سمینار نساجی روش های جدید تکمیل ضد میکروب کالای پشمی
چکیده:
رشد و تکثیر میکروب ها روی منسوجات در حین استفاده از آنها و توانایی نگهداری و حفظ میکروب ها توسط منسوجات به عنوان عاملی مزاحم برای مصرف کننده و منسوجات شناخته شده است. این عوامل آسیب زا (میکروب ها) را می توان توسط انجام تکمیل پایدار روی منسوجات یا استفاده از ترکیب شدن عوامل ضدمیکروب با الیاف در حین فرآیند ریسندگی مهار نمود. به همین دلیل تحقیقات گسترده ای پیرامون این موضوع انجام شده است. این سمینار التزام نیاز به تکمیل ضدمیکروب را از لحاظ کمی و کیفی تأثیرگذاری آن، بررسی می نماید. همچنین روش های افزودن عوامل ضدمیکروب و برخی از روش های بهینه تکمیل ضدمیکروب منسوجات با استفاده از عوامل فال متفاوت مانند: ذرات نانو نقره، نمک های آمونیوم چهارگانه، نمک های آمینوپریدینیوم چهارگانه و ترکیبات کاتیونی فلزی، پلی هگزامتیلن بیگوآنید PHMB، تری کلوسان، کایتوزان، ترکیبات برگشت پذیر N- هالامین و پراکسی اسیدها و محلول مرکب نانو SiO2 حاوی نقره و رنگزاهای طبیعی مورد بررسی قرار گرفته است.
مقدمه:
انفجار جمعیت و آلودگی محیط زیست در چند سال اخیر، محققان را وادار به جستجوی روش هایی بهداشتی و ایمن جهت تولید محصولات مناسب جهت بهزیستی انسان ها نموده است. منسوجات در زندگی روزمره انسان ها به طور گسترده ای به کار می روند و به همین دلیل نیاز به تکمیل های محافظ انسان در برابر میکروب ها ضروری است. سطح تماس وسیع و توانایی حفظ رطوبت منسوجات، آنها را جهت رشد و تکثیر باکتری ها مستعد می سازد. لباس ها و دیگر منسوجات توانایی حمل میکروارگانیسم های بیماری زا یا میکروارگانیسم هایی که تولید بوی نامطبوع می کنند و کپک ها را داشته و در تماس بودن این موجودات ذره بینی با بدن انسان شرایطی مناسب را جهت رشد و تکثیر این عوامل ناخواسته مهیا می سازد، چرا که اکسیژن و رطوبت از هوا، گرما از بدن انسان و ماده غذایی نیز از ریزش پوست، برای آنها فراهم می شود. یکی دیگر از عواملی که باعث گسترش تولید منسوجات مقاوم در برابر میکروب ها شده است تقاضای روزافزون این گونه تولیدات از طرف مصرف کنندگان است و همین عامل باعث شکل گیری روش های متنوع تکمیل ضد میکروب هم برای محافظت از مصرف کنندگان در مقابل باکتری، امراض قارچی و دیگر موجودات ذره بینی و هم جهت محافظت از منسوجات (تخریب توسط کپک و پوسیدگی توسط قارچ) شده است که در این سمینار به بررسی برخی از این روش ها پرداخته شده است.
فصل اول: کلیات
پروتئین های موجود در الیاف طبیعی پروتئینی بر اثر پلیمریزاسیون آمینواسیدها به وجود می آید و دارای فرمول کلی زیر هستند:
H2N-R-(CO-NH-R)n-COOH
همان طور که مشاهده می شود پیوندهای پپتیدی – CO – NH – آمینواسیدها را به یکدیگر مربوط می سازد. در پروتئین ها گروه جانبی R متفاوت بوده و تفاوت در مقدار و نحوه قرار گرفتن این گروه های جانبی، خواص پروتئین هایی مثل کراتین (پشم) را مشخص می نماید. جدول 1-1 درصد گروه های جانبی مختلف (R) را در کراتین (پشم) نشان می دهد.
بهره وری عبارتست از به دست آوردن حداکثر سود کردن از نیروی کار توان استعداد و مهارت نیروی انسانی زمین ماشین پول تجهیزات زمان و مکان و… به منظور ارتقاء رفاه اجتماعی به گونه ای که با افزایش آن به عنوان یک ضرورت در جهت ارتقاء سطح زندگی انسان ها و ساختن اجتماعی بهتر همواره مدنظر می باشد.
شاید به طور رسمی وجه نخستین بار لغت بهره وری در مقاله ای توسط فردی به نام کوئیزنی(Quesny) در سال1766 میلادی ظاهر شد. در سال1950 سازمان همکاری اقتصادی ارویا(GEEC) تعریف کامل از بهره وری به شرح زیر ارائه داد.
فهرست مطالب
گزارش کارآموزی رنگرزی و چاپ و تکمیل
مقدمه
کردان نقش:
کارخانه کردان نقش در سال 1374 توسط آقای کرباسیان تأسیس گردید. تولیدات این کارخانه به دو گروه عمده: 1- تولیدات معمولی 2- تولیدات سفارشی تقسیم شده است. به طور کلی تولیدات کارخانه شامل پارچههای چاپ و رنگرزی شده میباشد.
این کارخانه با مساحتی حدود 25000 مترمربع در منطقه کردان کرج (جنوب اتوبان کرج- قزوین) قرار گرفته و نیز دارای یک دفتر مرکزی در تهران خیابان پانزده خرداد غربی است.
وضعیت نیروی انسانی:
تعداد کل کارخانه 50 نفر است که خط تکمیل در یک شیفت و خط بافندگی در دو شیفت مشغول به کار هستند.
مشتریان عمده:
افراد متفرقه، اشخاص حقیقی بازار داخلی و تولیدکنندگان پوشاک.
مواد اولیه:
نخ، پارچه، رنگ و مواد تعاونی. که از شرکتهای زیر خریداری میشود:
شرکتهای خارجی:
Byer (آلمان) تولیدکننده رنگ و مواد شیمیایی
Ciby Giby (انگلیس) تولیدکننده رنگ و مواد شیمیایی
Dicos (چین) تولیدکننده مواد شیمیایی
Yohaoo (چین) تولیدکننده رنگ
شرکتهای ایرانی:
چرمینه محراب، بهاران تولیدکننده رنگ پیگمنت سفید، اکسیر نساج تولیدکننده مواد تعاونی و بویاخ ساز بزرگترین تولید کننده رنگهای اسیدی و راکتیو.
1- واحد برنامهریزی تولید:
توسط مدیریت کارخانه آقای کرباسیان انجام میگیرد، که پس از دریافت سفارشات با در نظر گرفتن اولویتها از یک طرف و محدودیتهای مربوط به تکنولوژی و تجهیزات از طرف دیگر، برنامهریزی تولید را انجام میدهند.
2- واحد طراحی پارچه:
در این قسمت طراحی شابلونها برای چاپ،توسط کارشناس طراحی پارچه انجام میگیرد. طراحی توسط سیستم کامپیوتری صورت میگیرد.
3- واحد خرید و فروش:
فعالیتهای خرید و فروش نیز توسط مدیریت کارخانه و دفتر داخل شهر انجام میگیرد.
4- واحد پشتیبانی:
شامل قسمت انبارها (دو انبار 1500 و 1200 مترمربع)، نگهبانی، سلف سرویس و ایمنی و بهداشت.
5- واحد تأسیسات:
این واحد 400 مترمربعی شامل دو دیگ بخار 5 تنی، دو کمپرسور، قستم برق و تعمیرات آن، چند واحد کوچک آهنگری، جوشکاری و ژنراتور میباشد.
6- واحد اداری:
شامل دفتر مدیریت، آرشیو فنی، کتابخانه، قسمت حسابداری و دفتر متخصصین برق و مکانیک که مسولیت رسیدگی به دستگاهها، بازدیدهای روزانه، تعمیرات دستگاهها اعم از پیشگیرانه، اضطراری و ادواری را به عهده دارند.
7- واحد تولید:
این واحد شامل سالن پتوبافی و گردبافی، سالن بافندگی، سالن رنگرزی، سالن چاپ و تکمیل است. به طور کلی خط تولید کارخانه 8000 مترمربع مساحت دارد (سالن چاپ و رنگرزی 3000 مترمربع و سالن بافندگی 1200 مترمربع).
8- واحد آزمایشگاه:
سفارشات پذیرفته شده مورد آزمایش قرار میگیرد، نسخه آنها تهیه گشته و به خط تولید اعلام میگردد تا بر طبق آن عملیات رنگرزی و چاپ صورت گیرد. این واحد شامل دو قسمت چاپ دستی و رنگرزی با HT میباشد.
9- واحد شابلونسازی و عکاسی:
تهیه شابلونهای مخصوص چاپ در این واحد صورت میگیرد.
فهرست مطالب
مواد اولیه.............................................................................................................. 2
واحدهای مختلف کارخانه...................................................................................... 3
بافندگی.................................................................................................................. 5
سالن پتوبافی و گردبافی........................................................................................ 6
سالن بافندگی......................................................................................................... 6
تکمیل و آمادهسازی.............................................................................................. 8
مقدمه تکمیل........................................................................................................... 9
عوامل مؤثر در عملیات تکمیل............................................................................... 10
روشهای تکمیل...................................................................................................... 11
آهار و آهارزدایی.................................................................................................. 13
روشهای آهارگیری............................................................................................... 15
آهارگیری با اکسید کنندهها................................................................................... 15
آهارگیری با آنزیم................................................................................................. 16
تست نشاسته همراه پارچه.................................................................................... 18
پخت Scouring......................................................................................................... 18
مرسریزاسیون....................................................................................................... 19
مرسریزاسیون پارچه............................................................................................ 20
عنوان صفحه
سفیدگری............................................................................................................... 20
سفیدگری با آب اکسیژنه....................................................................................... 21
سفیدگری با هیپوکلریت سدیم (آب ژاول)............................................................. 22
سفیدگری با کلرید سدیم....................................................................................... 23
مقدمات پارچههای بافته شده پنبه- پلیاستر......................................................... 23
پخت....................................................................................................................... 23
سفیدگری............................................................................................................... 24
نرمکنندهها............................................................................................................. 24
رنگرزی................................................................................................................. 27
رنگرزی پلیاستر- مقدمه...................................................................................... 28
رنگرزی با رنگهای دیسپرس................................................................................ 29
مواد تعاونی در رنگرزی پلیاستر......................................................................... 32
رنگرزی با روش HT............................................................................................. 32
خواص کالای پلیاستری شده با رنگزای دیسپرس............................................... 32
ثبات نوری............................................................................................................. 32
ثبات تصعیدی........................................................................................................ 33
رسوب سطحی رنگ............................................................................................... 33
انتخاب رنگهای دیسپرس....................................................................................... 33
رنگرزی با رنگهای مستقیم................................................................................... 34
عنوان صفحه
اصول جذب رنگهای مستقیم................................................................................. 34
مکانیزم نگهداری توسط لیف................................................................................. 36
عوامل مؤثر در جذب و یکنواختی رنگ رنگرزی................................................... 38
حرارت................................................................................................................... 39
زمان رنگرزی........................................................................................................ 39
نسبت حجم حمام رنگرزی به وزن کالا (L: R)...................................................... 40
کنترل توسط نمک.................................................................................................. 40
حلالیت رنگ........................................................................................................... 41
اثر PH.................................................................................................................... 42
مواد یکنواخت کننده............................................................................................... 42
طبقهبندی رنگهای مستقیم بر پایه رفتار رنگرزی................................................. 42
عملیات بعد از رنگرزی.......................................................................................... 45
چاپ....................................................................................................................... 46
مقدمه..................................................................................................................... 47
رنگینههای مناسب برای چاپ................................................................................ 47
غلظت دهنده........................................................................................................... 48
نقش و اهمیت غلظت دهنده در خمیر چاپ............................................................ 48
انواع غلظت دهنده.................................................................................................. 50
غلظت دهندههای طبیعی......................................................................................... 50
عنوان صفحه
غلظتدهندههای مصنوعی..................................................................................... 51
غلظتدهندههای امولسیون.................................................................................... 52
انتخاب غلظت دهنده با توجه به نوع رنگینه........................................................... 53
مواد کمکی در خمیر چاپ...................................................................................... 53
مواد هیدروتروپ................................................................................................... 53
مواد ضداحیاء........................................................................................................ 54
روشهای چاپ........................................................................................................ 54
چاپ مستقیم.......................................................................................................... 54
چاپ برداشت......................................................................................................... 55
چاپ مقاوم............................................................................................................. 55
چاپ پارچههای سلولزی با رنگینه راکتیو............................................................. 56
چاپ یک مرحلهای مستقیم با رنگینه راکتیو........................................................... 57
روش یک مرحلهای بخار- سدیم کربنات.............................................................. 59
چاپ برداشت روی پارچههای رنگرزی شده با رنگزای راکتیو........................... 59
چاپ مقاوم در مقابل رنگینههای راکتیو................................................................ 61
چاپ پارچههای پلیاستر........................................................................................ 63
روشهای تثبیت رنگینههای دیسپرس..................................................................... 64
چاپ مستقیم با رنگینههای دیسپرس..................................................................... 65
چاپ پارچههای پلیاستر- سلولز با روش مستقیم................................................ 67
عنوان صفحه
تثبیت کالای چاپ شده........................................................................................... 67
شستشوی کالای چاپ شده................................................................................... 69
ماشینآلات............................................................................................................. 72
ماشینآلات سالن رنگرزی..................................................................................... 73
هاسپل.................................................................................................................... 73
ژیگر....................................................................................................................... 75
جت........................................................................................................................ 78
فولارد.................................................................................................................... 82
سانتریفوژ.............................................................................................................. 82
خرک پیچ................................................................................................................ 83
خشککن سیلندری................................................................................................. 83
اتوکلاو................................................................................................................... 83
میکسر.................................................................................................................... 84
ماشینآلات بخش چاپ و تکمیل............................................................................. 84
ماشین چاپ روتاری.............................................................................................. 84
کالندرهای حرارتی................................................................................................ 86
ماشین تثبیت بخار.................................................................................................. 86
ماشین استنتر........................................................................................................ 87
ماشینهای چاپ غلتکی............................................................................................ 88
عنوان صفحه
ماشینهای طاقهبندی............................................................................................... 88
انتقال طرح روی شابلون....................................................................................... 89
مراحل عکاسی شابلون.......................................................................................... 89
پساب و سختی آب................................................................................................. 91
آب برای دیگهای بخار........................................................................................... 93
پساب..................................................................................................................... 94
گزارش فعالیتهای کارخانه.................................................................................... 96
عملیات پخت........................................................................................................... 97
دستور پخت و سفیدگری با آب اکسیژنه قلیایی در ژیگر...................................... 97
دستور پخت و سفیدگری با آب اکسیژنه قلیایی در وینچ...................................... 97
دستور سفیدگری در سیتم Pad Batch................................................................... 98
مرسریزاسیون....................................................................................................... 98
آهارگیری.............................................................................................................. 98
آهارگیری با آنزیم................................................................................................. 99
نرم کنندهها............................................................................................................ 100
رنگرزی پارچه پنبهای با رنگزای مستقیم............................................................. 104
چاپ برای بررسی رنگهای خریداری شده............................................................ 108
چاپ پارچههای سلولزی با رنگینه خمی................................................................ 108
چاپ کریشه........................................................................................................... 110
عنوان صفحه
چاپ رزرو راکتیو با اسید تارتاریک...................................................................... 113
نسخه چاپ رنگ سفید بر روی پارچه مشکی....................................................... 112
چاپ نفتلی.............................................................................................................. 113
چاپ گوگردی........................................................................................................ 114
چاپ کاتیونیک........................................................................................................ 115
برداشت رنگ دیسپرس......................................................................................... 117
آزمایش مقاومت پیگمنت نسبت رنگالیت................................................................ 117
چاپ مقاومت پیگمنت به کمک اسید تارتاریک و Coat راکتیو................................ 118
چاپ مقاوم راکتیو توسط سولفیت سدیم............................................................... 119
خمیر چاپ راکتیو.................................................................................................. 119