پایان نامه مقایسه دانش آموزان عادی با دانش آموزان عقب مانده ذهنی در یادگیری فضایی وتجسمی شهرستان سرپل ذهاب
قسمتی از متن:
1-1-مقدمه :
از زمان های دور انسان خواهان پیدا کردن هم نوعی برای خود بوده و به تدریج که اجتماعی شد در جهت تشکیل خانواده گام برداشت اکثریت افرادآرزومند داشتن فرزندانی سالم و باهوش و کارآمد برای جامعه هستند و بی شک هر گونه نقص و عقب ماندگی در مسیر رشد نه تنها باری از دوش جامعه بر نمی دارد بلکه خود باری گران به خانواده و جامعه تحمیل می نماید .(کاکاوند1385) مروری برتاریخ کودکان استثنایی نشان می دهدکه درهردوره از تاریخ وفرهنگ وتمدن ودر همه طبقات اجتماعی افرادی وجود داشتندکه از نظر فعالیت های اجتماعی از نظرطبیعی پایینتر بوده وسازگاری انان بامحیط بامشکل مواجه بوده تولد کودک استثنایی به مثابه زنگ خطری برای اجتماع است.(افروز1384)
به دنبال تولد کودک معلول سرزنش و مقصر دانستن همسران از یکدیگر به وجود می آید ، خانواده های دارای کودک معلول مشکلات اقتصادی را تجربه می کنند. و از طرفی چون یک والد ممکن است عهده دار مراقبت از کودک معلول باشد و منبع درآمد خود را از دست دهد مشکلات زیادی را متحمل می شود و نیز مشکلات مراقبتی، روانشناختی و اجتماعی را در طی فرآیند سازگاری در جهت زندگی با کودک تجربه میکنند. (فیشـر، 2001 ) این تأثیرگذاری ها نه تنها بر والدین است بلکه سایر اعضای خانواده را هم تحت تأثیر قرار می دهد دراین زمان آرامش خانواده به هم خورده و تمام نگاهها به سوی کودک منعطف می گردد
(احمدپناه،1380 ).بعضی از خانواده های دارای کودک معلول از نظر اجتماعی منزوی هستند مطالعه شریعتی و داورمنش نیز مؤید این امر است که وجود یک فرزند عقب مانده ذهنی سبب محدودیت در روابط خانوادگی می گردد و هر قدر شدت عقب ماندگی بیشتر باشد اوقات فراغت محدودتر شده و دامنه ارتباطات اجتماعی تنگ تر می شود ( شریعتی و داورمنش ، 1384 ) .
مراقبت های اضافی و سازگاری های ویژه ای که برخی از کودکان استثنایی بر والدین تحمیل می کنند ، نحوه تعامل خواهر و بردارها را با معلول دگرگون می سازد به خاطر پیچیدگی تعاملاتی که رخ می دهد نه تنها مطالعه این افراد مشکل است بلکه به واسطه این واقعیت که این حیطه بر برداشتهای ذهنی متکی است پیچیده تر می شود (هالان و کافمن ترجمه ماهر ، 1385 ) .
تولد و حضور کودک با نیازهای ویژه همواره از مسائل بحث برانگیز بوده است زیرا با تأثیرگذاری بر کمیت و کیفیت روابط والدین و ایجاد دگرگونی در جو محصول خانوادگی می تواند موجب آشفتگی و افزایش استرس در والدین گردد .(دایسون ، 1993 ، 1997 ؛ فیسمن و همکاران 1989 ؛ شافر و همکاران 1998) .
لاوتون[1] 1998 گزارش کرده است که در این میان مسائل و مشکلات خانواده هایی با 2 کودک استثنائی بیشتر است ؛ تعداد کمی از این خانواده ها دارای خودرو هستند و از وسایل نقلیه عمومی نیز بهره ای نمی برند این خانواده ها بیان می دارند مشکلاتی از قبیل رفتار کودک و حمل تجهیزات وی مانع بیرون رفتن آنها می شود . والدین دارای چندین فرزند معلول معمولاً خود بیمار و ناتوان هستند.
با وجود چنین مطالعاتی در جوامع غربی هنوز در کشور ما آمار دقیقی از تعداد خانواده های دارای چند فرزند استثنائی وجود ندارد .( سروری ، 1381 ) .
در این میان از مهمترین عامل بروز کودکان استثنائی با انواع خاص آسیب های زیستی و شناختی باید به ازدواج های خویشاوندی توجه نمود( نصرتی ، 1385 ) .کودکان استثنائی محصول عوامل در هم تنیده ای هستند تأثیرات متقال بر یکدیگر دارند ، یافته های ژنتیک نشان می دهد که عوامل بیماری زا در ازدواج های همخون بیشتر است تا ازدواجهای غیرهمخون چرا که کثرت ارث نهفته به علت همخونی و مشترک بودن جد در این نوع ازدواجها بسیار شایع است
در حال حاضر این نوع ازدواج ها در روستاها و بخش های ایران به خاطر حفظ و حراست از ساختار خانواده و ممانعت از وقوع طلاق انجام می پذیرد ، پیشرفت های علمی در گستره کنونی به ویژه پیشرفت های ژنتیکی همواره هشداردهندگی خود را با مطالعات گسترده در مورد این نوع ازدواج ها حفظ می کرده اند ( خدابنده ، 1378 ) .از ویژگی های عمده انسان آگاهی او از رفتار خود و برخوداری وی از نیروی تفکر است، انسان می تواند از رفتار خود آگاه باشد و در برخورد با مسائل و امور مختلف از نیروی تفکر خود استفاده کند، اما انسان همیشه از آنچه که انجام می دهد آگاه نیست، به سخن دیگر گاهی انسان عملی را انجام می دهد که اما از انگیزه رفتار خود یا هدف آن رفتار آگاه نمی باشد. وقتی والدین برای اولین بار با این حقیقت روبرو می شوند که کودکشان استثنایی است واکنش آنها پیامد هایی خواهد داشت، وجود کودک معلول ذهنی اثرات عمیقی بر روی نحوه ارتباط یک یک افراد خانواده با هم و هریک از آنها با کودک معلول وارد می سازد و همین اثرات ناخوشایند چنانچه به گونه ای منطقی و چاره جویانه قابلیت حل نیابند ضایعات جبران ناپذیری بر روان والدین، سایر نوباوگان خانواده خصوصاً کودک معمول باقی می گذارد. واکنش های شایع والدین ممکن است به صورت احساس گناه1 ناکامی و محرومیت2 انکار واقعیت یا کتمان حقیقت3 اضطراب و نگرانی باشد0 این قبیل واکنش ها تا زمانی که به کنترل در نیایند و تعدیل نشوند نه فقط سلامت روانی اعضای خانواده را به مخاطره می اندازند بلکه نوع تعامل و ارتباط اعضای خانواده و کودک معلول ذهنی یا جسمی را پیچیده می سازد و در نهایت موجب اضمحلال انرژی روانی و دیگر توانمندی های آنان می شوند(میلانی فر1347)
1-2-بیان مسأله :
حضور کودک عقب مانده ذهنی در هر خانواده ساختار آن خانواده را تحت تاثیر قرار میدهد و سلامت روانی خانواده به خصوص والدین را تحت الشعاع قرار میدهد، کودک بر اثر تعارضهای شدید میان اعضای خانواده، کل خانواده را درگیر بحران میکند. ممکن است روابط خانوادگی، افزایش فشارهای ناخواسته جسمی، هیجانی و مالی ضعیف شود کودک عقب مانده ذهنی میتواند ضایعات و اثرات جبران ناپذیری بر وضعیت بهداشت روانی خانواده وارد کند از جمله ایجاد تشدید اختلافاتی زناشویی،جدایی، تحمل بار سنگین اقتصادی، افسردگی، ناامیدی، اضطراب، خجالت و خشم1 و بسیاری از مسایل دیگر(بردن2، 1980).مراقبت مداوم از کودک عقب مانده ذهنی اغلب برای والدین استرسزا میباشد زیرا این دشواری های کودکان به طور اجتناب ناپذیری بر زندگی آنها اثر میگذارد(کرنیک3 و همکاران، 1983). تحقیقات نشان داده است که والدین کودکان عقب مانده ذهنی عموما در خطر مشکلات زندگی خانوادگی و دشواریهای عاطفی قرار دارند(بکمن4، 1991 سینگر واوروین 1989).به طور کلی خانواده کودک معلول به لحاظ داشتن کودکی متفاوت با سایر کودکان با مشکلات فراوانی در زمینه نگهداری، آموزش و تربیت آنها روبه روست. این مسایل همگی بر والدین فشارهایی وارد میکنند که سبب بر هم خوردن آرامش و یکپارچگی خانواده میشوند و در نتیجه انطباق و سازگاری آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. مطابق بررسی و تحقیقات صاحب نظران آموزشی و محققان آموزش و پرورش حدود (12) درصد از کودکان و دانش آموزان سنین مدرسه (7 الی 18 سال یا 6 الی 17 سال ) به نحوی از انحا نیاز به بهره گیری از برنامه های آموزش و پرورش ویژه دارند که از بین آنها می توان کودکان مبتلا به معلولیت بینائی ، شنوائی ، تکلمی ، ذهنی ، یادگیری و مشکلات سازگاری و معلولین جسمی را نام برد که روی هم رفته جمعیت استثنائی هر کشور را تشکیل می دهند (افروز ، 1384 ) .
در این میان نهاد خانواده برای حراست از این کودکان وظیفه خطیری دارد وظیفه خانواده مراقبت و تربیت فرزندان و برقراری ارتباط سالم با هم و کمک به استقلال کودکان است حتی اگر کودک کم توان ذهنی باشد ( علیزاده ، 1381 ) .
وجود کودک معلول یا کم توان ذهنی در روابط خانوادگی تنش هائی ایجاد می کند اگر معلولیت شدید باشد یا کودک دارای معلولیت های چندگانه باشد این تغییرها شدیدتر خواهد بود به تدریج که کودک بزرگ می شود والدین دل مشغول استقلال کودک می شوند که ممکن است برای مدت طولانی ادامه پیدا کند و متأسفانه نمی توان به راحتی برآن غلبه کرد (ایسنسن[2] ، 1991 ) .
والدین کودکان استثنایی با فشارهای شدید روانی و اقتصادی رو به رو می شوند و این عوامل در سازگاری با وضع موجود نقش مهمی دارد به نظر می رسد عواملی چون روابط زناشویی ، اعتقادات مذهبی ، میزان تحصیلات ، سطح هوش والدین ، اندازه و ساختار خانواده و وضعیت اجتماعی و اقتصادی والدین در این سازگاری نقش مهمی داشته باشد ( احمدپناه ، 1380 ) .کودک کم توان کارکرد روانشناختی خانواده را برهم می زند که در سطح کلان سلامت روان ، پویائی و هدفمندی خانواده را همچون ابراز واجود ، حل تعارض ، استقلال ، پیشرفت ، تفریح و سرگرمی ، ارزش های اخلاقی و مذهبی ، رفت و آمد با اطرافیان و حل مسئله می باشد .(الیری و همکاران 2001 ؛ به نقل از کیمیائی 1387 ) .
وجود بیش از یک کودک معلول شرایط را به مراتب سخت تر می کند مادر و پدر ممکن است از داشتن چنین فرزندانی رنج ببرند و حالاتی همچون افسردگی ، اضطراب ، پرخاشگری و ترس از خود نشان دهند و حتی آرزوی مرگ داشته باشند ( البرزی و بشاش ، 1375 ) . دسترسی به خدمات و حمایت های مورد نیاز برای خانواده های دارای چندفرزند استثنائی سخت است .والدین کودک معلول برای شناسایی و قبول کم توانی کودک نیاز به کمک دارند (حسینی و رضازاده ، 1381 ) .
مادهوا و ناریان (1991) به این نتیجه رسیدند که احتمال میزان عقب ماندگی ذهنی در خانواده هایی که ازدواج فامیلی نموده اند بیشتر است .در ازدواج فامیلی حدود 5 تا 6 درصد احتمال تولد کودک معلول وجود دارد که این ریسک با احتمال تکرار معلولیت در فرزندان بعدی خانواده نیز همراه است (اکرمی ، 1385 ) .این ازدواج ها به ویژه در کشورهای آسیایی و شمال آفریقا رواج بسیار دارد به طوریکه میزان آن 20 تا 50 درصد گزارش شده است .درمطالعه ای که اخیرا بر روی بیش از 300 هزار زوج از نژادهای مختلف ایرانی حدود 38% ازدواجها از نوع خویشاوندی بوده است که بیش از 27% آنها از نوع درجه 3 می باشد (سعادت ، انصاری ، فرهود ، 2004 ) .در تحقیق دیگری که در سال (1388) در زمینه بررسی ویژگی های زیستی، شناختی، روانی و اجتماعی والدین خویشاوند وغیر خویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در ایلام صورت گرفت در متغیرهای جمعیت شناختی و اجتماعی تفاوتی در دو گروه دیده نشد ولی در متغیر های زیستی و شناختی تفاوت معنادار در دو گروه مشاهده شد(عزیزی، 1388).
آنچه که در تأکید بر ازدواجهای فامیلی اهمیت فراوان دارد عوامل ژنتیک است که بزرگترین علت انواع معلولیت ها و تعیین کننده 2/40 درصد معلولیت های جسمی ، ذهنی ، روانشناختی در سطح ایران می باشد ( افروز ، 1384 ) . که در این نوع ازدواج ها نمود فروانی پیدا می کند .تولد کـودک کـمتوان ذهنی بر خانواده بیانگر ایـن اسـت کـه والدین آنها احـساس خـجالت داشته و با شدت عقبماندگی ایـن احـساس شدیدتر شده،مشکلات زناشویی،طلاق و افسردگی والدین هم شدت مییابد . پدران و مادران کودکان کمتوان ذهنی واکنشهای متفاوتی به این موضوع دارند.یافتههای کازاکرا و لارکان (2008) نشان داد که پدران احساس افـتخار کـمتری دارند؛زیرا آرزوهای خود را بر باد رفـته میبیند و بـه طـبع ، نقش مـشارکتی کمتری در رشد فـرزندان کـمتوان ذهنی خود دارند.درگیریهای شغلی پدران در این خانوادهها مانع میشود که آنها به این باور که به حـمایت و حـضور آنـها نیاز است، برسند.اما در مقایسهء نگرش پدران و مادران نسبت بـه ایـن کـودکان،پدران نـگرش مـثبتتری بـه این فرزندان دارند. و گرچه وجود این کودکان موجب کاهش درآمد پرر میشود،ولی سلامت روان پدر درمقایسه با مادر کمتر به مخاطره میافتد. اما مادران کودکان کمتوان ذهنی دچار اختلالات روانی و احساسات مـنفی همچون احساس گناه و افسردگی بیشتری شده و تمایل به طرد کودک دارند و با افزایش کمتوانی، سلامت مادر لطمه بیشتری میبیند. زیرا این مادران است که نقش مراقبتی بیشتری بر عهده دارد(کیمیایی و همکاران، 1388).
بنابراین همانگونه که بیان شد وجود کودک کم توان ذهنی، اغلب ضایعات جبران ناپذیری را بر پیکر خانواده وارد می کند. میزان آسیب پذیری خانواده – بویژه مادر – در مقابل این ضایعه گاه به حدی است که وضعیت بهداشت روانی خانواده دچار آسیب شدیدی می گردد .اما هرچند وجود کودک عقب مانده می تواند ضایعات و اثرات جبران ناپذیری بر وضعیت بهداشت روانی خانواده وارد کند اما این ضایعات و اثرات به میزان قابل زیادی قابل جبران وتخفیف هستند. لیکن جبران و یا کاهش این تأثیرات مستلزم داشتن شناخت علکی از آنهاست .پس می توان با انجام کارهای تحقیقاتی برروی والدین این کودکان که بیشترین بار عاطفی کودکان را بر دوش دارند و انعکاس نتایج آن به دست اندرکاران و دستگاه های مربوطه راهگشای رفع مشکلات آنان گردید (افتخاری،1390).
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق:
حضور یک کودک استثنایی در خانواده فشار روانی زیادی بر والدین و اعضای خانواده وارد می کند و می تواند سلامت روان آنان را به مخاطره اندازد. بسیار حائز اهمیت است که والدین کودکان دارای نیازهای ویژه با نوع احساسات خود در برخورد با کودکان آشنا شوند. برای سازش با کودک خود نیاز دارند که احساس نسبتاً خوبی در مورد خود پیدا کنند. زندگی، ازدواج وکار والدین این گونه کودکان ایجاب می کند تا حدی رضایتمندی را احساس کنند، ممکن است با توجه به این واقعیت که کودکی ناتوان دارند احساس غم وناراحتی کنند، اما نیازی نیست که کل زندگی آنها را هاله ای از غم فرا گیرد(مفیدی، 1376). وجود یک جامعه سالم از نظر بهداشت روانی به سلامت اجزای کوچکتر آن جامعه مانند اجتماعات، گروه ها و خانواده های آن جامعه وابسته است در این میان خانواده به عنوان کوچکترین و در عین حال اصلی ترین هسته مرکزی هر جامعه نقش بسزایی در تامین سلامت کل جامعه خواهد داشت (شریعتی وداورمنش،1375)در نهاد خانواده نیز تولد هر کودک می تواند بر پویائی خانواده اثر بگذارد و والدین و دیگر اعضای خانواده باید تغییرات متعددی را در جهت سازگاری با عضو جدید تحمل نمایند (رابینسون و رابینسون ، ترجمه ماهر 1377 ) .در کشور ما تعداد کودکان و دانش آموزان سنین مدرسه از 6 سال الی 18 سال که نیاز به برنامه های ویژه دارند با در نظر گرفتن 18 میلیون دانش آموز حداقل یک میلیون و هشتصد هزار نفر خواهد بود. (افروز ، 1386 ) که برخی از این کودکان ممکن است متعلق به خانواده هایی با بیش از یک کودک استثنایی می باشند .وجود دو یا چند کودک استثنائی نه تنها کودک را گرفتار می کند بلکه والدین را نیز درگیر می کند و باعث فشار مالی و روانی بر خانواده می شود.(تورز و شا 1998)
[1] Lawton
FRUSTRATIon.1
Frustation.2
Denial of Reality.3
Anger .1
2. Burden
3.Crnic
4. Beckman
5. Self- esteem
[2] Esinson
پایان نامه بررسی تفاوت سبک اسنادی کودک عادی وکودک عقب مانده ذهنی در 73 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقدمه ...........................................................................2
بیان مسئله ............................................................................................3
فرضیه تحقیق ........................................................................................4
تعاریف عملیاتی .......................................................................................5
فصل دوم: پیشینه تحقیق
سابقه پژوهش ............................................................................................8
نظریه هایدر...............................................................................................9
جونز ودیویس............................................................................ .........10
هارولد کلی......................................................................................... 11
شیور............................................................................................... 12
سه بعدی واینر.................................................................................... 13
خطاها و سوگیری اسناد........................................................................ 14
سوگیری مربوط به جنس....................................................................... 17
اسنادها درمورد خود............................................................................. 18
عاملان در برابرناظران..........................................................................19
سبکهای انتسابی.................................................................................. 20
نتسابهای درماندگی انسان.................................................................... 22
اسناد مربوط به بازده...................................................................... 24
اسناد بعد از موفقیت وشکست............................................................ 25
اسنادها ورفتار .............................................................................. 27
تعریف استثنایی .............................................................................28
گروهبندی دانش آموزان استثنایی...................................................... 29
تاریخچه عقب ماندگی ذهنی ........................................................... 30
تعریف عقب ماندگی ذهنی .............................................................. 31
رفتار سازشی...............................................................................35
طبقه بندی کودکان عقب مانده .......................................................... 37
گروه آموزش پذیر ....................................................................... 39
تحقیقات داخلی وخارجی.................................................................41
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
روش طرح وتحقیق ..................................................................... 44
جامعه آماری ...............................................................................44
نمونه آماری.................................................................................44
ابزار تحقیق .................................................................................45
روش اجرای تحقیق........................................................................45
روش تجزیه وتحلیل ......................................................................46
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل اطلاعات
تجزیه وتحلیل اطلاعات ...............................................................48
فصل پنجم : بحث ونتیجه گیری
نتیجه گیری ..................................................................................65
پیشنهادات .....................................................................................66
محدودیتهاومشکلات .......................................................................67
منابع
منابع............................................................................................69
ضمائم
ضمائم ....................................................................................... 73
مقدمه:
هر ساله میزان قابل توجهی ازمنابع انسانی واقتصادی جامعه به علت عقب ماندگی ذهنی دانش آموزان در سنین مختلف به هدر می رود. هرچند تلاش های از قبیل توجه به مسائل بهداشتی وتغذیه نوزادان وجلوگیری از حامله شدن مادران در سنین بالا ، ناسازگاریهای خونی ، اختلافات هورمونی ... انجام می شودولیکن این مسئله همچنان یکی از مشکلات اساسی هرجامعه ای می باشد .
یکی از مسائلی که درزندگی کودکان عقب مانده ذهنی ممکن است زیاد باشد مسئله شکست بیشتر درزندگی آنها باشد . درواقع شکست یک پیامد منفی است که اگر بطور مکرر رخ بدهد منجر به کاهش انگیزه در افراد شود بخصوص اگر این فرد عقب مانده ذهنی باشد که باعث ارزشیابی نادرست آنها از خود ونادیده گرفتن تواناییهاودر نتیجه احساس ضعف وناتوانی در آنها میگردد.
عوامل زیادی در موفقیت وشکست دانش آموزان دخالت دارند وطبق تحقیقات انجام شده یکی از این عوامل نحوه اسناد دادن آنها می باشد بدین معنی که اسناد نامطلوب منجر به کاهش انگیزش در آنها می شود. تئوری اسناد از تئوریهای شناختی انگیزش است که هدف آن بررسی شیوهایی است که افراد ،رویدادها وحوادث راتعیین کرده وبه دنبال روابط روابط علت ومعلولی بین آنها هستند. (هاروی ، ویری 1984)
بیان مسئله:
ما چگونه رفتارهاو انگیزه های دیگرانرا درک وتغییر می کنیم؟
چگونه باور ونگرشهای افرادشکل می گیرد؟
وچرا مردم این گونه رفتار می کنند؟
برای جواب دادن به این سوال ماباید از فرایند اسناد استفاده می کنیم وباید رفتار افرادرابه آمیزه ای ازعلتها اسناد دهیم . بدون شک در زندگی خود با افرادی مواجه شده ایم که همواره گناه شکست خود را گردن دیگران یا عوامل مختلف بیرونی می اندازند و به جای اینکه آن شکست راحاصل اعمال خود بدانند یا خود را مسئول آن شکست بدانند تلاش می کنند تا توجیه قابل قبولی برای شکست خود فراهم کرده وبدین وسیله از ایجاد تصویر منفی از خود در ذهن دیگران اجتناب ورزند. نظریه های اسنادی برمبنای چنین تنبیهایی بنا شده اند.
حال سوالی که مطرح می شوداین است که آیا اسناد دادن در مورد همه کودکان نیز صدق می کند واینکه کودک عقب مانده ذهنی از آن چگونه استفاده می کند. به طور کلی در این تحقیق بدنبال این مسئله هستیم که آیا با افزایش سن نوع اسناددادن کودکان عادی وعقب مانده ذهنی باهم تفاوت داردودیگر اینکه آیانوع اسناد دادن دختران وپسران با یکدیگر تفاوت دارد واگر دارد بیشتر از سبک رویدادهای منفی یا مثبت استفاده می نمایند از اینرو بر آن شدیم که بر روی سبکهای اسنادی در کودکان عقب مانده ذهنی واینکه مشکلات وشکستها وموفقیتهای خود را چگونه وبه چه عواملی نسبت می دهند بررسی نمایم . امیدوارم این تحقیق مقدمه ای کوچک برای توجه بیشتر به این کودکان که در جامعه مانند آنها کم نیز نمی باشند، باشد. یکی دیگر از اهداف این پژوهش بررسی اولیه این مساله است که در سلامت وبهداشت روان آنها تاثیر بسزایی دارد این نکته مهم دیگر آنکه استفاده به موقع از سبک اسنادی می تواند سبب کاهش اضطراب وفشارروانی افراد به خصوص در این گروه از کودکان می گردد.
دیگر عامل مشکلاتی که این کودکان برای خانواده های خودبوجود می آورند ، نوع نگرشی که خانواده آنها نسبت به آنان دارند. اینکه آنان نیز مانند دیگر افراد جامعه شکست خود را به عوامل بیرونی وناپایدار واختصاصی نسبت می دهند یابه گونه دیگر ویا اینکه اصلاٌ این کودکان می توانند از تئوریهای شناختی اسناد استفاده کنند و آیا اسناد دادن برای آنهامعنی دارد یاخیر.
فرضیه تحقیق:
فرض ها یا پیش بینی های این پژوهش عبارتنداز:
1- بین سبک اسنادی کودکان عقب مانده ذهنی وکودکان عادی تفاوت وجود دارد.
2- سبک اسنادی کودکان عقب مانده ذهنی وکودکان عادی با افزایش سن تغییر می کند.
3- بین سبک اسنادی دختران عادی ودختران عقب مانده ذهنی تفاوت وجود دارد.
4- بین سبک اسنادپسران عادی وپسران عقب مانده ذهنی تفاوت وجود دارد.
5- بین سبک اسنادی دختران عادی وپسران عادی تفاوت وجود دارد.
6- بین سبک اسنادی پسران عقب مانده ذهنی ودختران عقب مانده ذهنی تفاوت وجود دارد.
تعاریف عملیاتی :
اسناد: عبارت است از فرآیندی که افراد بکار می برند تا رویدادها را به عوامل زیر بنایی آن پیوند دهند. اسناد در روان شناسی اجتماعی یعنی تمایل به ادراک انگیزه ها ،خصوصیات ، مقاصد وتواناییهای افراد دیگر براساس مشاهده رفتارآنهابه عبارت دیگر تمایلی است کم وبیش خودکار به تبیین اعمال دیگران وخود. سبک اسناد: اسناد فرآیندی است که منبع حاکم بررفتار فرد اشاره دارد بین طیفی از درونی یا بیرونی در نوسان است ازیک طرف شخص باسبک اسناد درونی است که مسئولیت اعمال خود رامی پذیرد وپیامد های محیطی رانشان گرفته از حالات درونی خویش می داند خلقیات ها ، نگرش ها، خصوصیات شخصیتی ، توانایی وعملکرد های فرد و بالاعکس شخص با سبک اسناد بیرونی تمایل دارد کنترل رفتارهایش رابه نیروهای بیرونی نسبت دهد.
تعریف عملیاتی اسناد: نحوه تعبیر وتفسیر علت شکست ها وموفقیت ها که توسط خود آنها که در این پژوهش بر اساس نحوه پاسخگویی به موفقیت های (مثبت ومنفی ) در سه بعد اسنادی ( درونی ، بیرونی ، پایدار،نا پایدار ، اختصاصی کلی ) توسط پرسشنامه سبک اسنادی کودکان CASQ سنجیده می شود.
سبک اسناددرونی- بیرونی: نسبت دادن علت حادثه یا پدیده به عاملی در خود شخص در تمایل نسبت دادن حادثه یا پدیده به عاملی که مربوط به افراد دیگر یا شرایط غیر شخصی است .
سبک اسنادپایدار- ناپایدار : نسبت دادن علت حادثه یا پدیده به عواملی ثابت درطول زمان در مقابل نسبت دادن علت حادثه یا پدیده به عامل موقت وزود گذر و کم دوام . سبک اسناد کلی– اختصاصی: نسبت دادن علت حادثه یا پدیده به عاملی که درتمام موقعیت های مشابه وجود دارد درمقابل نسبت دادن علت حادثه یا پدیده به عاملی که فقط درهمان موقعیت خاص وجوددارد.
عقب مانده ذهنی : اختلالی است که از هر صد کودک سه تن رامبتلا می کند ودو سوم آن پسر می باشد.عقب مانده ذهنی به محدودیتهای قابل توجه در عملکرد اشاره دارد.
عقب مانده ذهنی باکارکرد عقلانی پایین از متوسط مشخص می شود که همزمان با آن در دو یا چند زمینه زیر محدودیتهایی وجود دارد.
ارتباط ، مراقبت از خود ، زندگی در خانه و...می باشد.
تعریف عملیاتی عقب مانده ذهنی : گروهی از کودکان هستند که در مراکز نگهداری کودک عقب مانده ذهنی ثبت نام کرده اند وباظن قوی که این کودکان عقب مانده ذهنی هستند پرسشنامه روی آنها انجام شده است.
مقطع سنی : مقطع سنی که در این پژوهش مورد نظر است مقطع سن 11-9 سال می باشد که بر حسب سن تقویمی آنها است که این مقطع سنی برای هردو گروه کودک عادی وعقب مانده ذهنی یکسان است.
روش و طرح تحقیق
همانگونه که در فصلهای گذشته ذکر شد دوران ما ، دوران تحولات ودگرگونی های سریع وبنیادی است واین مهم است که کودک عقب مانده ذهنی چه نقشهایی در حیات اجتماعی به عهده بگیرد گرفته وچگونه آنها رابه کار می برد ؟
باتوجه به تحولات سریع جامعه ونیاز به پیوستن هر چند بیشتر این کودکان به محیطهای کارومسائلی که درحاشیه آن وجود دارد از سبکهای اسنادی این کودکان استفاده می کنند باعث می شود که شکستها وموفقیتهای خود رابه چه عواملی نسبت می دهند وبر حسب آن این پایانامه تهیه گردید.
جامعه آماری
جامعه آماری شامل گروهی از افراد می شود که یک یا چند صفت مشترک دارند که این صفات مورد توجه محقق می باشد بنابراین جامعه آماری شامل کلیه کودکان عقب مانده ذهنی است که در مدارس عقب ماندگان ذهنی شهرستان کرج به تحصیل اشتغال دارند.
نمونه آماری
نمونه آماری گروه کوچکتر از جامعه است که برای مشاهده وتجزیه وتحلیل انتخاب شده است بنابراین نمونه آماری این تحقیق به صورت نمونه گیری در دسترس بوده است.
20 کودک دختر وپسر عقب مانده ذهنی از مدارس عقب ماندگان ذهنی وتوانبخشی
20 کودک دختر وپسر عادی ازمدارس همان مناطق به عنوان نمونه انتخاب شدند.
ابزارتحقیق
در این تحقیق از پرسشنامه سبک اسنادی کودکان (CASQ) این پرسشنامه توسط پیترسون وسگنمین (1984)تدوین شده است استفاده شده است .
این پرسشنامه دارای دوموقعیت مثبت ومنفی است . در موقعیت های مثبت رویدادهای خوشایند ودر موقعیت های منفی رویدادهای ناخوشایند ترسیم شده اند.
بعلاوه هر موقعیت دارای سه بعد اسنادی ( درونی - بیرونی - پایدار – ناپایدار- کل اختصاصی ) می باشد وهر بعد نیز دارای شش سوال است . در این پرسشنامه دانش آموزان رویدادهای خوشایند یا نا خوشانید هرسوال راتعیین احتمال (الف – ب ) پاسخ می دهند درواقع دانش آموزپاسخی را که به تعیین احتمالی او نزدیکتر است انتخاب می کند فرم نهایی این پرسشنامه به صورت 36 پرسش دو گزینه ای (مثبت ومنفی ) هر یک از 18 سوال تهیه شده است . از مجموع 18 سوال هر گروه به هر یک از ابعاد ( درونی - بیرونی - پایدار – ناپایدار- کل اختصاصی ) شش سوال تعلق می گیرد که نمرات هر یک از این ابعاد بطور جداگانه و مطابق با کلید نمره گذاری پرسشنامه استخراج می گردد.
روش اجرای تحقیق
برای اجرای تحقیق ابتدا با دومدرسه کودکان عقب ماندگان ذهنی وتوانبخشی و دو مدرسه کودکان عادی هماهنگی شد . مدارس کودکان عقب مانده ذهنی قرار شد 5 کودک 9 تا11 ساله که توانایی کلامی آنها بیش ازدیگران است معرف کنند که پرسشنامه راروی آنها اجرا کنیم و از آنها خواسته شد که به سوالات پرسشنامه بادقت پاسخگو باشند وهرکدام که بیشتر باحالتهای آنها متناسب است جواب دهندتا نتیجه آماری صحیح صورت گیرد وهمینطور درمدارس عادی اجرا شد.
روش تجزیه تحلیل داده ها
چگونگی تحلیل نتایج بر اساس روش تحلیل واریانس چند عاملی بود که اطلاعات را به صورت جداولی در آورده ومیانگین هر یک از اعداد جداول را حساب کرده وبا فرمول زیر محاسبه :
SSt = µ + SSB + SSW
پایان نامه کودکان عقب مانده و استثنائی و مسائل سازگاری خانواده آنها
قسمتی از متن:
- مقدمه
وجود یک جامعه سالم از نظر بهداشت روان، وابسته به سلامت اجزا کوچکتر آن جامعه مانند مجامع، گروهها و خانوادههای موجود در آن جامعه است وجود خانوادههای سالم ودارای سلامت روان میتواند تاثیر بسزایی در سلامت روانی موجود و ایجاد بهداشت روانی در آن جامعه داشته باشد، زیرا نهاد خانواده به خودی خود یک جامعه کوچک است و هر گونه تغییر مثبت یا منفی در آن، در جامعه بزرگ انسانها تاثیر مستقیم و موثر دارد و ثبات و بیثباتی خانواده بطور مستقیم بر ثبات یا بیثباتی جامعه تاثیر دارد.
کودک عامل گسترش نسل است و تولد هر کودک میتواند بر پویایی خانواده اثر بگذارد، والدین و دیگر اعضای خانواده باید تغییرات متعددی را جهت سازگاری با عضو جدید تحمل کنند. تولد یک کودک ناتوان[1] بر خانواده میتواند اثرات عمیقی داشته باشد، زیرا خصوصیات کودکان و نوزادان معلول[2] حدود انتهایی رفتار است و از آنجایی که معلولیت و رفتارهای ناشی از آن امری ثابت و پایدار میباشد، این امر بر تعاملاتی که کودک با والدین و خواهران و برادران خود دارد، تاثیر میگذارد (هالاهان وکافمن[3]، 1998).
مراقبتهای اضافی که برخی از کودکان معلول به والدین تحمیل میکنند، برنحوه تعامل والدین تاثیر میگذارد. بروز معلولیت در فرزندان اختلالات عاطفی و مشکلات اقتصادی زیادی را در خانواده ایجاد میکند، بنحوی که یکایک افراد خانواده دچار بحرانهایی ناشی ازوجود فرد معلول میشوند.
روابط دچار سردی وتیرگی میشود و روابط اجتماعی خانواده نیزمحدود میگردد. سایر فرزندان دچار مشکلات عاطفی و اجتماعی میگردند و بطور کلی بهداشت روانی خانواده که ضامن سلامت کودکان و سرمایههای فردی-اجتماعی است به شدت به مخاطره میافتد هر چند خانوادههای کودکان معلول فشار روانی بیشتری را تجربه میکنند ولی سازگاری زناشویی بالاتری را از خود نشان میدهند(حسین نژاد، 1375).
در تحقیق حاضر سعی محقق بر روشن کردن این موضوع است که آیا حضور کودک عقب مانده ذهنی در خانواده میتواند بر سازگاری اجتماعی مادران اثرات منفی داشته باشد یا نه؟
[1] .Disabled Child
[2] .Handicapped Children
[3] .Hallahan & Kafman
پایان نامه بررسی مقایسه سطح اضطراب معلمان کودکان عادی و معلمان کودکان استثنایی ( عقب مانده ذهنی)
چکیده:
در پژوهش حاضر، سطح اضطراب معلمان کودکان استثنایی (عقب مانده ذهنی) و معلمان کودکان عادی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور یک گروه نمونه 50 نفری (شامل 25 نفر از معلمان کودکان عقب مانده ذهنی و 25 نفر از معلمان کودکان عادی) از شهر تهران از طریق روش نمونه گیری طبقهای انتخاب و تست اضطراب اشپیل برگر بر روی آنها اجرا شد. نتایج نشان داد که:
بین میزان اضطراب معلمان کودکان عادی و عقب ماندة ذهنی تفاوت معنادار وجود ندارد.
روان شناسان بر این باورند که وقتی موجود زنده احساس نیاز می کند، دچار تنش شده، برای ارضای نیاز خود، انگیخته می شود. باید دانست که انگیزههای قوی منشاء رفتار هستند.
باید بدانیم که رفتارهای معلم معلول تعامل متغیرهای شناخته یا ناشناخته است که بسیاری از آنها ریشه در گذشته و تجربه ها و برداشتهای او دارند. پس اگر انتظار می رود که معلم به مثابه رهبر یا عنصر هوشمند سیستم آموزشی رفتاری مطلوب، خلّاقانه و هوشمندانه، داشته باشد باید دید چگونه می توان نیازها، ارزشها و هنجارهای او را متأثر ساخت و در نگرش، شخصیت و تخصص وی تغییر به وجود آورد. در صورت تحقق این امر، معلم فردی اجتماعی ـ فرهنگی و انسانی یکپارچه خواهد بود که به تناسب توانایی و خلاقیت خود در همه شئون زندگی از جمله در کلاس درس رفتاری همانند ـ فرهیختگان خواهد داشت (سیف، 1384).
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل یکم: کلیات
مقدمه ..................................................................................................... 3
بیان مسئله ............................................................................................. 9
هدف پژوهش ........................................................................................ 10
پرسش پژوهش ..................................................................................... 10
فرضیه های پژوهش ............................................................................. 11
اهمیت پژوهش ...................................................................................... 11
تعاریف عملیاتی پژوهش ...................................................................... 13
خلاصه فصل ......................................................................................... 14
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق
اضطراب ................................................................................................ 17
تعریف اضطراب .................................................................................... 17
بروز و پیامدهای اضطراب ................................................................... 18
انواع اختلالهای اضطرابی ..................................................................... 20
عوامل داخلی و خارجی به وجودآورندة اضطراب .............................. 27
مبانی نظری ........................................................................................... 30
تبیین های روان ـ پویشی ..................................................................... 30
تبیینهای رفتاری نگر ........................................................................... 31
موضعگیریهای انسانینگر و هستینگر ................................................ 32
تبیینهای شناختی ................................................................................. 33
دیدگاه رفتارشناسی طبیعی و تبیینهای زیستی ـ رفتاری ................. 35
معلم ........................................................................................................ 35
تعریف معلم ........................................................................................... 35
ویژگیهای معلم ..................................................................................... 37
عوامل اضطرابزای شغل معلمی .......................................................... 40
تعریف اضطراب معلم ........................................................................... 40
استراتژیهایی که اضطراب معلم را کاهش می دهند ............................ 43
عوامل مخل مربوط به پیام دهنده (معلم)............................................... 45
عوامل اضطراب زای اجتماعی در رابطه با معلم ................................. 47
ترس از مشکلات ................................................................................... 52
اقدامات درمانی کلی .............................................................................. 56
مصرف بالینی داروهای ضد اضطراب ................................................ 57
کاهش اضطراب ..................................................................................... 58
تحقیقات انجام شده و ضرورت پژوهش ............................................. 62
فصل سوم : روش پژوهش
جامعة آماری ......................................................................................... 69
گروه نمونه ............................................................................................. 69
روش پژوهش ....................................................................................... 69
روش نمونه گیری ................................................................................. 69
ابزار پژوهش ......................................................................................... 70
روش آماری .......................................................................................... 72
خلاصه فصل ......................................................................................... 72
فصل چهارم: یافته های پژوهش
یافتههای پژوهش .................................................................................. 75
تحلیل داده ها ......................................................................................... 80
فصل پنجم: بحث و تفسیر
نتیجهگیری ............................................................................................. 87
محدودیتهای پژوهش .......................................................................... 89
پیشنهادهای پژوهش ............................................................................. 89
خلاصه پژوهش..................................................................................... 90
منابع ....................................................................................................... 97
پرسشنامه اضطراب .............................................................................. 103
فهرست جداول
عنوان صفحه
(جدول 4-1) : توزیع فراوانی و نمودار ستونی نمرههای خام گروه عادی در تست اضطراب مقیاس حالت........................................................................................................................... 77
(جدول 4-2) : توزیع فراوانی و نمودار ستونی نمره های خام گروه استثنایی در تست اضطراب مقیاس حالت. .......................................................................................................................... 77
(جدول 4-3) : توزیع فراوانی و نمودار ستونی نمره های خام گروه عادی در تست اضطراب مقیاس صفت. .......................................................................................................................... 78
(جدول 4-4) : توزیع فراوانی و نمودار ستونی نمره های خام گروه استثنایی در تست اضطراب مقیاس صفت
............................................................................................................. 78
(جدول 4-5) : مشخصه های آماری تست اضطراب در مقیاس حالت به تفکیک گروه عادی و استثنایی. .......................................................................................................................... 79
(جدول 4-6) : مشخصه های آماری تست اضطراب در مقیاس صفت به تفکیک گروه عادی و استثنایی. .......................................................................................................................... 79
(جدول 4-7) .................................................................................................... 84
(جدول 4-8)..................................................................................................... 85
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
(نمودار 1) : مقیاس حالت/ عادی و استثنایی ..................................... 83
(نمودار 2) : مقیاس صفت/ عادی و استثنایی................................................. 83