بررسی استفاده کنندگان نهایی از پایگاه اطلاعاتی مدلاین (جدول )

بررسی استفاده کنندگان نهایی از پایگاه اطلاعاتی مدلاین (جدول )

چکیده

هدف این پژوهش بررسی نقش متغیرهایی مانند رشته و مقطع تحصیلی در نتایج کاوش استفاده‎کنندگان نهایی از پایگاه اطلاعاتی مدلاین است. روش پژوهش نیمه تجربی است و جامعة پژوهش, دانشجویان رشته‎های علوم پزشکی هستند که به عنوان استفاده‎کنندگان نهایی از پایگاه اطلاعاتی مدلاین, موجود در کتابخانة مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران کاوش می‎کنند. نتایج پژوهش نشان می‎دهد که میانگین ضریب دقت و بازیافت استفاده‎کنندگان نهایی بر حسب رشته تحصیلی تفاوت معنی‎داری ندارد؛ در حالی که از نظر مقطع تحصیلی، دانشجویان کارشناسی ارشد ضریب دقت پایین‎تری نسبت به دانشجویان دکترای حرفه‎ای و phd دارند. مقایسه میانگین ضریب دقت و بازیافت بر حسب تجربه کاوش نیز نشاندهنده تفاوت معنی‎داری نیست.

روش و جامعة پژوهش

روش این پژوهش, نیمه تجربی است و جامعة پژوهش را دانشجویان رشته‎های علوم پزشکی تشکیل می‎دهند که به کاوش در پایگاه اطلاعاتی مدلاین, موجود در کتابخانة مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران می‎پردازند. تعداد 32 نفر این دانشجویان از طریق مصاحبه انتخاب شدند. کلیه دانشجویان شرکت‎کننده در پژوهش در کلاس‎های آموزش استفاده از مدلاین که در همان کتابخانه برگزار می‎شود شرکت کرده بودند. روش گردآوری اطلاعات به این گونه بود که پس از کسب اطلاعات لازم از طریق مصاحبه, استفاده‎کنندگان نهایی به کاوش در پایگاه پرداختند و نتایج کاوش از نظر ارتباط عناوین بازیابی شده با موضوع مورد کاوش توسط خود استفاده‎کنندگان نهایی ارزیابی شد و ضریب دقت و بازیافت با استفاده از این ارزیابی محاسبه گردید. میانگین ضریب دقت و بازیافت بر حسب چهار متغیر, یعنی رشته تحصیلی, مقطع تحصیلی, زمان سپری شده از آموزش, و متوسط بسامد جستجو در ماه, محاسبه گردید و تجزیه و تحلیل آماری این میانگین‎ها با استفاده از نرم‎افزار آماری MS TATC انجام شد. آزمون‎های به کار رفته, آنالیز واریانس و آزمون t می‎باشند. لازم به توضیح است که در پاره‎ای از موارد به دلیل ناهمگن بودن واریانس‎های برخی گروه‎ها, امکان انجام آنالیز واریانس به منظور اطلاع از معنی‎دار بودن یا نبودن تفاوت‎ها وجود نداشت؛

خرید فایل

بررسی عملکرد طرح تعمیم خدمات کتابخانه ای (جدول و نمودار)

بررسی عملکرد طرح تعمیم خدمات کتابخانه ای (جدول و نمودار)

چکیده

ایجاد امکان‌ دسترسی‌ مستقیم‌ به‌ خدمات‌ کتابخانه‌ها و بهره‌مندی‌ از خدمات‌ آنها به‌ عنوان‌ روش‌ پیشنهادی‌ برای‌ تکمیل‌ روش‌ «امانت‌ بین‌ کتابخانه‌ها»، حدود پنج‌ سال‌ پیش‌ از سوی‌ مرکز اطلاعات‌ و مدارک‌ علمی‌ ایران‌ پیشنهاد و در قالب‌ «طرح‌ تعمیم‌ خدمات‌ کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ به‌ افراد غیر عضو» طی‌ سال‌های‌77ـ1374 به‌ صورت‌ آزمایشی‌ به‌ مرحله‌ اجرا درآمد.
بر اساس‌ این‌ طرح‌، افراد زیر پوشش‌ می‌توانستند با ارائه‌ کارت‌ عضویت‌ در طرح‌، به‌ کتابخانه‌ها مراجعه‌ و از کلیه‌ خدمات‌ آنها در محل‌ استفاده‌ کنند و در صورت‌ نیاز با ارائه‌ کارتی‌ به‌ نام‌ کارت‌ امانت‌، کتاب‌ مورد نیاز خود را برای‌ مدتی‌ به‌ امانت‌ گیرند.
این‌ طرح‌ با زیر پوشش‌ قرار دادن‌190 کتابخانه‌ وابسته‌ به‌ 64 دانشگاه‌ و مؤسسه‌ پژوهشی‌ زیر پوشش‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و آموزش‌ عالی‌، که‌ در مجموع‌ دارای‌212/391/5 جلد کتاب‌ بودند، تمهیداتی‌ را برای‌ دسترسی‌ مستقیم‌ حدود 772/36 دانشجوی‌ تحصیلات‌ تکمیلی‌ و 565/15 عضو هیئت‌ علمی‌ رسمی‌ و رسمی‌ آزمایشی‌ زیر پوشش‌ به‌ این‌ منابع‌ را فراهم‌ آورد که‌ در مجموع‌، در طول‌ اجرا ی‌ آزمایشی‌، 020/19 جلد کتاب‌ در سطح‌ 148 کتابخانه‌، 54 دانشگاه‌ و موسسه‌ پژوهشی‌ موجود در 31 شهر کشور توسط‌179/7 دانشجوی‌ تحصیلات‌ تکمیلی‌ و 520 عضو هیئت‌ علمی‌ مورد استفاده‌ قرار گرفتند.

«تعمیم‌ خدمات‌ مستقیم‌ کتابخانه‌» راهکاری‌ است‌ که‌ امکان‌ دسترسی‌ مستقیم‌ و بدون‌ واسطه‌ به‌ خدمات‌ و مجموعه‌های‌ کتابخانه‌ها را بدون‌ نیاز به‌ عضویت‌ درکتابخانه‌ها فراهم‌ می‌آورد. این‌ روش‌ که‌ در کنار روش‌ «امانت‌ بین‌ کتابخانه‌ها»، استفاده‌ همزمان‌ از خدمات‌ و مدارک‌ علمی‌ موجود در کتابخانه‌های‌ مختلف‌ را تسهیل‌ و تضمین‌ می‌کند، مستلزم‌ طراحی‌ سیستمی‌ بود که‌ تمهیدات‌ لازم‌ را برای‌ بهره‌مندی‌ مستقیم‌ از تمامی‌ خدمات‌ کتابخانه‌ها، از طریق‌ رویه‌هایی‌ هماهنگ‌ و استاندارد، فراهم‌ آورد. فراهم‌ آوردن‌ امکان‌ دسترسی‌ مستقیم‌ می‌توانست‌ بهره‌وری‌ کتابخانه‌ها را از جنبه‌های‌ زیر افزایش‌ می‌دهد (علیدوستی‌1375):
1) شعاع‌ خدمات‌ هر کتابخانه‌ تا سطح‌ کل‌ کشور افزایش‌ می‌یابد.
2) مدارک‌ موجود در هر کتابخانه‌ در سطح‌ کشور قابلیت‌ استفاده‌ می‌یابند.
3) محدودیت‌ خدمات‌ کتابخانه‌ها به‌ اعضای‌ خاص‌ از بین‌ می‌رود.
4) بدون‌ صرف‌ هزینه‌ خرید مدارک‌، منابع‌ کتابخانه‌ها ــ با امکان‌ استفاده‌ همزمان‌ از آنها ــ تقویت‌ و شکاف‌ بین‌ وضعیت‌ استاندارد و وضعیت‌ موجود در کتابخانه‌ها از طریق‌ کاهش‌ نیاز به‌ مجموعه‌های‌ پایه‌ در آنها کم‌ می‌شود.
5) وحدت‌ رویه‌ برای‌ استفاده‌ از خدمات‌ مستقیم‌ کتابخانه‌ها ایجاد می‌شود و سردرگمی‌ مراجعان‌ در دنبال‌ کردن‌ رویه‌های‌ مستقل‌ هر کتابخانه‌ به‌ صورت‌ جداگانه‌ از بین‌ می‌رود.

هدف‌ و فایده‌ این‌ بررسی‌

هدف‌ از بررسی‌ عملکرد این‌ طرح‌، تعیین‌ چگونگی‌ ارتباط‌ دانشگاه‌ها و موسسه‌های‌ پژوهشی‌ زیر پوشش‌ آن‌ از نظر تبادل‌ کتاب‌ با یکدیگر، با توجه‌ به‌ میزان‌ پراکندگی‌ آنها در سطح‌ شهرها، گرایش‌ موضوعی‌ و زبان‌ کتاب‌های‌ مبادله‌ شده‌، تراکم‌ میزان‌ مبادلات‌ در ماه‌ها، فصل‌ها و سال‌های‌ مختلف‌ اجرا، و میزان‌ خسارت‌های‌ وارد شده‌ در حین‌ اجرای‌ طرح‌ است‌.

خرید فایل

بررسی میزان سازگاری عناوین مقالات فارسی با محتوای آنان (جدول )

بررسی میزان سازگاری عناوین مقالات فارسی با محتوای آنان (جدول )

مقدمه:

امروزه اطلاعات منتشر شده در مجلات پایه شکل گیری بسیاری از تحقیقات می باشد. ولی افزایش سریع حجم مدارک و توسعه رشته های علمی موجب پیدایش مشکلاتی در دستیابی به اطلاعات منتشر شده است. برای محققانی که در زمینه های گوناگون عملی دست اندرکار پژوهش هستند مطالعه کلیة مدارکی که در زمینه تخصصی آنها بیشتر شده است امکان پذیر نیست و یکی از طرق راهیابی سریع به محتوای مدارک علمی و خصوصا" مقالات "عنوان" است. عنوان هر اثر جلوه‌ای از هویت آن اثر است و به تعبیری نخستین جلوه ای از متن است که خواننده با آن روبرو می‌شود.

عنوان باید بیانگر محتوای مقاله باشد. اگر خواننده ای مایل باشد بداند که نویسنده مقاله ای در جه موضوع یا موضوعاتی سخن گفته و اندیشه او در حرکت خود چه مسیرهایی را طی کرده است آیا باید نقطة شروع او خود متن باشد و تمام متن را تمام و کمال مطالعه کند یا اینکه با ملاحظه عنوان می تواند پی به موضوع و محتوای مقاله ببرد.

نیازهای اطلاعاتی محققین معمولا" اطلاع از آخرین تحولات علمی و دسترسی به منابع خاص اطلاعاتی است که از طریق مقالات و عمدتاً از طرق بانکهای اطلاعاتی در اختیار محققان قرار می گیرد.

در این پژوهش علاوه بر تعیین میزان سازگاری و ناسازگاری عناوین مقالات فارسی گروههای مختلف علمی با محتوای آنها، وضعیت ظاهری مقالات از ابعاد نوع نوشته، جنسیت پدیدآورندگان, نوع فعالیت و نحوه تدوین نیز مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس به دو سؤال پاسخ داده شده است:

الف- آیا کلیدواژه های موجود در عناوین مقالات فارسی آن قدر با محتوای مقالات سازگار هستند که بتوان در نمایه سازی مقالات، کلیدواژه های عناوین را نمایه های مناسبی برای محتوای مقالات دانست؟

ب- مقالات مورد بررسی در تحقیق بلحاظ جنسیت نویسنده, تالیف و ترجمه بودن و کار فردی یا گروهی چه وضعیتی دارند؟

در خارج از کشور مطالعات متعددی در این زمینه صورت پذیرفته که موارد ذیل از آن جمله اند:

چارلز برنبر در سال 1961 در زمینة عناوین مقالاتی شیمی و مهندسی شیمی، تحقیقی را به انجام رساند. مطالعات وی نشان داد که حدود 34 درصد مدخلهای نمایه موضوعی از عنوان مدرک گرفته می شوند و 66 درصد بقیه براساس چکیده با متن مدرک تعیین می گردند. ⁽⁵⁾

در 1964 ب.ب. لین مطالعه ای را در خصوص به کار بردن عنوانهای فنی و غیرفنی در نمایه گردان به انجام رساند و نتیجه گرفت که عنوانهای غیرفنی نارساتر از عنوانهای فنی هستند. جان م. سدانو در مطالعه مشابهی به این نتیجه رسید که رشته های علمی و فنی را نباید از دیگر رشته های دانش بشری مستثنی دانست ولی بایستی برای دیگر رشته ها نیز عنوانهای گویا و رسا به وجود آورد. ⁽⁶⁾

در 1982 دولان طی مقاله ای چگونگی نگارش مقالات را در ارتباط با بازیابی کامپیوتری on-line مورد تحلیل قرار داده و به منظور تسهیل و تسریع در بازیابی اطلاعات بایدها و نبایدهایی را درخصوص محتوا و عنوان مقالات ارائه نموده است. ⁽⁷⁾

در سال 1987 پایگاه اطلاعاتی BIOSIS در مورد سیستم پردازش زبان طبیعی متون مطالعه ای انجام داده و طی آن سیستم پردازش مدارک براساس زبان طبیعی متون را به عنوان ابزار کمکی در نمایه سازی موضوعی ماشینی توصیف کرده است. در نمایه سازی مدارک از سطح نمایه‌سازی عمیق با تعداد متوسط 10 کلیدواژه برای هر مدرک براساس کنترل واژگانی استفاده شده است. روند نمایه سازی موضوعی ماشینی طی دو مرحله صورت پذیرفته است. در مرحله اول عناوین زبان طبیعی به عنوان _ معنایی برگردانده شده و در مرحله دوم براساس فرمول بندی ماشینی عنوان _ معنایی به زبان کنترل شده سیستم برگردانده می شود. ⁽¹⁰⁾

خرید فایل

بررسی وضعیت خدمات تحویل مدرک و امانات بین کتابخانه ای (جدول و نمودار)

بررسی وضعیت خدمات تحویل مدرک و امانات بین کتابخانه ای (جدول و نمودار)

چکیده

خدمات تحویل مدرک در ایران با استفاده از یک پرسشنامه شامل هشت سؤال بسته و دو سؤال باز که به مراکز امانت‌بین‌کتابخانه‌ای و خدمات تحویل مدرک ایران ارسال گردید، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش، 5/57 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی از خدمات تحویل مدرک خارج از کشور استفاده می‌نمایند و 5/‎97‌ درصد این مراکز هم در زمینه خدمات تحویل مدرک داخل کشور فعالیت می‌نمایند. 8/58 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی استفاده‌کننده از خدمات تحویل مدرک خارج از کشور، از مرکز تهیه مدرک کتابخانه بریتانیا استفاده می‌نمایند. مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران هم با تهیه اطلاعات برای 39 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی، بیشترین خدمات را در بین مراکز داخلی تحویل مدرک، ارائه می‌نماید. هنوز 7/42 درصد از کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی داخلی از پست برای جابه‌جایی مدارک استفاده می‌نمایند. از میان منابع اطلاعاتی مورد استفاده در خدمات تحویل مدرک، مقالات مجلات 3/61 درصد از درخواست‌ها را به خود اختصاص می‌دهند و بالأخره تنگناها و پیشنهادهای این مراکز در زمینه ارائه خدمات تحویل مدرک، مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها: خدمات تحویل مدرک/ امانت بین‌کتابخانه‌ای/ تنگناها و پیشنهادها/ ایران

مقدمه

تا قبل از دهه 1980 اکثر کتابخانه‌ها سعی داشتند منابع خود را انحصاری نگه‌دارند، اما بعد از این دهه با توجه به رشد فزاینده حجم اطلاعات، ناتوانی در گردآوری تمامی یا حتی بخش عمده‎ای از اطلاعات، ضرورت استفاده از اطلاعات بدون توجه به مکان و محمل نگهداری آن و نیاز شدید استفاده‌کنندگان و کاربران نهایی به اطلاعات روز‎آمد، کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی ناگزیر شدند نیازهای اطلاعاتی آنان را از طریق اشتراک منابع، امانت بین‌کتابخانه‌ای، پایگاه‎های اطلاعاتی، و خدمات تحویل مدرک پاسخ دهند و خدمات تحویل مدرک تجاری به عنوان راه‎حل مناسبی برای دسترسی به اطلاعاتی که در مجموعه‌های محلی موجود نبود، مطرح شد.

پیشینه پژوهش در جهان

«الیزابت فینی» (Finnie, 1998) در کتاب «تحویل مدرک» به اهمیت خدمات تحویل مدرک در جهان امروز و فرصت‎های جدیدی که نتیجه ظهور فناوری‌های نوین اطلاعاتی است اشاره می‎کند و رهنمودهایی برای انتخاب بهترین عرضه‌کنندگان خدمات تحویل مدرک و چگونگی رویارویی با مسائل مختلف نظیر انتخاب تجهیزات، تدوین شاخص‎های عملکردی، برآورد هزینه خدمات تحویل مدرک و یکپارچه‌‎سازی خدمات جدید در چارچوب کاری موجود، ارائه می‌نماید.

پایگاه‎های اطلاعاتی متن کامل قادرند بحران‎هایی را که ناشی از بودجه محدود فراهم‌آوری متون علوم و فناوری در کتابخانه‌های دانشگاهی است، تقلیل دهند. این موضوع توسط «بندیوپاده‌یای»(Bandyopadhyay 1999) مورد مطالعه قرار گرفته است. مقاله وی خدمات تجاری تحویل مدرک و تحویل متون علوم و فناوری را تحلیل می‌نماید و با تمرکز بر منافع و مضرّات دسترسی به متون علوم و فناوری از طریق پایگاه‎های اطلاعاتی متن کامل، نتیجه می‌گیرد که به منظور فراهم‌آوری این اطلاعات، با توجه به بودجه کتابخانه‌ها و نیازهای استفاده‌کنندگان باید راه‌حل‎‌های سنتی، غیرسنتی، و ترکیبی از این دو با هم، مورد توجه قرار گیرند.

خرید فایل

بررسی وضعیت سایتهای کتابخانه ای در ایران (جدول و نمودار)

بررسی وضعیت سایتهای کتابخانه ای در ایران (جدول و نمودار)

چکیده:
در این پژوهش به منظور شناسایی امکانات سایتهای کتابخانه‌های ایرانی در محیط وب و تهیه راهنمای این سایتها با استفاده از چک لیست و از طریق جستجو در اینترنت به شناسایی و مقایسه امکانات سایتهای کتابخانه‌ها پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد از مجموع 49 سایت از نظر مکان استقرار مؤسسات حامی سایتها 73 درصد یعنی 36 مورد از مؤسسات در تهران مستقر هستند. پنجاه و یک درصد از سایتها دارای اپک می‌باشند. دوازده درصد از سایتهای دارای اپک از نرم افزار سیمرغ بهره برده‌اند. چهل و هفت درصد ازمؤسسات دارای سایت کتابخانه دانشگاهی هستند و 45 درصد از سایتها فاقد صفحه و راهنمای فارسی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها: کتابخانه‌های ایران/اپک‌ها"(2)/ دانشگاههای ایران/سایتهای ایرانی/مؤسسات ایرانی(3)/نرم‌افزارهای فارسی کتابخانه‌ای

مقدمه:
امروزه مؤسسات، سازمانها و افراد با استفاده از امکانات وب جهانی به معرفی و ارائه توانائیهای خود از طریق این رسانه می پردازند. تلاش جهت ارائه راهنمای سایتهای کتابخانه ها و مراکز اطلاع‌رسانی و تجزیه و تحلیل امکانات این سایتها از جمله دلمشغولیهای کتابداران و اطلاع رسانان می باشد. در این مقاله ابتدا از طریق وب به گردآوری آدرس اینترنتی مؤسسات ایرانی اقدام شد. سپس با بررسی دقیق تر، آدرس آن دسته از مراکزی که در سایت خود صفحاتی را به کتابخانه اختصاص داده اند، شناسایی شد. در مرحله بعد به بررسی و تجزیه و تحلیل این سایتها از دیدگاه مکان جغرافیایی مؤسسه، بر خورداری از اپک، نوع نرم افزار به کار رفته در اپک، نوع سازمان های حمایت کننده سایتها، برخورداری سایتها از صفحات و راهنمای فارسی، تعیین چگونگی کیفیت دسترسی به سایت ها، و همچنین ارائه راهنمای سایتهای کتابخانه‌های ایرانی در محیط وب پرداخته می‌شود.

روش کار
در این پژوهش برای گرد آوری مشخصات سایت‌های ایرانی از دو راهنمای بزرگ و معروف اینترنت یعنی یاهو(4) و اپن دایرکتوری(5) استفاده شد. برای جستجوی این سایت‌ها در فهرست کلیدواژه‌های این دو راهنما به بخش کشورها، و کشور ایران، و مؤسسات و سازمانها مراجعه شد و از این طریق تعداد زیادی آدرس به دست آمد. در مرحله بعد با مراجعه به تک تک آدرس ها به بررسی چگونگی مطابقت سایت‌ها با جامعه، هدف، و پرسش های اساسی پژوهش پرداخته شد که در نهایت 49 سایت شناسایی و در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت(6).

روش گرد آوری اطلاعات
در این پژوهش آدرس سایت های شناسایی شده به منظور رعایت دقت و سرعت از محیط اینترنت اکسپلورر(7) به صورت مستقیم به نرم‌افزار ام اس ورد(8) منتقل شد.

خرید فایل

بررسی وضعیت سایتهای کتابخانه ای در ایران (جدول و نمودار)

    تعداد صفحات : 19 صفحه   -   قالب بندی : word     چکیده: در این پژوهش به منظور شناسایی امکانات سایتهای کتابخانه‌های ایرانی در محیط وب و تهیه راهنمای این سایتها با استفاده از چک لیست و از طریق جستجو در اینترنت به شناسایی و مقایسه امکانات سایتهای کتابخانه‌ها پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد از مجموع 49 سایت از نظر مکان استقرار مؤسسات حامی سایتها 73 درصد یعنی 36 مورد از مؤسسات در تهران مستقر هستند. پنجاه و یک درصد از سایتها دارای اپک می‌باشند. دوازده درصد از سایتهای دارای اپک از نرم افزار سیمرغ بهره برده‌اند. چهل و هفت درصد ازمؤسسات دارای سایت کتابخانه دانشگاهی هستند و 45 درصد از سایتها فاقد صفحه و راهنمای فارسی می‌باشند. کلیدواژه‌ها: کتابخانه‌های ایران/اپک‌ها"(2)/ دانشگاههای ایران/سا ...