مقاله مطالعه مخاطرات بهداشتی کشتارگاه طیور با استفادها از سیستم HACCP از تولید تا مصرف
شناسایی سالمونلا
تظاهرات بالینی و کالبد گشایی بیماری پاراتیفوئید مشابه سایر بیماریهای حاصله از سایر سالمونلا ها و حتی عوامل باکتریایی دیگر است . ابتدا می توان پرگنه های مشکوک را با آزمایش آگلوتیناسیون برروی لام با استفاده از سرم پلی والان O و سرم فیزیولوژی ، آزمایش کرد . آزمایشهای بیوشیمیایی اصلی برای سالمونلا ، تولیدH2S عدم تولید اندول درآب پپتونه ، به همراه واکنشهای قندی خاص می باشد. واکنشهای قندی سالمونلا شامل تخمیر گلوکز ، مانیتول ، مالتوز و دولسیتول و عدم تخمیر لاکتوز ، سوکروز و سالیسین می باشد . این واکنشهای بیوشیمیایی به طور مطلوبی در محیطهای ترکیبی که در حال حاضر برای شناسایی باکتریها دردسترس می باشند مثل محیط کوهنز Kohns یا آگارسه قندی (TSI ) ، انجام پذیرند
تشخیص سرمی
درابتدای تخمگذاری با نمونه گیری از300 پرنده در هرگله آزمایش خون کامل (WBT ) با استفاده از آنتی ژن رنگی انجام می شود و نیز آزمایش میکرو آگلوتیناسیون و میکروآنتی گلوبولین و ELISA انجام می شود ممکن است بعضی از پرندگانی که پاسخ آزمایشهای سرمی آنها مثبت است ، به باکتری سالمونلا آلوده نباشندبه دلیل واکنشهای متقاطع مابین سویه های باکتریایی و بر عکس پرندگانی که درمراحل اولیه آلودگی بسر می برندوسالمونلارا به طور فعال دفع می کنند،ممکن است از نظر سرمی منفی باشند .ممکن است جوجه هاآنتی بادیهای سالمونلا رابه طورغیرفعال ازراه کیسه زرده دریافت نمایندکه این امر نشانگر آلودگی گله مادر می باشد . می توان زرده تخم مرغ را نیز از نظر وجود ایمنوگلوبولین های ضد سالمونلایی آرمایش کرد و چه بسا این روش ،به عنوان راهی برای شناسایی و حذف گله های تخمگذار مورد استفاده قرار گیرد .آنتی سرم پلی والان ، آنتی سرم گروه D سالمونلا جهت مشخص نمودن آنتی ژن سوماتیک و سپس از آنتی سرمهای اختصاصی استفاده می شود.
انتشار و انتقال
همچون سایرسالمونلاهای بیماریزا می باشدکه قبلاً شرح آن داده شده است.دریک تحقیق تجربی درسال1999نشان داده شده است که با افزایش سن گله مادر،افزایش نفوذ پذیری سالمونلا به داخل تخم مرغ رخ می دهد زیراکیفیت پوسته تخم مرغ جوجه کشی با افزایش سن گله مادرکاهش می یابد.
مطالعات اخیر نشان داده است که سالمونلا انتریتیدیس و سالمونلا تیفی موریوم موجود درمنی خروس می تواند لوله تخم بر و تخمدان مرغ منتقل شده و متعاقباً سبب آلودگی تخم مرغ شود عامل سالمونلا انتریتیدیس از سه طریق زیر می تواند پرنده را تحت تأثیر قرار دهد :
1ـ ارگانیسم می تواند به سرعت از دستگاه گوارش عبور کند بدون آنکه در پرنده مؤثر بوده و بیماری ایجاد می کند .
2ـ ارگانیسم می تواند در دستگاه گوارش بسرعت تکثیر یابد در حالیکه پرنده به ظاهر سالم و طبیعی است . پرنده دفع کننده و پخش کننده عامل بیماریزا است .
3ـ ارگانیسم از جدار روده عبورکرده و سلولهای داخلی را درگیرمی کند و سبب بیماری درپرنده می شود ودرصورت بهبود پرنده در زمانهای خاص می تواند از بدن پرنده دفع وخارج می شود .
بررسی گله از نظر سالمونلا
درکارخانجات جوجه کشی،هردوهفته یک بارازسطوح داخلی هچرها وپوسته های شکسته تخم مرغ موجود درسینی های هچر بایدکشت به عمل آید.همچنین ازجوجه های حذفی وجوجه هایی که درپوسته تخم مرغ ازبین رفته اندآزمایش انجام می شود. درسالن پرورش،کشت ازجدارکارتن ،کف کارتن و پرندگان تلف شده در داخل آن صورت می گیرد . جوجه های وازده و آنهایی که در چند روز اول می میرند نیز بررسی می شوند.در دوران پرورش بررسی نمونه های بستر،سواب برداری از گردوخاک صورت می گیرد ونیز سواب برداری ازمحل عبور دان از هاپر،اتصالات برق انجام می شود
در گله های مادردر حال تخمگذاری ، سواب برداری از کف لانه تخمگذاری ، پوشال موجود درآن ، گردوغبار ، پرهای دان داخل سالن و سواب برداری از میز درجه بندی تخم مرغ و محل ذخیره تخم مرغ و راهروها انجام می شود. در پرندگان لاین واجداد بهتر است نمونه ها به دفعات بیشتری انجام شود.در گله های تخمگذار می توان از محل جمع شدن مدفوع در زیر قفسها ، انباشته گردو غبار، تیغه جمع کننده مدفوع ، تسمه جمع آوری تخم مرغ ، سواب گرفت و نیز از بستر، گردوغبار ولانه های تخمگذاری نمونه گیری می کنیم . در کشتارگاهها باید از نمونه هایی مانند تکه هایی از پوست گردن و قسمتهای مختلف کشتارگاه کشت بعمل آید.علاوه برموارد فوق ازکف اتاقک کامیون حمل تخم مرغ سواب برداری صورت می گیرد
درمان
اگر تصمیم به درمان دارید بهتر است به کمک آزمایش حساسیت باکتری را در مقابل آنتی بیوتیک سنجید . ممکن است درمان ظاهراً مؤثر باشد ولی گاهی تعدادی از پرندگان ، حامل باکتری می شوند و سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک ، پدیدار می شوند .از آنتی بیوتیک ها بعنوان داروی پیشگیری مخلوط در دان و یا آب در جوجه های مسن و جوان و تخم مرغهای هچری و داروی معالج طیور بیماراستفاده می شود .ترکیبی از سولفات پلی میکسین B وتری متوپریم در گله های مبتلا به سالمونلا انتریتیدیس هم از جنبه پیشگیری و هم از جنبه درمانی مصرف می شود . جنتامایسین تزریقی واسپکتینومایسین جهت کنترل آلودگی کیسه زرده در هچری استفاده می شود . گزارشاتی وجود دارد مبنی بر اینکه افزودن 5 عامل ضد باکتریایی مختلف به آب آشامیدنی طیور سبب کاهش آلودگی سالمونلا تیفی موریوم می شود . داروهای مؤثر دیگر عبارتند از: تتراسایکلین ، نئومایسین ، باستیراسین وداروهای گوگرد دار(بجزطیور تخمگذار)
سالمونلاتیفی موریوم و انتریتیدیس نسبت به برخی از آنتی بیوتیکها مقاومت دارویی یافته اند به طوریکه طی گزارش پاپ در سال 1996 سالمونلاتیفی موریوم تیپ 104 نسبت به آمپی سیلین ، کلرامفنیکل ، استرپتومایسین ، سولفا نامید و تتراسایکلین مقاومت دارویی یافته است.
مقدمه
عفونت های سالمونلایی درتمامی نقاط دنیا در میزبانهای بسیاری همچون حیوانات اهلی ، وحشی و انسان باعث بیماری می شوند. اطلاعاتی در مورد شیوع سالمونلا در جمعیت دامهای اهلی ضروری است تا از ارتباط مابین ذخیره سالمونلا با حیوانات و انسان آگاه شویم (6). درانگلستان ،سالمونلا انتریتیدیس یکی از مهمترین سروتیپهایی است که بعد از انجام مراحل پاکسازی و ضد عفونی از سالنهای پرورش مرغ جدا شده است (9). درحال حاضر درانگلستان افزایش بیماری با ظهور تیپ فاژی 4 باکتری همراه می باشد(1) . درامریکا فاژ 8 و سویه دیگری غیر فاژ 4 بیماریزایی در طیور داشته و سبب مسمومیت در انسان نیز می شود(20)
شیوع و گسترش بیماری
شیوع شدید پاراتیفوئید خصوصاً سالمونلا تیفی موریوم در سال 1978 در امریکا و استرالیا سبب خسارات زیادی شد (4).درطی دهه 1980 آلودگی اغلب تخم مرغها در شمال غربی ایالات متحده مربوط به سالمونلا انتریتیدیس بودوتقریباً 0001/0 آلودگی تخم مرغها ممکن است رخ دهد.در این مناطق آلوده به طور متوسط ازهر50 مصرف کننـده تخم مرغ ، یکی می تواند به سالمونلوز مبتلا شود (12) . درصد وقوع بیماری در ماههای سرد و در خروسها 2% بیشتر است (10)
عامل بیماری
درحال حاضرشایعترین سروتیپهای بیماریزا پاراتیفوئید در طیو ، سالمونلا انتریتیدیس Salmonella enteritidis وسالمونلا تیفی موریوم S.typhimurium
می باشند(1) . این عوامل ، باکتریهای گرم منفی ، میله ای شکل با ابعاد 5/1- 7/0×5-2 هستند که فاقد هاگ و فاقد کپسول می باشند . دارای تاژکهای بلند هستند و متحرکند. در محدوده دمایی 5 تا 45 درجه سانتیگراد ودرمحدودهpH ، 4 تا 9 می توانند رشدکنند (6) و نیترات را به نیتریت احیا میکنند(1). سالمونلاتیفی موریوم تخمیر گلوکز (هم اسید و هم گاز تولید می کند ) ، دولسیتول ، مانیتول ، مالتوز را انجام می دهد ولی قادر به تخمیر لاکتوز ، ساکاروز ، مالونات یا سالین نیست . درتمامی محیطها تولید سولفید هیدروژن می کند و دکربوکسیلاسیون اورنی تین ولیزین را انجام می دهد و از سیترات بعنوان منبع مهم کربن بهره می گیرد. سالمونلاتیفی موریوم اوره و ژلاتین را هیدرولیز نمی کند پس اندول تولید نمی کند (6)
نشانه های بالینی
معمولاًبیماری در جوجه ها زیردوهفتگی و به ندرت در سنین بالای 4 هفتگی دیده می شود (1). معمولاًتلفات در کمتر از 20% گروه مبتلا اتفاق می افتد در طی هفته دوم زندگی ، جوجه ها ممکن است علائمی از ضعف رشد ، توقف رشد و ضعف عمومی توان بدن را نشان می دهند (11) . معمولاً عفونت پاراتیفوئید در پرندگان خیلی جوان سبب بیماری می شود (7). آلودگی تخم مرغها با سالمونلا ممکن است منجر به مرگ جنین داخل تخم مرغ ویا مرگ سریع جوجه های تازه هچ شده ، شود . علائم بالینی ندرتاً پس از دو هفته مشاهده می شود (6). پرندگان مبتلا کسل ، چمباتمه زده و افسرده هستند .تمایل به حرکت نداشته و با چشمان بسته ، پرهای ژولیده و بالهای افتاده می ایستند . اسهال ، آلودگی پرها ی اطراف مقعد با با مدفوع از نشانه های رایج است (7) و در برخی واگیرها به دلیل کدورت قرنیه یا پلاک های پنیری در حدقه چشم ، بینایی پرنده دچار مشکل می شود (1). ندرتاً در پرندگان تخم گذار بیماری ایجاد می کند و درصورت بیماریزایی سبب کاهش تخمگذاری می شود (6).طبق بررسی های انجام یافته در سال 1995 در امریکا ، تخم هایی که مشکوک به آلودگی با فاژتیپ 4 سالمونلا انتریتیدیس بودند نقایصی در پوسته داشتند که شامل دراز شدن شکل تخم مرغ ، نازکی پوسته ، اندازه های کوچک ، کج و معوج شدن تخم مرغ بودند (16). به طور کلی سویه فاژ 4 که در اروپا و آسیا و ایران رواج دارد به مراتب بیماریزا تر از سایر سویه های رایج در امریکا و کانادا می باشد (21(