مقدمّه
پرورش عقل
دو نوع علم
دعوت اسلام به تعلیم و تربیت
لزوم توأم بودن عقل و علم
فرق تربیت و اخلاق
شکل عبادت و برنامه ها تربیتی
نیت
ارکان نیّت
اهمیّت نیّت
انسان دوستی
محبّت
کار
چکیده
منابع
::::::::::::::::::::::
قسمتی از متن ابتدایی و انتهایی مقاله:
مقدمه:
استاد مطهّری و معناى آزادى :
در کلام مطهرى، آزادى سمت و سویى مى یابد که بنا به دلایلى نباید از انسان سلب شود. این عناصر عبارتند از این که بروز و ظهور استعدادهاى آدمى نیازمند فضاى آزاد است. در فضاى بسته و محیط خفقان آمیز و استبدادى و به عبارتى در فقدان آزادى هاى اجتماعى و سیاسى، زمینه اى براى بروز خلاقیت ها و استعدادها به وجود نمی آید. در فضاى مستبدانه اى که بر جامعه حاکم است، چاپلوسان و زبان بازان قدرت مى یابند و آزادگان و آزاداندیشان ذلیل و حقیر مى شوند، چرا که وضعیت موجود، اجازه چون و چرا کردن به خیرخواهان و مصلحان را نمى دهد. ....
...
استاد مطهرى آزادى را یکى از لوازم حیات و تکامل ذکر کرده و معتقد است موجودات براى رسیدن به مرحله تکامل و رشد به سه عنصر «تربیت»، «امنیت» و «حریت» نیازمندند.
تعلیم و تربیت در اسلام ساختن افراد انسان ها نسبت به یک مکتب که دارای هدف های مشخص و مقررات همه جانبه هستند.
در تربیت عقلانی انسان هم دعوت به علم شده است هم دعوت به عقل ولی تنها فراگیری کافی نیست.
تربیت انسان پرورش دادن استعدادهای انسانی اوست.
در اسلام بین تربیت و اخلاق تفاوت است، در اخلاق قداستی نهفته است که در تربیت نیست.
نیت در اسلام روح عبادت است و به آن تأکید شده است.
انسانی را که انسانیت ندارد به معنای یک خار است در سر راه انسان ها و باید مبارزه کرد با انسان ضد انسان.
بعضی از عوامل تربیت تقویت اراده، عبادت محبّت و کار است که از بروز بسیاری از گناهان جلوگیری می کند.
مقالةآشنایی با دیدگاه مولوی در ارتباط با تعلیم و تربیت
فهرست:
خلاصه شرح حال مولانا
مهرورزی در تعلیم وتربیت از دیدگاه مولوی
مثنوی کتابی تربیتی
بررسی دیدگاه مولوی در راتباط با تعلیم و تربیت
================================
خلاصه شرح حال مولانا
عالم عامل و عارف کامل صاحب علم الیقین مولانا جلال الدین محمد بن محمد بن الحسین البلخی قدس سره مولود شریفش در قبة الاسلام بلخ از بلاد خراسان در ششم ربیع الاول سنه 604 هجری روی نمود. پدران آنجانب از علما و فضلای کبار آن دیار بوده اند. گویند مولانا در کودکی به هر سه یا چهار روز یک بار افطار می نمود و در سن شش سالگی با والد خود مولانا بهاالدین محمد ملقب به سلطان العلما او را اتفاق سفر افتاد . مولانا بهاالدین در نیشابور با جناب شیخ فریدالدین عطار قدس سره ملاقات نموده جناب شیخ کتاب اسرار نامه را که یکی از مولفات خود بود به مولانا جلال الدین عنایت فرمود و به مولانا بهاالدین گفت که این فرزند را گرامی بدار زود باشد که از نفس گرم آتش به سوختگان عالم بزند. سپس مولانا بهاالدین جناب شیخ را وداع کرده عازم بیت الله الحرام گردید و به بغداد آمد و در بغداد بزرگان و دانشمندان لوازم احترام نسبت به آن جناب به جای آوردند مولانا بهاالدین در آنجا مدت یک ماه تفسیر بسم الله فرمود چنانکه تقریر روز اول به ثانی نسبت نداشت . جمعی که طرف سلطان علاالدین کیقباد سلجوقی از کشور روم به دارالخلافه بغداد آمده و آن تقریر دلپذیر را استماع نموده بودند چون به روم بازگشتند از مناقب مولانا آنچه مشاهده کرده بر سلطان عرضه داشتند.
...
دیدگاه عقل مدارانه متأثر ازعقیده ماتریدی مولانا او را بر آن داشته است تا همانند غواصی ماهر با غوطه ور شدن در دریای عقل و خرد ، آنرا پیوسته مورد تمجید و تحسین قرار دهد و جریان اندیشه های اخلاقی و تربیتی و کلامی خود را بر این مدار به حرکت درآورد.بدین گونه است که بطور مثال حکمت الهی را اینگونه تفسیر می کند که برای انسان حد معینی از آزادی را اثبات کند، بدون آنکه موجب نفی و انکار مشیّت خداوند شود.
از این روی معتقد است ، اگر خداوند مومنان را در دوزخ عذاب کند یا کافران را در بهشت پاداش دهد عملی ظالمانه است و خداوند چنین نمی کند. - معنی جُف القلم کی آن بود که جناها با وفا یکسان بود
...
مقاله تعلیم و تربیت ازدیدگاه اسلام
فهرست:
مقدمه
تربیت از دیدگاه اسلام
تربیت وچالش های عصر حاضر
چالش های عصر حاضردر قلمرو تربیت دینی
تربیت وجایگاه اصول درنظریه های تربیتی
منابع
بخشهایی از متن:
مقدمه
امروزه ما وارث جهانی پر از ناکامیها، شکستها، بیمناگی ها و سرخوردگیها هستیم، کنار نهادن عقل و خرد و پیروی از امیال درونی، غرایز حیوانی و خودخواهی ها، انسان هایی بی رحم، بی منطق و تخریب گر ساخته است. وجود اینهمه بی عدالتی، سرگشتگی، جنگ و بسیاری از رفتارهای غیرعقلانی، مو ید این امر است که بشر امروزی قبل از هر چیز به تربیت کردن نیاز دارد. اکنون فن آوری های علمی روزافزون گشته است و می رویم تا خود محصور محصولات خود باشیم. در کنار این پیشرفتهای دور از انتظار جای چیزی خالی است. چیزی که به علم جهت می دهد و آن چیزی جز اخلاقیات نیست. نبود تربیت صحیح و اخلاقیات موجب شده است که امروزه ما بیش از پیش مستعد آن باشیم که به همنوعان خود آسیب برسانیم. مایر معتقد است که برای حل مشکلات موجود جهانی سه راه حل وجود دارد; جنگ، انقلاب و تربیت. به اعتقاد وی جنگ کابوس تصویر ناپذیر است و انقلاب روش بیمناکانه ولی تربیت است که به آرامی انسان را رو به تکامل می برد و او را متوجه امکانات خلاقانه خود می کند. تربیت است که به انسان جهت می دهد و او را هدفمند می سازد و تربیت تنها داروی درد بشریت است. تعریف تربیت تربیت به طور سنتی به صورت ایجاد عادت از طریق بکارگیری شیوه های تنبیه و پاداش تعریف شده است. نگاه سنتی تربیت ناظر بر فرایندی بوده است که طی آن حداقل دو نفر، یکی به عنوان معلم یا مربی و دیگری به عنوان متربی به صورت بالا - پایین با یکدیگر ارتباط دارند. در اینجا مربی دارای ویژگیها، مهارتها و توانمندیهایی است که می خواهد آن را به متربی انتقال دهد. این که این انتقال بالا به پایین است بدین معناست که صرفا یک جریان یکسویه و یک طرفه که در آن معلومات مربی به متربی جریان پیدا می کند، بین آن دو برقرار است.
...
تربیت از دیدگاه اسلام
همان طور که می دانید انقلاب شکوهمند اسلامی ما یک هدف اساسی داشت و آن این بود، که اسلام، تعالیم اسلامی، احکام اسلامی، اصول و دستورالعمل های اسلامی، حاکم بر اعمال و رفتار ما باشد و اگر بخواهیم این مطلب را به صورت آموزشی مطرح کنیم، باید بگوییم که هدف، اشاعه تربیت اسلامی در جامعه بود. یعنی از آنچه قبل از انقلاب در جامعه، تا حدی جاری و متداول بود، ما را تحت تاثیر آداب و رسوم خاص و هدفهای تربیتی خاص از دیدگاه خود، سوق می دهند. هدف امام امت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این بود، که به تدریج مسو ولان آموزشی اعم از مراجع محترم تقلید، متکلمان، فیلسوفان اسلامی، مبلغان، آنهایی که در آموزش معارف اسلامی و در مراکز آموزشی هستند اقدام کنند و همچنین تشکیل حکومت اسلامی و تشکیل نهادهای آموزشی و نهادهای تربیتی همه یک هدف اساسی را دنبال می کردند و آن پیاده کردن تعلیم و تربیت اسلامی می باشد. شاید برای بعضی افراد مفهوم تربیت روشن نباشد و تربیت را باآموزش مهارتهای خواندن و نوشتن یکسان تلقی کنند این امر آن طور که باید و شاید مهم تلقی نشود. ولی این مساله درست نیست. آموزش الفبا، حساب، نوشتن و خواندن، حتی آموزش علوم، همه اینها با امر تربیت اختلاف دارند، به عبارت دیگر ممکن است کسی آموزش ببیند و در رشته ای اطلاعات لازم را هم کسب کند و این اطلاعات را حفظ کرده باشد ولی درک درستی از آنها نداشته باشد، یا این که این اطلاعات توام با درک و تا اندازه ای فهم باشد، این اطلاعات خودبه خود همراه با تربیت نیستند، یعنی ممکن است آدمی در یک رشته ای مطلع باشد حتی در سطح عالی علمی مطالبی را درذهن داشته باشد اما از تربیت برخوردار نباشد.
مقاله مراحل رشد تعلیم و تربیت کودک
مقدمه
مظاهر طبیعت و تمام موجودات از اجداد به وجود آمده اند، هیچ موجودی با موجود دیگر همسان نیست، آیا هرگز فکر کرده اید؛ برای تولد انسان با تولد سایر موجودات همسان نیست؟ و برای چه نوزادی گنجتشک ها، مورچه ها و سایر حیوانات مانند انسان به دنیا نمی آیند؟ برای چه ماهیان برای تکثیر جنس خود تخم ریزی می کنند و اگر انسان هم مثل مورچه ها به دنیا می آمد چه عیبی داشت؟ و بالاخره برای چه تمام عوامل طبیعت همسان نیستند و هر کدام برای خودشان مقرراتی جداگانه دارند؟
البته ما نمی توانیم به اسرار خلقت اعتراض کنیم. زیرا چیزی نمی دانیم و آن چه را که می دانیم ناقص و بدون دلیل است، اما لا اقل حق آن را داریم که علت بسیاری از این ناهمسانی ها را بدانیم و لااقل برای چه نوزادهایی انسان وقتی به دنیا می آینئد هیچ چیز منی دانند، هوش و عقل و ادراک ندارند و اگر پدر و مادر از این نوزادان پرستاری نکنند خودشان قدرت حفظ نگهداری خود را ندارند در حالی که حیوانات به طور کلی این طور نیستند. و به محض اینکه به دنیا می آیند و یا بعد ازدو سه روز به اطراف خود نگاه می کنند، یعنی همه چیز را می بینند در صورتی که نوزاد انسان با این که چشم دارد هیچ چیز را نمی بینند.
از تولد تا سه سالگی
نوزاد دارای تحریکات حسی و توانایی مختلف می باشد. زندگی او برخلاف تصور بسیاری از لحظه تولد آغاز نشد. و در واقع بیش از نه .ماه از سن او می گذرد. نوزاد پاسخ های حرکتی مختلفی نیز نشان می دهد و توانایی ظاهر نمودن رفتارهای متعدد را دارد. به همین ترتیب پاسخ های عاطفی مانند گریستن از لحظه تولد آشکار است.
«فهرست مطالب»
عنوان | |
· مقدمه |
|
· از تولد تا سه سالگی |
|
· از سه سالگی تا هفت سالگی |
|
· بازی کودک |
|
· رشد کودک |
|
· منظور کودک از گریه کردن |
|
· و در آخر |
|
فهرست منابع
· شیوه های برخورد با کودکان، نویسنده: محمد علی سادات
· نحوهی رفتار والدین با فرزندان، نویسنده: دکتر یدا… جهانگرد
· روان شناسی بالینی کودک، جلد اول: نویسندگان: دکتر فرخی لطفی، دکتر شهرام وزیری
· روانشناسی رشد کودکان و نوجوانان، نویسنده: مولی و راسل اسمارت، مترجم: سوسن سیف
تحقیق بررسی تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه معصومین علیه السلام
مقدمه
موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است که از دیر باز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان ما از اهمیت والائی برخوردار بوده است.
علاوه بر پیامبران الهی که رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را بعهده گرفته بودند دانشمندان و اندیشمندان هرجامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می کوشیدند دانشمندان آن کتابها و رساله های فراوانی در این زمینه ساخته و پرداخته اند، و پیوسته کوششهای آنان هنوز در این زمینه به وضوح چشمگیری ادامه دارد. این ادعا گزافه گوئی نیست زیرا دانش و بینش بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت هر جامعه ترقی خواه می باشد. تعلیم و تربیت است که می تواند این بینش و دانش را برای جامعه تضمین نموده و رسالت نشر علم و تقویت عقل و تهذیب نفوس مردم را بخوبی اداء نماید.
هدفهای کلی و آرمانی تحقیق
اهداف کلی و آرمانی این تحقیق به دو قسمت تقسیم می شود، خود موضوع تحقیق و پیشنهادها. از آنجا که اهداف تعلیم و تربیت یک کشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزشهای مورد توافق یک جامعه تدوین شود، لذا در این تحقیق روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین مورد بررسی قرار گرفته که بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. با توجه به اینکه روشهای تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام می باشد. این روشها در جوامع اسلامی مخصوصاً ایران مورد استفادة نهادهای آموزشی پرورشی قرار می گیرد. و از سویی الگوهای
ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت
نقش شگفت انگیز تعلیم و تربیت در زنذگی انسان و حتی حیوان، بر هیچ خردمندی پوشیده نیست و تاکنون هم ضرورت آن مورد تردید قرار نگرفته است چرا که تعلیم و تربیت صحیح می تواند فرد را به اوج ارزش ها برساند و اگر غلط افتد وی را به سقوط کشاند، زیرا آدمی در آغاز ولادتش فاقد علم و ادراک و تربیت و کمال است و به تدریج با تعلیم و تربیت مستقیم و غیر مستقیم استعدادهای بالقوة او به فعلیت می رسد و رشد و تکامل می یابد چنانکه قرآن مجید می فرماید : « والله اخرجکم من بطون امهاتکم لاتعلمون شیئاَ و جعل لکم السمع و الابصار و الافیده لعلکم تشکرون».
2- قران مجید، سورة نحل آیه 78
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : 6
مقدمه 7 تعریف موضوع تحقیق 8
سؤالهای ویژه تحقیق 9
روش تحقیق 9
اهمیت و ارزش تحقیق 10
معنی لغوی تربیت 10
تربیت از نظر اصطلاحی 11
معنی تعلیم 11
معنی لغوی الگو 11
معنی اصطلاحی 11
فصل دوم 12
سابقة موضوع تحقیق 13
ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت 14
تعلیم و تربیت در اسلام 15
مهمترین مراکز تعلیم و تربیت 16
دین چیست؟ 17
ویژگیهای روش اسلامی 19
تعریف تربیت 20
ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی 21
تفاوتهای فردی از نظر قرآن کریم 25
انواع وراثت 27
ویژگیهای رفاقت جوانان 31
مراحل تربیت 32
اهمیت تربیت کودک در خردسالی 33
پرورش ایمان و اخلاق 33
اهمیت رورش و تربیت اسلامی 34 احترام به شخصیت کودکان 35
نتایج کرامت و یا حقارت شخصیت 37
تحولات فرهنگ و تعلیم و تربیت 38
احتیاجات جامعه و تعلیم و تربیت 40
فلسفه اجتماعی و تعلیم و تربیت 41
تنبیه غیر بدنی 42
تشویق 46
نیاز کودکان به تحسین 49
آیا تربیت امکان پذیر نیست 50
روش الگویی 52
تربیت در گذشته 53
تعلیم و تربیت نوین 54
بازیابی فکری 55
اجتماعی ساختن محیط تربیتی 55
تحول تربیتی چگونه به وجود آمد؟ 56
پرورش اخلاقی 58
تربیت اجتماعی 59
نقش بازی در تربیت 60
مسؤولان تربیت و مسؤولیت سنگین آنها 61
عوامل مؤثر در تربیت و ضرورت هماهنگی بین آنها 62
فصل سوم 64
روش تحقیق 65
روش جمع آوری اطلاعات 65
فصل چهارم 66
یافته های تحقیق 67
فصل پنجم 68
پیشنهادها 69
فهرست منابع 70
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : 6
مقدمه 7
تعریف موضوع تحقیق 8
سؤالهای ویژه تحقیق 9
روش تحقیق 9
اهمیت و ارزش تحقیق 10
معنی لغوی تربیت 10
تربیت از نظر اصطلاحی 11
معنی تعلیم 11
معنی لغوی الگو 11
معنی اصطلاحی 11
فصل دوم 12
سابقة موضوع تحقیق 13
ضرورت و اهمیت تعلیم و تربیت 14
تعلیم و تربیت در اسلام 15
مهمترین مراکز تعلیم و تربیت 16
دین چیست؟ 17
ویژگیهای روش اسلامی 19
تعریف تربیت 20
ویژگیهای تعلیم و تربیت اسلامی 21
تفاوتهای فردی از نظر قرآن کریم 25
انواع وراثت 27
ویژگیهای رفاقت جوانان 31
مراحل تربیت 32
اهمیت تربیت کودک در خردسالی 33
پرورش ایمان و اخلاق 33
اهمیت رورش و تربیت اسلامی 34
احترام به شخصیت کودکان 35
نتایج کرامت و یا حقارت شخصیت 37
تحولات فرهنگ و تعلیم و تربیت 38
احتیاجات جامعه و تعلیم و تربیت 40
فلسفه اجتماعی و تعلیم و تربیت 41
تنبیه غیر بدنی 42
تشویق 46
نیاز کودکان به تحسین 49
آیا تربیت امکان پذیر نیست 50
روش الگویی 52
تربیت در گذشته 53
تعلیم و تربیت نوین 54
بازیابی فکری 55
اجتماعی ساختن محیط تربیتی 55
تحول تربیتی چگونه به وجود آمد؟ 56
پرورش اخلاقی 58
تربیت اجتماعی 59
نقش بازی در تربیت 60
مسؤولان تربیت و مسؤولیت سنگین آنها 61
عوامل مؤثر در تربیت و ضرورت هماهنگی بین آنها 62
فصل سوم 64
روش تحقیق 65
روش جمع آوری اطلاعات 65
فصل چهارم 66
یافته های تحقیق 67
فصل پنجم 68
پیشنهادها 69
فهرست منابع 70
مقدمه
سپاس فراوان آفریدگاری را سزا است که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات و نیازهای بشر سامان داده و با تدبیر حکیمانة خود آنرا پرورده است.
تحیات و درود نامحدود بر والاترین معلم و مربی انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام (ص) که با مدد وحی الهی و کتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم و رهنمودهای درخشان فرهنگ و تمدن آشنا ساخته است، و همچنین بر امامان و پیشوایان راه حق که همواره اهتمام و عنایات خود را بر تعلیم و تربیت جامعة بشری مصروف داشته اند.
موضوع تعلیم و تربیت و روشهای آن ، مطلبی است که از دیر باز و زمانهای بسیار دور توجه بشر را به خود معطوف ساخته و در تمام عصرهای گوناگون زندگانی انسان ما از اهمیت والائی برخوردار بوده است.
علاوه بر پیامبران الهی که رسالت و مسئولیت تعلیم و تربیت جوامع بشری را بعهده گرفته بودند دانشمندان و اندیشمندان هرجامعه و ملتی همگام با آنان در این رهگذر می کوشیدند دانشمندان آن کتابها و رساله های فراوانی در این زمینه ساخته و پرداخته اند، و پیوسته کوششهای آنان هنوز در این زمینه به وضوح چشمگیری ادامه دارد. این ادعا گزافه گوئی نیست زیرا دانش و بینش بنیاد و اساس هرگونه اصلاح و زمینه برای پیشرفت هر جامعه ترقی خواه می باشد. تعلیم و تربیت است که می تواند این بینش و دانش را برای جامعه تضمین نموده و رسالت نشر علم و تقویت عقل و تهذیب نفوس مردم را بخوبی اداء نماید.
تعریف موضوع تحقیق
تحقیق در زمینه تعلیم و تربیت و روشهای آن در تاریخ تعلیم و تربیت انسان بخصوص جهان معاصر تازگی ندارد ولی با توجه به اهمیتی که روشها برای دستیابی به اهداف تعلیم و تربیت دارند الخصوص از این نظر دیدگاه معصومین علیه السلام عنوان این تحقیق است.
قسمت عمده ای از مشکلات اخلاقی بر اساس روشهای تربیتی نادرست و غیر اسلامی ایجاد می گردد . مطالعه تاریخ تعلیم و تربیت در اسلام نشان می دهد تربیت انسان متقی، مؤمن متعهد و خداجو بر اساس روشهای اصول الهی. اسلامی امکان پذیر است. در منابع معتبر اسلامی آیات و روایات بسیاری در زمینه های اصول و روشهای تربیتی اسلام آمده است.
هدفهای کلی و آرمانی تحقیق
اهداف کلی و آرمانی این تحقیق به دو قسمت تقسیم می شود، خود موضوع تحقیق و پیشنهادها. از آنجا که اهداف تعلیم و تربیت یک کشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزشهای مورد توافق یک جامعه تدوین شود، لذا در این تحقیق روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین مورد بررسی قرار گرفته که بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. با توجه به اینکه روشهای تعلیم و تربیت برگرفته از قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام می باشد. این روشها در جوامع اسلامی مخصوصاً ایران مورد استفادة نهادهای آموزشی پرورشی قرار می گیرد. و از سویی الگوهای واقعی تعلیم و تربیت اسلامی ائمه معصومین می باشد که سعی در پژوهش و بررسی روشهای تعلیم و تربیت از دیدگاه معصومین ضروری می باشد.
سؤالهای ویژه تحقیق
1- نظر معصومین علیه السلام درباره شخصیت دادن و محّبت به کودکان و نوجوانان یک روش تربیتی چیست؟
2- اهمیت تربیت کودک در خردسالی از دیدگاه معصومین علیه السلام چیست؟
3- دیدگاه معصومین دربارة نقش خانواده در تربیت کودک چیست؟
4- آیا تربیت امکان پذیر نیست؟