فصل اول
تعاریف و دیدگاهها
تصاویر و مدارکی در چین پیدا شده که نشان می دهد سه هزار سال قبل از میلاد مسیح انواعی از ورزش درمانی وجود داشته است.
در قرون اخیر پرهنریک لینگ، سیستمی طبی برای ورزشهای سبک بوجود آورد که در سال 1884 در ایالات متحده آمریکا معرفی و با استقبال بسیاری روبرو شد.
سیستم پرهنریک لینگ شامل یک سری حرکات موزون، هماهنگ و دقیق بود.
در یونان اولین فردی که موضوع ژیمناستیک و تأثیر آن را مورد توجه قرار داد هرودوت بود.
او در حدود 480 سال قبل از میلاد مسیح مطالب ارزشمندی نوشت و به عنوان یک معلم مجموعه ای از تمرینهایی که مبتنی بر اصول و قواعد هندسه بود به منظور از بین بردن ضعف بدنی شاگردان تدوین کرد.
سقراط در یکی از نوشته های خود به نام ” گفتار استادانه “ که پروفسور لیخت آن را مورد بررسی قرار داده است، مفاهیم مربوط به عضله ها و حرکتهای آنها را بدین نحو بیان می کند:
بیشترین خطر از بین رفتن بخشهایی از عضله ها هنگامی صورت می گیرد که بیماران از عضله ها استفاده نکرده باشند و آنها را تقریباً به حالت غیرفعال نگه داشته باشند.
سقراط راه رفتن را موجب کاهش چاقی و جلوگیری از اضافه وزن می شود توصیه می کند.او تأکید می کند که تمرینهای سخت پس از یک دوره استراحت طولانی باید با احتیاط صورت بگیرد تا سلامتی فرد را تأمین نماید.
ابن خلدون و جرجانی از اندیشمندان اسلامی هستند که عقیده داشتند تحرکات و فعالیتهای بدنی برای موجود زنده از ضروریات می باشد.
در دوران قرون وسطی رهبران کلیسا بر این عقیده بودند که باید زندگی و خواسته های مادی را تقبیح کرد و با دوری جستن از آن به تزکیه روح پرداخت و بدین سبب به پرورش جسم توجهی نداشتند.
بدین سان دور نگاه داشتن جسم از بیماریها به کمک تمرینهای ورزشی به دست فراموشی سپرده شد.
از قرن ششم تا یازدهم میلادی این طرز تفکر که انسان بیشتر برای رنج کشیدن زاده شده حاکم بر جامعه بود حتی دارو برای بیماران به میزان کم تجویز می شد.
با شروع قرن چهاردهم و همزمان با دوره رنساس علاقه توجه به فرهنگ وتمدن یونان و روم نمایان شد و مسائل جدیدی که متناسب با آن دو.ره بود رایج شد که بخشی از آنها از تمدن مشرق زمین گرفته شده بود.
در طول دو قرن بعد از درک اهمیت تمرین های درمانی، رشد و گسترش چشمگیری در چگونگی انواع مختلف تمرینها و درمانها پدیدار شد.
در قرن هفدهم فردریک هافمن بیشترین تأثیر را بر کار درمانی گذاشت.
اومعتقد بود که حرکتهای روزمره زندگی از جمله بریدن درخت، دوختن لباس و غیره خود نوعی تمرین به حساب می آیند و تا اندازه ای باعث افزایش قدرت و حفظ سلامتی می شوند.
در ادامه فعالیتهای هافمن، نیکولاس آندره تمرین هایی برای اصلاح آسیبها و انحرافات ستون مهره ها که باعث غیر طبیعی شدن آن قسمت از بدن می شوند پیشنهاد کرد که مورد بررسی قرار گرفت.
در سال 1879 دادلی سارجنت در دانشگاه هاروارد بخشی به نام تربیت بدنی اصلاحی تأسیس کرد. هدف این بخش اصلاح پاره ای از آسیب دیدگی ها بود.
اندشه استفاده از تربیت بدنی به صورت تمرینهای اصلاحی برای از بین بردن طرز غلط قرار گرفتن بدن و نیز رشد کلی سلامتی تا زمان جنگ جهانی اول ادامه داشت.
سپس بدنبال پیشرفت موفقیت آمیز تکنیکهای فیزوتراپی برای بهبود افراد فلج و سربازان جان به در برده از صدمات جنگ، استفاده از تمرینهای اصلاحی برای دانش آموزان مبتلا به معلولیتهای جسمی مطرح شد.
تاریخچه مختصری از درمان بیماران، مجروحان و معلولین به وسیله انواع روشهای درمانی
ماساژ
یکی از روشهای درمان بیماران که قرنهاست مورد استفاده قرار دارد و برخی از متخصصان به آن، همچون اولین شکلهای درمانی می نگرند، مالیدن یا نوازش کردن بــــخش آسیب دیده یا دردناک است که اصطلاحاً ماساژ (Massage) نامیده می شود.
پایان نامه عملکرد تمرینات مختلف در ارتباط با ورزش کوهنوردی و سیستم های انرژی زا
مقدمه
برای کوهنور شدن نیازی نیست. سوپرمن باشید. یا شجاعت خاصی داشته باشید! تنها با در نظر گرفتن یکسری اصول تمرینی ساد (پیش از شرکت در برنامه و در حین اجرای آن و پس از اتمام میتوانید سلامت خود را در نظر گرفته و از آنچه میکنید لذت ببرید.
بدنم ما مجموعهای از بافتها و اندامهای مختلف است. شرکت در یک فعالیت ورزشی همچون کوهنوردی، نیازمند عملکرد درست این مجموعه است. داشتن عضلت و ماهیچههای توانمند لذت شرکت در برنامه را دوچندان میکند و از آسیبهای احتمالی مفاصل و تاندونها میکاهد.
بدن من و شما برای کسب انرژی لازم جهت فعالیت ماهیچهها به عنوان اجرای اصلی شرکت در فعالیت ورزشی نیازمند به انرژی است که این انرژی به راههای مختلف تأمین میشود.
برای تقویت سیستم قلبی – عروقی، اسکلت ماهیچهها و کاراییی بهتر سیستم و انرژی در جهت بهرهوری بهتر از آنها در ورزش کوهنوریدی به انجام یکسری تمرینات بنیادین در طول هفته و خارج از برنامه نیاز داریم. در این مقاله سعی شده است، پس از توصیف اجمالی سیستمهای ذکر شده به انواع فاکتورهای تمرینی موثر جهت این منظور اشاره شود.
فهرست مطالب
پیش گفتار.................................................................................................. 1
ماهیچه ها چگونه کار می کنند.................................................................. 4
سیستم های انرژی.................................................................................... 6
سیستم های مختلف تولید ATP................................................................ 7
فعالیت های بدنی متفاوت و سوخت مناسب............................................ 10
چند توصیه مهم تغذیه ای در مورد کوهنوردی و سبک انرژی............. 12
نوع تمرین و ورزش و ساخت عضله...................................................... 13
کوهنوردی و اسکلت ماهیچه ای انسان................................................... 14
انواع کشش های عضلانی جهت رشته کوهنوردی................................. 17
راهنمای تمرینات کوهنوردی................................................................... 18
منابع.............................................................................................................
22
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول – طرح تحقیق
مقدمه.......................................................................................................................... 2
بیان مسأله.................................................................................................................... 3
ضرورت و اهمیت پژوهش........................................................................................... 5
اهداف پژوهش............................................................................................................ 7
هدف کلی پژوهش....................................................................................................... 7
اهداف ویژه پژوهش..................................................................................................... 7
فرضیه های پژوهش..................................................................................................... 8
فرضیه اصلی پژوهش................................................................................................... 8
فرضیه های فرعی پژوهش............................................................................................ 8
پیش فرض های پژوهش.............................................................................................. 9
محدودیت های پژوهش............................................................................................... 9
تعاریف نظری............................................................................................................ 11
تعاریف عملیاتی......................................................................................................... 13
فصل دوم – ادبیات و پیشینة تحقیق
مقدمه......................................................................................................................... 17
بخش اول : مبانی نظری پژوهش.................................................................................. 18
- مفهوم تربیت بدنی ......................................................................................... 18
- تعریف ورزش................................................................................................ 19
- ورزش .......................................................................................................... 19
- تعاریف ورزش همگانی.................................................................................. 23
- مفهوم جهانی ورزش....................................................................................... 26
- مفهوم ورزش................................................................................................. 27
- کیفیت زندگی................................................................................................. 29
- حق به دنبال خوشحالی بودن............................................................................ 30
- انگیزه و گرایش مردم کشورهای مختلف جهان به ورزش همگانی....................... 31
- فوائد شرکت در فعالیتهای ورزش همگانی........................................................ 36
عنوان صفحه
- تأثیر ورزش همگانی در تغییر رفتار.................................................................. 38
- طبقه بندی ورزش های همگانی........................................................................ 39
- گرایش به ورزش همگانی به عنوان فعالیتی برای اوقات فراغت........................... 42
- تعادل در ورزش............................................................................................. 43
- مفهوم فراغت................................................................................................. 44
- توسعه تاریخی ورزش همگانی در کشورهای جهان............................................ 49
- فدراسیون ورزش های همگانی ایران و اهداف آن.............................................. 54
- نگرش و چارچوب مفهومی آن........................................................................ 57
- تعریف نگرش................................................................................................ 58
- گرایش به ورزش و فعالیت بدنی..................................................................... 59
- انگیزش و گرایش به مشارکت ورزشی.............................................................. 61
- بخش دوم : بررسی پیشینه پژوهش................................................................... 65
فصل سوم : روش شناسی پژوهش
مقدمه......................................................................................................................... 90
روش پژوهش............................................................................................................ 91
جامعه آماری.............................................................................................................. 92
نمونه آماری و روش نمونه گیری.................................................................................. 93
ابزار پژوهش.............................................................................................................. 96
متغیرهای پژوهش....................................................................................................... 97
اعتبار و روایی ابزار پژوهش........................................................................................ 98
شیوه جمع آوری داده ها.............................................................................................. 99
روش های آماری........................................................................................................ 99
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های آماری
بخش اول : توصیف آماری متغیرهای تحقیق................................................................ 102
الف) مشخصات فردی افراد تحت بررسی................................................................... 102
عنوان صفحه
ب) بررسی پاسخ به سؤالات انگیزه مردم به ورزش همگانی.......................................... 114
ج) توزیع فراوانی سؤالات دو وجهی.......................................................................... 132
د) مقایسه عوامل مؤثر در گرایش مردم به ورزش همگانی............................................. 134
بخش دوم : استنباط فرضیه های تحقیق ...................................................................... 136
سایر یافته های پژوهش.............................................................................................. 151
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
مقدمه....................................................................................................................... 161
خلاصه ی پژوهش.................................................................................................... 161
یافته های اصلی پژوهش............................................................................................ 161
سایر یافته های پژوهش.............................................................................................. 163
بحث و تحلیل و نتیجه گیری...................................................................................... 166
روش های گسترش ورزش همگانی............................................................................ 171
پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش....................................................................... 173
پیشنهادات برای محققین دیگر.................................................................................... 173
منابع و پیوست
فهرست جداول
|
عنوان صفحه
جدول 1-2 : مشخصات کمیته های تحت پوشش و افراد شرکت کننده ......................... 55
جدول 2-2: رشد مشارکت مردم آلمان......................................................................... 86
جدول1-3: حجم نمونه به صورت متناسب در زنان و مردان........................................... 95
جدول 2-3: سؤالات مربوط به هریک از مؤلفه های انگیزه پرداختن به ورزش همگانی.... 97
جدول 1-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت................................ 102
جدول 2-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب سن...................................... 104
جدول3- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی به تفکیک رشته..................................... 106
جدول4- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تأهل....................................... 108
جدول5- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تحصیلات............................... 110
جدول6- 4 : توزیع فراونی برحسب تعداد جلسات تمرین در هفته............................... 111
جدول7- 4 : توزیع فراونی برحسب میزان ساعت تمرین در روز.................................. 112
جدول8- 4 : توزیع فراونی عامل آرامش و فراغت...................................................... 114
جدول 9-4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل آرامش و فراغت............................... 115
جدول 10-4 : توزیع فراوانی عامل اجتماعی............................................................. 117
جدول 11-4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل اجتماعی........................................ 118
جدول 12- 4 : توزیع فراوانی عامل درمانی................................................................ 120
جدول 13- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل پیشگیرنده و درمانی.................. 121
جدول 14- 4 : توزیع فراوانی عامل آمادگی جسمانی........................................ 123
جدول 15- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل آمادگی جسمانی...................... 124
جدول 16- 4 : توزیع فراوانی عامل بهبود و یادگیری مهارت ها................................... 126
جدول 17- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل بهبود و یادگیری مهارت ها ........... 127
جدول 18- 4 : توزیع فراوانی عامل اختصاصی........................................................... 129
جدول 19- 4 : آماره های توصیفی گزاره های عامل اختصاصی.................................... 130
جدول 20- 4 : توزیع فراوانی سؤالات دو وجهی مطرح شده...................................... 132
جدول 21- 4 : میانگین نمرات مربوط به عوامل......................................................... 134
جدول 22- 4 : میانگین نمرات مربوط به عوامل به تفکیک جنس.................................. 135
جدول 23- 4 : آزمون مربوط به فرضیه اصلی............................................................. 137
جدول 24- 4 : آزمون مربوط به فرضیه فرعی اول....................................................... 139
جدول 25- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی دوم.................................................... 141
جدول 26- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی سوم.................................................... 143
جدول 27- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی چهارم................................................. 146
جدول 28- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی پنجم................................................... 148
جدول 29- 4 : : آزمون مربوط به فرضیه فرعی ششم................................................... 150
جدول 30- 4 : عوامل تأثیر گذار در پرداختن مردم به ورزش همگانی بر حسب تأهل.... 151
جدول 31- 4 : عوامل تأثیر گذار در پرداختن مردم به ورزش همگانی بر حسب سطح تحصیلات 154
جدول 32- 4 : عوامل تأثیر گذار در پرداختن مردم به ورزش همگانی بر حسب سن...... 156
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 1-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب جنسیت................................ 103
نمودار 2-4: توزیع فراوانی نمونه مورد بررسی بر حسب سن...................................... 105
نمودار3- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب سن ....................................... 107
نمودار4- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تأهل....................................... 109
نمودار5- 4 : توزیع فراونی نمونه مورد بررسی برحسب تحصیلات............................... 110
نمودار6- 4 : توزیع فراونی برحسب تعداد جلسات تمرین در هفته............................... 111
نمودار7- 4 : توزیع فراونی برحسب میزان ساعت تمرین در روز.................................. 113
نمودار8- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل آرامش و فراغت........................... 116
نمودار 9-4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل اجتماعی...................................... 119
نمودار 10- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل پیشگیرنده و درمانی.................. 122
نمودار 11- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل آمادگی جسمانی........................ 125
نمودار 12- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل بهبود و یادگیری مهارت ها ....... 128
نمودار13- 4 : مقایسه میانگین ها در گزاره های عامل اختصاصی.................................. 131
نمودار 14- 4 : توزیع فراوانی پاسخ «بلی» به سؤالات دو وجهی مطرح شده................ 133
نمودار 15-4 : میانگین انگیزه مردم از پرداختن به ورزش همگانی ............................... 137
نمودار 16-4 :میانگین عامل آرامش و فراغت در انگیزه مردم از پرداختن به ورزش همگانی 139
نمودار 17-4: میانگین عامل اجتماعی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 141
نمودار 18-4: میانگین عامل پیشگیرنده و درمانی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 143
نمودار 19-4: میانگین عامل آمادگی جسمانی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 145
نمودار 20-4: میانگین عامل بهبود و یادگیری مهارت ها به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 147
نمودار 21-4 : میانگین عامل اختصاصی به عنوان یک انگیزه از پرداختن به ورزش همگانی 150
نمودار 22-4: عوامل تأثیر گذار در پرداختن به ورزش همگانی بر حسب تأهل............... 153
نمودار 23-4: عوامل تأثیر گذار در پرداختن به ورزش همگانی بر حسب تحصیلات....... 155
نمودار 24-4: عوامل تأثیر گذار در پرداختن به ورزش همگانی بر حسب سن................ 158
عنوان صفحه
شکل 1-2 : مدل سلسله مراتبی ورزش (مول )............................................................. 35
شکل 2-2 : طبقه بندی ورزش همگانی ....................................................................... 41
مقدمه
ورزش و تربیت بدنی و اصولاً فعالیت های جسمانی در دنیای امروز نه تنها به دلیل داشتن اثرات تربیتی و بهداشتی بلکه به دلیل نیاز انسان به حرکت و فعالیت دارای موقعیت های ممتازی می باشد.
ورزش به عنوان یک رفتار مرتبط با سلامتی و نشاط مورد توجه و امعان نظر می باشد، به گونه ای که بسیاری از مؤسسات زیبایی و سلامتی در نقاط مختلف دنیا، با استفاده از علوم روان شناختی و جامعه شناختی پیرامون علل و عوامل گرایش و مشارکت در فعالیت های بدنی و نیز شناسایی عوامل مؤثر بر آن تحقیقات دامنه داری را آغاز نموده اند.
تحقیقات انجام شده در مورد اثر فعالیت های ورزشی بر سلامتی جسمی و روانی، طول عمر، شادابی، گسترش روابط اجتماعی، غنی سازی اوقات فراغت باعث شده تا مشارکت مردم در ورزش ها و به ویژه شرکت آنها در انواع ورزش های همگانی در جهان افزایش یابد و به همین دلیل است که امروز اغلب کشورهای پیشرفته جهان در برنامه ریزی و سازماندهی ورزش همگانی کشور خود با دیگر کشورها رقابت می کنند و مرتباً در حال ارایه برنامه های خلاق برای رشد این ورزش هستند. بدیهی است هر کشوری از این موج فزاینده عقب بیافتد، به هیچ وجه نمی تواند خلاء ایجاد شده را پر نماید و نهایتاً تفاوت ها در بهره وری از تأثیرات ورزش و فعالیت های حرکتی روشن و واضح خواهند بود.
در پژوهشی که در دانمارک انجام شده معلوم گردید انگیزه مردم از شرکت در فعالیت های ورزشی، رسیدن به درجات بالا و دستیابی به شعار المپیک (سریع تر، بالاتر و قوی تر) نیست بلکه تندرستی، نشاط و روابط اجتماعی دلایل مهم شرکت در ورزش اند (لارسن گراد[1]، 2002).
این پژوهش با اولویت سنجی چنین موضوعی و با در نظر گرفتن اهمیت مضاعف ورزش همگانی برای عموم مردم درصدد است تا در نخستین گام های اعتلای فرهنگ ورزش همگانی سهیم باشد. زیرا ارتقای فرهنگ مشارکت های ورزشی، مستلزم نگرش علمی افراد نسبت به ورزش و بهره مندی مفید و مؤثر از آن می باشد. هدف پژوهش حاضر سنجش انگیزه مردم از مشارکت در ورزش همگانی باشد، لذا شناخت این عوامل و مقایسه آن در زنان و مردان شرکت کننده شاید بتواند زمینه های لازم را برای توسعه هرچه بیشتر این ورزش که یک تقاضا و نیاز اجتماعی است فراهم آورد.
بیان مسأله
بدون شک سلامت یک جامعه به میزان گرایش مردم به فعالیت های سالم ورزشی و تحرک جسمی آن ها وابسته است و به طور یقین تربیت بدنی و ورزش یکی از سالم ترین و مفیدترین فعالیت هایی است که افراد جامعه می توانند در اوقات فراغت به آن روی آورند.
ایجاد انگیزه در اقشار مختلف مردم برای انجام فعالیت های ورزشی امکانات وسیعی را طلب می نماید و در صورتی که این علاقه در بین جامعه ایجاد شود، بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی از بین خواهد رفت، اعتیاد و فساد اجتماعی کم خواهد شد. همچنین نسل های آینده از نظر قوای ذهنی و استعدادهای بدنی در سطح بالاتری قرار خواهند گرفت و توانایی مبارزه با مشکلات اجتماعی و تحمل در مقابل سختی ها در نزد افراد افزایش خواهد یافت (کوزه چیان ، 1380) .
ورزش و فعالیت های بدنی وسیله ارزشمندی است که امروزه پرکننده بخش اعظم اوقات فراغت میلیون ها نفر از مردم جهان است. اوقات فراغت فرصت بسیار مناسب و مطلوبی جهت پرداختن به ورزش است. تقاضا برای خدمات فراغتی و تفریحی در طی پانزده سال گذشته طوری توسعه یافته که بخش های خصوصی و همگانی آن شش میلیون شغل را به خود اختصاص داده است (وید[2] ، 1995).
قرن بیستم به زعم رئیس انجمن بین المللی ورزش همگانی سلامت و آمادگی جسمانی، قرن ورزش المپیکی بود و قرن بیست و یکم قرن ورزش همگانی و تفریحی است. در روسیه مردم علاقه خود را از ورزش های شدید و تماشای فعالیت های ورزشی به تفریحات آخر هفته و فعالیت در فضاهای ورزشی – تفریحی معطوف کرده اند (دیوس[3]، 2000) .
مطالعات تفضیلی توسعه ورزش همگانی و تفریحی در سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که تاکنون آمار دقیقی از تعداد افرادی که در ایران به ورزش همگانی می پردازند در دسترس نمی باشد (سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران، 1382).
در حالی که در دانمارک تأکید دولت از فعالیت های رقابتی به سمت ورزش های آزاد تغییر کرده است. برنامه ریزان و سیاست گذاران ورزش کشور نمی دانند که مردم چه فعالیت هایی را در اولویت می دانند؟ آیا علاقه و نیاز مردم به ورزش همگانی است یا رقابتی؟ با شناخت ماهیت ورزش و نیازهای اجتماعی برنامه ریزی برای آن کاملاً روشن می شود.
برای برنامه ریزی اصولی ورزش همگانی در میان اقشار مختلف جامعه، بررسی علل گرایش افراد به این ورزش، به عنوان یکی از راهکارهای ممکن در این مقطع زمانی به حساب می آید. لذا این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که انگیزه مردان و زنان از پرداختن به ورزش همگانی در شهر مشهد چه می باشند و آیا بین انگیزه آنها در پرداختن به ورزش همگانی تفاوتی وجود دارد یا خیر؟
به نظر می رسد پاسخ به این سوالات بتواند متخصصان این رشته را برای ترسیم سیاست و راهبردهای مربوطه کمک نماید.
ضرورت و اهمیت پژوهش
سلامتی موهبت و ودیعه ای الهی است و هر صاحب خردی با توجه به بیان مشهور «عقل سالم، در بدن سالم است» به تأثیرات متقابل روح و جسم بر یکدیگر اذعان می کند. این موضوع از سوی بسیاری از اندیشمندان چون شیلر[4]، پستالوژی[5]، فروبل[6]، روسو[7] و … تأکید شده است. تالیران[8] معتقد است «جسم انسان حقی برای تربیت دارد که با انجام ورزش این حق ادا می شود» (جاوید، 1351).
جوامع با دیدگاه های متفاوت به ورزش نگاه کرده اند مثلاً توجه برخی از تمدن ها به این پدیده، انگیزه نظامی بود، برخی دیگر تنها به منظور پر کردن اوقات فراغت و به مثابه یک تفریح به آن نگاه کرده اند و در پاره ای از تمدن ها به عنوان شیوه ای تربیتی به کار گرفته شده است.
افراد جوامع نیز با انگیزه های متفاوت به ورزش پرداخته اند. بعضی از افراد انگیزه شرکت در ورزش به ویژه ورزش همگانی را کسب نشاط و احساس لذت، بعضی به منظور حفظ سلامتی و ایجاد مصونیت از ابتلا به بیماریها، برخی خصیصه فرح بخش بودن آن و گروهی نیز تعاملات اجتماعی و ارضای نیاز تعلق به گروه را علت گرایش فرد به ورزش می دانند.
ورزش در نزد بسیاری از افراد جامعه در ذات خود فعالیتی ارزشمند، مثبت و مفید ارزیابی می شود و بدین لحاظ، انتظار می رود که اعضای جامعه ضمن تأیید ورزش در بعد نظری، به بعد عملی نیز با مشارکت ورزشی و انجام فعالیت های فیزیکی بر این نظریه صحت گذارده و فاصله میان نظر و عمل را به حداقل برسانند. مشاهدات تجربی حاکی از آن است که در جامعه ما مشارکت های ورزشی مردم در مقایسه با سال های قبل رشد محسوسی داشته است. اما این رشد در مقایسه با مشارکت های ورزشی مردم سایر کشورها قابل ملاحظه نیست و رسیدن به سطح مطلوب، تلاش های بیشتری را می طلبد (قره، 1382).
اگر هدف از مشارکت در ورزش همگانی کسب تندرستی در همه ابعاد آن بدانیم، انگیزش را عامل مهمی برای دسترسی به این هدف باید نام برد. برای مثال، انشل[9] (1993) انگیزش را عاملی برای انتخاب و جهت دادن به رفتار و پایداری تا رسیدن به هدف تعریف می کند. بنابراین با توجه به نقش انگیزش در تحقق هدف، محقق هدف پژوهش حاضر را شناخت انگیزه های زنان و مردان برای شرکت در ورزش همگانی می داند و برای دستیابی به این هدف فرضیه های پژوهش را مورد آزمون قرار می دهد.
اهداف پژوهش
الف) هدف کلی از انجام این پژوهش، مقایسه انگیزه مشارکت زنان و مردان مشهد به ورزش همگانی و ارائه راهکار می باشد.
ب) اهداف ویژه
1- توصیف آماری منتخبی از مشخصات فردی شرکت کنندگان در ورزش همگانی
2- توصیف آماری داده های مربوط به منتخبی از متغیرهای تحقیق
3- تعیین سهم هریک از عوامل مؤثر بر گرایش به ورزش همگانی
4- مقایسه عامل آرامش و فراغت به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
5- مقایسه عامل اجتماعی به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروههای تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
6-مقایسه عامل پیشگیرنده و درمان به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروهای تحت بررسی،به تفکیک جنسیت
7- مقایسه عامل آمادگی جسمانی و تندرستی به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
8- مقایسه عامل بهبود و یادگیری مهارت ها به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
9- مقایسه عامل اختصاصی به عنوان یک انگیزه برای مشارکت در ورزش همگانی در گروه های تحت بررسی، به تفکیک جنسیت
10- بررسی رابطه عوامل تأثیرگذار در پرداختن به ورزش همگانی با منتخبی از مشخصات فردی شرکت کنندگان
فصل اول ـ اهداف و اهمیت اجتماعی ورزش
اهداف تربیت بدنی در جوامع گذشته و امروز
مطالعه و تحلیل تاریخی احوال اقوام گذشته و حال نشان می دهد که سعی و تلاش انسان قدمت تاریخی دارد ، تا آنجا که می توان گفت اداره حیات اقوام ابتدایی بدون حرکت و فعالیت میسر نبوده است. اجرای مهارتهایی از قبیل زوبین اندازی ، تیراندازی با تیر و کمان ، کوه و غار پیمایی ، کشتی گیری و حتی اجرای مسابقه های دو که در قرآن کریم در داستان برادران یوسف نیز از آن ذکری به میان آمده است ، جملگی حاکی از رواج فعالیتهای جسمانی و تربیت بدنی در نزد ملتها و اقوام روزگاران گذشته بوده است.
در زندگی فردی و اجتماعی بسیاری از جوامع و ملتهای امروز جهان ، تربیت بدنی و ورزش بخش مهم و جدایی ناپذیری از برنامه های کلی تربیت کودکان و جوانان به حساب می آید . امروزه ملتها بر اساس جهان بینی و شناخت کلی از انسان به طرح و تنظیم برنامه های ورزشی و تربیت بدن می پردازند و این گونه برنامه ها را در زندگی خانوادگی و آموزشگاهی نسلهای حال و آیندة خود قرار می دهند.
اهداف عمدة تربیت بدنی در تاریخ زندگی انسان عبارت است از : حفظ سلامت ، تعمیم بهداشت ، رشد و تقویت قوای جسمی ، آمادگی برای فعالیتهای دفاعی ، کسب شادابی و نشاط ، و نیل به موفقیت در وظایف حرفه ای و شغلی . اهداف فوق تا به امروز با مختصر تغییری در نزد اکثریت جوامع بشری ترغیب می شود و بر حسب ضرورت تاریخی بر یک یا چند هدف تاکید بیشتری به عمل می آید.
در عصر حاضر ، در سایة تحولات اجتماعی و سیاسی در جهان بویژه در دنیای غرب ، مقاصد دیگری به اهداف فوق افزوده شده و مفهوم ورزش به جای تربیت بدنی عاملی برای تخدیر و سرگرم نگه داشتن ملتهای ضعیف جهان گردیده است. تربیت بدنی که در آغاز پیدایش آن جنبه فردی و در نهایت ملی داشت اینکه به صورت جمعی و بین المللی در آمده است تا وسیله برای بهره برداری مقاصد سیاسی کشورهای استعماری باشد.
اهداف تربیت بدنی در جامعة اسلامی
پیش از اینکه دیدگاه اسلام در زمینة ورزش و تربیت بدنی مطرح گردد ضروری است نظر این آیین الهی درباره بدن انسان شناخته شود. در آیین مقدس اسلام ، بر خلاف بسیاری از آیینهای دیگر ، بدن آدمی تحقیر نمی شود . اسلام بدن انسان را بی ارزش نمی شمارد ، زیر بدن انسان ابزار تکامل روح اوست. تحقیر بدن در حکم تحقیر شخصیت آدمی است و کسی که مرتکب این عمل شود مستوجب کیفر و قصاص است.
در اسلام حفظ بدن از خطرها و آسیبها و تامین موجبات سلامت و بهداشت آن وظیفه أی الهی است و تضعیف و یا تخدیر بدن امری ناروا و مزموم است. امام سجاد (ع) در رسالة حقوق می فرماید : ان لبدنک علیک حقا. بدن تو بر تو حقی دارد و حق آن این است که آن را سالم ، نیرومند ، مقاوم در برابر شداید و سختیها و در کمال نشاط نگاه داری . طول عمر و صحت بدن و ایمن بودن از بلاها و رنجها از اموری است که بدن از خطر و تامین سلامت و بهداشت آن تاکید شده و راههای مختلفی برای این منظر و ارائه گردیده است. ارزش بدن و سلامت آن در اسلام به حدی است که بعضی از دانشمندان اسلامی گفته اند : پیامبران الهی در آغاز نبوت و رسالت خود باید سالم و از نقص بدنی دور و برکنار باشند.
در بینش اسلامی ، بیماری تن از مهمترین بلاها و گرفتاریها محسوب می شود. صدمه زدن عمدی به بدن ظلم به شمار می آید و آدمی را مستحق کیفر و عقوبت می سازد. بدن هدیه ای است الهی که بر اساس حسن و کرامت آفریده شده است و ظرافت شگفت انگیزی در آن به کار برده شده است که مطالعه و تامل در آن موجب افزایش معرفت انسان نسبت به خداوند متعال می گردد. بدن وسیله أی برای به جای آوردن فرایض دینی و عبادت است. نماز ، روزه، جهاد و انواع خدمتها به خلق خدا با توانایی بدن و سلامت آن میسر می شود. نماز شب و قیام در خلوت شب در سایة توان بدنی امکان پذیر می شود. در بینش اسلامی ، میان بدن و روح تاثیر و ارتباط متقابل و انفکاک ناپذیر وجود دارد. سلامت یا ضعف و بیماری بدن در نشاط و فعالیت و یا افسردگی و ناتوانی روح اثر مستقیم دارد.
تربیت و تقویت بدن و آمادگی همه جانبة آن مورد توجه اسلام است و در صورتی که همراه با ذکر و یاد خدا باشد عین عبادت است. بر خلاف آنچه بعضی از ناآگاهان می پندارند ورزش کاری لغو نیست . کار لغو از نظر اسلام گفتار و یا رفتاری است که در آن فایده ای مشروع و یا عقل پسند وجود نداشته باشد ، و ورزش این چنین نیست . درخواست سلامت و قوت بدن از خداوند جزء دعای مسلمانان است ، چنانکه در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم : اللهم اعطنی السعه فی الرزق ..و الصحه فی الجسم و القوه فی البدن .
حفظ سلامت بدن و رعایت آن تا جایی توصیه شده است که حتی در مواردی به جای غسل و وضو، تیمم و به جای گرفتن روزه ، افطار تکلیف شده است. در اسلام به مومنان ، قوی زیستن و سالم و با نشاط بودن و برخوردار شدن از قدرت تن توصیه می شود. از این رو تربیت بدنی و ورزش باید جزئی از برنامة زندگی و بخشی از مراحل آموزش و پرورش هر مسلمان قرار گیرد.
مطالعة تاریخ حیات رسول گرامی (ص) و ائمه هدی علیهم السلام و نیز صحابه و تابعین گرانقدر آنان نشان می دهد آنان نیز به ورزش و تربیت و تقویت بدن خود می پرداختند و در فعالیتهایی از قبیل مسابقه های دو ، سواری ، تیراندازی شرکت می کردند. مباحثی چون احکام سبق و رمایه و حتی شناکردن ، بخشی از محتوای کتب فقهی و روایات ما را تشکیل می دهد.
هدف غایی تربیت بدنی و ورزش از دیدگاه اسلام ، تامین سلامت و بهداشت بدن و تقویت و رشد آن و در نتیجه حرکت به سوی کمال است. در جامعة اسلامی ورزش وسیلة بسیار موثر و شیوه ای پسندیده برای رسیدن به اهداف زیر است :
اهداف تربیت بدنی و ورزش
1ـ هدفهای بهداشتی و تندرستی
ـ تامین سلامت و بهداشت بدن و تجهیز آن در برابر عوارض و بیماریها ؛
قوی بودن عضلات ناحیه زانو سبب کشیده شدن کشکگ به بالا شده و
از فشار روی زانو میکاهد. انجام مرتب این تمرینها به صورت
صحیح و با توصیه پزشک، میتواند تا حد زیادی از زانودرد جلوگیری کند و
در کاهش درد و تسریع بهبودی مؤثر باشد. توجه داشته باشید
که انجام نادرست این تمرینات نهتنها مفید نیست،
بلکه برای زانودرد بسیار مضر است