایل به استفاده از آن دارند انواع روزنه ای یا لوله ای معمولی، ساده و سبک است که مشکلات فنی نداشته باشد.

مرکز تحقیقات سیلورتان وابسته به وزارت کشاورزی افریقای جنوبی امور مربوط به آزمایش و تحقیقات آبیاری قطره ای را انجام داده و گواهینامه لازم را برای ساخت و فروش این وسایل صادر می کند. از میان کودهای شیمیایی اوره بیشترین مصرف را در سیستم قطره ای داشته و تنها 10 درصد زراعین اسیدشویی و کلرزنی را به طور مرتب و ماهانه انجام می دهند.

سایر کشورها: روند بهره گیری از سیستم های جدید خرد آبیاری براساس اطلاعاتی که توسط کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی جمع آوری شده است در تعدادی دیگر از کشورهای جهان ارائه شده است. لوله های نواری منفذدار و آبپاشهای میکرو بیش از سایر وسایل آبیاری قطره ای مورد نظر زارعین بوده که دلیل اصلی آن عدم گرفتگی منافذ خروجی آب ذکر شده است. در اکثر کشورها یک یا چند موسسه تحقیقاتی دولتی برای انجام آزمایشات مختلف روی وسایل و تجهیزات آبیاری قطره ای وجود داشته و گواهینامه فروش این وسایل را صادر می کنند. بنظر می رسد این امر یکی از ضروریات سیستم خرد آبیاری است تا زارعین از نوع وسیله و دستورالعملی که از جانب کارخانجات سازنده ارائه می شود اطمینان حاصل نمایند. هر چند کاربرد توام کود و سم با آب از مزایای این سیستم می باشد اما هنوز نتوانسته است آنطور که باید نظر زارعین را جلب نماید شاید دلیل آن واهمه ای باشد که زارعین از خطر رسوب این مواد در داخل لوله ها وقطره چکانها دارند. برخی مواد که لوله و قطره چکانها با آن ساخته می شوند نیز در برابر اسید و کود یا کنشهای شیمیایی که داخل آب صورت می گیرد مقاومت نکرده و از بین می روند.

خرید فایل

تحقیق آبیاری سطحی

تحقیق آبیاری سطحی

توضیح :

آبیاری سطحی که گروه بزرگی از روشهای آبیاری که آب بوسیله نیروی ثقل برزمین توزیع می‌شود وابسته است. آب بطور کلی در نقطه بالایی یا درلبه بالایی مزرعه وجود دارد اجازه داده می‌شود که توسط جریان بالادست سطح مزرعه را بپوشاند.

تأثیر یکنواختی آب آبیاری که به یکنواختی خاک بالا دست، کیفیت تسطیح، توپوگرافی زمین ، و کنترل اندازه‌های بین جوژیچه ها نفوذیری خاک و مدت زمانی کارایی ،بستگی دارد.

یک تعریف ار روش آبیاری سطحی این است که خاک به عنوان یک عامل انتقال دهنده‌ برخلاف (یک لوله یا مسبر هوا در آبیاری بارانی ) می باشد. خاک همچنین عمق نفوذ در زمان را کنترل می‌کند. (برخلاف میزان کارایی که توسط قطره‌چکان با آبپاش کنترل شده است) با وجود این، نفوذپری و خصوصیات پیشروی مزرعه آبیاری شده سطحی با زمان تغییر می‌کند، و آن را برای پیش‌بینی و پیشنهاد مدیریت‌‌ها غیرممکن می سازد.) آبیاری که توسط مدیریت مزرعه کنترل می شود ، برای آبیاری سطحی نسبت به سیستم‌های مکانیزه که با مدیریتهای پیچیده تجهیز و طراحی شده ‌اند بسیار مهم تر است.

روشهای آبیاری سطحی به 2 گروه کلی تقسیم می‌شوند:

آب حرکتی و دریاچه‌ای(pond)و غرقابی

آب حرکتی احتیاج به مقدار رواناب برای اطمینان از کفایت نفوذ د رانتهای پایینی مزرعه دارد. سیستم‌های جریان برگشتی آب اضافی که اغلب مورد نیاز هستند، توسط قانون در مقابل رواناب از مزرعه ها ممنوع شده‌اند.

آنها همچنین لوازم باارزشی برای کاهش کارگران و افزایش یکنواختی فراهم می‌آورند در صورتی که به درستی طراحی شده باشند . جد.ول 1-3 لیستی از روشهای آبیاری سطحی که دراین فصل شرح داده می‌شود را توضیح داده است.

انواع روشهای آبیاری سطحی

کرت:

آبیاری کرتی یک نوع روش غرقاب آبیاری است که آب را در زمین‌های مسطح که توسط دیواره‌هایی محصور شده است بکار می برد (شکل 1-3) . سطح خاک همیشه غرقاب نگه داشته می شود. . روانابی وجود ندارد زیرا آب در سطح آنقدر نگه داشته می شود که نفود کند. مناطقی که بارندگی دارند باید توسط زهکشیهایی که آب اضافی را خارج می کنند مود حمایت قرار گیرند.

آبیاری کرتی با نامهای مختلفی شناخته می شوند، مانند level border , chech flaod- chech basin , check irr –dead - level irrو level – basin irr این روش از آبیاری می تواند برای محصولات ردیفی و زراعی استفاده شود، که اغلب قابل عوض شدن هستند، بابسته صاف و پهن . همچنین برای درختان و باغ مو نیز استفاده می شود. میزان نفوذ در خاک باید با هرکرت یکسان باشد همانگونه که یکنواختی نفوذ بسیار حساس به تغییرات میزان نفوذ است که تنها لازم نیست که مستطیلی یا مستقیم باشند و دیواره‌ها لازم نیست که دائمی باشند ، تحت یک مدیریت خوب، حجم قابل تعیینی از آب می تواند به سرعت به کرت تخلیه شود.

1-3 tabale

تغییرات این روش شامل بستر گیاهی و صاف کرت می باشد. (جویچه‌ها و کانالها) محصولاتی که با موفقیت رشد کرده‌اند کرتهای تسطیح شده، تقریبا نامحدودند بجز مواردی که به خاک بستگی دارد. بستر کرتها بطور معمول برای محصولات ردیفی که حتما باید از آب گرفتگی اجتناب شود، استفاده می شود، با زمانی که عملکرد پایین برای شرایط بحرانی مورد نیاز است. بسترهای باریک و سخت یا بسترهای پهن اغلب برای محصولاتی چون سبزیجات ، خربزه ، پنبه، غلات، سیب‌زمینی، چغندرقند و بسیاری دیگر از محصولات ردیفی استفاده می شود.

کرتهای صاف مناسب ترین برای زراعت و محصولات ردیفی که به آب رفتگی برای مدت کم حساس نیستند ، می باشد. محصولات زراعی مانند یونجه ، گندم، نورگوم، پنبه و ... معمولا با این روش آبیاری می شوند. این گیاهان به خذف عناصر نمک و مشکلات شوری و سادگی کاربرد آبیاری سنگین کمک می کنند. محصولات باغی و باغستان مو، می تواند روی بسترها کشف شود. بستر کرت آبیاری بندی محصولات ردیفی که نیاز به کنترل رطوبت در داخل بسترها دارد مناسب است. برای مثال، بسترهای تسطیح شده به راحتی می توانند بطور یکنواخت مرطوب شوند و جوانه بزنند که ممکن است با روش جویچه ها بسیار سخت باشند. با وجود این اگر کرتها بسیار بزرگ باشند. میزان جریان زیادی در فاز پیشروی باید وارد شود که ممکن است ، باعث آبرفتگی محصولات و یا دانه ها شود.

محصولات در اثر آبگرفتگی آسیب می بینند، با استفاده از تسطیح خوب زیانشان کمتر می شود، آب باران و بارندگی اضافی بطور یکنواخت باعث ویران شدن کل منطقه می شوند و باعث زیان به محصول می گردد. با این وجود اگر رواناب نباشد، آب اضافی یا باران اضافی باعث آسیب به گیاه می شود. د رمناطقی که بارندگی زیاد است و نقوذ پذیری خاک کم می باشد سیستم سطحی باید مورد بررسی قرار گیرد.

کرتهای مزیتهایی در مقابل سایر روشهای آبیاری دستی دارند، سادگی وسایل ، نیاز به کارگر کم و توانایی استفاده درجریانهای ثابت، این روش عملکرد بالایی باخاکهای یکنواخت ، تسطیح دقیق، جریانهای بادی ؟ هیچ یک از موارد بالا لزوما مورد نیاز نیست اما باعث کارایی بهتر در کرتها می شود.

آبیار با ناظر باید مقدار جریان ورودی بداند، و عملکرد موردنیاز را بداند ، و از یکنواختی که با تعیین دور دقیق آبیاری بدست می‌آید و در دسترس است آگاه باشد. 6 دقیقه اشتباه در مدت 1 ساعت باعث ایجاد و 1% خطا می شود. یکنواختی به اندازه جویچه‌ها بستگی دارد، سرعت پیشروی و نامنظمی سطح خاک ، و میزان نفوذپذیری . میزان پیشروی با رابطه زیر تعریف می شود.

زمان آبیاری / زمان پیشروی= AR

«زمان آبیاری » فرصت زمان لازم برای نفوذ SMD می باشد. در عمل، بعنوان کمترین زمان در کرت یا جویجه می باشد. « فرصت نفوذ» زمانی است که آب با سطح خاک در یک نقطه مزرعه تماس دارد.

نیاز به کارگر برای آبیاری که جریان زیاد است بسیار کم است. با این وجود، کارگر نوبتی برای بعضی مکانهای دیگر قابل استفاده است. کار فیزیکی شامل بارکردن دریچه‌ها بدون تنظیم جریان است. برای سیستم طراحی شده خوب، مقداری مهارت و دانش توسط آبیار مورد نیاز است. اما ناظرباید دقیقا مراقب ارتباط بین میزان جریان، مدت و رطوبت حد کفایت خاک باشد.

با سیستم های کرتی مسطح، مخصوصا روی محصولات ردیفی با پشته و بستر سخت، کانالها ممکن است باز و از دو انتها با نهرهای درجه 2 به هم پیوسته باشد. حرکت آب در جویچه‌ها باسرعت پیشروی بالا در نهرهای درجه 2 جمع می شوند و در کانالهای با جریانهای پیشروی آهسته باز می گردند. این مورد غیریکنواختی زمان آب‌گرفتگی را کاهش می دهد. آب همچنین می تواند از 2 انتهای کرت مسطح تامین شود.

خرید فایل

تحقیق آبیاری قطره ای

تحقیق آبیاری قطره ای

هدفهای رفتاری : در پایان این فصل ، فراگیر باید بتواند :

1- آبیاری قطره ای را تعریف کند .

2- انواع سیستم های آبیاری قطره ای را توضیح دهد .

3- ویژگیهای آبیاری قطره ای را بیان کند .

4- عوامل مؤثر در آبیاری قطره ای را نام ببرد .

5- محدودیت های استفاده از سیستم آبیاری قطره ای را بیان کند .

6- اجزا ی سیستم آبیاری قطره ای را توضیح دهد .

7- انواع گسیلنده ها را توضیح دهد .

8- نحوه اتصال گسیلنده ها به لولة جانبی را توضیح دهد.

9- انسداد گسیلنده ها را توضیح دهد .

10- شبکه لوله های توزیع آب را توضیح دهد .

11- نحوه اتصال لوله ها را انجام دهد .

12- تجهیزات ایستگاه کنترل را توضیح دهد.

13- شبکه آبیاری قطره ای را راه اندازی کند .

14- قطره چکانها را تمیز و تعویض کند .

15- سیستم آبیاری قطره ای را سرویس کند .

آبیاری قطره ای :

سیستم آبیاری قطره ای عبارت است از شبکة وسیعی از لوله های معمولاً باریک که آب تصفیه شده را به خاک نزدیک گیاه هدایت می کند و طی آن ، آب با فشار کم از روزنه یا وسیله ای به نام گسیلنده از شبکه خارج و به صورت قطراتی در پای بوته ریخته می شود . آبیاری قطره ای تجارتی از اواسط دهه 1960 و بعد از پیدایش و وفور شیلنگها و ضمایم پلاستیکی ارزان قیمت آغاز شد .

انواع سیستم های آبیاری قطره ای

1- آبیاری قطره چکانی : پخش آهسته آب بر سطح خاک به صورت قطرات مجزا یا پیوسته ، یا جریانهای باریک از روزنه های ریز را آبیاری قطره چکانی می نامند .

2- آبیاری زیر بستری : در این سیستم جریان آب وجود ندارد ، بلکه یک فضای رطوبتی ملایم و نسبتاً یکنواخت بنام پیاز رطوبتی در اطراف ایجاد می شود .

لوله های فوق سوراخ دار نیستند بلکه اسفنجی هستند و فن آوری آن فوق به گونه ای است که با فشار خیلی کم ( 6/0 تا 8/0 بار ) آب را از دیواره لوله تراوش می کند و پس از ایجاد یک فضای رطوبتی با اطراف خود به تعادل میرسد و به میزانی که ریشه گیاه آب را می مکد لوله هم تراوش می کند و در این سیستم هیچگونه تبخیری هم وجود ندارد

این لوله ها متناسب با نوع گیاه و شرایط آب و هوایی و اقلیم تولید می شوند . از مزارع بزرگ گرفته تا باغها ، پارکها و فضای سبز ،‌ جنگلهای مصنوعی ،‌زمینهای ورزشی ، گلخانه ها ، باغجه های منازل و حتی گلدانهای کنار پنجره و گلدانهای معملی و ... می توانند به این سیستم مجهز شوند . این لوله ها به دو صورت دستی و مکانیزه در زمین قرار داده می شوند .

الف – نصب دستی : برای این منظور ابتدا توسط کارگر ترانشه مربوه باعمق های تعیین شده و با عرض حدود 30 تا 40 سانتی متر حفر گردیده و پس از قرار دادن لوله ، روی آن را با خاک مناسب و مخلوط با کود دامی پر میکنند تا محیط متخلخلی در اطراف لوله ایجاد شود .

ب – نصب مکانیزه : در این روش توسط شیارکن و یا زیر شکن های مناسب که توسط تراکتور کشیده می شود همزمان با ایجاد شیار لوله نیز خوابانیده می شود .

آبیاری فواره ای : عبارت اشز آب فشانی است که آب را به صورت چتر مانند در محل مورد نظر در کنار درخت پخش می کند و نیاز آبی نیز با اختصاص دادن یک آبفشان برای هر درخت کاملاً تأمین می شود . دبی این وسیله به طور معمول از نفوذپذیری خاک بیشتر است ، بنابراین اخداث یک تشتک کوچک در پای درخت برای کنترل توزیع آب توصیه می شود .

آبیاری مه پاش : پخش آب به وسیله یک اشانک یا مه پاش کوچک بر سطح خاک را « آبیاری مه پاش » می نامند .

ویژگیهای آبیاری قطره ای :

آبیاری قطره ای داریی ویژگیهای منحصر به فرد است که در دیگر روشها بندرت دیده می شود .

این ویژگیها را می توان چنین بیان کرد :

- فقط بخشی از خاک مرطوب شده و آبیاری می گردد

- مقدار بده آبی و همچنین فشار مورد نیاز برای آبیاری در حد کم و ضعیفی است .

- تأسیسات شبکه آبیاری خیلی سبک است و در محل های ثابتی قرا ر می گیرند .

- باعث خیس و مرطوب شدن برگها و پوشش گیاهی نمی گردد .

- روش مطلوبی برای حاصلخیزی نیز بحساب می آید .

- از سایر فعالیتهایی که معمولاً‌ بر روی گیاه صورت می پذیرد کاملاً مستقل است .

- در اکثر موارد ضرورت اتوماتیک کردن سیستم را میطلبد ( بنابراین انتقال آب به مقدار کم و دفعات بیشتری انجام می شود .

عوامل مؤ‍ثر در آبیاری قطره ای

قبل از تصمیم گیری در مورد اجرا و بخصوص قبل ا ز شروع طراحی سیستم آبیاری قطره ای باید عوامل مختلفی از قبیل خاک ، منابع آب ، نوع زراعت ، آب و هوا و غیره مورد بررسی قرار گیرد .

محدودیت های استفاده از سیستم آبیاری قطره ای

متأسفانه ، امکان استفاده از آبیاری قطره ای – با تمام مزایایی که دارد – محدود می باشد .

عواملی که این محدودیت را بوجود می آورند به شرح ذیل است :

- سرمایه گذاری اولیه نسبتاً‌ زیاد می باشد .

- خطر تجمع نمک در ناحیه ریشه گیاه وجود دارد .

- مجاری قطره چکانها بر اثر وجود مواد زاید در آب آبیاری مسدود می گردد .

- لوله های پلاستیکی بکار رفته در شبکه ، تحت تاثیر اشعه ماوراء‌‌ بنفش خورشید قرار می گیرد و بتدریج کیفیت خود را از دست می دهد .

- لوله های پلاستیکی ( پلی اتیلن )‌در معرض خطر جوندگان صحرایی می باشند .

- مواد شیمیایی تزریقی در سیستم ممکن است روی جنس لوله ها اثر نامطلوب بگذارد .

- اگر اشکالاتی در فیاتر ها بروز دهد ، مواد نا خالص وارد لوله ها و سپس قطره چکانها شده ، آنها را مسدود می سازد .

اجزای مهم سیستم آبیاری قطره ای

اجزای سیستم آبیاری قطره ای با سیستم های دیگر آبیاری متفاوت است . زیرا در این روش می باید آب تصفیه شود و سپس در یک شبکه مخصوص توزیع گردد . در شکل زیر اجزای این سیستم به صورت شماتیک نشان داده شده است .

چنانکه که مشاهده می شود این سیستم شامل سه قسمت عمده است :

خط اصلی : مشتمل بر پمپ برای تامین فشار در سیستم انژکتور کود های شیمیایی برای تزریق کود به داخل سیستم ، فیلتر اولیه برای جدا کردن مواد معلق درشت از آب ، فشار سنج در دو طرف فیلتر برای پی بردن به زمان شست و شوی آن از روی مقدار افت فشار ، شیر کنترل جریان و دپی سنج آخرین جزء خط اصلی است .

قسمت نیمه اصلی

شامل فیلتر ثانوی برای جدا کردن مواد معلق ریز ، شیرهای سلو نوئید از نظر کمک به خود کار کردن سیستم ، تنظیم کننده فشار ، فشار سنج ، شیر کنترل جریان و در انتهای قسمت نیمه اصلی شیر تخلیه نصب است تا هر چند یک بار مواد جمع شده در لوله تخلیه گردد .

لوله های جانبی

لوله هایی هستند که از قسمت نیمه اصلی منشعب شده ، آب را به کمک گسیلنده ها در سطح زمین پخش می نمایند .

قسمتهای اصلی سیستم آبیاری قطره ای شامل قطعات زیر می باشند :

گسیلنده ها

در آبیاری قطره ای آب به فواصل بین ردیفهای کشت انتقال می یابد و در نزدیکی گیاه توزیع می گردد . حسب اینکه انتقال و توزیع آب با دو وسیله متفاوت صورت پذیرد یا بر عکس هر دو وظیفه را در یک واحد عهده دار باشد ، دو تیپ آبیاری از هم قابل تشخیص و تفکیک می باشد

خرید فایل

مقاله آبیاری تحت فشار را توسعه دهیم

مقاله آبیاری تحت فشار را توسعه دهیم

به‌ازاء هر هکتار آبیاری تحت‌فشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم می‌گردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغال‌زائی به مقوله توسعه آبیاری تحت‌فشار می‌تواند ضرورت اجراء این روش به‌عنوان عزم‌ملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش باشد.

با عنایت به برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده تا سال ۱۴۰۰، جمعیت کشور به ۱۲۰میلیون نفر خواهد رسید که نیاز غذائی این جمعیت حداقل ۱۲۰ میلیون تن در سال را شامل می‌شود و اگر بخواهیم با توجه به وضعیت فعلی استفاده ار آب، این حجم را تأمین کنیم، حداقل به ۱۶۵ میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که با توجه به پتانسیل آب قابل استحصال کشور که حداکثر ۱۳۰ میلیارد مکعب را شامل می‌شود، عملاً غیرقابل دسترس است.

با توجه به آمار ارائه شده، امکان بروز بحران و خطر شیوع فقر غذائی و وابستگی غذائی به کشورهای دیگر اجتناب ناپذیر خواهد بود، لذا تنها روش قابل حصول، بهره‌برداری بهینه از آب موجود است و با عنایت به این‌که بیش از ۹۰ درصد آب استحصال شده در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، کاراترین روش، بالا بردن راندمان کارائی و کاربردی آب در این بخش می‌باشد؛ بنابراین بایستی زمینه‌های سرمایه‌گذاری را به سمتی سوق دهیم که از هر واحد آب، حداکثر محصول را تولید کنیم که این ممکن نیست، مگر این‌که در کنار فعالیت‌های زراعی، راندمان آبیاری را از حد فعلی به‌حد قابل‌قبول با استفاده از توسعه روش‌های آبیاری تحت‌فشار ارتقاء بخشیم و این نیز نیازمند سرمایه‌گذاری است؛ لذا بایستی بخشی از این سرمایه‌گذاری را دولت متقل شود تا بتواند از این بحران فراگیر و زودهنگام، کشور را رهائی دهد، چون راهی به‌جزء این، برای حصول امنیت غذائی و فرار از فقر غذائی و استقلال کشور امکان‌پذیر نیست.

‌● اشتغال‌زائی

برآورده‌های انجام شده نشان می‌دهد به‌ازاء هر هکتار آبیاری تحت‌فشار، امکان اشتغال دائم ۷۸/۰ نفر فراهم می‌گردد، لذا با توجه به افزایش جمعیت جویای کار که با نگرشی جدید از زاویه اشتغال‌زائی به مقوله توسعه آبیاری تحت‌فشار می‌تواند ضرورت اجراء این روش به‌عنوان عزم‌ملی در دستور کار قرار گیرد که تا حدودی بتواند بحران بیکاری را جبران کرده و توجیه مناسبی برای الزام سرمایه‌گذاری دولتی در این بخش باشد.

در ذیل به‌صورت خلاصه پارامترهای مؤثری که توسعه آبیاری تحت‌فشار در اشتغال‌زائی اثر مستقیم دارند، اشاره می‌شود:

الف. برای اجراء روش‌های آبیاری تحت‌فشار نیاز به لوازم و تجهیزاتی می‌باشد که با توجه به برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده تقریباً امکان تولید کیفی ۹۵ درصد از لوازم تجهیزات موردنیاز در این بخش در کشور فراهم شده است که در صورت توسعه این روش‌ها صنعت‌گرانی که در این‌بخش در قالب کارخانه‌های بزرگ و کوچک مشغول فعالیت هستند، می‌توانند به‌کار خود ادامه دهند که هم اشتغال‌زاست و هم موجب ایجاد ارزش افزوده می‌شود.

ب. برای اجراء روش‌های آبیاری تحت‌فشار تشکل‌های خدماتی مهندسی در بخش خصوصی با به‌کارگیری کارشناسان تحصیل‌کرده در رشته‌های مرتبط تشکیل شده است که با توسعه آن می‌توان از این پتانسیل ایجاد شده به‌نحو احسن بهره‌گیری کرد به‌طوری‌که علاوه بر اثرگذاری در اشتغال‌زائی، تزریق نیروهای متخصص در بخش کشاورزی را نیز به‌دنبال دارد.

ج. توسعه روش‌های آبیاری تحت‌فشار علاوه بر افزایش راندمان سبب افزایش سطح زیرکشت آبی نیز خواهد شد، در اشتغال‌زائی و امنیت غذائی بسیار مؤثر می‌باشد.

● ارزش افزوده

با توجه به پتانسیل‌های موجود در روش‌های آبیاری تحت‌فشار من‌جمله آبیاری به‌موقع و به اندازه، این ثمره را به‌دنبال دارد که بدون این‌که در دیگر پارامترهای مؤثر در عملیات کاشت، داشت و برداشت محصول زراعی تغییری حاصل شود، خودبه‌خود انکارناپذیری بر کمیت و کیفیت محصول در واحد سطح داشته باشد.

با توجه به گزارش‌های دریافت شده از سراسر کشور، با به‌کارگیری روش‌های آبیاری تحت فشار، می‌توان انتظار حداقل ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش کمیت و ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش کیفیت محصول را داشت که این ارزش افزوده می‌تواند تا حدود بسیاری در امر امنیت غذائی که از دغدغه‌های مسئولین اساسی کشور است، مؤثر واقع گردد. این ممکن نیست مگر این‌که حمایت‌های مؤثر دولت در امر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری را به‌دنبال داشته باشد.

● افزایش سطح زیرکشت آبی

الف. سالانه مقدار متنابهی آب از رودخانه‌های مرزی به خارج از کشور و همچنین آب رودخانه‌های سیلابی به تالاب‌ها، دریاچه‌های مرکزی، دریاچه ارومیه و دریاچه خزر می‌ریزد و از دسترس خارج می‌شود. با توجه به این‌که اراضی حاشیه این رودخانه‌ها دارای پستی بلندی بسیار و عمق خاک زراعی کم می‌باشد، امکان بهره‌گیری از آنها با روش‌های معمول آبیاری امکان‌پذیر نمی‌باشد، از این‌رو در صورتی‌که بخواهیم از این منابع خدادادی که هرساله از کشور کم‌آبی چون ایران به‌هدر می‌رود، به‌صورت اصولی و بهینه استفاده کنیم، می‌توانیم با احداث ایستگاه‌های پمپاژ کوچک و کم‌هزینه‌ و اجراء انواع روش‌های آبیاری تحت‌فشار به توسعه اراضی آبی کشور پرداخته و از این رهگذر علاوه بر تولید میلیون‌ها تن محصولات کشاورزی، به اشتغال‌زائی نیز کمک مؤثری شود.

ب. همان‌طوری‌که اشاره شد، با استفاده از روش‌های آبیاری تحت‌فشار و افزایش راندمان آبیاری با استفاده از آب ذخیره شده می‌توان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت و با توجه به آمار موجود، حداقل به‌ازاء هر هکتار اراضی که به روش‌های آبیاری تحت‌فشار تجهیز می‌شود، حداقل برای یک هکتار از اراضی دیم آب ذخیره می‌گردد که در صورت مهیا بودن شرایط، می‌توان به توسعه اراضی آبی کشور پرداخت که با این استفاده از این پتانسیل می‌توان علاوه بر اشتغال‌زائی، در جهت امنیت غذائی و افزایش تولیدات کشاورزی گامی مؤثر برداشت و این مهم تحقق نایافتنی است، مگر این‌که همچون دیگر بخش‌ها، برای توسعه این روش‌ها، دولت سهمی از هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را به‌عهده بگیرد.

خرید فایل

تحقیق اصول و روشهای آبیاری

تحقیق اصول و روشهای آبیاری

مقدمه :

میزان آب دریافتی سرانه (یک نفر) درسال , مطابق گزارش سازمان ملل در سال 1995 , در ایران 1700 متر مکعب ومیزان آب مصرفی یک نفردر سال 1200 متر مکعب بوده است . ( مصرف آب دربخشهای کشاورزی ( بیشترین مصرف وحدود 70%) - دربخش صنعت ودربخش خانگی(کمترین مصرف وحدود 10%) میباشد . (اصلی ترین منبع تامین آب ایران , نزولأت آسمانی میباشد) .

یکنواخت نبودن توزیع ( از نظرزمانی ومکانی ) باعث کمبود آب در ایران است وهمچنین نداشتن سدهای کافی دلیل دیگر آن میباشد .

در ادامه گزارش ذکر شده آمده است که در سال 2025 مقدار مصرف سرانه در ایران 1200 ومقدار آب دریافتی نیز 1200 متر مکعب میباشد . ( به دلیل بالأ رفتن فرهنگ مردم وهمچنین افزایش جمعیت ) . درهمین گزارش پیش بینی شده است که در سال 2050 میلأدی مقدار آب دریافتی 700 و مقدار مصرف سرانه 1200 مترمکعب میباشد . از آن سال به بعد قطعا هر سال مشکل کم آبی خواهیم داشت .

درحال حاضر تلأش میشود تا گیاهانی تو لید گردد که بتوانند با آب شور تامین گردند, درچنین صورتی مشکل کمبود آب حل خواهد شد .

آبیاری :

در قدیم آبیاری را چنین تعریف میکردند : رساندن آب کافی به خاک به منظور تامین رطوبت مورد نیاز گیاه ,یعنی خاک واسطه ایی بین آب وگیاه است .

نقش خاک : همانند یک ظرف برای رساندن آب به گیاه عمل میکندوعدم وجود خاک یعنی رساندن دایم آب به گیاه . خاک نیاز دایمی گیاه به آب را به نیاز دوره ای تبدیل میکند .

اهداف آبیاری :

1 - تامین رطوبت مورد نیاز برای رشد گیاه .

2 - تامین ذخیره رطوبتی خاک در دوره های خشک .

دربرخی از مناطق آبیاری دیمی صورت میگیرد, اینگونه آبیاری نیاز به آبیاری کمکی دارد . درجایی که بارندگی کفاف تامین رطوبت گیاه را میکند , اگر به علتی میزان بارندگی کم گردد, باید بایک سیستم موقتی آبیاری زمین تامین گردد .

3 - خنک کردن خاک ومحیط اطراف گیاه وایجادشرایطی مناسب برای رشد بهتر گیاه .

مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد واقع درشمال خوزستان دریک شرایط مساوی کشت سه نوع آبیاری را مورد آزمایش ونتایج آن را مورد بررسی قرار داد . 1 ) آبیاری قطره ای : این آبیاری توسط دریپر یا به اصطلأح قطره چکان صورت میگیرد . با این روش کمترین آبیاری صورت میگیرد, 2 ) آبیاری بارانی ( مصرف آب در این روش از روش آبیاری قطره ای بیشتر است ) و 3) آبیاری سطحی که بیشترین مصرف آب را برای تامین نیاز آبی گیاه دارد . نتایج نشان داده است که آبیاری با آب بارانی باعث رشد , ارتفاع وچتر اندازی بهتر برای گیاه شده است وعملکرد محصول بهتری نیز بدست آمد . دما در قطعه ای که با روش آبیاری بارانی آبیاری گردیده بود بین 5 تا 12 درجه کاهش داشته ومیزان رطوبت هوا نیز افزایش داشته است . نتیجه : آبیاری با روش بارانی باعث خنک کردن خاک ومحیط اطراف گیاه میشود . ( توجه : این آزمایش نمیتواند نماینده بهترین آبیاری باشدزیرا در یک منطقه مشخص وبا آب وهوایی مشخص امتحان گردیده است ) .

4 - کاهش خطر یخبندان .

در مناطق سرد سیرگاهی درفصل بهار( تشکیل شدن شکوفه وابتدای مرحله زایشی ) یک جبهه هوای سرد وارد منطقه شده ودما را تازیر صفر کاهش میدهد وخسارت زیادی به باغ میوه وارد میکند . از قدیم با راههایی دما را افزایش میدادند وآبیاری یکی از راههایی است که باعث کاهش خطریخبندان میشود . درباغ میوه این روش با آبیاری بارانی صورت میگیرد . این آبیاری به اندازه ای صورت میگیرد که آب از برگها وگلها ریزش کند درنتیجه این گونه آبیاری یک لأیه نازک از یخ روی اندامهای مختلف گیاه را می پوشاند ورابطه بین گیاه با دمای محیط قطع میشود ( هرگز به کمتر از صفر درجه نخواهد رسید ) درنتیجه خسارت پیش بینی شده کاهش خواهد یافت . این خصوصیت فقط مخصوص خواص آب میباشد . ( آب تنها ماده ای است که وقتی یخ میزند , وزن مخصوص آن کم میگردد ) در منطقه خوزستان خطر یخبندان نداریم ولی خطر سرمازدگی وجود دارد . نیشکر به سرما حساس است واگر دما به صفر برسد گیاه نیشکر از شکر درون خودش استفاده میکند . در چنین شرایطی باید مزارع نیشکر غرقآب گردد .

5 - به تاخیر انداختن تشکیل گل در بعضی از گیاهان .

اکثر گیاهان با افزایش دما به گل مینشینند . با آبیاری مرتب چنین گیاهانی , محیط اطراف گیاه خنگ میگردد و گل دهی به تاخیر می افتد .

6 - نرم کردن کلوخه های خاک پس از شخم .

کلوخه ها موانعی هستند برای جوانه زدن بذر , لذا با آبیاری اینگونه کلوخه ها را نرم میکنند .

7 - رقیق کردن غلظت املأح دراطراف ریشه .

اختلأف غلظت مواد داخل با خارج از ریشه باعث حرکت مواد به درون ریشه میگردد ( اگر غلظت محلول در خاک کمتر از غلظت محلول در ریشه باشد, حرکت مواد از خاک به سمت ریشه خواهد بود ) برای جلوگیری از عکس این عمل , باید آبیاری را بطور مرتب انجام دهیم .

8 - کنترل آفات ودادن کود وسموم همراه با آب آبیاری .

بهترین روش سمپاشی برای گیاهانی که روی آنها را آفات گرفته است , ادغام سموم با آب وآبیاری به روش بارانی میباشد. کود را هم باید با روش آبیاری قطره ای یا سطحی به خاک اضافه نمود ودردسترس گیاه قرار داد .

فهرست مطالب درس اصول وروش های آبیاری

شماره صفحه	موضوع
2	مقدمه
3	اهداف آبیاری
7	شبکه های آبیاری
11	فرمول مقاطع کانال
13	معادله مانینگ
14	روشهای توزیع آب
20	روابط آب وخاک
26	طبقه بندی آب درخاک
30	توزیع ریشه درخاک
31	رابطه دارسی
32	نفوذپذیری خاک
39	تبخیر وتعرق

خرید فایل

مقاله مدیریت اجرا و نگهداری سیستم‌های آبیاری

مقاله مدیریت اجرا و نگهداری سیستم‌های آبیاری

پیشگفتار:

هدف از نگارش کتاب حاضر آن است که با توضیح کامل مراحل مختلف یک طرح، به گردانندگان تشکل های گروهی در زمینه‌ی اجرای وظایف محوله، کمک شود.

الف) طرح توسعه:

طرح توسعه شامل مراحل زیر است:

- تهیه و جمع آوری اطلاعات

- فرایند برنامه ریزی و طراحی

- تشکیل گروه

- تجهیز گروه

- و سرانجام امور تکمیلی.

هر یک از مراحل فوق به زیر شاخه هایی تقسیم می شوند. توضیحات کامل مراحل یاد شده در کتاب آمده است.

ب) توضیحاتی درباره‌ی کتابچه راهنما:

در ابتدای هر فصل یکی از مراحل طرح توسعه شرح داده شده و در ابتدای آن کلیاتی از اطلاعات ذیل درج گردیده است:

گروه هدف: در این قسمت مشخص شده که کدام فرد یا گروه کشاورزی در مرحله‌ی مورد بحث، مسئولیت دارد. گروه هدف می تواند شامل کلیه‌ی کشاورزان یک روستا و حومه‌ی آن، اعضای گروههای ویژه، اعضای شورا، اعضای هیئت مدیره، کارگران فنی حوزه‌ی آبیاری[1] و غیره باشد.

کارمندان مسئول: در این بخش از کارمندانی از موسسات دولتی یا خصوصی نام برده شده که در مرحله‌ی مورد نظر، مسئولیت خاصی را برعهده دارند.

NGOها: سازمان های غیر دولتی که در زمینه های خاصی فعالیت دارند.

زمان بندی: مشخص می کند طی چه زمانی پس از اتمام یک مرحله، مرحله‌ی بعدی آن باید آغاز شود.

اهداف اصلی: نتیجه ای است که طی هر مرحله از طرح توسعه باید حاصل شود.

روش ها: مشخص می کند که در هر مرحله از چه روشهایی می توان بهره جست. (مصاحبه، گفتگوهای گروهی یا خصوصی، نظرسنجی، سخنرانی، مباحثه، مشاهده و...)

اسناد: در هر مرحله از طرح، اسناد و مدارک خاصی مورد نیاز است.

تجهیزات سمعی بصری: گردانندگان تشکل ها باید در هنگام ملاقات با کشاورزان، از امکاناتی مانند فلوچارت، نقشه، طرح و عکس استفاده کنند. بخصوص استفاده از فلوچارت برای جلب توجه و آموزش کشاورزان، در حین سخنرانی توصیه می‌شود. پس از چند جلسه، بروشور یا اطلاعیه ای که حاوی خلاصه مطالب باشد، باید بین کشاورزان توزیع شود. در ضمیمه‌ی 2، متن کلیه‌ی اطلاعیه ها و فلوچارت ها درج شده است. وظایف ویژه‌ی گروه‌های آبیاری عبارتند از:

·تهیه‌ی یک طرح اجرایی که شامل جداول توزیع آب آبیاری و الگوی کشت است.

·ارایه‌ی کلیه‌ی اطلاعات لازمه، مانند الگوی کشت و نیاز آبی به حوزه‌ی آبیاری.

اطلاعات و دستورالعمل‌ها:

تحت این عنوان و به منظور کمک به گردانندگان تشکل ها در راستای اجرای مراحل طرح، یک سری اطلاعات کلی و دستورالعمل های مهم ارایه شده است.

در این راستا برای بیان موضوعات مختلف ازنمادهای متفاوتی استفاده شده است:

B: اطلاعات مهم و یا دستورالعمل.

O : توصیه به پرهیز از شرایطی ویژه یا عدم انجام کاری خاص.

$: فلوچارت هایی که توصیه می شود.

?: بروشور/ اطلاعیه ای که باید توزیع گردد.

`: کپی اسناد و سایر اطلاعاتی که در ضمیمه آمده است.

ج) ثبت فعالیت ها:

توصیه می شود گردانندگان تشکل ها با استفاده از اطلاعات کلی مربوط به بازدیدها، گزارش هایی تهیه و ارایه کنند. این اطلاعات می تواند شامل نام روستا، تاریخ بازدید، تعداد کشاورزان بازدید کننده، هدف از بازدید، موضوعاتی که مورد بحث قرار گرفته، تصمیمات گرفته شده وبالاخره سایر اقدامات مقتضی باشد.

---

[1] واژه حوزه‌ی آبیاری را به سازمانی اطلاق کرده ایم که مسئولیت مدیریت سیستم آبیاری را برعهده دارد. البته در مورد ضرورت و امکان تشکیل یک حوزه‌ی آبیاری کلیه سهام داران می توانند تصمیم گیری کنند.

خرید فایل

پروژه کارآفرینی تولید دستگاه های آبیاری تحت فشار بارانی در 48 صفحه ورد قابل ویرایش

پروژه کارآفرینی تولید دستگاه های آبیاری تحت فشار بارانی در 48 صفحه ورد قابل ویرایش

- 1 مقدمه :

آبیاری از نظر علمی تعابیر مختلفی دارد اما به معنای واقعی کلمه ، پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول می‌باشد. هر چند فقط 15 درصد از زمینهای کشاورزی دنیا تحت آبیاری قرار دارند و 85 درصد بقیه به صورت دیم و بدون آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند اما نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم جهان از همین زمینهای آبی حاصل می‌شود. که این خود نشان دهنده اهمیت و نقش آبیاری در بخش کشاورزی است.

1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :

تولید دستگاه های آبیاری تحت فشار بارانی

محل اجرا :

1 – 3 – مشخصات متقاضیان :

نام	نام خانوادگی	مدرک تحصیلی	تلفن

1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :

توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که تولید دستگاه های آبیاری تحت فشار بارانی می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های صنعتی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.

1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :

این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .

1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :

تعداد اشتغالزایی این طرح 32 نفر میباشد .

تاریخچه و سابقه مختصر طرح :

آبیاری سطحی

آب از نهر آبیاری یا لوله دریچه‌دار در سطح خاک جریان یافته و با نفوذ تدریجی در خاک در اختیار ریشه گیاه قرار می‌گیرد. آبیاری سطحی به سه روش آبیاری کرتی - آبیاری نواری و آبیاری شیاری انجام می‌شود.

آبیاری تحت فشار

بطور کلی سیستم‌های آبیاری تحت فشار به روشهایی گفته می‌شود که آب را توسط لوله و تحت فشاری بیش از فشار اتمسفر در سطح مزرعه توزیع می‌کنند. آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و آبیاری موضعی انجام می‌شود. روش آبیاری موضعی به دو دسته آبیاری قطره‌ای و خطی انجام می‌گیرد.

ـ آرایش مستقیم دو ردیفی

این آرایش در باغات میوه مسن ، مخصوصاً موقعیکه نوع درختان کشت شده دارای زیشه های توسعه یافته و پراکنده ای است توصیه میگردد . در این روش آرایش قطره چکان چنانکه مشاهده میگردد از دو ردیف لوله فرعی و در دو طرف ردیف کاشت استفاده می شود .

برای کسب حداکثر سطح خیس شده فاصله لوله طرفین ردیف کشت بایستی تا حدی زیاد باشد که میزان P W برای فاصله قطره چکانهای مورد نظر کمتر از 100 % نشود .

ـ آرایش قطره چکانهای چند شاخه ای

در این آرایش برای هر ردیف از کاشت درختان فقط یک لوله فرعی بکار می رود ولی بجای استفاده از قطره چکان ساده ( با یک خروجی آب ) از قطره چکان با چندین خروجی آب استفاده میشود .

ممکن است برای هر درخت یک عدد قطره چکان که دارای 6 شاخه خروجی است بکار رود و یا دو عدد قطره چکان با 4 شاخه خروجی و یا سه عدد قطره چکان هر کدام با دو شاخه خروجی مورد استفاده قرار گیرد بهر حال تعداد قطره چکانها و همچنین تعداد شاخه ها قابل تغییراند در این آرایش بایستی سعی شود نقاط ریزش در بیشترین فاصله ممکن که سطح خشکی در بینشان ایجاد نگردد قرار داده شود تا یدینوسیله حداکثر سطح خیس شده بدست آید . در مقایسه با استقرار لوله فرعی دو ردیفه این آرایش ارزانتر می باشد ولی اشکال عمده آن ثابت کردن نقاط ریزش و مشکلبودن نصب ، جمع آوری و نگهداری این نوع آرایش است .

خرید فایل

پایان نامه بررسی تأثیر عمق فارو در راندمان آبیاری مزارع نیشکر استان خوزستان

پایان نامه بررسی تأثیر عمق فارو در راندمان آبیاری مزارع نیشکر استان خوزستان

جمعیت جهان روز به روز در حال افزایش است و این در حالی است که منابع آبی محدود میباشد . بر اساس طبقه بندی موسسه بین المللی مدیریت آب((IWMI ایران جزء کشورهایی است که تا سال 2025 با مشکل جدی کمبود آب مواجه خواهد شد. ( 3 ).بنابراین می‎بایست از منابع آب موجود استفادة بهینه بعمل بیاید و راهکارهایی جهت جلوگیری از مصرف زیاده ازحد آب بویژه در بخش کشاورزی که بیش از 90 درصد آب مصرفی را به خود اختصاص داده است اندیشیده شود.

شرکت کشت و صنعت کارون بزرگترین شرکت تولیدی شکر در ایران و یکی از بزرگترین تولیدکننده‎های شکر جهان است که از بدو تأسیس این شرکت تاکنون آبیاری مزارع نیشکر به روش جوی و پشته انجام می‎گیرد. مصرف بیش از نیاز آب در مزارع مذکور همه‎ساله باعث تلفات آب زیاد و افزایش هزینه‎های اجرایی زراعت فوق‎الذکر می‎گردد. این تحقیق به منظور بررسی تأثیر عمق فاروهای احداثی جهت کشت نیشکر در راندمان آبیاری مزارع شرکت می‎باشد.

هـ - بیان مسئله ( شامل تشریح ابعاد , حدود مسئله , معرفی دقیق آن , بیان جنبه های مجهول و مبهم , متغیرهای مربوطه سئوالات تحقیق , منظور تحقیق ) .

نیشکر یکی از عمده‎ترین گیاهان مناطق گرمسیری و نیمه‎گرمسیری محسوب می‎شود. که از سال 1340 برداشت این محصول درقالب شرکتهای نیشکری و ابتدا در کشت و صنعت هفت‎تپه آغاز شد، پس از آن و در سال 1356 شرکت کشت و صنعت کارون شروع به فعالیت نمود و اولین سال بهره‎برداری در بخشی از اراضی این شرکت آغاز شد ( 7 ) . این شرکت دارای طول جغرافیائی َ43 و ْ48 ، عرض جغرافیائی َ5وْ32 و ارتفاع از سطح دریا 33/59 متر می‎باشد (15). کشت و صنعت کارون و هفت‎تپه به ترتیب دارای سطح قابل کشتی معادل 25000 و 12000 هکتار می‎باشند، در سالهای اخیر کشت و صنعت میان‎آب با سطحی درحدود 6000 هکتار و شرکت طرح توسعه نیشکر و صنایع جانبی با سطحی درحدود 84000 هکتار جهت کشت نیشکر اختصاص داده شده است.

شیوة آبیاری معمول در کلیه شرکتهای یاد شده، آبیاری سطحی و به روش جوی و پشته می‎‎باشد. فصل آبیاری در منطقه بسته به نوع کشت متفاوت بوده و برای کشت جدید سال اول 14-13 ماه و برای راتون 8 تا 9 ماه به طول می‎انجامد ( 10 ) با احتساب آب مصرفی کنونی توسط دو شرکت کارون و هفت‎تپه و به طور تخمینی با درنظر گرفتن سطح آیش، کل سطح قابل برداشت در خوزستان در حدود 100000 هکتار برآورد گردیده است. که میزان آب مصرفی آن در حدود 3 تا 5/3 میلیارد مترمکعب در سال خواهد بود ( 4 ) .

در سیستم آبیاری فارو براساس آمار و ارقام موجود در منطقه خوزستان و باتوجه به تنوع بافت خاک 1200 الی 1500 مترمکعب آب در هرهکتار و طی یک نوبت آبیاری مصرف می‎شود ( 10 ). در منطقه کشت و صنعت کارون براساس آمار و ارقام ارائه شده از واحد آبرسانی شرکت و جمع‎آوری شده توسط نگارنده در سالهای اخیر مصرف آب 40000مترمکعب به ازای هر هکتار تعیین شده است و این درحالی است که نیاز خالص آبیاری نیشکر در این منطقه 21297 مترمکعب در سن پلنت(نیشکر سال اول) برآورد گردیده است ( 11 ) . نیاز آبی نیشکر برای

واریته CP 48-103 در منطقه کشت وصنعت هفت تپه 2564 میلیمتر و برای بازرویی اول 1925 میلیمتر و با استفاده از لایسیمتر زه‎کش‎دار تعیین شده است ( 2 ) . هزینة بالای استفاده از کارگر در کشورهای مختلف باعث گردیده است تا انواع و اقسام فاروها برای آبیاری ابداع گردند، زیرا این کشورها مایل بودند که هر فرد آبیار بتواند مساحت بیشتری را در طول مدت کار روزانه خود آبیاری نماید( 10 ). در آبیاری به روش فارو راندمان کاربرد آب پائین است، عملیات کوددهی در اراضی نیشکر همراه با آب آبیاری صورت می‎گیرد. که درنتیجه راندمان این عملیات نیز پائین است.

خرید فایل

مقاله خاک و آبیاری

مقاله خاک و آبیاری

عوامل مؤثر در فرسایش بادی :

الف) باد : سرعت باد و نحوه تلاطمی که در هوا ایجاد می کند مسلماً در مقدار فرسایش بادی مؤثر است.
ب) عوامل خاکی : نظیر رطوبت خاک و ساختمان آن در مقدار فرسایش باد مؤثر است ، هر چه رطوبت خاک بیشتر باشد فرسایش کمتر است. خاکدانه ها هر چه بزرگتر باشند سنگین تر شده و فرسایش پذیری آنها کمتر می شود.
ج) نوع سطح : ناهموار بودن سطح باعث مقاومت در برابر فرسایش بادی می شود. زیرا سرعت باد را کم می کند. البته شرط این موضوع این است که کلوخه ها و خاکدانه ها خود در برابر باد از پایداری کافی برخوردار باشد. وجود گیاهان نیز بر روی سطح خاک نیز سبب کمتر شدن فرسایش بادی می گردد زیرا پوشش گیاهی از طرفی باعث ناهمواری سطح خاک و از طرف دیگر رشته های آن ذرات خاک را در محل تثبیت می کند. کنترل فرسایش بادی

1) ایجاد پوشش گیاهی
2) ایجاد بادشکن : بادشکن معمولاض به ردیف های گیاهان و به خصوص درختانی که عمود بر جهت باد کاشته می شوند. اثر این درختان بستگی به نوع درخت، تراکم و ارتفاع آنها دارد. اثر بادشکن تقریباً ده برابر ارتفاع درختان آنها می شود. مثلاً اگر ارتفاع درختان بادشکنی 5 متر باشد. ردیف های بادشکن را باید به فاصله حدود 50 متر از یکدیگر احداث نمود. درختان گز یکی از گیاهان مناسب برای ایجاد باد شکن در نواحی جنوبی ایران می باشند. کشت نواری برخی گیاهان مشروط به آنکه نوارها عمود بر جهت باد باشد نیز می تواند به عنوان بادشکن عمل کند. حتی دیواره های موقتی حصیری یا ساخته شده از بوته و خار و خاشاک نیز می تواند به عنوان باد شکن موقت به کار رود.

ج) عملیات تهیه بستر :
انجام عملیات تهیه بستر به نحوی که کلوخه های نسبتاً بزرگی بر سطح خاک باقی بماند نیز با ناهموار کردن سطح خاک در کاهش باد مؤثر واقع شده و کلوخه های بزرگ نیز در برابر جابه جایی توسط باد مقاوم می باشند.
د) استفاده از مواد مصنوعی و مالچ های نفتی :
این مواد به صورت پوشش نازکی روی سطح خاک پاشیده می شوند پس از خشک شدن خاک را در جای خود تثبیت نموده از حرکت آن با باد جلوگیری می کند. از این موقعیت می توان استفاده نموده و در خاک های تثبیت شده اقدام به کشت بذر و نهال نمود به طوری که قبل از اتمام دوره عمر مفید این مواد، گیاهان در خاک مستقر شده و از آن به بعد خود نقش تثبیت خاک را انجام می دهند.

آلودگی خاک :

در نتیجه زندگی و فعالیت انسان بر روی کره زمین فضولات و مواد دفعی حاصل می گردد که نهایتاً وارد آب، خاک و هوا می گردد. تا هنگامی که جمعیت کره زمین به خصوص تراکم جمعیت کمبود این فضولات و مواد دفعی مشکل چندانی را تشکیل نداده و لذا توجه زیادی نیز به عوارض آن نمی شد. ازدیاد روز افزون جمعیت و بخصوص تراکم آن در شهرهای بزرگ و مراکز صنعتی و همچنین ساخت و استفاده از مواد شیمیایی متعددی که قبلاً در طبیعت وجود نداشته ، سبب بروز مشکلات عدیده ای از نظر آلودگی محیط زیست گردیده است.
آلودگی خاک را می توان ناشی از آفت کش ها، عناصر سمی، فضولات دامی و صنعتی و شهری، املاح محلول، ترکیبات رادیو اکتیو و بارانهای اسیدی دانست.

عناصر سمی

سمیت عناصری از قبیل آرسنیک، کادمیوم، جیوه و سرب کاملاً شناخته شده در صورتی که از طریق خاک وارد بافت گیاهان شوند سبب مسمومیت حیوانات و یا انسان شده و یا عوارض و بیماری های نامطلوب را باعث می گردند. رنگ های مختلف، پودرهای لباسشویی، مواد پلاستیکی و برخی سموم کشاورزی و بنزین حاوی این عناصر بوده و ازدیاد مصرف روز افزون آنها توسط بشر سبب تجمع این عناصر در خاک می گردد.
ازت با آنکه عنصر ضروری برای گیاه و انسان است چنانچه مقادیر زیادی از شکل نیتراتی آن در خاک تجمع یابد به میزان زیاد جذب گیاهان شده و حیوانات علفخوار را دچار مسمومیت می کند. شسته شدن مقدار زیادی نیترات خاک به داخل آبهای زیرزمینی سبب آلودگی آب آشامیدنی شده و آشامیدن چنین آب آلوده ای سبب مسمومیت انسان و به خصوص نوزادان می شود.

آبیاری

آبیاری از نظر علمی تعابیر مختلفی دارد اما به معنای واقعی کلمه، پخش آب روی زمین جهت نفوذ در خاک برای استفاده گیاه و تولید محصول است. هر چند فقط ۱۵ درصد از زمینهای کشاورزی دنیا تحت آبیاری قرار دارند و ۸۵ درصد بقیه به صورت دیم و بدون آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرند اما نیمی از تولیدات کشاورزی و غذای مردم جهان از همین زمینهای آبی حاصل می‌شود. که این خود نشان دهنده اهمیت و نقش آبیاری در بخش کشاورزی است.
منابع آب آبیاری
• بارش‌های آسمانی شامل برف و باران.
• آبهای سطحی شامل رودخانه‌ها - سدها - مخازن آب - دریا - برکه‌های آب شیرین - یخچالها و …
• آبهای زیرزمینی شامل چاه - قنات - چشمه
منافع آبیاری
• افزایش کمی و کیفی محصول
• سود حاصل از افزایش کمی و کیفی محصول
• درآمد حاصل از فروش آب برای دولت
• افزایش فرصت شغلی
زیان‌های آبیاری سنتی
• فرسایش
• شور و قلیایی شدن خاک
• غرقابی شدن یا باتلاقی شدن زمینهای کشاورزی
• تخریب زمینهای کشاورزی
• اتلاف سود و اتلاف بیهوده آبی که با قیمت گزاف تأمین گردیده و برای نگهداری و توزیع آن سرمایه گذاری زیادی صورت گرفته‌است.
انواع روشهای آبیاری
آبیاری سطحی آب از نهر آبیاری یا لوله دریچه‌دار در سطح خاک جریان یافته و با نفوذ تدریجی در خاک در اختیار ریشه گیاه قرار می‌گیرد. آبیاری سطحی به سه روش آبیاری کرتی - آبیاری نواری و آبیاری شیاری انجام می‌شود.
آبیاری تحت فشار بطور کلی سیستم‌های آبیاری تحت فشار به روشهایی گفته می‌شود که آب را توسط لوله و تحت فشاری بیش از فشار اتمسفر در سطح مزرعه توزیع می‌کنند. آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و آبیاری موضعی انجام می‌شود. روش آبیاری موضعی به دو دسته آبیاری قطره‌ای و خطی انجام می‌گیرد. که این دو روش به مقدار زیادی صرفه جویی در مصرف آب خواهد داشت.
آبیاری زیرزمینی در این روش، آبیاری، رطوبت لازم برای محیط ریشه گیاه توسط کنترل سطح ایستابی است. برای این منظور لازم است که یک لایه غیر قابل نفوذ در عمق مناسب از سطح خاک وجود داشته باشد تا بتوان سطح ایستایی را کنترل نمود. از مهم‌ترین مشخصه‌های این روش مرطوب نشدن سطح خاک است بطوریکه معمولاً برای تأمین آب در محیط ریشه سطح ایستابی به حدی بالا آورده می‌شود که رطوبت بتواند با استفاده از خاصیت موئینگی به محیط ریشه برسد.
معیارهای انتخاب روشهای مناسب آبیاری
در یک پروژه آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن پروژه ایفا می‌کند. اساسی‌ترین عوامل موثر در انتخاب روشهای آبیاری به شرح زیرند: بافت خاک - آماده کردن زمین - اندازه مزارع - شوری خاک - زهکشی - آب قابل دسترس - کیفیت آب - گیاهان الگوی کشت - انرژی قابل دسترس - تناوب زراعی و عملیات زراعی - کیفیت و میزان محصولات - وضعیت آب و هوایی - هزینه آب - مسائل فرهنگی و اجتماعی.
هدف آبیاری
• تامین آب کافی برای ادامه زندگی گیاه.
• حفاظت و بیمه گیاهان در مقابل تنش‌های ناشی از کم آبی یا بی آبی‌های کوتاه مدت.
• خنک کردن خاک و اتمسفر یا هوای اطراف گیاه.
• شستن املاح مضر در خاک.
• نرم کردن ناحیه قابل شخم خاک.
ارتباط با سایر علوم
• آب شناسی: بارش‌هایی که در منطقه صورت می‌گیرد و به صورت روان آب درمی‌آید را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
• گیاه شناسی: نیاز گیاه موجود در برنامه آبیاری و الگوی کشت را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
• خاک شناسی: به مطالعه خاک از لحاظ فیزیکی و نیز از لحاظ محیطی برای کشت و پرورش گیاه می‌پردازد.ضمن اینکه در مورد چگونگی تشکیل خاک و رده بندی آنها و همچنین بحث در مورد موجودات زنده خاک و اثرات آن بر زشد گیاهان بحث می کند

فهرست

بخش اول خاک و آبیاری--------------------------------------------1

رشد گیاه وعوامل موثر در آن-----------------------------------------1

انرﮋی تابشی-----------------------------------------------------2

ترکیب اتمسفر----------------------------------------------------3

موجودات زنده----------------------------------------------------4

عناصر غذایی-----------------------------------------------------4

نقش عناصر غذایی در گیاه وعلائم کمبود آن------------------------------6

فرسایش خاک وکنترل آن--------------------------------------------9 فرسایش آبی------------------------------------------------------9

روش های مبارزه با فرسایش آبی------------------------------------10

عوامل موثر بر فرسایش آبی-----------------------------------------11

فرسایش بادی---------------------------------------------------12

عوامل موثر بر فرسایش بادی----------------------------------------13

کنترل فرسایش بادی-----------------------------------------------13

آلودگی خاک-----------------------------------------------------14

عناصر سمی-----------------------------------------------------15

آبیاری----------------------------------------------------------15

طبقه بندی آبهای آبیاری--------------------------------------------18

طبقه بندی آبهای آبیاری بر اساس قلیائیت-------------------------------19

بخش دوم کودهای شیمیای--------------------------------------------20

نقش کودهای شیمیایی در افزایش تولید--------------------------------20

مشکلات استفاده ی بی رویه از کودهای شیمیایی--------------------------21

خرید فایل