مقایسه رشد مهارتهای اجتماعی دانشآموزان پایه اول ابتدایی با تجربه پیش دبستانی و بدون این تجربه
هدف ما از پژوهش حاضر مقایسه رشد مهارتهای اجتماعی دانشآموزان پایه اول ابتدایی با تجربه پیش دبستانی و بدون این تجربه است.
مقیاس مورد استفاده در این پژوهش عبارت است از: مقیاس درجهبندی مهارت اجتماعی[1] (SSRS) گرشام و الیوت[2] (1990). نمونه این تحقیق، 60 نفر از دانشآموزان با تجربه پیش دبستانی و 60 نفر دیگر بدون این تجربه هستند.
نتایج بدست آمده نشان داد که همکاری، قاطعیت، مسوولیتپذیری و خویشتنداری در دانشآموزانی که دوره پیش دبستانی را گذراندهاند به طور معنیداری بالاتر از گروه دیگر است.
فهرست مطالب
فصل اول: بیان مسئله7
مقدمه8
1ـ1ـ بیان مسئله9
1ـ 2ـ اهمیت و ضرورت پژوهش10
بعد نظری10
بعد عملی11
1ـ 3ـ اهداف و سئوالات پژوهش12
هدف کلی12
اهداف اختصاصی13
سئوالات پژوهش13
1ـ 4ـ تعریف متغیرها و اصطلاحات13
فصل دوم: پیشینه تحقیق16
مقدمه17
2ـ 1ـ پیش دبستانی و تاریخچه آن در جهان و ایران17
2ـ 2ـ مهارت اجتماعی23
همکاری26
خویشتنداری29
قاطعیت30
مسئوولیتپذیری33
2ـ3ـ یافتههای پژوهشی در زمینه پیش دبستانی36
فصل سوم: روش تحقیق 40
مقدمه41
3ـ 1ـ طرح تحقیق41
3ـ 2ـ جامعه آماری41
3ـ 3ـ حجم نمونه 42
3ـ 4ـ ابزار اندازهگیری42
مقیاس درجهبندی مهارت اجتماعی42
3ـ 5ـ روش اجرا44
3ـ 6ـ روشهای آماری تجزیه و تحلیل دادهها44
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها45
مقدمه46
4ـ 1ـ نتایج مربوط به مؤلفههای مهارت اجتماعی46
4ـ 2ـ یافتههای استنباطی تحقیق50
سئوال اول50
سئوال دوم51
سئوال سوم52
سئوال چهارم53
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری54
مقدمه55
5ـ 1ـ خلاصهای از هدف تحقیق55
5ـ 2ـ نتایج توصیفی تحقیق56
سوال اول56
سوال دوم57
سوال سوم58
سوال چهارم59
نتیجهگیری کلی60
5ـ 3ـ محدودیتهای پژوهش60
5ـ 4ـ پیشنهادها61
منابع62
پایان نامه بررسی رغبتهای شغل دانشآموزان دختر ناشنوا و عادی شهر کرج در 53 صفحه ورد قابل ویرایش
فصل اول:
مقدمه
بیان مسئله
فرضیه تحقیق
هدف تحقیق
فایده و اهمیت تحقیق
ضرورت اجرای تحقیق
عوارض مشکل مورد تحقیق
تعریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق
فصل دوم:
تاریخ تعلیم و تربیت کرولالها در جهان و ایران
روشهای آموزش و پرورش دانشآموزان ناشنوا
تشریح و فیزیولوژی دستگاه شنوایی
نظریههای مختلف در رشد زبان
تئوری مربوط به رغبت
پیشینه تحقیق
فصل سوم:
جامعه تحقیق
نمونه تحقیق
روش نمونهبرداری
ابزار تحقیق
اعتبار یا پایایی تست
روایی
محاسبات آماری
جدول توزیع فراوانی سئوالات(21-1)
فصل پنجم:
خلاصه یک تا چهار
پیشنهادات و محدودیتهای تحقیق
منابع تحقیق
پرسشنامه
تقدیر نامه
وظیفه خود میدانم از جناب آقای دکتر احمد احمدزادهبیانی که خود از محققین به نام میباشند با توجه به اینکه در تمام مراحل انجام این تحقیق صمیمانه کمال مساعدت را نموده و از راهنمائیهای مکرر و بیدریغ ایشان برخودار بودهام نهایت تشکر وسپاسگزاری را بنمایم.
» به نام خدا«
تقدیم به مادر عزیزم یگانه تکیهگاه و همراه زندگیم که حاصل عمر پرثمرش همه برایم مهر بود وسراسر زندگیم همه برایش رنج. باشد که بدینوسیله جزئی از زحمات بیکران او را جبران کرده باشم.
تقدیم به : پدر مهربانم این باغبان گلهای بهشتی که لحظهلحظه عمرش در راه آسایش و راحتی من سپری شد.
تقدیم به همسر دلبندم که حاصل یک عمر پرتلاش پدر مادری فداکار از آن اوست.
تقدیم به دو یار مشفق همیشگیام محبوب و منیژه
درآخروظیفه خود میدانم بدینوسیله از زحمات ارزنده وبیدریغ جناب آقای ذبیحالله کاشی که در جمعآوری این تحقیق مرا یاری نمودند کمال سپاسگزاری را بنمایم.
چکیده تحقیق:
بعضی از افراد درانتخاب شغل تسلیم حوادث میشوند و برخی بدون نقشه و فکر تحت تأثیر اعضای فامیل، شغلی راانتخاب میکنند که با خصوصیات فردی آنها منطبق نیست برخی از مردم نیز تحت تأثیر ارزشهای اجتماعی بدون درنظر گرفتن خصوصیات روانی و طرح نقشه خاص شغل خود را انتخاب میکنند.
بطور کلی هدف از این پژوهش مقایسه و برسی رغبتها و گرایشات شغلی بین دانشآموزان دبیرستانی عادی و ناشنوا میباشد. اهمیت این پژوهش از آن جهت است که با در نظر گرفتن تفاوتهای فردی و گرایشات مختلف افراد بتوان ملاکهایی را که برای هر فرد در هر کشور و با هر فرهنگی مهم میباشد تعیین نمود.
فرض صفر در این تحقیق این است که تفاوتی بین رغبتهای شغلی دانشآموزان عادی و ناشنوا وجودندارد جامعه تحقیق در این پژوهش شامل دانشآموزان دختر عادی ناشنوا دبیرستانی میباشد و نمونه تحقیق شامل 50 نفر عادی و 5 نفر ناشنوا میباشد.
روش نمونهبرداری به صورت نمونهبرداری کومهای یا دردسترس است که بدلیل راحتی و در دسترس بودن دانشآموزان از این روش استفاده میگردد.
ابزار تحقیق در این پژوهش پرسشنامه ارزش شغلی سوپر میباشد پس از اجرای آزمون از آزمودنیها برای مقایسه و بررسی دو گروه عادی و ناشنوا از محاسبات آماری و آزمون در مجذور خی استفاده میگردد فرص صفر در این آزمون بیان میکندکه یک متغیر از متغیر دیگری تأثیر نمیپذیرد و یا تفاوتی با آن ندارد پس از اجرای آزمون بر تکتک پرسشهای این پرسشنامه نتیجه بدین شرح بدست میآید:
دانشآموزان عادی و ناشنوا در موارد زیر با هم متفاوتند:
1- ضرورت داشتن ابتکار و خلاقیت برای حل مشکلات شغلی
2- امکان پیشرفت در شغل
3- پرداختن به شغلی که به قدرت هنری نیاز دارد.
4- دائمی بودن شغل
5- پرداختن به شغلی که به توانایی ذهنی نیاز دارد.
در سایر موارد ملاکهای پرسشنامه دانشآموزان عادی و ناشنوا یکسان بوده و هیچ تفاوتی مشاهده نگردید.
یکی از عوامل مهم تحول و نوسازی جامعه آموزش و پرورش میباشد بسیاری از صاحب نظران امور تربیتی با این سؤال مواجه هستند که چگونه میتوان روندهای فرسوده آموزشی را تغییر داده نطام آموزش و پرورش را بهبود بخشید. نظام تربیتی در تغییر رفتار و هدایت نسل جوان همواره با آینده سروکار دارد بطوریکه هر چه دورانهای آینده در نظر برنامه نویسان و مربیان آموزش و پرورش روشنتر باشد فعلایتهای تربیتی و با کیفیت بهتر انجام گرفته و نتیجه مطلوبتری بدست میدهد به همین جهت در جهان کنونی هیچ کشوری نیست که در زمینه آموزش و پرورش به مطالعه نیازمندیها و ارزشهای انسانی در آینده نپردازد وکورکورانه یا بر اساس نیازها و ارزشهای رایج زمان به تنظیم برنامههای آموزشی دست بزند.
بطورکلی روشهای جدید تعلیم و تربیت مطالعه واقعیتها را در اطراف موضوعانی که برای شاگردان جالب است سازمان میدهد هدف این روشها تربیت به مهمترین وجه ممکن است این نوع تربیت تنها متضمن آنچه که تدریس میشود نیست بلکه شامل چگونگی توجه به علاقه و جلب علاقه دانشآموزان به درس خواندن نیز میباشد. مقصود این نیست که مهمترین و با استعدادترین شاگردان از آموزش استفاده کنند بلکه برنامه باید با توجه به آمادگیهای فردفرد شاگردان تنظیم گردد تا همه بتوانند و از آن بهره بگیرند. برنامه آموش باید بنجوی تنظیم گردد که در عین حال که شاگردان را از آموزش برخورد در نماید علاقه به یادگیری را نیز در آنان تقویت کند.
بسیاری از مربیان تعلیم و تربیت استدلال میکنند که اگر دانشآموزان براساس علاقه خود آموزش ببینند و رشته تحصیلی را با توجه به علاقه خود انتخاب کنند موفقیت بیشتری کسب میکنند و به این ترتیب از اتلاف وقت و نیروی آنان جلوگیری خواهد شد. به این منظور شناسایی علائق دانشآموزان امری ضروری است شناخت علائق یکی از جنبههای مهم برای درک موقعیتهای یادگیری شاگردان است و یکی از موقعیتهای یادگیری پیشرفت تحصیلی است.
دانش مربوط به علائق شاگرد برای مربی اهمیت زیاد دارد چون از طرفی شاگرد را بهتر میشناسد و سطح دانش او را براساس این شناسایی بالاتر میبرد واز طرف دیگر او را با رشتههای تحصیلی مشاغل و حرفههای مختلف آشنا میکند به این ترتیب مربی هم به جنبه فردی – احساسی و هم جنبه تحصیلی – حرفهای شاگرد توجه میکند از سوی دیگر رشد سریع تکنولوژی و پیشرفتهای علمی و فنی قرون اخیر. تحولات ژرفی را در زمینههای اجتماعی و اقتصادی پدید آورده است. در مملکت ما نیز این تحولات و تغییرات در تمام شئون زندگی اثر گذاشته و امکانات تازهای را سبب گشته است.
روی همین اصل افراد به انتخاب بجا و سنجیده شغل آیندهشان براساس علائق و استعدادهای خود توجه بیشتری مبذول میدارند تا علاوه بر تأمین آیندهای بهتر و بهرهمندی هر چه بیشتر از امکانات یاد شده بتوانند اوقات کار خود را به صورتی مطبوع و دلپذیر درآورند.
در عصر تکنولوژی و صنعت آموزش و پرورش باتربیت نیروی کارآمد میتواند پیروزیهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی را نصیب ملت نماید.
رشد سریع تکنولوژی آموزش و پرورش را نیازمند گسترش کمی و کیفی مینماید و برنامههای قالبی و محدود دیگر قادر به همگامی با سرعت مضاعف تکنولوژی نخواهد بود. در زندگی و تمدن مبتنی بر کشاورزی و دامداری سرنوشت شغلی هر فرد معلوم بود و معمولاً شغل پدر را فرزندان به ارث میبرند در چنین شرایطی نه سنجش علافه مطرح بود و نه در نظرگرفتن استعداد و نه راهنمایی شغلی، ولی در عصر حاضرمسأله به این سادگی نیست فرصتهای شغلی فراوان و گوناگون و وجود حالت تردیدزا و سرگردانی جهت انتخاب شغل و کوشش برای بکار گماردن بهترین فرد برای هر شغل لزوم توجه به علائق و خصوصیات و استعدادهای افراد برای انتخاب یک شغل متناسب بیشتر از هر زمانی جلوهگری میکند.
علل و انواع ناشنوایی:
دانستن علل ناشنوایی و انواع مختلف آن از این جهت اهمیت دارد که ممکن است در امر آموزش و درمان توانبخشی بعضی از کودکان و دانشآموزان ناشنوا مفید واقع گردد. اختلالات شنوایی ممکن است مربوط به گوش خارجی یا گوش میانی و یا گوش داخلی باشد. اختلالات شنوایی را ممکن است از نظر شدت و ضعف به ناشنوایی کامل نیمهشنوایی و سختشنوایی تقسیم نمود. بطور کلی اختلالات شنوایی را میتوان به دو گروه عمده به شرح زیر تقسیم نمود که هر یک از آنها به گروههای کوکچتر قابل تقسیم است و برای هر گروه علل مختلفی ممکن است سبب اختلال ناشنوایی باشد.
» ناشنوایی انتقالی«
در این نوع از اختلالات شنوایی گوش میانی که مسؤلیت انتقال صدا میباشدمعیوب است معمولاً این نوع ناشنوایی مطلق نیست و فقط شخص قسمتی از شنوایی خود را از دست میدهد علل آن ممکن است بیماریهای مجرای گوش، بیماریهای پرده صماخ و یبماریهای گوش میانی ضربهها و امثال آن باشد.
2- ناشنوایی ادراک یا عصبی:
این نوع ناشنوایی مربوط به گوش داخلی و سلولهای شنوایی است بنحوی که سلول حسی از ادراک و احساس صدا عاجز است این نوع نقص شنوایی ارثی و یا مادرزادی است. علل عمده آن عبارتند از: سیفلیس ارثی، همخونی، سرخجه، الکلیسم، سل. بدشکلی اعضای شنوایی، صدمات و جراحات دوران جنینی، تولد نارس، مسمومیتهای مادر در هنگام بارداری و یا استعمال برخی داروهای مضر در زمان بارداری و یا اکتسابی است که علل آن عبارت است از: صدمات وارد بر کودک در هنگام تولد، صدمات و جراحات بعد از تولد عفونتهای موضعی، شل ورم گوش، عفونتهای عمومی مانند مننژیت و مسومیت بخصوص با اکسید دو کربن.
همچنین در موارد نادر ناشنوایی آمیخته( انتقال عصبی) در اثر بیماریهای توأم گوش میانی و گوش داخلی عارض میگردد.
از نظر پزشکی امکانات درمانی، با روشهای جراحی و غیره عمدتاً برای معالجه و بهبود ناشنواییهای انتقالی بیشتر است اما در اغلب موارد تاکنون پزشکی بویژه در مورد ناشنوایی عصبی و ادراکی موفقیت چندانی نداشته است. تعبیه و تنظیم لوازم کمک شنوایی مانند گوشیهای مخصوص برای ناشنواییهای عصبی و ادراکی بسیار مشکلتر از ناشنوایی انتقالی است( مقدمهای بر روانشناسی و آموزش و پرورش استثنایی- دکتر غلامعلی افروز 1367)بنابراین بطور کلی اختلالات شنوایی ممکن است مربوط به گوش خارجی مانند وجود جسم خارجی در مجرای گوش و بوشون و یا به علت تورم عفونت در گوش میانی باشد که در اینصورت صداها به گوش داخلی نمیرسد و به آن کسری اتقالی میگویند. در اختلال گوش داخلی حس صدا بعلت خرابی سلولهای درک اصوات از بین میرود که به آن کسری عصبی گویند کسری ممکن است مادرزادی مانند سیفلس مادرزادی، سرحجهمادرزادی، استعمال بعضی از داروها در دوران بارداری مانند استروپتومایسین و الکلیسم و یا بدشکلیهای اعضای شنوایی بعلت صدمات دوران جنینی و زایمان باشد. در نوع اکتسابی مهمترین علت عفونتهای گوش میانی است که اغلب بعد از بیماریهای عفونی مخصوصاً سرخک و تیفوئید دیده میشود. اختلال شنوایی و انسفالیت باشد. منظور از اختلالات شنوایی بیشتر کریهای کامل از هر دو گوش و همچنین ضعف شدید شنوایی است.
نابهنجاریها و اختلالات بد شکلی بدنی(BDD)
چکیده
گرایش بسیار و روز افزون در خصوص نابهنجاریها و اختلالات بد شکلی بدنی(BDD) باعث ایجاد ارزیابیها و مطالعات بسیار شده است.
این پژوهش پیرامون مفاهیم اختلال و رشد و پیشبرد و ابزارهای ارزیابی و نتایج عملکردها مطالعاتی را انجام داده است و در آن به مقایسه شدت بدشکلی هراس بدن بین دانش آموزان پسر و دختر دبیرستان ناحیه چهار مشهد براساس متغیرهای جنس، سن، وزن، پایه تحصیلی، رشته تحصیلی، آخرین معدل تحصیلی، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، تعداد اعضای خانواده چندمین فرزند و تعداد برادر و خواهر پرداختهایم.
روش تحقیق در مطالعة توصیفی و روش نمونه گیری در دسترس میباشد. جامعة آماری را ۲۶۰ نفر که ۱۳۰ نفر دانش آموزان دختر و ۱۳۰ نفر دانش آموزان پسر دبیرستانی تشکیل دادهاند.
ابزار پژوهش پرسشنامه بدشکلی بدنی و چاقی که دارای ۳۳ آیتم میباشد ۱۹ سؤال ابتدائی در مورد اختلال دیس فیک و۱۴ سؤال بعدیدر مورد اختلال چاقی در پژوهش استفاده شده است .
تجزیه و تحلیل دادهها به وسیلة نرمافزار spss انجام شده است و نتیجة پژوهش این بود که این روش تحقیق توصیفی (غیرآزمایشی) میباشد و روش آماری به صورت تصادفی از طریق نمونهگیری در دسترس میباشد.
فصل اول
کلیات
۱-۱مقدمه
سلامتی از بهترین موهبتهای خداوندی است. از جمله علل و عواملی که به این سلامتی را هدید میکنند بیماریها و اختلالات مختلف هستند که اختلالات بدشکلی هراسی بدنی (body dismorphic disorder و احساس چاقی روانی Body Image از جملة آنها میباشد.
امروزه یکی از دغدغهها و نگرانیهای افراد مربوط به ظاهر و شکل بدن خود میباشد و به نوعی رسیدگی به وضعیت ظاهری خود را مورد توجه و دقت قرار میدهند. اما افراد و گروههای در جوامع مختلف از جمله در ایران وجود دارند که به این موضوع اهمیت و توجه بیشتری میدهند و به طور وسواس گونهای وقت زیادی صرف این موضوع میکنند.
گرچه BDD به عنوان یک اختلال خوردن، اختلال وسواسی جبری و یا یک اختلال بدشکلی در نظر گرفته شده، اما در هر حال یک اختلال تصور بدنی با تأثیرات اجتماعی – روانشناختی و احتمالاً بیولوژیکی متصور میشود. ابزارهای ارزیابی همراه با خصوصیات قابل قبول زیست شناختی به منظور بررسی و مقایسه اختلالات BDD به وجود آمدهاند. ارزیابیها و نتایج نهایی از بررسی عملکردهای کنترل شده بیان میدارد که عملکردهای رفتاری شناختی در BDD میتواند به همان اندازة تأثیر نامطلوب نابهنجاریهای مربوط به اختلالهای وسواسی سری و پرخوری عصبی باشد.
عمدهترین شکایات شامل جنبههایی مثل موی سر و بدن، خصویات صورت، لکههای پوستی، رانها، شکم، پستانها، کفلها، و اندامهای تناسلی میباشد. مشخص است که اکثر بیماران دارای چندین علامت بد شکل هستند. در سالهای اخیر توجه بسیاری به مسائل و موضوعات تصور بدنی مربوط با BDD جلب شده است.
افراد مبتلا به BDD به علت ترس و هراس و نارضایتی که از بدشکلی و ظاهر بدن خود دارند درصدد رفع و از بین بردن آن به پزشکان و متخصصان تغذیه و لاغری و جراحان پلاستیک مراجعه میکنند. این گرایش روزافزون در خصوص نابهنجاریها و اختلالات بدشکلی بدنی باعث ایجاد ارزیابیها و مطالعات بسیاری شده است.
۱-۲طرح مسئله و اهمیت آن:
آیا شدت ابعاد مختلف بدشکلی هراسی بدنی وچاقی روانی در بین دانشآموزان دختر و پسر دورة متوسطه تفاوت معنیداری دارد یا نه؟
پایان نامه بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در افت تحصیلی در میان دانشآموزان دختر و پسر در مقطع متوسطه
آموزش و پرورش یکی از قدیمیترین نهادهای اجتماعی است که از بدو تشکیل زندگی گروهی انسان و در پاسخ به نیاز انسانها در روابط متقابل به شکل ابتدایی خود وجود داشتهاست. آموزش و پرورش رسمی از اوایل قرن حاضر به صورت یک نظام فراگیر، ابتدا جوامع پیشرفته و متعاقب آن سراسر جوامع در حال پیشرفت را فرا گرفته است و امروز جامعهای نیست که این نظام نقشی در تحول و پیشرفت آن نداشته باشد. (فومنی، 1382، 13)
قلمرو رشد و فعال شدن استعدادها و توانائیهای آدمی را زمان- مکان(جایگاه) یا شرایط زمانی- مکانی(موقعیت) تعیین میکند و جهت میدهد. بنابراین تربیتی سودمند و اثربخش خواهد شد که آن شرایط را در نظر بگیرد و با آنها هماهنگ باشد و یا بتواند شرایط نامطلوب را به شرایط مطلوب تغییر دهد. به عبارت دیگر رشد و تکامل و فعال شدن استعدادها و توانائیهای هر شخص، مستلزم وجود سالم: خانواده سالم، جامعه سالم و موقعیت (مجموع شرایط زمانی-مکانی موثر) سالم است و توأم بودن آنها از ضرورتهای آموزش و پرورش موثر و موفق است. (شعاری نژاد،1381، 21).
از بین بردن بیسوادی، بیکاری، محرومیت و بسیاری از مشکلات و نارسائیهای دیگر اجتماعی را باید در کارکرد مدرسه جستجو کرد. مدرسه مکانی است که در آن بهتر از هر جای دیگر میراث فرهنگی هر قوم میتواند منتقل شود و استعدادهای بالقوه دانشآموزان پرورش یابد و آنان را برای شرکت فعال در جامعه آماده سازد. همچنین مدرسه با پرورش رفتارها و توانائیهایی که مردم برای شرکت در تغییرات و رویارویی با آنها بدان نیاز دارند، راه را برای تجدید حیات اجتماعی هموارتر میکند. عدم موفقیت نظامهای آموزش در انجام این رسالت در بسیاری از مواقع به صورت افت یا شکست تحصیلی بروز میکند که شامل کیفیت ضعیف یادگیری دانشآموزان، تکرار پایه و ترک تحصیل است. افت تحصیلی در کشور ما از پدیدههای مهم سازمان آموزش و پرورش است که به صورت یک مسألهای مهم درآمده که نظر غالب جامعهشناسان و روانشناسان و مربیان تربیتی را به خود جلب کرده است. پدیدهای که هرساله مقادیر قابل توجهی از منابع و سرمایههای انسانی و اقتصادی جامعه را تلف نموده و آثار مخرب و ناگواری را نیز در حیات فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد مردود به جای میگذارد. باید به مسأله افت تحصیلی اندیشید، زیرا خسارت ناشی از این پدیده که باعث پژمردگی حیات و سرخوردگی یک انسان و داغ شکستی که برای یک عمر بر روان فرد نقش بسته، با تکرار یک سال یا بیشتر، بهبود نمییابد (اظهار ندامت دانشآموزان مدارس بزرگسال یا شبانه اعم از دختر و پسر گویای این امر است). ارائه آموزش و پرورش یکسان هم برای همه دانشآموزان به رغم تفاوتهای فردی، مسائل و مشکلات عاطفی در خانواده و تفاوتهای اجتماعی، اقتصادی و به خصوص فرهنگی خانوادهها میتواند از عوامل ایجادکننده افت تحصیلی محسوب شود. از آنجا که تفاوت فرهنگی خانوادهها به ویژه مناطق مختلف کشورهای در حال توسعه، غالبا بارز و آشکار است، نظام آموزش و پرورش نمیتواند برای همه طبقات اجتماعی کارآیی لازم را داشته باشد.از این رو بسیاری از کودکان و نوجوانان، بخصوص در مناطق محروم به رغم هوش و استعداد از ادامه تحصیل باز میمانند.
در این تحقیق سعی شده است تا ریشههای جامعه شناختی «افت تحصیلی» در مقاطع متوسطه را در شهرستان آمل تا حد امکان شناخته و همجنین مقایسهای از جهت میزان افت در بین دانشآموزان دختر و پسر از سال 1375تا 1383 به عمل بیاید. چرا که شناخت این عوامل و برخورد مدبرانه با آن میتواند کارآیی نظام مزبور را افزایش داده و جاده علم دانش را برای پیمودن نسلهای جوان هموارتر سازد.
از مسائل مهم جامعه ما افت تحصیلی دانشآموزان در مقاطع مختلف تحصیلی است. پدیدهای که مانعی جدی برای رسیدن به اهداف عالی آموزش و پرورش به حساب میآید. موضوع تحقیق حاضر «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانشآموزان مقطع متوسطه (دختر و پسر) در شهرستان آمل است. هدف اصلی پژوهش حاضرشناخت عوامل اجتماعی مؤثر بر افت تحصیلی دانشآموزان و ارائه راهکارهای صحیح بر اساس ارزشها و هنجارهای ملی و دینی برای بهبود این وضعیت است. روش تحقیق ما پیمایشی و جامعة آماری ما مجموع دانشآموزان دختر و پسری است که در خرداد ماه 1383 نتوانستند کارنامه قبولی دریافت کنند. شیوه نمونهگیری در تحقیق حاضر، نمونه گیری طبقه ای متناسب از نظر حجم بوده و بر اساس آن 178 دانشآموز به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. از میان رویکردهای مختلف جامعهشناسی در مورد افت تحصیلی، رویکرد تضاد به عنوان رویکرد اصلی در چارچوب نظری انتخاب شد که بر اساس آن رویکرد، مدل کلی تحلیل رسم شده و تحقیق صورت گرفت. در تحقیق حاضر متغیر وابسته ما افت تحصیلی بود که متغیرهای مستقل زیادی بر آن تأثیر داشت ولی چهار متغیر عمده انتخاب شده و بر اساس آن چهار فرضیه کلی بدین گونه مطرح شد. بین پایگاه اجتماعی - اقتصادی خانواده، سطح تحصیلات خانواده، عدم انسجام و گسیختگی روابط در خانواده و نگرش فرد نسبت به آینده شغلی خود با افت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. بررسی هر چهار فرضیه از طریق ضریب همبستگی تای کندال صورت گرفت که نتایج آنها بدین گونه است. فرضیه اول یعنی بین پایگاه اجتماعی - اقتصادی خانواده با افت تحصیلی با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1درصد و فرضیه دوم یعنی بین سطح تحصیلات خانواده و افت تحصیلی با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 5 درصد و فرضیه سوم یعنی بین عدم انسجام و گسیختگی روابط در خانواده با افت تحصیلی با اطمینان 99 درصد و سطح خطای کمتر از 1 درصد نشانگر رابطه بین سه متغیر اصلی مستقل بیان شده با افت تحصیلی بود ولی در آزمون فرضیه چهارم هیچ رابطه آماری معناداری بین نگرش فرد نسبت به آینده شغای با افت تحصیلی وجود ندارد. جهت شناخت میزان و شدت همبستگی میان مجموعه متغیرهای مستقل و متغیر وابسته از تحلیل رگرسیون چند متغیره وبرای شناخت اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته یعنی افت تحصیلی از روش تحلیل مسیر استفاده شده است که در روش تحلیل رگرسیون سطح تحصیلات خانواده (با ضریب تأثیر 18/0) و در روش تحلیل مسیر (با مجموع ضریب مسیر (21/0) بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته یعنی افت تحصیلی داشته است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه............................................................................................................. 2
1-2- بیان مساله....................................................................................................... 3
سوال اصلی تحقیق.......................................................................................... 6
1-3- اهمیت وضرورت تحقیق.................................................................................. 8
1-4- اهداف تحقیق.................................................................................................. 12
فصل دوم : ادبیات تحقیق.......................................................................................... 12
2-1- پیشینه تحقیق.................................................................................................. 12
2-1-1- پیشینه تحقیق درجهان.................................................................................. 14
2-1-2- پیشینه تحقیق درایران................................................................................... 17
2-2- مفهوم آموزش وپرورش................................................................................... 20
2-3- جامعه شناسی آموزش وپرورش........................................................................ 21
2-4- هدف جامعه شناسی آموزش وپرورش............................................................... 22
2-5- نظام جدید آموزش وپرورش درایران................................................................ 24
2-6- نظام آموزش وپرورش جمهوری اسلامی ایران................................................... 26
2-7- آموزش وپرورش دوره متوسطه......................................................................... 29
2-8- افت تحصیلی.................................................................................................. 34
2-9- عوامل افت تحصیلی........................................................................................ 48
2-10- بررسی افت تحصیلی وعوامل موثر درآن درچند کشور خارجی......................... 48
2-11- دلایل ترک تحصیل در منطقه خاورمیانه........................................................... 51
2-12- افت تحصیلی درچند کشور پیشرفته صنعتی وشیوه های مقابله با آن................... 51
2-13- مقابله با افت تحصیلی درکشورهای آسیا واقیانوس آرام.................................... 51
2-13-1- اقدام های سازمانی.................................................................................... 51
2-13-2- اقدام های تربیتی ...................................................................................... 52
2-13-3- اقدام های انگیزشی ومادی......................................................................... 52
2-13-4- مشارکت اولیاء وجامعه محلی..................................................................... 52
2-13-5- اقدامهای غیر رسمی................................................................................... 53
2-14- افت تحصیلی درغرب وشیوه های مبارزه باآن.................................................. 53
2-14-1- افت تحصیلی وعوامل فردی....................................................................... 53
2-14-2- افت تحصیلی وکمبود خانوادگی................................................................. 54
2-14-3- افت تحصیلی وعوامل درون مدرسه............................................................ 55
2-15- شیوه های برخورد با پدیده افت تحصیلی درغرب............................................ 56
2-15-1- روشهای ترمیمی وجبرانی مقابله با افت تحصیلی......................................... 56
2-15-2- روشهای تغییر وتحول بنیادی مدرسه........................................................... 56
2-16- روشهای اصلاحی ودرمان آموزش وپرورش.................................................... 58
گرایش اول تامل آموزش وپرورش جبرانی ، کلاسهای تطبیقی ، آموزش متقابل و خدمات حمایتی در مدرسه است.
2-16-1- آموزش وپرورش جبرانی........................................................................... 59
2-16-1-1- برنامه های متنوع جبرانی........................................................................ 59
2-16-1-2- اثرات آموزش وپرورش جبرانی.............................................................. 60
2-16-2- خدمات حمایتی........................................................................................ 61
2-16-2-1- خدمات حمایتی در فرانسه..................................................................... 61
2-16-2-2- خدمات حمایتی در بلژیک : کلاسهای تطبیقی.......................................... 62
2-16-3- آموزش متقابل........................................................................................... 63
2-16-4- جنبشهای مبارزه با نابرابریها........................................................................ 64
2-16-5- آموزش خانواده......................................................................................... 66
2-16-6- پیوند خانه ومدرسه.................................................................................... 68
2-16-7- پروژه های محلی ومنطقه ای مبارزه با افت تحصیلی..................................... 69
2-17- بررسی مساله افت تحصیلی وارائه راه حلهای پیشنهادی در ایران....................... 72
2-18- خسارتهای ناشی از شکست تحصیلی درایران.................................................. 77
2-19- راه حلهای پیشنهادی واجرایی........................................................................ 78
2-20- روش دیگر جلوگیری از افت تحصیلی............................................................ 79
2-21- رویکردهای جامعه شناسی به آموزش وپرورش................................................ 83
2-22- مفاهیم کلیدی................................................................................................ 93
2-23- چارچوب نظری تحقیق.................................................................................. 98
نقد وبررسی رویکردهای جامعه شناسی به آموزش وپرورش
2-24- مدل تحلیلی تحقیق........................................................................................ 105
2-25- فرضیه های تحقیق......................................................................................... 106
مدل تحلیلی عوامل اجتماعی موثر بر افت تحصیلی
2-26- تعاریف نظری وعملیاتی مفاهیم...................................................................... 108
فصل سوم : روش شناسی تحقیق............................................................................... 117
3-1- جامعه آماری................................................................................................... 117
3-2- شیوه برآورد حجم نمونه................................................................................... 118
3-3- روش نمونه گیری............................................................................................ 119
3-4- واحد وسطح مشاهده....................................................................................... 120
3-5- شیوه جمع آوری اطلاعات............................................................................... 121
3-6- اعتبار وپایایی.................................................................................................. 122
3-7- روش تجزیه وتحلیل داده های آماری................................................................ 123
3-8- محدودیتها...................................................................................................... 123
فصل چهارم : نتیجه گیری ویافته های تحقیق
4-1- نتایج توصیفی................................................................................................. 128
4-2- نتایج همبستگی ها........................................................................................... 143
4-3- نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره....................................................... 151
4-4- نتایج حاصل از تحلیل مسیر............................................................................. 154
فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادات
5-1- خلاصه نتایج حاصل از توصیف داده ها............................................................. 159
5-2- خلاصه نتایج حاصل از تبیین داده ها................................................................. 160
5-3- پیشنهاد ها...................................................................................................... 166
پایان نامه اثرات درمان نوروسایکولوژی در کارآمدی خواندن دانشآموزان مبتلا به نارسا خوانی تحولی
مقدمه
در قرن حاضر، نارساخوانی یکی از مباحث چالش برانگیز آموزش و پرورش ویژه به شمار می رود. به اعتقاد پاره ای از متخصصان اختلالهای یادگیری حدود 80 درصد دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری، در خواندن مشکل دارند ( به نقل از لرنر، 1997 ). ضعف در خواندن معمولاً منجر به مشکلات دیگری می شود. این گونه کودکان فرصت های استخدامی را از دست می دهند. بسیاری از کودکان به خاطر عملکرد تحصیلی ضعیف و شکست های مکرر از مدرسه اخراج می شوند.
فن آوری پیشرفته و اتوماتیک شدن کارها در جهان امروز ایجاب می کند که افراد تحصیلات بالایی داشته باشند. مشاغل قدیمی به سرعت منسوخ می شود و فرایند بازآموزی به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر درمی آید. و پیش بینی می شود کارمندان در هر شغلی به دفعات مجبور شوند به بازآموزی در حرفه خود بپردازند تا آمادگی های لازم را برای مشاغل جدید کسب کنند. توانایی خواندن به صورتی کارآمد، ابزاری مهم در بازآموزی و حفظ شغل است. به هر حال، خواندن مشکل تحصیلی عمده ای برای دانش آموزان ناتوان در یادگیری است. ناتوانی خواندن پیامدهای بسیار جدی در مورد پیشرفت تحصیلی، استخدام و موفقیت در زندگی دارد ( لرنر، 1997 ). کودکان مبتلا به نارساخوانی در هنگام خواندن مرتکب اشتباهات متعددی می شوند. این اشتباهات با حذف، افزودن یا وارونه نمودن کلمات مشخص می شود. این کودکان در تفکیک بین حروف از نظر شکل و اندازه دچار مشکل هستند، به خصوص حروفی که فقط از نظر جهت یابی و طول خطوط با هم تفاوت دارند. سرعت خواندن آنها پایین و غالباً با حداقل درک همراه است. اکثر کودکان نارساخوان توانایی رونویسی از متن چاپی را دارند، اما تقریباً آنها درهجی کردن ضعیف هستند. این کودکان ممکن است از وسط یا آخر کلمه شروع به خواندن نمایند. نارسایی در به خاطر آوردن و عدم استمرار فراخوانی موجب
می شود که فرد اسم و صدای حروف را بخوبی به خاطر نیاورد و از آن پرهیز می کنند. اضطراب آنها در مقابل تقاضاهایی که زبان نوشتاری را ایجاب می کند، افزایش می یابد، اکثر کودکان مبتلا به نارساخوانی که آموزشهای کمکی دریافت نمی کنند ممکن از شکست مستمر و یاس ناشی از آن دچار احساس شرم و تحقیر شوند. با گذشت زمان این احساسها عمیق تر می گردند. کودکان بزرگتر ممکن است احساس خشم یا افسردگی پیدا کنند و احترام به نفس پایین نشان دهند. ( کاپلان ـ سادوک، 2003 ، ترجمه رفیعی ورضاعی ).
لذا، متخصصان با توجه به مشکلات عمده دانش آموزان نارساخوان در سطح خواندن، نوشتن و هجی کردن، از دیدگاههای مختلف به تبیین نارساخوانی پرداخته اند. در پژوهش حاضر، نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی تبیین شده است. نوروسایکولوژی به عنوان شاخه ای از تحقیقات مغز در بیست سال اخیر به مثابه یک گرایش تخصصی در روان شناسی به شمار می آید. نوروسایکولوژی به تبیین رابطه بین مغز و رفتار می پردازد. و می خواهد به چگونگی کنش مغز پی ببرد، به طور مثال چه مکانیزمهایی در تفکر، یادگیری و احساس اهمیت دارند و چگونه راه اندازی می شود و چه تاثیری بر رفتار انسان دارند. نوروسایکولوژی از روشهای همچون تخریب، تحریک و ثبت استفاده می کند. روشهای نوروسایکولوژی تجربی بر ارائه محرک مبتنی هستند. در این زمینه از روشهای ارائه محرک به نیمی از میدان دید، یکی از دو گوش و تحریک لمس جانبی استفاده می کنند. در تمام این موارد هنگامی که تحریک ارائه می شود، پاسخ پس از تحلیل شناختی به صورت جانبی ظاهر می شود. در این پژوهش نیز برای درمان نارساخوانی از روش تحریک استفاده شده است.
به اعتقاد پاره ای از مولفان نوروسایکولوژی، نارساخوانی ناشی از نارسایی در یکی از نیمکره های مغزی چپ و راست و یا هر دو نیمکره مغزی است. بر مبنای مدل تعادل خواندن بیکر ( 2002 ) نارساخوانی ناشی از وجود نارسایی در نیمکره مغزی چپ یا نیمکره مغزی راست می باشد. این مدل بر مبنای دیدگاه نوروسایکولوژی ایجاد شده است که به طبقه بندی دانش آموزان نارساخوان ( نوعp/l ) و درمان آنان می پردازد.
به اعتقاد بیکر ( 2002 ) مغز این آمادگی را دارد که از راه تحریکهای عصب شناختی تغییر یابد. یعنی می توان با تحریک نیمکره چپ، عملکرد خواندن کودکان نارسا خوان نوعp را بهبود بخشید و با تحریک نیمکره راست می توان عملکرد خواندن کودکان نارساخوان نوعl را بهبود بخشید. بر مبنای مدل تعادل خواندن بیکر، کودکان نارساخوان نوعp هنگام یادگیری خواندن از مزایای نیمکره چپ و کودکان نارساخوان نوعl از کنش نیمکره راست بهره کمی برده اند. بنابراین، تحریک یکی از نیمکره های مغزی با توجه به نوع نارساخوانی مناسب به نظر می رسد.
درراستای اهداف فوق، دراین پژوهش نیز نیز برای درمان دانش آموزان نارساخوان نوعp/l از شیوه های درمانی تحریک خاص نیمکره ها (Hss ) از طریق کانال دیداری و لامسه ای استفاده شده است. لذا در این پژوهش، اثربخشی شیوه های درمانی نوروسایکولوژی در کارآمدی خواندن دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی تحولی مورد بررسی قرار می گیرد.
1ـ بیان مسأله
نارساخوانی براساس تعریف انجمن نارساخوانی انگلستان، ترکیبی از تواناییها و مشکلات است که فرآیند یادگیری را در یک یا چند زمینه از جمله خواندن، نوشتن و هجی کردن تحت تأثیر قرار میدهد. این اختلال ممکن است با مشکلاتی در زمینههای سرعت پردازش، حافظه کوتاه مدت، توالی، ادراک دیداری/ شنیداری، زبان گفتاری و مهارتهای حرکتی نیز همراه باشد (به نقل از رید ، 2003).
به اعتقادفارمروکلین[4](1995) نارساخوانی تحولی[5] نوعی اختلال خاص خواندن است که کودکان مبتلا علیرغم داشتن هوشبهر طبیعی و آموزش مناسب و فقدان نارسایی حسی آشکار در زمینه خواندن دچار مشکل هستند (به نقل از لارسو[6] و همکاران، 2004).
بنابراین، میتوان نارساخوانی را به عنوان مشکل پایدار یادگیری خواندن و خودکار شدن آن در کودکانی دانست که دچار عقبماندگی شدید یا نارسایی حسی نیستند ولی توانایی خواندن در آنها به طور معناداری پایینتر از حد توانایی آنها در زمینههای دیگر است (دُبره ـ ریتزن[7] و همکاران، 1979)
شایعترین اشتباههای کودکان نارساخوان شامل اشتباههای دیداری بین حروفی که از لحاظ شکلی نزدیک به یکدیگرند (مانند ج،چ)، اشتباههای شنیداری بخصوص بین صوتهای مجاور (مانند ب،پ) و ناتوانی در برقراری رابطه بین حروف و صداها، حذف حروف صامت (مانند مرسه به جای مدرسه)، حذف برخی از هجاها، معکوس کردن و جابجا کردن حروف و هجاها در یک کلمه و افزودن حروف صامت میباشد (دادستان، 1379).
علاوه بر آن، مؤلفانی همچون اولسن[8] و همکاران؛ 1994؛ استانوویچ[9]، 1986، مشکلات کودکان نارساخوان در فهم معنای متن را به طور عمده ناشی از ناتوانی در خواندن کلمههای مجزا و مشکلات از رمز درآوری این کلمهها دانستهاند (به نقل از ماش[10] و بارکلی[11]، 1996).
نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی ناشی از اختلال در ساختار و کنش نیمکرههای مغزی میباشد. نوروسایکولوژی علمی است که به بررسی رابطه علوم روانشناسی و عصبشناختی میپردازد. این حوزه، رشد و یکپارچگی سیستم اعصاب مرکزی و ارتباط بین کنش مغز و رفتار انسان را مورد مطالعه قرار میدهد (فنیل[12]، 1995). این رویکرد، نارساخوانی را ناشی از وجود نارسایی در یکی از نیمکرههای مغزی چپ و راست و یا هر دو نیمکره مغزی میداند.
برمبنای مدل تعادل خواندن[13] بیکر[14] (2002، 1990) نارساخوانی ناشی از وجود نارسایی در نیمکره مغزی چپ یا نیمکره مغزی راست میباشد. این مدل برمبنای دیدگاه نوروسایکولوژی ایجاد شده است که به تبیین انواع نارساخوانی و تحول خواندن میپردازد. طبق این مدل، خواندن عمدتاً در مراحل مقدماتی توسط نیمکره راست و در مراحل پیشرفته توسط نیمکره چپ صورت میگیرد. نیمکره راست با توجه به کارکردش در تفکر فضایی در ابتدا وظیفه استخراج جنبههای دیداری ـ فضایی کلمة نوشته شده را به عهده دارد. در شروع خواندن، مغز باید کلمة نوشته شده را از نظر شکل فضایی آن تجزیه و تحلیل کند و سپس این شکل فضایی با صدا و معنای آن بایستی درک شود.
به مرور زمان با کسب مهارت در خواندن و خودکار شدن خواندن، از اهمیت مرحلة اول کاسته میشود و مرحله معنایی اهمیت بیشتری پیدا میکند و در مراحل پیشرفته، خواننده بیشتر از نیمکره چپ خود استفاده میکند. اهمیت این انتقال از نیمکره راست به نیمکره چپ مغز در تحقیقات متعدد که توسط بیکر و همکارانش صورت گرفته، نشان داده شده و مورد تأیید قرار گرفته است (دریر[15] و همکاران، 1999). بنابراین، تحول خواندن متضمن انتقال کار از نیمکره راست به نیمکره چپ مغز میباشد. در حالیکه در برخی از کودکان این انتقال صورت نمیگیرد و به نظر میرسد که عدم انجام این انتقال بیشتر مربوط به خودکار نشدن خواندن باشد. احتمالاً در اینجا اختلال ساختاری یا کنشی در یکی از دو نیمکره مغزی چپ یا راست وجود دارد. در این شرایط کودک نارساخوان هر بار سعی میکند رابطة بین شکل حروف نوشته شده و صدا و مفهوم آن را پیدا کند و از آنجایی که این ارتباط خودکار نشده است، خواندن کند و به صورت منقطع انجام میشود. کودک دچار خطاهای چندپارگی[16] (از قبیل کند خواندن، ایجاد وقفه و درنگ روی کلمات و تکرار آن و...) میشود که سرعت و سیالی خواندن را تحت تأثیر قرار میدهد. بیکر این نوع اختلال خواندن را نوع p (ادراکی[17]) نامیده است (بیکر و رابرتسون[18]، 2002).
[1] - Lerner
[2]- Dyslexia
[3] - Reid
[4] - farmer & kiein
4 - Developmental Dyslexia
5 - Lorusso.
6 -Debray-Ritzen
[8] - olson,.
[9] - Stanovich
[10] - Mash
[11] - Barkley
[12] - Fennell
[13] - Balance Model of Reading
[14] - Bakker
[15] - Dryer
[16] - Fragmentation error
[17] - Perceptual
3 - Robertson
فهرست مطالب
عنوان ................................................................................................... صفحه
فصل اول: مقدمه ............................................................................................ 2
1ـ بیان مسأله ...................................................................................... 6
2ـ اهمیت و ضرورت مسأله .............................................................. 13
3ـ اهداف، سوالها و فرضیه های پژوهش.......................................... 15
4ـ متغیرها و تعریف نظری و عملیاتی آنها......................................... 18
خلاصه ............................................................................................... 20
فصل دوم: مروری بر پیشینه تحقیقات
بخش اول: مبانی نظری .................................................................... 22
1ـ تعریف اختلالهای یادگیری ............................................................ 22
2ـ سیر تحول تاریخی اختلالهای یادگیری ......................................... 30
1) دوره بنیانگذاری: تحقیقات نخستین درباره مغز ................................................ 30
2) دوره انتقالی: مطالعه بالینی کودکان .................................................................... 33
3) دوره یکپارچگی: رشد سریع برنامه های مدارس .............................................. 43
4) دوره معاصر (از سال 1980 تا کنون) .................................................................. 44
3ـ طبقه بندی اختلالهای ویژه یادگیری بر مبنای DSM-IV-IR........... 44
1) اختلال خواندن .......................................................................................................... 45
2) اختلال در ریاضیات ................................................................................................. 46
3) اختلال بیان نوشتاری ............................................................................................. 48
4) اختلال یادگیری که به گونه دیگر مشخص نشده است (NOS)........................... 49
4ـ تعریف خواندن .............................................................................. 50
5ـ تحول خواندن ................................................................................ 55
6ـ مدل های خواندن .......................................................................... 56
1) مدل پایین ـ بالا و مدل بالا ـ پایین ....................................................................... 56
2) مدل تعاملی جبرانی.................................................................................................. 57
3) مدل پیوندگرایی......................................................................................................... 59
4) مدل آوایی................................................................................................................... 61
5) مدل ببین و بگو ........................................................................................................ 63
6) مدل تعادل خواندن بیکر .......................................................................................... 63
7ـ نارساخوانی.................................................................................... 70
1) تعریف نارساخوانی.................................................................................................. 70
2) نشانه های بالینی نارساخوانی ............................................................................... 75
3) اختلالهای همراه با نارساخوانی............................................................................. 81
الف ـ اختلالهای جانبی شدن ............................................................................. 81
ب ـ اختلالهای سازمان یافتگی فضایی ـ زمانی ............................................. 82
ج ـ نابهنجاری حرکات چشم ها ......................................................................... 83
د ـ تأخیر زبان گفتاری ....................................................................................... 85
هـ ـ اختلالهای ادراکی ......................................................................................... 86
و ـ اختلال حافظه کوتاه مدت ............................................................................ 87
ز ـ اختلال نارسایی توجه (ADD) و ADHD..................................................... 88
ح ـ اختلالهای رفتاری ......................................................................................... 91
4) شیوع نارساخوانی.................................................................................................... 94
5) تاریخچه نارساخوانی................................................................................................ 95
6) سبب شناسی نارساخوانی ..................................................................................... 99
الف ـ عوامل ژنتیکی ......................................................................................... 100
ب ـ عوامل عصب شناختی .............................................................................. 103
ج ـ تقارن نیمکره های مغزی .......................................................................... 107
د ـ غلبه طرفی مغز ........................................................................................... 111
هـ ـ عوامل حرکتی ............................................................................................ 114
و ـ عوامل شناختی ........................................................................................... 115
ز ـ عوامل رفتاری ............................................................................................. 118
ح ـ عوامل محیطی ............................................................................................ 121
ط ـ عوامل عاطفی ............................................................................................. 122
8ـ دیدگاه های مختلف در مورد نارساخوانی ................................. 124
9ـ نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی .................................... 124
10ـ طبقه بندی نارساخوانی از دیدگاه نوروسایکولوژی ................ 131
الف ـ نارساخوانی اکتسابی ..................................................................................... 131
ب ـ نارساخوانی تحولی ............................................................................................ 140
11ـ فرآیند شکل گیری مدل تعادل خواندن از دیدگاه بیکر ............. 148
12ـ عملکرد نیمکره های مغزی از دیدگاه بیکر ............................... 154
13ـ طبقه بندی نارساخوانی تحولی از دیدگاه بیکر ......................... 156
1) نارساخوانی نوع L (زبان شناختی) ..................................................................... 156
2) نارساخوانی نوع P (ادراکی) ................................................................................. 156
14ـ بررسی اعتبار طبقه بندی نارساخوانی نوع P/L......................... 158
15ـسبب شناسی نارساخوانی تحولی نوع P/L.................................. 162
16ـ شیوه های درمانی نوروسایکولوژی از دیدگاه بیکر ................ 164
بخش دوم: یافته های پژوهشی ..................................................... 168
خلاصه ............................................................................................ 180
فصل سوم: روش تحقیق
1ـ طرح تحقیق .................................................................................. 184
2ـ روشهای آماری .......................................................................... 185
3ـ تعریف جامعه آماری و ویژگیهای آن ........................................ 186
4ـ روش نمونه گیری و حجم نمونه ................................................ 187
5ـ ابزارهای پژوهشی ...................................................................... 188
1) آزمون وکسلر کودکان ........................................................................................ 188
2) آزمون اختلال خواندن .......................................................................................... 188
3) آزمون ADHD و آزمون اختلال سلوک اقتباس شده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) براساس DSM-IV................................................................................................................................... 199
4) جعبه آموزشی لامسه ای ..................................................................................... 203
5) برنامه نرم افزاری HEMSTIM.............................................................................. 206
6ـ فرآیند تشخیص و روش اجرا ..................................................... 209
7ـ فرآیند طبقه بندی دانش آموزان نارساخوان براساس مدل تعادل خواندن بیکر 211
8ـ فرآیند اجرای شیوه های درمانی نوروسایکولوژی بر مبنای مدل تعادل خواندن بیکر 212
1) تحریک خاص نیمکره ها از طریق کانال دیداری (HSS-VIS)............................ 212
2) تحریک خاص نیمکره ها از طریق کامال لامسه ای (HSS-tac)........................ 221
خلاصه ............................................................................................ 227
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل
1ـ ارائه نتایج کمی ........................................................................... 229
الف: توصیف داده ها ....................................................................... 229
ب ـ تحلیل داده ها ............................................................................ 234
ـ تحلیل واریانس آمیخته (32)........................................................ 234
فرضیه اول: نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی بر میزان دقت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع L: ............................... 235
فرضیه دوم: الف) نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی برمیزان درک خواندن دانش آموزان نارساخوان نوعL .................. 241
فرضیه دوم: ب) نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی برمیزان درک خواندن دانش آموزان نارساخوان نوعP................................. 246
فرضیه سوم: نتایج آزمون آماری برای بررسی اثر شیوه های درمانی نوروسایکولوژی برمیزان سرعت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع p............................. 252
خلاصه ............................................................................................ 258
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
1ـ بحث و تحلیل درباره یافته ها ..................................................... 260
2ـ محدودیتها ................................................................................... 270
3ـ پیشنهادات ................................................................................... 271
4ـ کاربردهای آموزشی و پرورشی ................................................ 272
منابع
1) منابع فارسی................................................................................ 274
2) منابع انگلیسی .............................................................................. 276
ضمائم:
1ـ آزمون وکسلر کودکان
2ـ فرم تاریخچه موردی
3ـ آزمون اختلال خواندن
4ـ آزمون اختلال سلوک و ADHD اقتباس شده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) براساس DSM-IV
پایان نامه تعیین رابطه میان هوش هیجانی با تفکر انتقادی در میان دانشآموزان دوره متوسطه شهر تهران
مقدمه
آدمی برای پاسخ به درخواستهای متنوع دنیای پیچیده عصر حاضر، نیازمند توانمندیهای بیشماری است از این رو براساس ضرورتهایی که بر وی تحمیل میشود ساز و کارهایی به صورت خود انگیخته یا خود ساخته در او شکل میگیرد و او را از سایر جانداران متمایز میسازد. انسان با نگاهی ژرف و متفکرانه به رفتارهای خویش در مییابد که از ویژگیهای خاصی بهرهمند است که موجب سهولت سازگاری او با شرایط جدید میگردد. در این میان ویژگیهای شناختی دارای نقش ویژهای در رویارویی با دنیای پیچیده هستند از جمله ویژگیهای برجسته و شاید منحصر به فرد انسانی، پدیده «هوش»[1] میباشد این پدیده در انسان از نظر کمی و کیفی به گونهای است که او را قادر به تمدنسازی کرده است. به این ترتیب تغییراتی که در زندگی و موقعیتهای مختلف روی میدهد انسان را وادار میسازد که از ابعاد مختلف هوش بهرهمند گردد.
انسان در طول حیات خود پیوسته در حال حل مسئله، خلق پدیدههای مستند با طبیعت و برقراری ارتباط و کنترل رفتار خود و دیگران به سر میبرد که هر یک از این فعالیتها با بعدی از توانمندیهای هوشی در ارتباط هستند. هرچند که بحث در مورد توانمندیهای هوشی انسان در این محدوده نمیگنجد اما با نگاهی تیزبین به یکی از ابعاد ممتاز هوش میتوان ظهور رفتارهای هوشمندانه انسان را در قالب هیجانات مشاهده کرد (سارنی[2]، 1999؛ به نقل از شمس،1384)، بعد مورد نظر «هوش هیجانی[3]» است که به شناخت فرد از خود و دیگران، ارتباط با دیگران و نیز سازگاری و انطباق با محیط برای دستیابی به اهداف موردنظر مربوط میشود، هوش هیجانی پیشبینی موفقیت فرد را ممکن میسازد زیرا نشان میدهد که فرد چگونه دانشش را در یک موقعیت بلادرنگ به کارگیرد (بار ـ آن[4]، 2000؛ به نقل از گلمکانی،1384) .
هیجانهایی که افراد احساس میکنند ناشی از ارزیابی اطلاعات است که این ارزیابی شامل شناخت یا پردازش اطلاعات رسیده از محیط، بدن، حافظه فرد، تمایل به پاسخگویی به شیوه خاص، و ملاحظه نتایج اعمالی که ممکن است از حالت هیجانی به دست آیند میباشد. (شاکتر[5] و سینگر[6]، 1942، محیالدین بناب، 1375) بنابراین افکار و شناخت فرد در تعیین این که چه هیجانهایی برانگیخته خواهد شد، نقش اساسی ایفا میکند و پس از ارزیابی موقعیت سبب واکنش هیجانی میگردند (اکمن[7]، 1992، به نقل از محیالدین بناب، 1375). ناتوانی افراد یک جامعه در شناخت صحیح و تجزیه و تحلیل موضوعات گوناگون، حل مشکلات، اتخاذ تصمیمهای صحیح وارزیابی نتایج انواع پدیدهها و جریانات، نسلهای ناتوان و سازشپذیر در مقابل انواع مسائل اجتماعی و فرهنگی را نتیجه خواهد داد ( پازارگادی و همکاران ،1381)
بدون شک، رشد تواناییهای پیچیده تفکر برای موفقیت انسان در قرن بیست و یکم ضروری است، اریکسون معتقد است که توانایی در تفکر انتقادی، حل مسئله و تعقل به عنوان اهداف اساسی تربیت محسوب میگردد (عباسی، 1380 ) . هر فرد چه در جریان تحصیل و چه پس از فراغت از تحصیل پیوسته در حال اظهارنظر و اخذ تصمیم است،روی این زمینه باید قضاوتهای او منطقی باشد و بتواند قضاوت دیگران را نیز ارزیابی کند و آنچه را که با دلیل همراه است صحیح تلقی و غیر از این را بیاعتبار بداند. هدف تعلیم و تربیت چیزی جز تفکر نمیباشد و در این بخش تفکر انتقادی بخشی اساسی در تفکر و یادگیری میباشد که با رشد افراد ارتباط دارد و در نهایت به رشد جامعه میانجامد. (مایرز[8] 1986؛ترجمه، ابیلی، 1380)
دعوت به تفکر در نظام فکری مسلمان نیز مورد تاکید است. در قران آیات زیادی در این رابطه وجود دارد. برای مثال در آیه 43 سوره عنکبوت آمده است:«تعجب نکنید از این که حشراتی از قبیل عنکبوت را مثال میزنیم جز عالمان و دانایان آن را در نمییابند.»، در این آیه خداوند مثالهایی را برای انسانهای آگاه و متفکر میزند. همچنین در احادیث مختلف به تفکر توصیه شده است از جمله حدیث نبوی، «یک دم اندیشه از هفتاد سال عبادت بهتر است» و اینکه حضرت علی (ع) میفرماید: «خردها، رهبران اندیشه، اندیشهها، رهبران دلها و دلها، رهبران حسها و حسها، رهبران اندامها هستند». (نهجالبلاغه، نقل از الحیات)، بزرگان ادب و اندیشه نیز ما را به تفکر دعوت نمودهاند چنانچه مولانا اندیشه را مهمترین عنصر وجودی انسان قلمداد میکند. (اسلامی، 1382)
افراد باید عقاید و افکار و عادات و مهارتها، تمایلات و طرز برخورد خویشتن را مورد ارزیابی قرار دهند و با توجه به نقش هر یک از آنها در زندگی و توجه به دلیل و نتایج خاص هر یک، در ارتباط با دیگران آنها را بررسی نمایند. (شریعتمداری، 1376، ص 29).
[1] Intelligence
[2] Saarni
[3] Emotional Intelligence
[4] Bar-on
[5] Shacter
[6] Singer
[7] Acman
[8] Mayers
مقدمه ۱
بیان مسأله ۵
ضرورت یا اهمیت پژوهش ۸
اهداف پژوهش ۱۱
فرضیههای پژوهش ۱۲
متغیرهای پژوهش ۱۲
تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم و متغیرها ۱۳
تعاریف عملیاتی ۱۴
قسمت اول: هوش هیجانی ۱۵
هوش ۱۵
هیجان ۱۹
هوش هیجانی و سیر تاریخی آن ۲۲
مؤلفههای هوش هیجانی ۲۸
اساس زیست ـ عصبی هوش هیجانی ۲۹
هوش هیجانی و هوش عمومی ۳۲
دیدگاههای مربوط به هوش هیجانی ۳۷
هوش هیجانی به عنوان یک الگوی توانایی ذهنی ۳۸
هوش هیجانی به عنوان یک الگوی مختلط ۴۲
نظریه گلمن به عنوان نظریه مختلط از هوش هیجانی ۴۳
نظریه بار-آن به عنوان الگویی مختلط ۴۷
۱) مقیاس هوش درون فردی ۴۸
۲ ـ مقیاسهای هوش بین فردی ۵۴
۳ ـ مقیاسهای سازشپذیری ۵۷
۴ ـ مقیاسهای کنترل تنیدگی ۶۰
۵- مقیاسهای خلق عمومی ۶۳
هوش هیجانی، تعدیلکننده نابرابریها ۶۶
جنسیت و هوش هیجانی ۶۸
اندازهگیری هوش هیجانی ۷۰
۱٫پرسشنامه بهره هیجانی (EQ – I) 71
2. پرسشنامه صلاحیت هیجانی ۷۲
۳٫ پرسشنامه رگه فراخلق (TMMS) 72
4.پرسشنامه نقشه بهره هیجانی: ۷۳
۵٫پرسشنامه سبک ادراک عواطف ۷۴
۶٫ پرسشنامه (MEIS) 75
7.پرسشنامه (MSCEIT) 76
8.مقیاسهای دیداری، شنیداری (ادراک هیجان) ۷۶
رشد و تقویت هوش هیجانی ۷۷
قسمت دوم: تفکر انتقادی ۸۳
تفکر و انواع آن ۸۳
تاریخچه تفکر انتقادی ۹۰
تفکر انتقادی ۹۴
ماهیت، ویژگیها و مسائل خاص تفکر انتقادی ۱۰۰
ابعاد شناختی و عاطفی تفکر انتقادی ۱۰۰
مهارتهای تفکر انتقادی ۱۰۲
ویژگیها یا گرایشهای کلی ۱۰۳
تواناییهای ویژه ۱۰۴
مؤلفههای تفکر انتقادی ۱۰۸
ویژگیهای تفکرانتقادی ۱۱۲
سطوح تفکر انتقادی ۱۱۴
صفات متفکران انتقادی ۱۱۶
نظریههای همسو با تفکر انتقادی ۱۱۸
رویکرد فراشناختی ۱۱۸
دیدگاه شناختیها ۱۲۱
دیدگاه پیاژه ۱۲۳
نظریه یادگیری معنادار آزویل ۱۲۶
دیدگاه برونر ۱۲۸
تفکر انتقادی در طبقهبندی بلوم ۱۲۹
رویکرد ساختنگرایی (سازندگی) ۱۳۴
نظریههای فلسفی ۱۳۶
دانش ۱۳۶
آمادگی ۱۳۷
مرجعیت ۱۳۸
.مقایسه تفکر انتقادی با تفکر خلاق و حل مسئله ۱۴۳
مقایسه تفکر انتقادی و منطق ۱۴۸
راههای سنجش تفکر انتقادی ۱۵۱
۱٫ آزمون سنجش تفکر انتقادی واتسون ـ گلاسر ۱۵۱
۲٫ آزمون سنجش تفکر انتقادی کورنل ۱۵۲
۳٫ آزمون تشریحی تفکر انتقادی انیس ـ وایر ۱۵۲
۴٫آزمون مهارتهای تفکر انتقادی کالیفرنیا CCTST 153
تقویت و پرورش تفکر انتقادی ۱۵۴
قسمت سوم: مروری بر پژوهشهای انجام شده پیرامون موضوع تحقیق ۱۶۳
پژوهشهای مربوط به هوش هیجانی در خارج از ایران ۱۶۳
پژوهشهای انجام شده در ایران در مورد هوش هیجانی ۱۷۲
پژوهشهای مربوط به تفکر انتقادی در خارج از ایران ۱۷۶
تحقیقات انجام شده در ایران در مورد تفکر انتقادی ۱۸۱
روش تحقیق ۱۸۶
جامعه آماری ۱۸۶
نمونه ۱۸۷
روش نمونهگیری ۱۸۷
ابزارهای اندازهگیری ۱۸۸
پرسشنامه بهره هیجانی بار ـآن ۱۸۸
پایایی پرسشنامه هوش هیجانی ۱۹۱
پرسشنامه مهارتهای تفکر انتقادی کالیفرنیا CCTST 200
روش اجرا ۲۰۵
روشهای تجزیه و تحلیل دادهها ۲۰۶
مقدمه ۲۰۷
بخش اول: توصیف دادههای پژوهش ۲۰۸
بخش دوم: تحلیل دادهها (آمار استنباطی) ۲۱۴
بحث و تفسیر ۲۵۲
نتیجه گیری ۲۵۳
محدودیت هاو مشکلات پژوهش ۲۶۲
پیشنهادات پژوهشی ۲۶۳
پیشنهادهای کاربردی ۲۶۴
خلاصه پژوهش ۲۶۵
فهرست منابع فارسی ۲۶۶
پایان نامه تأثیر الگوهای تدریس بر یادگیری دانشآموزان
مقدمه
دنیای امروز دنیایی است با ابعاد و ویژگیهای مختلف و گوناگون که ماهیت این ابعاد نحوه زندگی را در جوامع و کشورهای مختلف روشن مینماید. برای زیستن در این جهان پارامترها و فاتورهای بسیاری وجود دارد که در صورت آگاهی از روش صحیح برخورد با این عوامل و استفاده از این روشها میتوان به بهترین نحو زیست به جرأت میتوان یکی از مهمترین مواردی که از ابتدای خلقت تاکنون بشر یا آن برخورد داشته و سعی در بهبود آن همواره در نظرش بوده را آموزش و پرورش یا تعلیم و تربیت دانست. با مراجعه به قرآن کریم درمییابیم که حتی قبل از اینکه انسان پای به عالم خاکی بگذارد نیز در حال آموزش بوده است. «خداوند به آدم (ع) علم اسرار آفرینش را آموخت تا از اسرار معنوی و مادی جهان آگاهی یابد.» [1] این آیه مؤید چند نکته اساس و مهم میباشد که به این شرح میباشد.
الف ) اهمیت آموزش و پرورش در زندگی.
ب ) اینکه اولین آموزگار انسان خداوند متعال میباشد.
ج) اینکه اولین دانشآموز حضرت آدم بوده است.
باید این مسئله را دانست که برای دستیابی به آموزش بهتر و مفیدتر نیاز به آگاهی و استفاده از مواردی میباشد که مهمترین آنها شیوه تدریس معلم در کلاس درس میباشد. با نگاهی به گذشته متوجه میشویم که در هر عصر و دورهای با توجه به تعداد شاگردان ، موضوع درس و شخص مدرس شیوهها متفاوت بود و با گذشت زمان و نحوه تحقیقات مختلف بر تنوع و تعداد این شیوهها افزوده شده است. و بایستی اذعات داشت که هدف از پیدایش و استفاده از این شیوهها یادگیری و فهم هر چه بیشتر مطالب و موضوعات درسی و در نهایت رشد همه جانبه دانشآموز میباشد، بدیهی است که هر آموزگاری در کلاس درس از روش یا روشهایی استفاده مینماید که این روشها با توجه به عواملی از قبیل ماهیت و محتوای درس ، سن و سال دانشآموز ، علاقمندی وی به مطلب آموزشی و ... میتواند در رشد همه جانبه فراگیران مفید و یا بیبهره واقع شوند پس در تعیین و استفاده از این روشها هم بایستی دقت و اهتمام لازم را بعمل آورده، و اینکه کدامیک از روشها مفیدـر میباشد را تشخیص دهد.
امروزه در شناساندن روشهای مناسب آموزش و پرورش تحقیقات فراوانی صورت گرفته است. دفتر بینالمللی تعلیم و تربیت وابسته به یونسکو تعداد بیش از 300 روش تدریس شناخته شده را ذکر مینماید.[2]
1- ناصر مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه ، جلد 1 ، انتشارات دارالکتب الاسلامیه ، چاپ هفتم ، مهر ماه 1361 ، ص 121.
فهرست مطالب
مقدمه
زمینه
توصیههایی در شیوههای تدریس
ب : استــاد
1- ویژگیهای استاد
الف) داشتن و اطلاعات کافی
ب) آشنایی با شیوههای تدریس
ج) شخصیت
د) قدرت و رهبری
هـ) تفکر حرفهای
2- بهسازی شیوه تدریس
الف ) مداومت در استفاده از شیوه صحیح تدریس
ب) ارزیابی شیوههای تدریس
ج)رفع معایب شیوه تدریس
هـ) دستیابی به بهترین شیوه تدریس
و) توجه به جنبههای خاصی از آموزش
پ) تدریس
ارتباط تدریس و یادگیری
عوامل مؤثر در کیفیت درس
ارزشیابی کیفیت تدریس
مهارتهای ارائه درس
طرح سئوال و پرسش
عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی
نتیجهگیری
منابع و مآخذ
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی رابطه بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دورة دبیرستان شهرستان بیجار صورت گرفته است.
جامعة آماری، دانشآموزان دوره دبیرستان شهرستان بیجار که جمعاً 610 نفر دانشآموزاعم از دختر و پسر را شامل میشود، میباشد.
40 نفر به عنوان نمونه آماری از بین این دانشآموزان به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شد که 20 نفر پسر و 20 نفر دختر میباشد.
آزمون ارزیابی عزت نفس آنها، پرسشنامه 58 سؤالی عزت نفس کوپر اسمیت و نمره معدل ترم قبل بیانگر نمره پیشرفت تحصیلی آنهاست.
هدف از تحقیق حاضر آزمودن این فرضیه است که در بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در بین دانشآموزان رابطه وجود دارد.
همچنین بین عزت نفس با جنسیت رابطه وجود دارد.
پس از اجرای آزمون و تجزیه و تحلیل آماری و برآورد نتایج زیر بدست آمد:
1-ضریب همبستگی در پسران 96/0 و در دختران 93/0 مثبت میباشد و ضریب همبستگی بسیار بالایی است بنابراین فرضیه اول تأیید میشود و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی رابطه معنیداری دارد.
2-ضریب همبستگی در دختران با پسران تفاوت معنیداری ندارد زیرا در هر دو همبستگی خیلی بالاست بنابراین عزت نفس با جنسیت رابطه ندارد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
بسم الله الرحمن الرحیم..................................................................................................................................................... الف
تقدیر و تشکر.................................................................................................................................................................... ب
چکیده................................................................................................................................................................................ ت
فهرست مطالب................................................................................................................................................................... ث
فهرست جدواول................................................................................................................................................................ ح
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه.................................................................................................................................................................................. 2
بیان مسأله.......................................................................................................................................................................... 4
اهمیت و ضرورت مسأله...................................................................................................................................................... 5
اهداف.................................................................................................................................................................................. 6
سؤالات و فرضیهها.............................................................................................................................................................. 6
متغیرها و تعاریف عملیاتی................................................................................................................................................. 7
فصل دوم: پیشینه تحقیق
مبانی نظری........................................................................................................................................................................ 9
مبانی تجربی....................................................................................................................................................................... 18
مدل تحلیلی....................................................................................................................................................................... 21
فصل سوم: روششناسی
روش تحقیق........................................................................................................................................................................ 23
جامعه آماری....................................................................................................................................................................... 23
نمونه آماری........................................................................................................................................................................ 23
ابزارها.................................................................................................................................................................................. 23
روشهای آماری................................................................................................................................................................... 24
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها
فصل پنجم: نتیجهگیری
بحث بر یافتهها................................................................................................................................................................... 39
محدودیتها........................................................................................................................................................................ 40
پیشنهادات.......................................................................................................................................................................... 41
منابع و مأخذ........................................................................................................................ 42
ضمائم
پرسشنامه............................................................................................................................................................................ 43
اول: طرح تحقیق
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت مسئله
اهداف
سؤالات و فرضیهها
متغیرها و تعاریف عملیاتی
مقدمه:
یکی از مهمترین صفات بشری برای رسیدن به هدفهایی که انسان در پیش دارد عزت نفس است برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیمگیری و ابتکار، خلاقیت، سلامت فکر و بهداشت روانی ارتباط مستقیمی با میزان عزت نفس و احساس خود ارزشمندی دارد.
منظور از عزت نفس، احساس و تصوری است که فرد به مرور زمان نسبت به خویشتن در ذهن میپروراند. به عبارت سادهتر، عزت نفس یعنی، ارزیابی فرد از خودش، حال این برداشت و ارزیابی میتواند مثبت و خوشایند باشد، یا منفی و ناخوشایند.
کودکانی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، معمولاً احساس خوبی نسبت به خود دارند و بهتر میتوانند اختلافات خود را با سایر کودکان حل کنند و در مقابله با مشکلات، ناملایمات و ناکامیها مقاومترند این کودکان اغلب خندهرو و خوشبین، منطقی و دارای خودپنداری مثبت هستند و از زندگیشان لذت میبرند. برعکس، کودکانی که دارای عزت نفس پائینی هستند، اغلب در مواجهه با مشکلات و سختیها دچار اضطراب فراوان و ناکامی میشوند. این گروه از کودکان معمولاً در حل تعارضات و اختلافات موجود با سایر هم سن و سالانشان مشکل دارند آنها دائم با افکار انتقادی از خویشتن، موجب اذیت و آزار خود میشوند(سلحشور، 1379).
برای اینکه کودکان و نوجوانان بتوانند از حداکثر ظرفیت ذهنی و توانمندیهای بالقوهی فرد برخوردار شوند میبایست از نگرش مثبت نسبت به فرد و محیط اطراف و انگیزهای غنی برای تلاش و کوشش بهرهمند شوند بیشک نوجوانانی که دارای عزت نفس قابل توجهی هستند، نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه، پیشرفت تحصیلی و کارآیی بیشتری از خود نشان میدهند و نیز از بارزترین ویژگیهای صاحبان تفکر واگرا و افراد خلاق، داشتن اعتماد به نفس و عزت نفس بالاست.
لذا پرورش عزت نفس در کودکان و نوجوانان از مهمترین وظایف اولیاء و مربیان میباشد که در این ارتباط بیشترین نقش برعهدهی الگوهای رفتاری است(افروز، 1373).
موفقیتهای تحصیلی و شکستهای تحصیلی فرد در مدرسه و مسائل مربوط به تحصیل متقابلاً بر عزت نفس و عزت نفس بر تحصیل تأثیر میگذارند که میزان تأثیر آن از جامعهای به جامعه دیگر فرق میکند. در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مقطع دبیرستان در شهرستان بیجار در سال تحصیلی 87-86 میپردازند.