مقاله درد
پیشگفتار
انسان از دیرباز در تلاش دست یافتن به اسرار پدیدة درد بوده است به این امید که با دانش این وقایع بتواند راهی برای تشکیل دردهای خویش بیابد. از همین زمینه سعی شده است تهیة ترکیبات جدید مشتق شده از تباین با استفاده از روشهای منطقی طراحی دارد مورد بررسی قرار گیرد. به امید آنکه روزی بتواند به شیوة نوینی برای تسکین درد دست یافت که دارای قدرت اثر اوییوئیدها بوده و لیکن بیمار ناچار به تحمل عوارض جانبی فراوان این داروها نباشد.
بشر از ابتدای خلقت و بدو تولد با مسئلهای بنام درد است به گریبان بوده است. گویا زندگی و زیستن با درد کمین میباشد. جدایی بین درد و حیات امکان پذیر نمیباشد. بنابراین از همان اوایل خلقت در پی توصیف درد و یافتن درمان آن بوده است.
انواع درد
درد به دو نوع عمده تقسیم میشود: درد حاد ( aeutepain) و درد مزمن ( chronic pain) مسیر و انتقال درد به دو صورت سریع آهسته میباشد. درد سریع از مدت زمان از ثانیه پس از برخورد محرک حس میشود، در حالیکه درد آهسته دردی است که بعد از یک ثانیه و حتی بشر شروع شد. و سپس به مدت چند ثانیه یافته ادامه مییابد. (3)
مکانیسمهای عصبی احساس درد
الف ـ گیرندههای درد:
برخی از گیرندههای درد احتمالاً chemoreceptor میباشند زیرا تنوع گستردهای از ترکیبات شامل اتوکوئیدهائی چون برادی کینین ( bradykinin) و چندین پروستاگلاندین ( prostaglandins) میتوانند موجب ایجاد یک پاسخ دردناک شوند. و لیکن اکثریت گیرندههای فیزیولوژیک درد را پایانههای عصبی برهنه تشکیل میدهند که فاقد ساختمان دقیق یک گیرنده میباشند و در تمام بافتهای بدن یافت میشوند. گیرندههای درد برای آن اختصاصی بوده و درد حاصل تحریک بیش از حد انواع دیگر گیرندهها نیست.
اعصاب آوران اولیه فیبرهای نازک ( small – diameter) شامل فیبرهای c و a میباشند. این فیبرهای عصبی در بافتهای محیطی به شاخههای کوچکتری تقسیم شده و هر کدام از این فیبرها میتوانند با انواع محرکهای مختلف از جمله مکانیکی، حرارتی و شیمیائی به شدت تحریک شوند.
تقسیم بندی لوپیوئیدها بر اساس اثر بر رسپتورهای اوپیوئیدی
1ـ آنتاگونیستهای اوپیوئیدی یا ترکیباتی مثل نالوکسان که فاقد هر گونه اثر اگونیستی روی گیرندهها هستند.
2ـ اوپیوئیدهایی با عملکرد مخلوط: این دسته شامل آگونیست، آنتاگونیستها ( ترکیباتی مثل نالورفین یا پنتازوسین) هستند که روی بعضی گیرندهها اثر آگونیستی و روی برخی دیگر اثر آنتاگونیستی دارند. اثرات این دارو به طور ضعیفی توسط نالوکسان آنتاگونیزه میشود.
تحمل و وابستگی نسبت به اوپیوئیدها
تحمل دارویی ( Drug tolerance) عبارت است از کاهش پاسخ دهی به اثر فارماکولوژیکی دارو در نتیجة تماس قبلی با دارو یا داروهای وابسته میباشد. تحمل میتواند به سرعت ایجاد شود که گاهی به این نوع تحمل تاکیفیلاکسی ( Tachy phylaxis) و یا تحمل حاد (Acute tolreance) میگویند. از خصوصیات بسیار مهم داروهای اوپیوئیدی تحمل متقابل (cross-tolerance) میباشد به این معنی که مثل فردی که نسبت به مرفین تحمل پیدا میکند نسبت به سایر آگونیستهای اوپیوئیدی نیز تحمل پیدا کرده است.
فهرست مطالب:
پیشگفتار
تعریف درد
انواع درد
گیرندههای درد
Sate Tontrol
کنترلهای مهاری پایین رو
ناقلین شیمیائی
ناقلین فیبرهای آوران اولیه
ضد دردهای اوپیوئیدی
معرفی ضد دردهای مخدر
مورفین
مواد شبه مورفینی در سیستم اعصاب مرکزی
گیرندههای اوپیوئیدی
گیرنده کاپا
گیرنده سیگما
گیرنده اپسیلون
تقسیم بندی لوپیوئیدها بر اساس اثر بر رسپتورهای اوپیوئیدی
تحمل و وابستگی نسبت به اوپیوئیدها
واسطههای سلولی دخیل در اثرات ترکیبات و پپتیدهای اوپیوئیدی
گیرندههای اوپیوئیدی
روش آنالیز آماری
اطلاعات مربوط به نمودارها
ترکیبات مورد استفاده در آزمون فرمالین
بخش تجربی
مقاله بهبود پاسخ دهی به داروهای ضد درد
هنگامی که درد توسط مخدرهای خوراکی کنترل نمی شود، باید سایر روشها درنظر گرفته شوند. در این مقاله به بررسی راههای نختلف در دسترس، فواید و خطرات همراه هر یک از این روش های جایگزین پرداخته شده و شواهد تازه ای در رابطه با تآثیر آنها در تسکین درد و آرامش بخشی به بیمار ارایه خواهند شد.
در درمان دردهای سرطانی متوسط تا شدید مورفین داروی استانداردی است که سایر مخدرها باآن مقایسه می شوند. تجویز مخدرها از راه خوراکی از سال 1986 توسط سازمان بهداشت جهانی و به خاطر سادگی، سهولت، و تأثیربخشی آن مورد تأیید قرار گرفته است.
مخدرهای را می توان به جز از راه قرص های خوراکی از راههای دیگری مالنند محلول های مایع، کپسول، ترکیبات مخاطی، شیاف، برچسب های پوستی، و تزریقات زیرجلدی، داخل وریدی و نخاعی تجویز نمود.
انتخاب راهی دیگر برای تجویز مخدرهای بستگی به فواید، خطرات، تأثیرگذاری ها و نیز هزینه های دارو بریا هر بیمار. این انتخاب همچنین توسط داروها و یا روش های تجویزی در دسترس در هر کشور و یا منطقه فرق می نماید.
مصاحبه با دکتر Nathan Cherny و دکتر Sharon Weinstein
س) آیا تجویز مخدرها از راه خورای همیشه بریا کنترل دردهای سرطانی ارجحیت دارد؟
ج) آری، راه خوراکی که بعلت سهولت، تحمل آسان و اینکه اکثراً ارزان ترین روش نیز می باشد توصیه می شود. همیشه سعی بر این است که تا حد امکان بیماران روی رژیم خوراکی مخدرها نگهداشته شوند. در واقع، مخدرهای خوراکی را می توان حتی تا زمان مرگ نیز ادامه داد.
س) تحت چه شرایطی در نظر گرفتن جایگزین هایی برای مخدرهای خوراکی لازم می شود؟
ج) هنگامی که بیمار دچار عدم توانایی جذب مخدرهای خوراکی شده و همزمان در زجر و ناراحتی به سر می برد. در مواردی مانند استفراغ های شدید، انسداد روده، عدم توانایی بلع قرص های و یا کپسول ها و یا هنگامی که بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری است باید از راههای جایگزین دیگری استفاده کرد.
س) در شرایطی که منابع در دسترس محدود هستند، پزشکان و سرپرستاران ممکن است امکان تعویض راه تجویز و یا نوع داروی مخدر را نداشته باشند. برای چنین حالتی چه توصیه ای دارد؟
ج) هنگام تعویض دارو، مقایسة دزهای معادل تسکین درد باید درنظر گرفته شوند. برخلاف آن، در صورت تعویض راه تجویز دارو و نه خود دارو، خصوصاً اگر که مخدر مورد نظر بطور بارزی تحت تاثر عبور اول کبدی قرار می گیرد. دز دارو باید تنظیم شود. در عمل، تنوع بسیاری بین پزشکان براساس تجارب شخصی آنها وجود دارد.
س) آیا معتقدید که تجارب شخصی در انتخاب نوع داروی مخدر اهمیت دارند؟
ج) البته، معمولاً پزشک نوعی از دارو و روش تجویز را انتخاب خواهد کرد که از همه به آن آشناست. با این وجود، ممکن است که این انتخاب بهترین انتخاب ممکن برای بیمار نبوده و پزشکان باید تلاش نمایند تا با تمام داروهای مخدر موجود در دسترس شان آشنا شوند. بعلاوه، پزشکان باید محاسبة دز دارو را هنگامی که بین دو نوع مخدر متفاوت و یا راههای مختلف تجویز مخدر انتخاب می کنند فراگیرند.
س) چرا راه تجویزی انتراتکال از راه اپیدورال بیشتر مورد توجه است؟
ج) یک کانتراکسترنال[1] انتراتکال از نظر تکنین بسیار ساده تر قرر گرفته و استفاده از آن توسط افراد بسیار بیماری که در مراحل آخر بیماری خود و در منزل به سر می برند راحت تر است. در راه تجویز انتراتکال انسیدانس انسداد کاتر، میزان عدم فعالیت صحیح و احتیاج به دز کمتر بوده و کنترل درد مؤثرتری نیز ایجاد می گردد. درمان انتراتکال به نسبت درمان اپیدورال برای استفاده در منزل و از راه انفوزیون مداوم مناسب تر می باشد چون حجم و دز روزانه آن بسیار کمتر است.
س) کاهش دادن میزان تهاجمی بودن رو شهای درمانی تا چقدر مهم است؟
ج) نظر به تعداد زیاد بیماران سرطانی در خارج از مراکز درمانی، پزشکان، پرستاران و مددکاارن غالباً خدمات نگهدارنده را به بیماران و خانواده های آنان منتقل کنند. وراههای ساده، مطمئن و مءثر تجویز مخدر برای چنین بیمارانی جهت تسکین درد در منزل بسیار بااهمیت است.
[1] - External intrathecal catheter