تحقیق با موضوع مفهوم تقوا در نهج البلاغه

تحقیق با موضوع مفهوم تقوا در نهج البلاغه

مقدمه:

تقوا از رایج‌ترین کلمات نهج البلاغه است. در کمتر کتابى مانند نهج البلاغه بر عنصر تقوا تکیه شده، و درنهج البلاغه به کمترمعنىومفهومىبهاندازهتقواعنایتشدهاست .

تقوا چیست؟

معمولاً چنین فرض مى‏شود که تقوا یعنى «پرهیزکارى» و به عبارت دیگر تقوا یعنى یک روش عملى منفى، هر چه اجتناب‌کارى و پرهیزکارى و کناره‏گیرى بیشتر باشد تقوا کامل‌تر است .
طبق این تفسیر اولاً تقوا مفهومى است که از مرحله عمل، انتزاع مى‏شود، ثانیاً روشى است منفى، ثالثاً هر اندازه جنبه منفى شدیدتر باشد تقوا کامل‌تر است.
به همین جهت متظاهران به تقوا براى این که کوچکترین خدشه‏اى بر تقواى آنها وارد نیاید از سیاه و سفید، تر و خشک، گرم و سرد اجتناب مى‏کنند و از هر نوع مداخله‏اى در هر نوع کارى پرهیز مى‏نمایند.
شک نیست که اصل پرهیز و اجتناب یکى از اصول زندگى سالم بشر است. در زندگى سالم، نفى و اثبات، سلب و ایجاب، ترک و فعل، اعراض و توجه توأم است. با نفى و سلب است که مى‏توان به اثبات و ایجاب رسید، و با ترک و اعراض مى‏توان به فعل و توجه تحقق بخشید.
کلمه توحید یعنى کلمه «لا اله الا الله» مجموعاً نفیى است و اثباتى، بدون نفى ماسوا دم از توحید زدن ناممکن است. این است که عصیان و تسلیم، کفر و ایمان قرین یکدیگرند، یعنى هر تسلیمى متضمن عصیانى و هر ایمانى مشتمل بر کفرى و هر ایجاب و اثبات مستلزم سلب و نفیى است: فمن یکفر بالطاغوت و یؤمن بالله فقد استمسک بالعروة الوثقى.
اما اگر نیروى روحانى تقوا در روح فردى پیدا شد، ضرورتى ندارد که محیط را رها کند، بدون رها کردن محیط، خود را پاک و منزه نگه مى‏دارد.

اما اولاً پرهیزها و نفی‌ها و سلب‌ها و عصیان‌ها و کفرها در حدود «تضاد» هاست. پرهیز از ضدى براى عبور به ضد دیگر است، بریدن از یکى، مقدمه پیوند با دیگرى است.
از این رو پرهیزهاى سالم و مفید، هم جهت و هدف دارد و هم محدود است به حدود معین. پس یک روش عملى کورکورانه که نه جهت و هدفى دارد و نه محدود به حدى است، قابل دفاع و تقدیس نیست.
ثانیاً مفهوم تقوا در نهج البلاغه مرادف با مفهوم پرهیز حتى به مفهوم منطقى آن نیست. تقوا در نهجالبلاغه نیرویى است روحانى که بر اثر تمرین‌هاى زیاد پدید مى‏آید و پرهیزهاى معقول و منطقى از یک طرف سبب و مقدمه پدید آمدن این حالت روحانى است و از طرف دیگر معلول و نتیجه آن است و از لوازم آن به شمار مى‏رود.
این حالت، روح را نیرومند و شاداب مى‏کند و به آن مصونیت مى‏دهد. انسانى که از این نیرو بى‏بهره باشد، اگر بخواهد خود را از گناهان مصون و محفوظ بدارد چاره‏اى ندارد جز این که خود را از موجبات گناه دور نگه دارد، و چون همواره موجبات گناه در محیط اجتماعى وجود دارد ناچار است از محیط کنار بکشد و انزوا و گوشه‏گیرى اختیار کند.
مطابق این منطق یا باید متقى و پرهیزکار بود و از محیط کناره‏گیرى کرد و یا باید وارد محیط شد و تقوا را بوسید و کنارى گذاشت. طبق این منطق هر چه افراد اجتناب‌کارتر و منزوى‏تر شوند جلوه تقوایى بیشترى در نظر مردم عوام پیدا مى‏کنند.
اما اگر نیروى روحانى تقوا در روح فردى پیدا شد، ضرورتى ندارد که محیط را رها کند، بدون رها کردن محیط، خود را پاک و منزه نگه مى‏دارد.
دسته اول مانند کسانى هستند که براى پرهیز از آلودگى به یک بیمارى مسرى، به دامنه کوهى پناه مى‏برند و دسته دوم مانند کسانى هستند که با تزریق نوعى واکسن، در خود مصونیت به وجود مى‏آورند و نه تنها ضرورتى نمى‏بینند که از شهر خارج شوند و از تماس با مردم پرهیز کنند، بلکه به کمک بیماران مى‏شتابند و آنان را نجات مى‏دهند. آنچه سعدى در گلستان آورده نمونه دسته اول است:
بدیدم عابدى در کوهسارى‏ *** قناعتکردهازدنیابهغارى‏
چرا گفتم به شهر اندر نیایى *** کهبارىبندازدلبرگشایى؟
بگفت آنجا پریرویان نغزند *** چوگلبسیارشدپیلانبلغزند

منابع:

1ـ بقره/ 256
2ـ نهج البلاغه، خطبه‏ 16
3ـ نهج البلاغه، خطبه‏ 113
4ـ نهج البلاغه، خطبه‏ 233
5ـ نهج البلاغه، خطبه‏ 157
6ـ رجوع شود به کتاب گفتار ماه، ج اول، سخنرانى دوم، [یا به کتاب ده گفتار
7ـ اعراف/ 26 .
8ـ خطبه‏ 233

خرید فایل

تحقیق در مورد تقوا

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه66   فهرست مطالب   ترس از خدا : معنا و حقیقت تقوا : اجبار عملی تقوا در نهج البلاغه مقدمه : این تحقیق برگرفته شده است از منابعی که نام آنها در ذیل تحقیق آورده شده است . با مطالعه‌ی این منابع سعی نمودم تعریفی از تقوا و منشاء رو آوردن به تقوا و ثمرات آن و تأثیراتی که می تواند زهد و پرهیزکاری در کلیه‌ی شئونات و مراحل زندگی برای هر شخص داشته باشد تا شخص در سایه‌ی این تقوا بتواند ان‌شاء الله به سعادت و زندگی اخروی دست یابد .      لغت تقوا : این کلمه از کلمات شایع و رایج دینی است ، در قرآن کریم بصورت اسمی و یا بصورت فعلی زیاد آمده است ، تقریباً به همان اندازه که از ایمان و عمل ...

تحقیق در مورد تقوا مصونیت است نه محدودیت

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه14   فهرست مطالب   تعهد متقابل زهد و پارسائی : تقوا مصونیت است نه محدودیت سخن درباره عناصر موعظه ای نهج البلاغه بود ، از عنصر «تقوا» آغاز کردیم : دیدیم که از نظر نهج البلاغه ، تقوا نیروئی است روحی ،نیروئی مقدس و متعالی که منشاء کششها و گریزهائی می گردد ، کشش به سوی ارزشهای معنوی و فوق حیوانی ، و گریز از پستیها و آلودگیهای مادی ، از نظر نهج‌البلاغه تقوا حالتی است که به روح انسان شخصیت و قدرت می دهد و آدمی را مسلط بر خویشتن و مالک «خود» می نماید .   تقوا مصونیت است در نهج البلاغه بر این معنی تاکید شده که تقوا حفاظ و پناهگاه است نه زنجیر و زندان و محدودیت . بسیارند کسانی که میان «مصونیت» و «محدودیت&raqu ...

تحقیق در مورد تقوا

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه4   تقوا کلمه‌ی تقوا از ماده‌ی «وقی» است که به معنای حفظ و صیانت و نگهداری است در ترجمه‌های فارسی اگر این کلمه به صورت اسمی استعمال شود به پرهیزگاری ترجمه می شود مثلا در ترجمه‌ی «هدی‌ للمتقین» گفته می شود: هدایت است برای پرهیزکاران. و اگر به صورت فعلی استعمال شود خصوصا اگر فعل امر باشد به معنای خوف و ترس ترجمه می شود مثلا در ترجمه اتقوا… گفته می شود از خدا بترسید. بنابراین ترجمه‌ی صحیح کلمه تقوا «خود نگهداری» است که همان ضبط نفس است و متقین یعنی خودنگهداران راغب درکتاب مفردات القرآن می گوید: وقایه عبارت است از محافظت یک چیزی از هر چه که به او زیان می رساند و تقوا یعنی نفس را در وقایه نگهداشتن. ...

تحقیق در مورد تقوا و پرهیزکارى

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه8 تقوا و پرهیزکارى لقمان در سخنان حکیمانه اش به فرزندش مى گوید : در این دنیایى که دریایى عمیق است و خلق بسیارى در آن غرق شده اند کشتى خود را تقوا قرار داده تا این کشتى تو را از میان امواج خطر و طوفان هاى خانمان برانداز هوا و هوس سالم به ساحل نجات برساند . تقوا از ماده ى « وقى » است . وقى یعنى حصار ، قلعه ى حمایت ، حافظ ، نگهدار و سپر که این حصار محکم الهى با تمرین ترک گناه به وجود مى آید و انسان را در پناه و حمایت و حفظ خود قرار مى دهد و در نتیجه در دنیا از شرور و فتن و فساد و معصیت و گناه و تجاوز در امان قرار ...

تحقیق در مورد نقش تقوا ازدواج

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه7                     اتاق عملی را در نظر بگیرید که قرار است تا دقایقی دیگر مریضی برای پیوند عضو وارد آن شود، در این لحظه تمامی وسایل اتاق عمل،  استریلیزه، بهداشتی و بدون از هر گونه آلودگی است. انسانهایی که وارد این اتاق می شوند و در پیوند این عضو همکاری می کنند، انسانهای مریض و آلوده ای نیستند و فضای اتاق فاقد هر گونه آلودگی است؛ خلاصه در یک محیط آلوده پیوند عضو که هیچ، حتی ساده ترین جراحی ها هم صورت نمی گیرد که مبادا بر روی نتیجه تاثیر سوء بگذارد.   یکی از مقدسترین پیوندها که پیوند دلها، جسمها و سرنوشتهاست ازدواج می باشد که خداوند هر یک  از طرفین را تنها و بدون دیگری نمی پسندد؛ پیامبر آن را سنت خویش و ...

تحقیق در مورد نقش تقوا در بهداشت جسمی و روانی چگونه است

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه14   فهرست مطالب   نقش تقوا در بهداشت جسمی و روانی چگونه است؟ تقوا در زمینه تلطیف احساسات چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟ تقوا در مقابل گناه چه تأثیری در عزت نفس انسانی دارد؟ تقوا و روشن‏بینی تقوا و حکمت عملی دشمن دشمنان عقل تقوا و نیروی پیروزی بر شدائد آثار و ثمرات تقوا طبیعت آدمی منفعت جو و طالب سود و فایده است و تا فایده کاری را نداند به آن دست نمی زند. از این رو داشتن انگیزه نخستین گام برای حرکت در یک مسیر است. قرآن و روایات علاوه بر آن که به ارزش و اهمیت تقوا، تفسیر آن و عوامل و موانع خویشتنداری و اوصاف و ویژگی های متقین اشاره می کند به طور گسترده به تبیین آثار و ثمرات تقوا در زندگی فردی و اجتماعی و دنیوی و اخروی این م ...

مقاله درباره تقوا

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*   فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)   تعداد صفحه:23 فهرست و توضیحات: تقوا تقوا مداری: تقوا و پرهیز از گناه: دورنمایى از وضع نفس: محرومیّت هاى شوم: ثمرات ارتباط معنوى: تقوا مهم ترین عامل تزکیه نفس: انسان وقتى با مکتب وحى آشنا شد و   تنها راه رسیدن به مقصود را راه انبیا دانست و   به درک این حقیقت دست یافت که تنها نسخه شفابخش   ، قرآن و   توضیح و   تفسیر آن از زبان امامان و   بیداران راه است   ، در مرحله اوّل باید به یادگیرى دستورات حق برخیزد   ، و   در مرحله بعد با کمک   گیرى از اراده به اجراى دستورات الهى اقدام نماید   ، و   در این راه قاطعانه از سستى   ،کسالت   ،تنبلى و   فرار از مسئولیّت بپرهیزد   . اجراى فرامین خداوند   ،مبارزه با ...

مقاله تقوا و اخلاق

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه:14        فهرست مطالب تقوا راه تحریم غیر خدا تقواى تن و تقواى دل آیینه اسرار الهى رابطه تقوا و عمل تقوا، مایه ریزش روزى       تقوا محقق طوسى، راه دیگر مانع‏زدایى از سیر و سلوک را «تقوا» و تقوا را داراى سه ضلع و رکن معرفى کرده است: ترس از خدا و تحاشى از کار زشت و قصد قربت در آن ترس و این تحاشى. در باره تقوا آمده است: «بلى من أوفى بعهده و اتقى فإن الله یحب المتقین» (1) متقین، محبوب خدا هستند. البته همان طور که تقوا مراتبى دارد محبوبیت الهى هم درجاتى دارد. مهم، آن است که انسان در تقوا سه رکن آن را رعایت کند: رکن اول این که از خدا بترسد و این خوف، خوف ساده باشد و بر اساس ترس از خدا تحاشى داشته باشد ...

مقاله در مورد تقوا و تحریم غیر خدا

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب *   فرمت فایل :Word ( قابل ویرایش و آماده پرینت )    تعداد صفحه:15        فهرست مطالب تقوا راه تحریم غیر خدا تقواى تن و تقواى دل آیینه اسرار الهى رابطه تقوا و عمل تقوا، مایه ریزش روزى         تقوا محقق طوسى، راه دیگر مانع‏زدایى از سیر و سلوک را «تقوا» و تقوا را داراى سه ضلع و رکن معرفى کرده است: ترس از خدا و تحاشى از کار زشت و قصد قربت در آن ترس و این تحاشى. در باره تقوا آمده است: «بلى من أوفى بعهده و اتقى فإن الله یحب المتقین» [2] متقین، محبوب خدا هستند. البته همان طور که تقوا مراتبى دارد محبوبیت الهى هم درجاتى دارد. مهم، آن است که انسان در تقوا سه رکن آن را رعایت کند: رکن اول: این که از خدا بترسد و این خوف، خوف ساده باشد و بر اساس ترس از خدا ...