تحقیق راه های حفاظت از محیط زیست و بهبود روش های زندگی
قسمتهایی از متن:
چکیده
در ابتدا نظری به محیط زیست انداخته ایم و اینکه منابع آلودگی چیست؟
سپس درباره ی کاهش زباله های خانگی پیشنهاداتی دارد در ادامه طرز صحیح استفاده از آب و مثال هایی جهت راهنمایی جلوگیری از اسراف آب.
در دنباله ی بحث راه های صرفه جویی انرژی در خانه از جمله گاز عنوان می شود و کارهای ساده ای را جهت جلوگیری از صدماتی که به محیط زیست وارد می شود پیشنهاد می کند. از جمله هدیه دادن گل ریشه دار و درختجه های تزئینی به جای دسته گل- یا این که از انبوه مراسلات پستی بیهوده باید کاست و یا استفاده کمتر از پوشک بچه یا استفاده از وسایل نقلیه عمومی- استفاده ی کمتر از گوشت. که برای هر کدام دلایلی جالب توجه ارائه داده می شود.
مقدمه
این روزها در تمام نشریات جهان درباره خطرات عظیمی که متوجه سلامتی محیط زیست است مطالب زیادی منتشر می شود و در برنامه های تلویزیونی به طور مستند و عیناً این مطالب منعکس می شود .
متأسفانه کشورهای جهان سوم از جمله ایران با سرعت بیشتری در جهت نابودی جنگل ها، مراتع، حیات وحش، آلودگی آب، آلودگی هوا، صدمه به محیط زیست و ... گام بر می دارند.
امید است این مجموعه که با وجود حجم کم، حاوی اطلاعات زیادی است. به سلامت سرزمین ما و موجودات کشور ما و سلامت و طراوت محیط زیست ما کمکی بکند. شاید در آینده هموطنان ما بار دیگر حرمت آب، خاک و هوا را نگهدارند. ...
...
راهکارهای عملی صرفه جویی و مصرف بهینه آب
باید این واقعیت را پذیرفت که عدم آگاهی شهروندان باعث شده است. توصیه های شفاهی را جدی نگرفته و در مواردی که توأم با روش و اهرم خاصی نباشد به آن به اعتنا می گردند. روشی مورد قبول واقع می شود که آگاهی شفاف و امکان اعمال اراده خود کنترلی در مصرف را با خود به همراه داشته باشد. در بخش آب که محدودیت جدی آن در آینده از موانع اساسی توسعه پایدار و از چالش های بزرگ در کشور خواهد بود اهمیت ارائه راهکارهای چگونه مصرف کردن، فراگیری این راهکارها و برنامه ریزی منسجم، شفاف و کاربردی، از جمله مواردی است که می باید به وسیله دولت بازنگری و با مشارکت مردم اقدام موثری صورت گیرد.
راهکارهای اصولی
مقررات و دستورالعمل های پیشگیرانه و تسهیل کننده
دستورالعمل های نحوه مصرف
تبیین الگوهای شفاف و معرفی اوزان مربوطه
استانداردهای مشخص و پشتیبانی کننده
بهره گیری از تجهیزات و ابزارهای پشتیبان در امر مدیریت مصرف
راهکارهای فرهنگی
الف) مشترکین خانگی:
علل عمده افزایش مصرف در انشعاب های خانگی در موارد زیادی به مصارف آب بر اثر نیاز غیرواقعی بر می گردد که مواردی از آن در زیر بیان می شود:
بازگذاری مستمر شیرهای آب طی زمان استفاده(به هنگام ظرفشویی، حمام، مسواک)
نشست و خرابی شیرها و اتصالات
وجود اشکال در سیستم لوله کشی داخلی ساختمان و موتور خانه ها و آب گرم
تلفات آب در سیستم های سرمایشی
استفاده های غیر ضروری(نظیر شستشوی صحن حیاط و سنگفرش هاو ...
آبیاری نابهنگام فضای سبز (باغچه ها)
استفاده از شیرهای قطع و وصل گازی به جای سیفون در توقف ها و کاربرد مکرر و ....و غیر استاندارد بودن حجم آنها
استفاده از ماشین های لباسشویی غیر استاندارد و عدم کاربرد حداکثر ظرفیت آنهادر جهت جلوگیری از مصارف غیر ضروری و کاهش تلفات آب راهکارهای زیر پیشنهاد می شود.
بستن شیر فلکه اصلی انشعاب آب به هنگام خروج طولانی از منزل و مسافرت
نیم بسته کردن شیرهای کنترل زیر روشویی ها در زمانهای مصرف
تعویض واشر شیرهایی که چکه می کنند.
استفاده از شیرهای قطع و وصل سریع در محل های پر مصرف همانند حمام و آشپزخانه
کنترل سالانه سیستم لوله کشی ساختمان( محل اتصالات و رفع نشست های احتمالی)و حساسیت و اقدام به موقع در تعمیر، اصلاح یا تعویض محل های آسیب دیده در تأسیسات آب داخل ساختمان
....
فهرست:
پیشگفتار
چکیده
مقدمه
نظری به محیط زیست کشور ما ایران:
آلودگی هوا؛ ازن چیست؟
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
منابع آلودگی های کدامند؟
لایه ازن در کجا در قرار دارد؟
تخریب لایه ازن و اثرات سوء آن
با عوامل تهدید کننده محیط زیست چه بکنیم؟
الف. زباله های ویرانگر
ب. کمبود آب
راهکارهای عملی صرفه جویی و مصرف بهینه آب
راهکارهای اصولی
الف) مشترکین خانگی:
ب) شیوه صرفه جویی مصارف غیر خانگی
ج) اتلاف انرژی (راه های صرفه جویی انرژی در خانه)
۱) وسایل گازسوز
۲) وسایل برودتی
۳) آبگرمکن
۴) کیسه های پلاستیکی
۵) استفاده مجدد از روغن های سوختی اتومبیل ها
۶) هدیه دادن (گلدان گل و یا درختچه زمینی هدیه بدهید.)
۷) نور
۸) از تلفن خودتان بیشتر استفاده کنید
۹) از انبوه مراسلات پستی بیهوده بکاهید
۱۰) استفاده مجدد از کاغذ روزنامه
۱۱) استفاده مجدد از شیشه ها:
۱۲) پوشک های بچه ها:
۱۳) در محیط کار هم به فکر محیط زیست باشید:
۱۴) با همکارانتان پروژه های بازیابی را رونق بخشید:
۱۵) حتی اگر شده یک درخت بکارید:
۱۶) از وسایل نقلیه همگانی بیشتر استفاده کنید.
۱۷) کودکان خود را با حفاظت از محیط زیست آشنا کنید:
۱۸) استفاده از مواد زباله برای ساختن کود:
۱۹) کمتر رانندگی کنید.
۲۰) گوشت کمتری مصرف کنید.
۲۱) شروع به بازیابی مواد مستعمل کنید.
۲۲) محیط کوه صحرا در تمیز نگهدارید.
۲۳) ایجاد فضای سبز با درختکاری گونه های مقاوم به بی آبی
منابع
محیط زیست و ضرورت حفاظت از آن
بخشهایی از متن:
مقدمه
محیط در فارسی به معنای احاطه کننده و در برگیرندة دنیا بوده و معادل انگلیسی آن Environment ( محیط متغیر و ناپایدار) میباشد . بطورکلی میتوان گفت که محیط اصطلاح جامعی برای تشریح شرایطی از قبیل محل، درجه حرارت ،نور، آب و غیره است که موجودات زنده در آن زندگی می کنند . اما محیط زمانی مورد بررسی است که درآن ارتباطات بین عناصر و اجزای تشکیل دهندة آن مد نظر قرار گیرند و به همین خاطر علم اکولوژی یا بوم شناسی این ارتباطات را مورد بررسی قرار می دهد. به عبارت بهتر ،اکولوژی دانش بررسی رابطه بین موجودات زنده با یکدیگر و با محیط زیست میباشد (10و6) . زندگی نوع بشر محیطی سالم و استفاده از هوا، خاک و آب غیر آلوده حق طبیعی هر انسانی می باشد و انسان بنا به سرشت خود و سیستم هایی که در خلقت او وجود دارد، نیاز به هوایی پاک و محیط طبیعی سالم، تابش کافی آفتاب ، تامین غذای سالم ، آرامش و آسایش ، درجه حرارت و رطوبت و فشار هوای متعادل و بالاخره شرایط مناسب برای استفاده از ابزار مختلف دارد . با وقوع انقلاب صنعتی و استفاده از انرژی های فسیلی در صنعت و احتراق و نهایتاً بدنبال توسعه شهرها و گسترش و پیشرفت تکنولوژی در دنیا تحولات عظیمی در نوع زندگی انسان و به تبع آن در محیط زیست بشر به وجود آمد که روز به روز این تحولات موجب نگرانی بیش از پیش دانشمندان و طرفداران محیط زیست میشود . صدمه شدید به زیست محیط کره زمین و درگیری بشریت در نبردی برای بقا موجب شده است که تمامی ملل دنیا با هم متحد شوند. این امر نشان میدهد که از بحران زیست محیطی دنیا ، شناختی جهانی حاصل شده است ولی هنوز هیچ راهکار اجتماعی مناسبی برای مقابله به این بحران وجود ندارد. بطوری که دانشمندان و رهبران تجاری آمریکا ، طرفداران محیط زیست را آدم های بدعنق میدانند و رهبران سیاسی کشورهای جهان سوم نیر دعاوی این افراد را کوششی برای ممانعت از شرکت این کشورها در روند صنعتی شدن می پندارند. لذا به جرأت میتوان گفت که اکثر جمعیت دنیا درک صحیحی از بحران زیست محیطی ندارند. در این مقاله سعی براین است به مخاطرات زیست محیطی فرا روی بشر هزاره جدید و قوانین ملی و بین المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست پرداخته و در خاتمه راهکارهایی برای مقابله با بحران زیست محیطی ارائه گردد .
...
قوانین (راهکارهای ) ملی و بین المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست
بنا به اهمیت موضوع حفاظت از محیط زیست ، اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و برنامه های توسعه همگی تاکید بر جلوگیری از اختلالات زیست محیطی شهری و روستایی دارند. علاوه بر آن ، قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (مصوب 28/3/1353 و اصلاحیه 24/8/1371)در 21 ماده و چندین تبصره، راهکارهایی را برای کنترل محیط و جلوگیری از تخریب آن ارائه داده است و این مهم را از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست دانسته است . این قانون در ماده نهم تاکید دارد براین که « اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست » را فراهم نماید ممنوع است . منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارتست از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا زمین به میزانی که زیان آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و ... می باشد .
آنچه که در این قانون ( ماده 15 ) پیش بینی شده ، این است که مامورین سازمان حفاظت محیط زیست ضابطین دادگستری محسوب میشوند، که نشاندهندة اهمیت موضوع است .
تشدید مشکلات زیست محیطی از سال 1970 میلادی ،متخصصین سازمان ملل متحد را وادار کرد که فعالیت گسترده ای را با ابعاد سیاسی ، فرهنگی ،اقتصادی ،اجتماعی و فنی انجام دهند ، بطوریکه ابتدا در سال 1972 کنفرانسی با عنوان « انسان و محیط زیست » در استکهلم سوئد و بعد در سال 1992 در ریودوژانیرو برزیل با عنوان « سران زمین » برپا گردید . اولین اصل بیانیه ریو چنین بود : « انسان محور اصلی توسعه پایدار و شایسته برخورداری از زندگی سالم ،پربار و هماهنگ با طبیعت است » و اصل 25 این بیانیه به صراحت چنین می گوید : « صلح ،توسعه و حفاظت از محیط زیست لازم و ملزوم . در راستای کمک به حفظ محیط زیست کنوانسیون های متعدد بین المللی از جمله کنوانسیون وین در مورد حفاظت از لایه ازن ، کنوانسیون تغییرات آب و هوا و کنوانسیون بین المللی آمادگی ، مقابله همکاری در برابر آلودگی نفتی . ... به اعضای اکثر ممالک دنیا رسیده است که تقریباً در تمامی آنها جمهوری اسلامی ایران عضویت دارد . ...
...
صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون ، خطری است که هر 3 نفر از 5 نفر با آن روبرو هستند. اکثر مردم نمی‌دانند که مه دود به غیر از انسان به سایر موجودات زنده هم آسیب می‌رساند. مه دود ازنی ، مسئول صدمات زیاد به درختان کاج و نابودی محصولات کشاورزی در بسیاری از مناطق کشاورزی است.
هر ماده‌ای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی و زیستی آن را تغییر میدهد و به چنین هوای تغییر یافته ، هوای آلوده گویند.
با منابع کامل
ترجمه مقاله بررسی حالت گذرای الکترومغناطیسی و وفق¬پذیری حفاظت دیفرانسیل ترانسفورماتور قدرتUHVبراساس محدودیت هارمونیکدوم
چکیده
اتوترانسفورماتور به صورت نوع اصلی ترانسفورماتور UHV استفاده میشود، با این حال، مدل خطای داخلیاتوترانسفورماتور که در اکثر نرمافزارهای شبیهسازی ارائه شده است وجود ندارد. برای حل مسائل موجود در زمینهکاربردحفاظت دیفرانسیل ترانسفورماتور UHV، ابتدا یک اتوترانسفورماتور با سه سیمپیچ و با استفاده ازمدل ترانسفورماتورِمدار معادل مغناطیسی یکپارچه موجود در محیط نرم افزار EMTDCساخته میشود. علاوه بر این،مدل خطای داخلی ترانسفورماتور UHV ایجاد میشود. با توجه به مدلهای فوق، برقدار کردن و خطاهای داخلی برای اعتباربخشی حفاظت دیفرانسیلکه بخوبی اعمال شده است با از بین بردنهارمونیک دوم شبیهسازی میشود. میتوان اثبات کرد که نسبتهای هارمونیک دوم [جریانهای] هجومی[1]ترانسفورماتور قدرتUHVهمگی در برخی از حالاتبرقدار کردن زیر 10% هستند. در این حالت، نمیتوان از عملکرد نادرست حفاظت دیفرانسیلی با استفاده از 15% الی 20% نسبت هارمونیک دوم اجتناب کرد. به بیان دیگر، نسبت هارمونیک دوم جریان خطا در ابتدای وقوع خطا برای برخی از خطاهای ضعیف بسیار بزرگ است،که منجر به تاخیر زمانی کوتاه مدتِ عملیات حفاظتی میشود. این یافته (کشف) انگیزه تحقیق و توسعه طرح جدیدحفاظت اصلی ترانسفورماتورUHVرا ایجاد کرده است.
واژگان کلیدی
اتوترانسفورماتور، EMTDC، هارمونیک، جریان هجومی، خطای داخلی،UHV.
مساله تمایز بین جریان هجومی مغناطیسی و جریان خطا برای حفاظت دیفرانسیلی ترانسفورماتور قدرت وجود داشته است [1]-[4]، و این چالشکه در حفاظت ترانسفورماتور مافوق فوق فشار قوی (UHV)1000 کیلوولت نیز وجود دارد خیلی مهمتر است. محیط الکترومغناطیسی سیستمهای UHVدر مقایسه با سیستمهای قدرت فشار قوی (EHV) پیچیدهتر است. همچنین، وضوحا ساختار و پارامترهای ترانسفورماتور UHVمتفاوت از ترانسفورماتور EHV است. در این حالت، پیششرطهای استفاده از حفاظت دیفرانسیلی ترانسفورماتوردقیقا به مدلسازیترانسفورماتور قدرت UHV و بررسی مناسبحالت گذرای الکترومغناطیسی بستگی دارد.
اتوترانسفورماتور نوع اصلی ترانسفورماتور UHV است. با این حال، مدل اتوترانسفورماتور در بسیاری از نرم افزارهای شبیهسازی وجود ندارد. یک معیار متقابل (متناقض) معمول استفاده از ترانسفورماتور به جای اتوترانسفورماتور به هنگام اجرای شبیه سازی گذرای الکترومغناطیسی است [5]. در این حالت، میتوان اثر تزویج مغناطیسی را در نظر گرفت، اما ارتباط الکتریکی بین سمت اولیه و ثانویه را نمیتوانمد نظر قرار داد. مدل ارائه شده در [6]از شار پیوندی به عنوان متغیر حالتاستفاده میکند و غیرخطی بودن هسته ترانسفورماتور را هم در نظر میگیرد. این امر از نظر مفهومی روشن است، اما در عمل بیش از حد پیچیده است. در [7]، یک مدل جدید شبیهسازی گذرا برای اتوترانسفورماتور سهفاز شرح داده شده است، که در آن منابعِولتاژ و جریان کنترل شده با استفادهاز روش ذوزنقهای میراییِتغییر یافته ایجاد شده است که برای تشکیل مدل شبیهسازی مصنوعی استفاده شده است. در این مورد، هم کارایی و هم دقت شبیهسازیها بهبود یافتهاند. با این حال، اگر غیرخطی بودنِ امپدانس مغناطیسشوندگی در نظر گرفته شود این مدل منطقیتر خواهد بود. علاوه بر این، شبیهسازی گذرای الکترومغناطیسی در محیط الکترومغناطیسی UHVچالشهای جدیدی هستند، به خصوص هنگامیکه خط انتقال UHV با پارامترهای توزیعی (گسترده) در نظر گرفته شوند.
PSCAD/EMTDC نرمافزار شبیهسازی است که معمولادر زمینههای مختلف سیستمهای قدرت بکار برده میشود.به طور خاص، این نرمافزار برای شبیهسازیهای گذرای الکترومغناطیسی مناسب است. در این مقاله، مدل اتوترانسفورماتور UHV را براساسمدار معادل اتوترانسفورماتور سه سیمپیچه،و مدل خطاهای داخلی آن را با استفاده از مدلترانسفورماتور مدار معادل مغناطیسی یکپارچه (UMEC) که در نرمافزار EMTDCارائه شده است ایجاد میکنیم. این مدلِ جدید،منحصربفرد بودن ترانسفورماتور UHV و غیرخطی بودن هسته ترانسفورماتور را در نظر گرفته است. بر اساس این مدل، انواع آزمایشات شبیهسازی از جمله برقدار کردن، خطاهای اتصال-کوتاه داخل دورِ (سیمپیچ)، خطاهای اتصال کوتاه فاز به زمین، و خطاهای اتصال کوتاه فاز به فاز انجام شده است. در نهایت، شکلموجهای جریان را ارزیابی کردیم و مسائل مربوط به حفاظت دیفرانسیل ترانسفورماتور را با استفاده از طرح مسدودسازی هارمونیک دوم در حفاظتهای ترانسفورماتورUHV استفاده کردیم.
[1]Inrushes
ترجمه مقاله مشخصه¬ی عملیاتی تطایقی به منظور بهبود پایداری عملیاتی حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) درصدی
چکیده
بر اساس تحلیلهای کامل در مورد معیار کنونی حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان، نوع جدیدی از معیار تطبیقی مبتنی بر ضریب نگهداری همراه با شرایط مختلفی از خطا بکار بسته میشود. ضریب نگهداریِ این معیار را میتوان بصورت تطبیقی در شرایط عملیاتی و خطای سیستم تنظیم کرد. در این حالت، معیار میتواند پایداری حفاظتی را در حین خطاهای خارجی تضمین کند. با در نظر گرفتن کاربردهای رو به افزایش حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان در سیستمهای انتقال فشار قوی و فوق فشار قوی، تحقیق انجام شده در این مقاله عملکرد بهتری را در حالت خطاهای خارجی و خطاهای داخلی مختلف با مقاومت بالا نسبت به معیار کنونی ارائه داد. در نتیجه، استفاده از حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان برای خطوط انتقال 750 کیلو ولت و بالا امیدوار کننده است. با استفاده از نرمافزار Electromagnetic Transients Program ، مدل شبیهسازی مبتنی بر خطوط انتقال 750 کیلو ولت در شبکهی برق شمالغربی چین برای اعتباربخشی بر طرح پیشنهادی ایجاد شده است. تمامی دادههای واقعی توسط شرکت برق منطقهای موسسه طراحی برقِ شبکهی برق شمالغربی چین ارائه شده است. نتایج شبیهسازی نشان میدهد که طرح پیشنهادی دارای عملکرد عملیاتی رضایتبخشی است.
واژگان کلیدی
حفاظت تطبیقی، حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان، شبیهسازی Electromagnetic Transients Program (EMTD)، خط انتقال، 750 کیلوولت.
به منظور تضمین امنیت و پایداری شبکههای برق فشار قوی (EHV) و فوق فشار قوی (UHV)، خیلی مهم است که خطاهای رخ داده بر روی خطوط انتقال را به سرعت رفع کرد. در مقایسه با حفاظتی جهتدار پایلوت و حفاظت دیستانس پایلوت (توالی صفر)، اصول حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان فاز مجزای خطوط انتقال بسیار ساده است و تقریبا در برابر اثرات مدار باز ترانسفورماتور ولتاژ (PT)، خازن جبرانساز سری و خطوط انتقال دو مداره محفوظ است. لذا، به عنوان طرح حفاظتی نسبتا رضایتبخشی برای خطوط انتقال در نظر گرفته میشود [1]-[4]. در سالهای اخیر، هزینهی مخابرات فیبر نوری بطور مشخصی کاهش یافته است که شرایط مطلوبی را برای کاربرد جامع حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان-فازی مجزا بدون در نظر گرفتن کانالهای تخصیصی یا کانالهای فیبرنوری مولتیپلکسی فراهم میکند.
با اینحال، همانند اشباع CT و جریان خازی توزیعیِ خطوط انتقال، جریان نامتفارن را دامنهی زیاد در خطاهای خارجی وجود دارد که ممکن است باعث عملکرد نادرست حفاظت دیفرانسیل جریان شود. لذا، عملیات متقابل بایستی در این مورد اتخاذ شود. هم اکنون، هیچ یک از اصول نگهداری موجود نمیتواند اثر نگهداری قدرتمندی در حین خطاهای خارجی بدست آورده و به حساسیت بالا در مورد خطاهای داخلی دست یابد [5]-[7]. با اینحال، با در نظر گرفتن مزیت تقویت عملکردی با رلهی جهتدار پایلوت یا رلهی دیستانس، کاربردهای حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان در خط انتقال بلند EHV در چین نیز گزارش شده است، [11] ، [12]. در سالهای آتی، استفاده از حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی)جریان فازی مجزا در خطوط انتقال EHV در چین با توجه به رشد سیستمهای قدرت 750 کیلوولت در شمال غربی چین و آغاز پروژهی UHV گستردهتر خواهد شد. لذا، تحلیل، تحقیق و بهبود عملکرد حفاظت دیفرانسیلی (تفاضلی) جریان فازی مجزا در بهبود حفاظت برای خطوط انتقال اهمیت زیادی دارد [13]، [14]. برای حل مساله فوقالذکر، معیار تطبیقی حفاظت دیفرانسیل جدیدی در این مقاله ارائه شده است. با استفاده از تحلیلهای تئوری و تستهای شبیهسازی مبتنی بر EMTD، درستی و کارایی معیار پیشنهادی اعتباربخشی شد.
مقاله رله های حفاظت خط
1ـ رله دیستانس اولیه ، ساخت آلمان B.B.C دارای سه زون
2ـ رله رکلوزتیک ( دوباره وصل کن ) ، ساخت آلمان B.B.C
3ـ رله جریان زیاد ، ساخت آلمان B.B.C
رله های حفاظتی خط 20c
1ـ رله اضافه جریان
2ـ رله اتصال زمین
ضمناً کلیه اتفاقات در پست توسط دستگاه ثبت می گردد و در حادثه ای که درخطهای خروجی رخ دهد توسط مودم ارسال و ثبت می گردد .
حفاظت توسط رله ها :
رله به دستگاهی اطلاق می گردد که در اثر تغییر کمیتی الکتریکی یا مکانیکی مشخص تحریک گردیده و سبب به کار افتادن دستگاههای الکتریکی دیگری می گردد .
رلة حفاظتی رله ای است که بمنظور حفاظت دستگاهها و تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد . رله ها را می توان ازجهات مختلف دسته بندی نمود یکی از این جهات کمیت مورد کنترل رله می باشد به این ترتیب رله ها به انواع زیر دسته بندی میشوند :
1ـ رله های جریانی ( یعنی رله هایی که جریان را کنترل می کنند ) مانند رله های اضافة جریان ـ دیفرانسیل
2ـ رله های ولتاژی ( یعنی رله هایی که ولتاژ را کنترل می کنند ) مانند : رله های اضافه ولتاژ ـ افت ولتاژ ـ تنظیم ولتاژ
3ـ رله های واتمتریک ( یعنی رله هایی که جریان و ولتاژ را به اشکال مختلف کنترل می کنند )مثل رله های کشنال و دیستانس
4ـ رله های فرکانسی ( یعنی رله هایی که فرکانس را کنترل می کنند )
5ـ رله هایی که کمیات غیر الکتریکی را مثل : گاز فشار و یا حرارت کنترل می کنند مانند رله های : بوخهلتس ، رله ای حرارتی و…
مقاله حفاظت و ایمنی دربرق
چکیده ای از متن:
اساس کار فیوز چیست ؟
فیوز یک عنصر حفاظتی در مدار است که هرگونه اضافه جریانی را که بیشتر از مقدار نوشته شده روی فیوز باشد تشخیص داده و آنرا سریع قطع میکند . بدین صورت که جریان اضافه سبب تولید گرما در فیوز شده و یک سیم حساس به حرارت را که در مسیر عبور جریان و در داخل فیوز قرار دارد ذوب میکند و در نتیجه مسیر عبور جریان قطع شده و اتصال کوتاه بطور موقت برطرف می شود اما تا زمانی که عامل ایجاد کننده اتصال کوتاه مرتفع نگردد عوض کردن فیوز فایده ای ندارد.
چگونه می توان شخص را از خطر برق گرفتگی محافظت کرد ؟
خطرات ناشی از برق کدامند ؟
خطراتی که از برق ناشی می شوند عموما به دو دسته خطرات آتش سوزی و خطرات برق گرفتگی تفسیم میشوند . در صورتیکه در یک مدار الکتریکی اتصال کوتاه پیش آید و برطرف نشود جریان مدار بشدت افزایش یافته و حرارت زیادی تولد می کند . این حرارت سبب آتش گرفتن عایق سیم ها و گسترش آن به مواد آتش گیر دیگر است . خطر ناشی از برق گرفتگی مستقیما شخص را تهدید می کند .
جریان خطا چیست و چند نوع است ؟
در صورتیکه در مدار الکتریکی جریان از مسیر درست خود جاری نشود آنرا جریان خطا می گویند . این جریان ممکن است از طریق اتصال بدنه به زمین جاری شود یا از مدار اصلی بگذرد که میزان آن بیشتر از حد مشخص مدار است که آنرا اتصال کوتاه یا اضافه بار گویند . در حالت اتصال کوتاه دو نقطه ای از مدار که نسبت به هم دارای ولتاژ هستند بهم اتصال می یابند ( توسط یک مقتومت بسیار کوچک ) و در حالت اضافه بار تعداد مصرف کننده ها بیشتر از مقدار مجاز آنها می شود .
مقاله بررسی حفاظت اماکن و تاسیسات ناجا در 26 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه
مسئله حفاظت موضوع و پدیده جدیدی نیست و از روزگاران قدیم از ارکان حیات و بقاء هر موجود زنده ای بوده است بخصوص حیوانات ابتدایی ترین روش ها را برای حفاظت ازخود درمقابل خطرات بکار می برند و بشر نیز از روزی که خود را شناخت بطور مستقیم با این تدبیر سروکار داشته بطوری که مظاهر حفاظت درزندگی شخصی افراد به چشم می خورد بهمین دلیل انسان به حکم عقل و غریزه (دوستی خویش) همواره سعی دارد که اشیاء ووسایل شخصی خود را با کمال دقت حفظ ونگهداری کند اهمیت حفاظت از هر شیئی یا موضوعی، بستگی به ارزش آن شی دارد بدین جهت است که ما همیشه اشیاء و وسایل گران بهایی مانند جواهرات ، پول، شناسنامه، گواهینامه و اسناد و مدارک شخصی خود را در جای مطمئن و یا صندوق های فلزی محکم نگهداری می کنیم.
قدر مسلم محافظت و نگهداری مختص به اشیاء و اموال نبوده و دامنه آن به مسایل معنوی و انسانی نیز گسترش می یابد بعنوان مثال هر انسان شرافتنمندی سعی دارد از جان و آبرو و حیثیت خود و خویشاوندان حفاظت کرده و دراین راه از هیچ کوششی دریغ نمی کند.
امروزه درعرصه زندگی اجتماعی مواجه با ظهور فن آوریهای جدید حفاظتی درنگهداری از وسایل و امکانات هستیم. ساخت انواع استحکامات ساختمانی، حصارهای فلزی، انواع قفل های رمز دار و الکترونیکی دزدگیرهای پیچیده و پیشرفته و دستگاههای هشدار دهنده متصل به شبکه پلیس و آتش نشانی برای حفاظت از حریم شخصی ووسایل منزل، اتومبیل، تاسیسات عظیم تولیدی و تجاری و انواع رمزگذاری برروی دستگاه های رایانه و برنامه های مکتوب رایانه ای نشان از اهمیت حفاظت و رشد تدابیر و روشهای حفاظتی دارند. با توجه به موارد فوق متوجه شدیم که همه ما درزندگی شخصی خود از وسایل باارزش حفاظت می کنیم لذا درنیروی انتظامی نیز موضوعات باارزشی وجود دارد که حفاظت و نگهداری آنهااز اهمیت بشتری برخوردار است. تمامی تشکیلات و سازمانها حتی ارگانهای غیرنظامی نیز دارای اسناد و مدارک و امکانات باارزش بود که بصورت محرمانه نگهداری تا از انتشار آنها جلوگیری گردد.
نیروی انتظامی نیز دارای مسایل و موضوعات مهمی است که مورد علاقه شدید دشمنان و بزهکاران است، چنانچه از آن موضوعات حفاظت به عمل نیاید قطعاً دشمنان و بزهکاران اطلاعات مورد نظر را به راحتی جمع آوری و قادر خواهند بود به حیثیت و اقتدار نیروی انتظامی و کارکنان و درسطحی بالاتر نظم و امنیت کشور لطمات جبران ناپذیری وارد آورند.
پس نتیجه می گیریم نیروی انتظامی نیز جهت حفاظت از اسناد و مدارک اماکن و تاسیسات و کارکنان و … نیاز به یک سیستم حفاظت اطلاعات قوی و منسجم و توانا جهت خنثی کردن و مقابله با تهدیدات و آسیب های مختلف را دارد و حفاظت فیزیکی که یکی از اقدامات تدافعی (غیرعامل) می باشد بایستی با ایجاد یک سری اقدامات ممانعتی و مقررات تامینی مثلاً با ایجاد دیوار، سیستم خاردار و گماردن نگهبان و…. از دسترسی عوامل دشمن و عناصر غیر مجاز به اماکن و تاسیسات و نقاط حساس و مهم قویاً جلوگیری کرد.
«تعاریف»
1) تعریف حفاظتی فیزیکی: کلیه فعالیت هایی را که درزمینه تهیه طرح ووضع مقررات و انجام اقدامات احتیاطی صورت می پذیرد تا اماکن تاسیسات کشور ناجا در برابر خطرات طبیعی مانند سیل، زلزله ، طوفان آتش سوزی و اقدمات آشکار و پنهان دشمنان مانند ایجاد جنگهای هوائی، زمینی، دریایی و چریکی وفعالیت های اطلاعاتی نظیر جاسوسی، خرابکاری وسرقت حفظ نماید را حفاظت فیزیکی می نامند.
2) اقدامات پیشگیرانه : به آن دسته از فعالیت های اطلاق می گردد که به منظور جلوگیری از نفوذ دشمن، از اماکن و تاسیسات، اسناد و مدارک، پرسنل سلاح ومهمات – عملیات مخابرات و … حفاظت می کند تا نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران حفظ و صیانت شود.
3) کشف : به معنای پیداکردن تهدیدات بالفعل که موجب آلودگی احتمالی برخی از کارکنان است که درابعاد تهدیدات امنیتی و غیر امنیتی صورت می پذیرد.
4) مسئولیت حفاظتی: مسئولیت حفاظتی در هر یگان بعهده فرمانده رئیس یا مدیر مربوطه بوده و تفویض قسمتی از وظایف از طرف وی به هر مسئول دیگر موجب سلب مسئولیت به هنگام وجود یا کشف نارسائی های حفاظتی نخواهد بود.
5) تهدیدات: هر خطری که از بیرون متوجه اماکن و تاسیسات ناجا و کارکنان و کشور باشد را تهدید گویند.
6) آسیب ها : آندسته از خطراتی هستند که ازدورن کارکنان و اماکن و تاسیسات رامورد هدف قرار می دهند و آسیبها بستر تهدیدات را فراهم میکنند.
3)سیستم کنترل :
اجرای سیستم موانع و شناسایی مناسب با وضعیت هر یک از یگانها امری لازم بوده اما کافی نیست و درکنار آنها بایستی سیستم کنترلی موثری نیز پیش بینی و به مرحله اجرا درآید که این سیستم کنترلی عبارت است از:
الف کنترل کارکنان خودی :
1- روش حضوری (بهترین روش کنترل می باشد) و شناسایی بوسیله ارائه مدارک و یا وسایل فنی
2- اختصاص دربهای ورودی مجزا برای ورود کارکنان و ایجاد راههای مجاز برای تردد کارکنان
3- تعیین رمز کارت های شناسایی کارکنان
4- کنترل الکترونیکی و سایر موارد بنا به تشخیص
ب: کنترل مراجعین و ارباب رجوع :
1- روش اسکورت: دراین روش مراجعه کنندگان بوسیله اشخاص تعیین شده اسکورت می شوند.
2- روش کنترل مدت توقف مراجعین درموسسه
3- روش ثبت اسامی مراجعین دردفاتر مربوطه و اعطاء برگه ملاقات
4- اختصاص دادن درب های ورودی و خروجی مجزا برای مراجعین
5- سایر موارد از جمله کنترل الکترونیکی و استفاده از تجهیزات الکترونیکی
6- بازدید کنندگان درصورتیکه ازمقامات رسمی باشند و با هماهنگی بخواهند وارد شوند به محضر شناسائی و با اجازه مسئول موسسه وارد می شوند ولی درسایر موارد بازرسین موظف هستند مدرکی که نمایانگر بازرسی است به دژبانی ارائه دهند تا با هماهنگی اجازه ورود داده شود.
ج : کنترل خودروها :
1-روش تعویض راننده (بهترین روش کنترل خودروها می باشد)
2- روش اسکورت 3-روش بازرسی خودروها
4-روش کنترل مدت توقف 5- روش ایجاد شبکه بندی درداخل
6-اختصاص درب های ورودی و خروجی مجزا برای خودروها
7-کنترل از طریق وسایل و تجهیزات پیش رفته و هوشمند.
ساختمانهای حفاظتی:
این ساختمان معمولاً از حساسیت ویژه ای برخورداربوده و محل نگهداری اسناد اشیاء و لوازم با ارزش و طبقه بندی شده ویا محل کار مسئولین و یا محل تصمیم گیری مهم می باشد. لذا باید دارای ویژگیهای و اختصاصاتی باشند.
ویژگی های ساختمانی حفاظتی:
الف- این قبیل ساختمانها می بایست جدای از سایر ساختمانها شاخته شوند .
ب-تعداد درب ها این ساختمانها میبایست کم – تنگ ولی محکم و مقاوم باشند.
ج- پنجره ها کوچک و درقسمتهای فوقانی ساختمانها باید احداث گردد.
د-پشت پنجره ها تا 3 طبقه می بایست بوسیله نرده های فلزی مناسب پوشیده و حفاظت شوند.
مقاله حفاظت اماکن و تاسیسات ناجا
مقدمه
مسئله حفاظت موضوع و پدیده جدیدی نیست و از روزگاران قدیم از ارکان حیات و بقاء هر موجود زنده ای بوده است بخصوص حیوانات ابتدایی ترین روش ها را برای حفاظت ازخود درمقابل خطرات بکار می برند و بشر نیز از روزی که خود را شناخت بطور مستقیم با این تدبیر سروکار داشته بطوری که مظاهر حفاظت درزندگی شخصی افراد به چشم می خورد بهمین دلیل انسان به حکم عقل و غریزه (دوستی خویش) همواره سعی دارد که اشیاء ووسایل شخصی خود را با کمال دقت حفظ ونگهداری کند اهمیت حفاظت از هر شیئی یا موضوعی، بستگی به ارزش آن شی دارد بدین جهت است که ما همیشه اشیاء و وسایل گران بهایی مانند جواهرات ، پول، شناسنامه، گواهینامه و اسناد و مدارک شخصی خود را در جای مطمئن و یا صندوق های فلزی محکم نگهداری می کنیم.
قدر مسلم محافظت و نگهداری مختص به اشیاء و اموال نبوده و دامنه آن به مسایل معنوی و انسانی نیز گسترش می یابد بعنوان مثال هر انسان شرافتنمندی سعی دارد از جان و آبرو و حیثیت خود و خویشاوندان حفاظت کرده و دراین راه از هیچ کوششی دریغ نمی کند.
امروزه درعرصه زندگی اجتماعی مواجه با ظهور فن آوریهای جدید حفاظتی درنگهداری از وسایل و امکانات هستیم. ساخت انواع استحکامات ساختمانی، حصارهای فلزی، انواع قفل های رمز دار و الکترونیکی دزدگیرهای پیچیده و پیشرفته و دستگاههای هشدار دهنده متصل به شبکه پلیس و آتش نشانی برای حفاظت از حریم شخصی ووسایل منزل، اتومبیل، تاسیسات عظیم تولیدی و تجاری و انواع رمزگذاری برروی دستگاه های رایانه و برنامه های مکتوب رایانه ای نشان از اهمیت حفاظت و رشد تدابیر و روشهای حفاظتی دارند. با توجه به موارد فوق متوجه شدیم که همه ما درزندگی شخصی خود از وسایل باارزش حفاظت می کنیم لذا درنیروی انتظامی نیز موضوعات باارزشی وجود دارد که حفاظت و نگهداری آنهااز اهمیت بشتری برخوردار است. تمامی تشکیلات و سازمانها حتی ارگانهای غیرنظامی نیز دارای اسناد و مدارک و امکانات باارزش بود که بصورت محرمانه نگهداری تا از انتشار آنها جلوگیری گردد.
نیروی انتظامی نیز دارای مسایل و موضوعات مهمی است که مورد علاقه شدید دشمنان و بزهکاران است، چنانچه از آن موضوعات حفاظت به عمل نیاید قطعاً دشمنان و بزهکاران اطلاعات مورد نظر را به راحتی جمع آوری و قادر خواهند بود به حیثیت و اقتدار نیروی انتظامی و کارکنان و درسطحی بالاتر نظم و امنیت کشور لطمات جبران ناپذیری وارد آورند.
پس نتیجه می گیریم نیروی انتظامی نیز جهت حفاظت از اسناد و مدارک اماکن و تاسیسات و کارکنان و … نیاز به یک سیستم حفاظت اطلاعات قوی و منسجم و توانا جهت خنثی کردن و مقابله با تهدیدات و آسیب های مختلف را دارد و حفاظت فیزیکی که یکی از اقدامات تدافعی (غیرعامل) می باشد بایستی با ایجاد یک سری اقدامات ممانعتی و مقررات تامینی مثلاً با ایجاد دیوار، سیستم خاردار و گماردن نگهبان و…. از دسترسی عوامل دشمن و عناصر غیر مجاز به اماکن و تاسیسات و نقاط حساس و مهم قویاً جلوگیری کرد.
فهرست صفحه
مقدمه................................................................................................................ 1
تعاریف ............................................................................................................. 4
بخشی از وظایف قانونی فرماندهان ناجا و حفا ناجا ....................................... 6
آسیب ها و تهدیدات اماکن و تاسیسات ناجا..................................................... 8
انواع طبقه بندی حفاظتی اماکن و تاسیسات ناجا.............................................. 11
علت ضرورت سیستم حفاظت قوی در اماکن و تاسیسات ناجا....................... 12
چگونگی حفاظت از اماکن و تاسیسات ناجا...................................................... 15
نتیجه گیری....................................................................................................... 23
منابع و مأخذ..................................................................................................... 25
بررسی حفاظت و ایمنی شغلی و پتروشیمی اراک و اسید استیک
1-1 تاریخچه ایمنی و حفاظت شغلی
بشر از زمانی که خود را شناخته ، در پی تلاش و فعالیت بوده و طبیعتاً در مسیر زمان تحولاتی را پشت سر گذاشته است. اختراع ابزارهای مختلف و تطوّر و تکمیل این ابزار یکی از مهمترین عوامل تحول در چگونگی زندگی انسان است. زمانی ابزار سنگی مورد استفاده قرار می گرفت و بعداً با پیرایش آهن و سایر فلزات، ابزار فلزی جایگزین آن شد و تا موقعی که آن ابزار جز با نیروی عضلانی انسان حرکت نمی کرد، ابزار دستی اساسی ترین عنصر تولید بوده است. لیکن با ابداع کشاورزی و دامداری ، آغاز شهر نشینی و گسترش شهرها ، اختراع ماشین آلات و تجلی عصر ماشین ، انقلابی بس عظیم در گسترش فعالیت های انسانی پدیدار شد.
تا اواخر قرن هجدهم میلادی ماشین در امر تولید وارد نشده بود و کارگر مهمترین عامل به شمار می رفت و صنعتگران و صاحبان فنون مختلف با وسایل و ابزار تولید که متعلق به خودشان بود، در خانه ها، دکان ها یا کارگاه های کوچک خود به امر تولید مصنوعات و فروش آنها اشتغال داشته اند. ابزار، ادوات و وسایل تولید بسیار ساده و ابتدایی بود و روش های قدیمی و ساده در امر تولید به کار می رفت و ناچار بازده کارگزان کم بود. بنابراین محصولات تولید شده نمی توانست جوابگوی احتیاجات و نیازهای روز افزون مردم جوامع مختلف باشد.
در نتیجه انقلاب صنعتی و اختراع و تکامل ماشین های تولید جدید، محیط کار از خانه ها و کارگاه های کوچک به کارخانه ها کشانده شده و صنعت چهره جدیدی به خود گرفت. بر تعداد کارگران کارخانه ها نیز روز به روز اضافه شد و کشاورزان روی به صنایع آورند. در شرایط و روش های کار بهبود حاصل شد و شیوه های تولید انبوه به وجود آمد و در عین حال روش های تولید پیچیده شد و کارگران بر اثر کار با ماشین آلات و ابزار صنعتی ونیز مواد شیمیایی روز به روز در معرض خطرهای جدیدی قرار گرفتند. در واقع صنایع کاربر به صنایع سرمایه بر تبدیل شدند. افزایش حوادث در محیط های صنعتی ، دولت های ممالک مختلف را تحت فشار افکار عمومی و افراد دلسوز و مصلحین و خیراندیشان جامعه قرار داد، به نحوی که برای ایمنی و حفاظت فنی تدابیری اتخاذ گردید و اصولاً نهضتی به نام نهضت و جنبش پیشگیری از حوادث و حمایت از نیروی نیروی انسانی ایجاد شد و به سرعت و شدت توسعه یافت. در مورد شرایط ، ساعات و کلاً روابط کار هم تلاش هایی صورت پذیرفت و حقوق کارگران محترم شناخته شد.
از سال 1839، در پرولس اولین تدابیر مربوط به ایجاد یک نظام بازرسی در کارخانه ها و استخدام افراد جوان، به موجب مقررات آئین نامه ای اتخاذ و تصویب شد.
در حدود سال 1840 کشورهای اروپائی، از جمله دانمارک و سویس، دارای قوانینی در خصوص کارخانه ها بودند. مع ذلک نظام های واقعی موثر بازرسی کارخانه ها به وجود آمد و اصول استاندارد های مربوط به حفاظت و بهداشت به اجرا در آمد.
قوانین مشابهی هم در سال 1888 در ایالت اوهایو و در سال 1891 در میسوری و در سال 1896 در رود آیلیز تصویب شد.
فهرست مطالب:
فصل اول: ایمنی و ایزو
1-1 تاریخچه ایمنی و حفاظت شخصی
1-2 ایمنی و حفاظت در مقابل آتش سوزی
1-3 احتراق
1-4 طبقه بندی آتش
1-5 عوامل ایجاد کننده آتش
1-6 طریقه خاموش کردن آتش
1-7 روش های پیشگیری از آتش سوزی
1-8 سازمان حفاظت و ایمنی در مقابل حریق
1-9 انفجار
1-10 گروه های اطفا حریق
1-11 اطلاعات ایمنی مواد مصرفی در واحد آزمایشگاه
1-12 آشنایی با سازمان جهانی استاندارد (ایزو)
1-13 ISO 9000
1-14 ISO 14000
فصل دوم: پتروشیمی اراک
2-1 پتروشیمی اراک در یک نگاه
2-2 هدف
2-3 سهامداران
2-4 تولیدات
2-5 تاریخچه و انگیزه احداث
2-6 اهمیت تولیدات مجتمع
2-7 خوراک مجتمع
2-8 نیروی انسانی
2-9 مصارف تولیدات مجتمع
2-10 موقعیت جغرافیایی
2-11 حفظ محیط زیست
2-12 امکان و امکانات رفاهی
2-13 واحدهای مجتمع
2-14 دست اوردهای مهم مجتمع
2-15 محصولات مجتمع پتروشیمی
فصل سوم: بررسی و خواص استیک اسید و روش های تولید و تخلیص آن
3-1 بررسی خواص استیک اسید
3-2 خواص فیزیکی
3-3 خواص شیمیایی
3-4 روش های تولید
3-4-1 تهیه استیک اسید به روش اکسیداسیون استاندارد
3-4-2 تهیه استیک اسید به روش اکسیداسیون بوتان یا نفت در فاز مایع
3-4-3 تهیه استیک اسید به روش کربینلاسیون فتانول
3-5 نمایی از روش های جدید سنتز
3-6 تخلیص استیک اسید
3-7 حمل و نقل
فصل چهارم: شرح برولس استالدهید و استیک اسید
4-1 شرح مختصر عملیات تولید استالدهید
4-1-1 بخش واکنش
4-1-2 بخش تقطیر
4-1-3 واحد احیا کاتالیست
4-1-4 اساس شیمی برولس
4-1-5 شرح عمومی برولس
4-2 شرح شیمیایی پرولس استیک اسید
4-2-1 شرح عمومی واکنش
4-2-2 بخش واکنش
4-2-3 بخش تقطیر
4-2-4 بارگیری محصول
4-2-5 سیستم کنفرانس
4-2-6 سیستم آب خنک کن
4-3 روش نمونه گیری از واحدهای استیک اسید و استالدهید و وینیل استات
فصل پنجم: مشخصات دستگاه های مورد استفاده در آزمایشگاه واحد استیک اسید و طریقه کایبراسیون آنها
5-1 لیست دستگاه های موجود در آزمایشگاه استیک اسید
5-2 کالیبراسیون دستگاه DR-2000
5-3 کالیبراسیون دستگاه تیتروپروسسور مدل 682
5-4 روش تعیین تیتر محلول دستگاه کارل فیشر مدل 701
5-5 کالیبراسیون دستگاه دانسیتی متر مدل METTLERDE 40
فصل ششم: بخش تجربی و آزمایش های مربوط به آزمایشگاه استیک اسید
6-1 روش اندازه گیری آهن در استیک اسید خالص
6-2 روش اندازه گیری استیک اسید با استفاده از نقطه انجماد
6-3 روش اندازه گیری مقدار آب در نمونه های استیک و وینیل استات و استاموئسد خالص
6-4 روش اندازه گیری رنگ در نمونه های استیک اسید و وینیل استات
6-5 روش اندازه گیری Cu+ در محلول کاتالیست استالدهید
6-6 روش اندازه گیری Cu 2+ و مس کل در محلول کاتالیست استالدهید
6-7 روش اندازه گیری پالاریم در محلول کاتالیست استالدهید
6-8 روش اندازه گیری مواد باقی مانده در محلول کاتالیست گرم استالدهید
6-9 روش اندازه گیری Cl- در محلول آبی
6-10 روش اندازه گیری منگنز
6-11 روش اندازه گیری اسید فرمیک در استیک اسید
6-12 روش اندازه گیری sp-Gr استیک اسید ناخالص و دانتیر وینیل استات خالص
مقدمه
منت خدای را که قلم آفرید و حرف ساخت تا همنشینی حروف به دستان قلم بر پیکر سفید کاغذ به دست عالمان توانای هر عصرنقش بندد.
و ستایش پروردگار را که توفیق ورود به عرصه گرانسنگ مرمت با ارزش ترین کتاب آسمانی را بر من ارزانی نمود تا سهمی اندک را در حفظ یادگاران کهن بر عهده گیرم.
دلایل و ضرورت ورود چاپ به ایران
کتاب در ایران از طریق خوشنویسی و نسخه نویسی تکثیر می شد و هم اینک در کتابخانه های کشور از این گونه کتابها زیاد است. در دوران قاجار بعد از بازگشت محصلان ایرانی از اروپا و گسترش افکار و نظریات جدید در زمینه های مختلف آموزشی، علمی و فرهنگی که حاصل تجارب آنها از تحصیل در غرب بود، ضرورت تاسیس مدارس جدید به شیوه غربی و آموزش جوانان از اقشار مختلف مورد توجه قرار گرفت. با تاسیس دارالفنون و دیگر مدارس، از آنجایی که اصیل ترین ابزار و مواد آموزشی در مدارس جدید کتاب بود، نیاز به تاسیس چاپخانه هایی در کشور برای چاپ و انتشار کتابهای درسی و سایر مکتوبات احساس شد. [1]
دوره کتاب خطی تقریبا با آمدن صنعت چاپ به ایران به سر می رسد. سابقه چاپخانه در ایران به عهد صفویه می رسد که این چاپخانه درجلفای اصفهان توسط خاچاطور گیساراتسی تاسیس شد (1636م) و اینک بعضی از آثار چاپی آن در موزه کلیسای وانک جلفا موجود است. اولین کتاب (زبور داوود) ایران در این چاپخانه به چاپ رسیده است که تاریخ آن به 200 سال بعد از اختراع گوتنبرگ می رسد. در سال 1227 ه.ق مقارن با سلطنت فتحعلی شاه قاجار، اولین چاپخانه سربی در تبریز ایجاد شد و اولین کتابی که در آن به چاپ رسید کتاب فتح نامه تالیف میرزا ابوالقاسم قائم مقام بود. تا قبل از تاسیس این چاپخانه کتب چاپی فارسی و عربی در هندوستان، مصر و شهرهای اروپایی انتشار می یافت و سپس وارد ایران می شد. نخستین چاپخانه سربی در تهران در سال 1239 ه.ق دایر گردید که از جمله آثاری که در آنجا به چاپ رسید می توان به کتاب محرق القلوب اشاره کرد. صنعت چاپ در زمان ناصرالدین شاه رواج بیشتری یافت و کتب متعددی در آن زمان به چاپ رسید. اولین کتاب چاپ سنگی ( قرآن مجید ) که در سال 1248ه.ق به چاپ رسید، نتیجه همین ترویج است.[2]
تاریخچه چاپ سنگی
در سال 1798م، آلویز سنیفلدر[3] یک ماشین ساده و کوچک دستی برای چاپ لیتوگرافی اختراع کرد. درسال 1808 م این اختراع برای تکثیر طرح های آلبرت دورر[4] آلمانی وارد بازار شد. این اختراع پس از 346 سال از اختراع چاپ توسط گونتبرگ (1452 م) به منصه ظهور رسید.[5]
چنانچه از مواخذ و منابع برمی آید، چاپ سنگی ده سال بعد از ورود چاپ سربی وارد ایران شد که در این باب عباس میرزای نایب السلطنه پیشقدم بود. وی در سال 1240 ه.ق میرزا جعفر تبریزی را به مسکو فرستاد تا صنعت چاپ سنگی را بیاموزد و وسایل و ابزار لازم را به تبریز آورد. پایتخت از تبریز پیروی کرد و میرزا صالح شیرازی را به همین منظور به سنت پترزبورگ روسیه فرستاد. اولین کتابی که میرزا اسدالله شیرازی در تبریز به چاپ رسانید، قرآن کریم (درسال1248 ه.ق) و کتاب بعدی زادالمعاد (درسال1251ه.ق) بود. در سال 1259 ه.ق اولین کتاب مصوری که با چاپ سنگی درآمد، کتابی با عنوان لیلی و مجنون مکتبی شیرازی بود که چهار تصویر داشت. درهمین سال کتاب معجم فی آثار کتاب العجم تالیف میرزا فضل الله الحسین با چاپ سنگی از چاپ گردید. پنج سال بعد به دستور محمد شاه قاجار، چاپخانه میرزا اسدالله از تبریز به تهران انتقال یافت و اولین کتابی که در آنجا به چاپ رسید، دیوان شعرعبدالوهاب نشاط بود. متاسفانه هیچ نمونه چاپی از دستگاه چاپ سنگی که میرزاجعفر تبریزی به ایران آورد و در تبریز به کار انداخت، در دست نیست.