تحقیق سقوط تعهدات
وفای به عهد یکی ا ز علل سقوط تعهدات است.شایعترین سبب سقوط تعهدا ت وفای به عهد است. و قالبا"این طریقه وسیله سقوط تعهدات است. زیرا بدین وسیله مدیون ، وجه یا مالی را که میبایست داین
بپردازد، تادیه نموده و یا نسبت به انجام فعل یا ترک فعلی که متعهد آن است . اقدام و برائت ذمه حاصل نماید و مورد تعهد به وسیله متعهد انجام میشود و در واقع به اراده طرفین معامله جامه عمل میپوشند. به محض اینکه متعهد به عهد خود وفا کرد، تعهد از بین می رود و بدیهی است که متعهدله نمی تواند اجرای مجدد آن را مطالبه کند. در مورد وفای یه عهد تعاریف گوناگونی ارائه شده است.از جمله این تعاریف:(( وفای به عهد عمل متعهد بر طبق تعهد را گویند))[1] یا (( وفای به عهد عبارتست از اسقاط تعهد موجود در اثر اداء یا انجام آن))[2] یا (( ماهیت وفای به عهددر صورتی که مستلزم انتقال مالکیت یا حقی به متعهد باشدعمل حقوقی یکطرفه است وایقاع نامیده میشود واگر برای انتقال مالکیت یا حقی نباشد صرفا" یک عمل قضایی میباشد.تعهدات یا ناشی از عقد وقرار داداست یا خارج از عقدو قرار داد مثل ناشی بودن تعهد از جرم،شبه جرم ،شبه عمد ،ضمان قهری که تحت عنوان الزامات بدون قرار داد مورد مطالعه قرار می گیرد))[3]
در مورد ماهیت وفای به عهد در حقوق ایران و فرانسه وبین علمای حقوق اختلاف نظر است .طبق نظر حقوقدانان فرانسوی وفای به عهد دارای ماهیت قراردادی است هم مدیون باید قصد ایفاء دین را داشته باشد وهم داین باید ان را قبول کند پس در نتیجه پرداخت کننده وشخصی که آن را دریافت میکند باید اهلیت قانونی داشته باشند.ایرادی که بر این نظریه وارد است ان است که قرار داد با آزادی طرفین منعقد میشودولی در وفای به عهدآزادی قراردادی نیست. پرداخت کننده حتمأ باید پرداخت کند و ملزم به پرداخت است ودر صورت امتناءاز پرداخت از طریق قانون مجبور به ایفا میشود.داین هم مکلف است مالی را که در مقام ادای دین داده می شود قبول کندوگر نه متعهد می تواند به حاکم یا قائم مقام او رجوع کند.واز تاریخ دادنمورد تعهد به تصرف وی بری می شود .وایفاءدین از جانب غیر مدیون هم جایز است اگر چه از طرف مدیون هم اجازه نداشته باشد موضوع ماده 267 ق.م.وعلاوه بر آن گاهی ایفادین با برداشت از حساب شخصی انجام می شود ،بدون اینکه صاحب حساب در آن مورد خاص ابراز اراده کرده باشد.
پایان نامه بررسی اثر استمهال و تقسیط در سقوط یا بقاء
چکیده
امروزه در قراردادهایی که بین دو طرف منعقد و ایجاد می شود ، در مرحله ی اجرا و به منظور رسیدن به هدف و مقصود مورد معامله و همچنین بر اساس اصل لزوم قراردادها ، از طرف قانونگذاری اهرم های خاصی را به عنوان ضمانت اجرا در جهت رسیدن به مقصود طرفین از قرارداد وضع نموده، که از جمله این اهرم های فشار پیش بینی حق حبس در هنگام تسلیم عوضین معامله برای طرفین می باشد. موضوع پایان نامه حاضر،در خصوص بررسی اثر استمهال و تقسیط بر سقوط یا بقاء حق حبس در عقود معاوضی و نکاح است . حق حبس که در اصطلاح فقهی و حقوقی به معنای خودداری یک طرف عقد از اجرای تعهد خود تا اقدام طرف دیگر به اجرای تعهد خویش آمده است و یکی از موضوعات و فروعات و آثار تسلیم در قرارداهای معوض منظور شده است.
مقدمه:
قراردادهایی که با رعایت شرایط اساسی صحت معاملات تشکیل می شوند ، بین دو طرف و قائم مقام آنها بر اساس مصلحت استواری معاملات و اقتضای اصل لزوم قراردادها الزام آورند و باید به مفاد آنها احترام گذاشته شود و در مقام و مرحله ی اجرا ، طرفین به تعهدات خود همانگونه که توافق شده پایبند باشند .
در فقه امامیه چهار حالت در نحوه اجرای تعهدات قراردادی لحاظ کرده اند که عبارتند از :
1- هر دو طرف قرارداد به اختیار خود اقدام به انجام تعهد نمایند (اجرای اختیاری قراردادی)
2- هر دو طرف به دلیل خوف از یکدیگر از اجرای قرارداد امتناع می نمایند (حق حبس)
3- هر دو طرف بدون دلیل از اجرای تعهد خودداری می نمایند (اجبار به اجرای تعهد)
4- پس از انجام تعهد از سوی یک طرف ، طرف دیگر امتناع از انجام تعهد نماید (اجبار به اجرا تعهد)[1].
بنابراین یکی از شیوه های که مانع الزام متعهد به اجرای تعهد قراردادی می شود و به عنوان یکی نوع ضمانت اجرا جهت اجرای درست و کامل قرارداد می شود ، و از طرق غیر قضایی جهت اجرای قرارداد تحت عنوان حق حبس می باشد . در فقه و حقوق به انگیزه تعدیل و تنظیم روابط دو سویه و نیز مقرر داشتن نوعی ضمانت اجرا در صورت امتناع یک طرف به اجرای تعهد خویش حق حبس در قراردادهای معوض و در عقد نکاح برای زوجه منظور شده است .
[1]-انصاری، شیخ مرتضی ، مترجم : خوشنویس طاهر ،بی تا، مکاسب، نشر:موسسه انتشارات دارالعلم ، صص 312و313.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
مقدمه 2
بیان مسئله 4
پرسش های تحقیق 6
فرضیات تحقیق 7
روش تحقیق 8
پیشینه تحقیق 9
ضرورت، اهداف و اهمیّت موضوع 11
ساماندهی تحقیق 12
فصل اول: کلیات 13
مبحث اول: مفهوم استمهال و اقسام آن 13
گفتار اول: مفهوم استمهال 13
بند اول: معنای لغوی استمهال 14
بند دوم: معنای اصطلاحی استمهال 14
گفتار دوم: اقسام استمهال 16
بند اول: استمهال قضایی 16
بند دوم:استمهال قانونی 16
بند سوم: استمهال قراردادی 17
مبحث دوم: مفهوم تقسیط و اقسام آن 17
گفتار اول: مفهوم تقسیط 17
بند اول: معنای لغوی تقسیط 17
بند دوم: معنای اصطلاحی تقسیط 18
گفتار دوم: اقسام تقسیط 18
بند اول: تقسیط قضایی 18
بند دوم:تقسیط قانونی 19
بند سوم: تقسیط قراردادی 19
گفتار سوم: مقایسه بین ماده 277و 652 قانون مدنی 19
مبحث سوم: مفهوم حق حبس 21
گفتار اول: تعریف حق حبس 21
بند اول: معنای لغوی حق حبس 22
بند دوم: معنای اصطلاحی حق حبس 23
1- در فقه شیعه 23
2- در حقوق ایران 25
گفتار دوم: مفهوم نکاح 34
بند اول: معنای لغوی نکاح 34
بند دوم: معنای اصطلاحی نکاح 35
گفتار سوم: مفهوم عقد معوض 36
بند اول: معنای لغوی عقد معوض 36
بند دوم: معنای اصطلاحی عقد معوض 37
مبحث چهارم: اوصاف حق حبس و تفاوت جوهری حق حبس در نکاح 39
گفتار اول: اوصاف حق حبس 39
گفتار دوم: تفاوت جوهری حق حبس در نکاح 43
مبحث پنجم: مقایسه ی حق حبس با نهادهای مشابه 46
گفتار اول: حق حبس و حق تقدم 46
گفتار دوم: حق حبس و حق امتناع از قبض 47
گفتار سوم: حق حبس و مقاصه 48
گفتار چهارم: حق حبس و حق امتناع 49
گفتار پنجم: حق حبس و حق تعلیق 50
گفتار ششم: حق حبس و حق بازداشت 51
فصل دوم: مبانی وشرایط و قلمرو و آثار حق حبس 52
مبحث اول: مبانی حق حبس 52
گفتار اول: مبانی فقهی 52
بند اول: نظریه مشروط بودن وجوب تسلیم 52
بند دوم: نظریه شرط ضمنی قرارداد 53
بند سوم: نظریه عقلایی بودن حق حبس 53
بند چهارم: نظریه تقابضی بودن عقود معوض 54
گفتار دوم: مبانی حقوقی 55
بند اول: نظریه ی همبستگی میان عوضین 55
بند دوم: نظریه اصل انصاف 56
بند سوم: نظریه قصد معاوضه 56
مبحث دوم: شرایط تحقق حق حبس 58
گفتار اول: معاوضی بودن عقد 58
گفتار دوم: تقابل دو دین 59
گفتار سوم: همزمانی وواجب التسلیم بودن 60
گفتار چهارم: حال بودن عقد 61
گفتار پنجم: حکومت اراده 62
مبحث سوم: قلمرو اجرای حق حبس 62
گفتار اول: قلمرو حق حبس 63
گفتار دوم: استثناء بودن حق حبس 63
گفتار سوم: حق حبس در عقود معوض 65
گفتار چهارم: حق حبس در عقد نکاح 66
گفتار پنجم: حق حبس در شروط 67
گفتار ششم: حق حبس در منافع و نمائات 68
مبحث چهارم: آثار حق حبس 69
گفتاراول:فقدان مسئولیت حبس کننده نسبت به خسارات از حبس مورد معامله 69
گفتار دوم: بقای عقد با تلف بیع پیش از تسلیم 70
گفتارسوم:عدم انحلال قرارداد 71
گفتار چهارم: امانی بودن ید در زمان اعمال حق حبس 71
گفتار پنجم: حق حبس و اجبار به ایفای تعهد 72
گفتار ششم: هزینه های نگهدار مال محبوس 73
گفتار هفتم : حق تقدم نسبت به مال محبوس 73
فصل سوم: مسقطات حق حبس 75
مبحث اول: مسقطات حق حبس 75
گفتار اول:اثر استمهال و تقسیط درسقوط یا بفاء حق حبس 75
بند اول: استهال و تقسیط قضایی 76
بند دوم:استمهال و تقسیط قراردادی 93
1- توافق ضمن عقد 95
2-توافق بعد از عقد 100
گفتاردوم:اراده صاحب حق 102
گفتارسوم: تعیین اجل 102
بند اول: در ضمن عقد 103
بند دوم: پس از عقد 103
گفتارچهارم: تسلیم 104
بند اول : تسلیم کل مورد تعهد 104
بند دوم : تسلیم جزء مورد تعهد 104
گفتار پنجم: تصرف 106
گفتار ششم: قوانین خاص 107
گفتار هفتم: عرف 109
مبحث دوم: حق حبس درکنوانسیون بیع بین المللی 110
گفتار اول: حق حبس در کنوانسیون 110
بند اول: مفهوم حق حبس 110
بند دوم: مبنای حق حبس 113
بند سوم: شرایط حق حبس 115
1-وجود عقد بیع صحیح 115
2-اطلاق عقد 115
3-علم به عدم ایفای تعهدات اساسی از سوی طرف مقابل پس از قرارداد 116
بند چهارم: قلمرو حق حبس 117
1-حق حبس در تعهدات قراردادی 118
الف : در تعهدات اصلی 118
ب : در تعهدات فرعی 119
2-حق حبس در تعهدات خارج از قرارداد 121
بند پنجم: آثار حق حبس 122
1-توقف تعهدات قراردادی 122
2-عدم انحلال قرارداد 123
3-موقتی بودن حق حبس 123
4-هزینه های متعارف نگهداری مال محبوس 123
5-تلف مال محبوس در ایام حبس 124
6-قابلیت استناد حق حبس در برابر اشخاص ثالث 126
7-حق بازفروشی 127
بند ششم: زوال حق حبس 128
1-ایفای تعهد 128
2-پرداخت هزینه های متعارف نگهداری 128
3-توافق بر خلاف هم زمانی در ایفای تعهدات 128
4- انحلال قرارداد 129
گفتار دوم:اثر مهلت و تقسیط در کنوانسیون 130
گفتار سوم: مقایسه ی تطبیقی حق حبس در کنوانسیون بیع بین المللی و حقوق ایران 135
نتیجه گیری و پیشنهادات 142
منابع و مآخذ 147
پایان نامه بررسی علل تعالی و سقوط جوامع بشری از دیدگاه قرآن
چکیده
انسان موجودی است که وابسته به زندگی اجتماعی می باشد بر این اساس درتمام طول تاریخ سعی نموده قوانین وهنجارهای جامعه را به گونه ای تعیین نماید که به زندگی اجتماعی او لطمه ای وارد نیاید.با نزول قران و تولد شریعت اسلام،پیامبر به عنوان نجات دهنده بشریت مبعوث گردیدو خداوند نیز در کلام وحی همواره از اصطلاحاتی همچون قوم و نژاد به جهت یکپارچگی و اتحاد جوامع استفاده نمودتا بدین سان بشریت را از فردگرایی رهانیده و به جمع گرایی سوق دهد. براین اساس به جهت حفظ و بقای جامعه پروردگار متعال مفاهیمی را به عنوان ارزش های قرانی به جهت زندگی انسان معرفی و بوسیله پیامبرش بر آن صحه گذاشت در تحقیق حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی به رشته تحریر در آمده است و از آنجایی که به جهت هدف دار نمودن موضوع تحقیق و بررسی همه جانبه ،فرضیه هایی برای آن در نظر گرفته شد که در نهایت مشخص گردید که از نظر آیات قرآنی تحولات جوامع بشری قانونمند بوده و اینگونه نیست که جوامع بشری بدون داشتن چارچوب و اصول و بدوراز هرگونه هنجار و ارزش ، متحول گردند. ضمن انکه همچنین با بررسی های بعمل امده مشخص گردید که قران چه به لحاظ فردی و چه به لحاظ اجتماعی برای هر دو بعد زندگی ارزش و احترام قائل است بر این اساس در رشد و سقوط جوامع بشری هر دو جنبه زندگی انسان اثرگذار می باشد. و در این راستا محقق سعی نمود که بااستفاده از آیات کلام وحی ، هر یک از مولفه ها و شاخص های رشد و تعالی و سقوط جوامع بشری را علاوه بر اینکه مورد بحث و بررسی قرار دهد ،نسبت به انعکاس نظرات علما و فضلای علوم اسلامی در خصوص آیات را در کنار هم تجیمع نموده تا بدین سان علاوه بر نوعی مقایسه همسو با یکدیگر از نظرات مختلف در خصوص آیات گوناگون استفاده علمی نماید. در نهایت میتوان به ایک نکته مهم اشاره نمود که می توان آن را چکیده واقعی تحقیق حاضر دانست و آن اینکه اسلام با توجه به شناخت کاملی که ازانسان در تمام مراحل زندگی اش دارد ، قوانین و قواعدی را مرسوم نموده که انسانهای نسل آینده نیز با هر پیشرفت و تکنولوژی توانایی استفاده و بهره برداری مفید از آن را خواهند داشت.
انسان به عنوان موجودی که از سوی پروردگار متعال به عنوان جانشین او منصوب شده است ، سعی بر آن داشته که با توجه به نوع جهان بینی تمدن جدیدی را خلق نماید و با گذشت سالها از عمر انسان ، تاریخ نیز به همان اندازه عمر نموده است ، در این راستا اقوام و ملل مختلف پا به عرصه ظهور گذاشته و برخی از آنان توانستند راه تکامل و پیشرفت را طی نموده و تغییر و تحولات مثبتی را در جوامع خود ایجاد نمایند که تمدن اسلامی را می توان از آندسته نام برد که با زعامت و رهبری پیامبر عظیم شان اسلام توانست از دوره جاهلی عبور نموده و به رشد و تعالی برسد و محصول چنین جامعه ای را می توان به صورت نمونه در ائمه اطهار ملاحظه نمود ، در آن سوی جوامعی نیز وجود داشته اند که به لحاظ وسعت سرزمینی و قدمت تاریخی از پشتوانه قوی برخوردار بوده ولی نتوانستند راه تعالی را طی نموده و به ورطه سقوط و ناکامی گرفتار شده اند که جامعه روم و ایران باستان با سبق تاریخی چند هزار ساله به زوال و نابودی کشیده شدند(مجلسی،1380).
بر این اساس ، اندیشمندان پس از گذشت سالیان سال ، عوامل مختلفی را برای پیشرفت و انحطاط جوامع بشری نام برده اند که در مجموعه تمامی آنان ریشه در تفکرات بشر خاکی دارد ، اما در این میان قرآن در زمانی به پیامبر نازل گردید که اثری از جامعه شناسی سیاسی و اجتماعی به صورت علمی وجود خارجی نداشته ، و بحث و تحلیل جوامع گذشته در بین اندیشمندان و علما مرسوم نبوده است ، و در این میان پروردگار متعال با نام بردن از اقوام گذشته و بررسی سرنوشت آنان ، سعی در هشدار و عبرت آموزی به انسان های حال و آینده را دارد . در این راستا رساله حاضر اهتمام بر آن دارد که علل انحطاط و تعالی جوامع بشری را از نظر قرآن مورد بحث و بررسی قرار داده و آن را از ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار دهد ، مضافا اینکه فقر علمی نگارنده ، موجب گردید که نتواند درکی کامل از معانی عظیم قرآنی بدست آورد که در این راستا پیشاپیش عذر تقصیر خواسته و امید است که آیندگان ، گامهایی اساسی و محکم تر در این راستا بردارند(مجلسی،1380).
یکی از مباحثی که همیشه ذهن و فکر بسیاری از مردم به ویژه دانش پژوهان و پژوهشگران علوم مختلف خصوصا علوم اجتماعی را به خود مشغول کرده وآنان را پیرامون علل و چرایی آن به تحقیق و کاوش واداشته است ،بحث علل سقوط وانحطاط تمدن ها می باشد. در طول تاریخ بشری تمدن های زیادی در عرصه گیتی پایه گذاری شده ،برخی از آنها مرال رشد،نضج و استکمال خود را طی نموده و برخی نیز پس از طی مراحل تعالی اولیه در مسیر انحطاط و اضمحلال قرار گرفته اند. و امروزه آثاری جز خوشنامی یا بدنامی و عبرت قرار گرفتن برای نسل های امروز و فردا باقی نگذاشته اند. در میان این تمدن ها ، تمدنی که به سرعت مراحل شکوفایی و تشعشع خود را طی نموده وتمدن های بزرگ آن روز را تحت تاثیر نفوذ خود قرار داده و قلب میلیون ها انسان را به خود مجذوب نمود ولی پس از مدتی به دلیل دوری از علل تمدن ساز دوران افول خود را آغاز نمود اسلام است. با استناد به تاریخ می بینیم که همیشه بزرگانی بودند که افول و از هم پاشی تمدنی را پیش بینی کردند. و هرکدام نیز دلایل خاص خود را داشتند ولی آنچه بایستی روشن شود این است که آیا هر تمدنی که اصول تمدن ساز که عبارتند از عدالت ،نبود ظلم و تعبیض و... را زیر بگذارد به ناچار به سرنوشت تمدن های از هم پاشیده دچار می شود. و یا عوامل دیگری نیز می توانند به شکل منفرد عامل سقوط و یا تعالی یک تمدن باشند. می توان تصور کرد که تمدن هایی که گاها در طول تاریخ دچار شکوفایی سریع شده اند خیلی سریع به دلیل تک جنبه گرایی رشد از چرخه رشد و شکوفایی باز ایستاده اند و تمدن هایی که روند همه جانبه ای را پیموده اند خیلی دیرتر دچار افول شده اند. نظیر آن تمدن اسلامی بود که هر چه به مبداء آن که مصادف با دوران حکومت پیامبر عظیم الشان بود نزدیک می شویم. عظمت و شوکت دو چندانی را مشاهده می کنیم اما با دور شدن از آن شاهد سقوط های پی در پی و انحطاط مدام روبرو هستیم . شاید دلیل آن این باشد که اسلام با قدرت طلبی سرسازگاری نداشته است.و به همین دلیل کسانی که به نام اسلام سر قدرت می آمدند به ناچار بعد از اندک زمانی به دلیل قرار گرفتن در مقابل ارزش های جامعه دچار سقوط و انحلال می شدند.
واژگان کلیدی
آیات قرآن – تعالی – سقوط - جوامع بشری
فهرست مطالب
صفحه عنوان
مقدمه. 2
بیان مسئله. 3
اهداف تحقیق.. 4
فرضیه های پژوهش.... 4
روش تحقیق.. 4
مفاهیم نظری پژوهش.... 5
انحطاط.. 5
ظلم.. 7
جامعه. 7
پیشینه پژوهش.... 8
بخش اول : فرد و جامعه. 13
الف)تعریف جامعه. 13
1- تعدد دیدگاهها 13
2- جامعه از نظر قرآن.. 15
ب) اهمیت فرد و جامعه. 18
1- اهمیت فرد. 19
- نظر جامعه شناسان.. 19
– نظر قرآن.. 21
1- اثرپذیری جامعه از فرد. 21
تفسیر اول : 22
تفسیر دوم : 22
بررسی.. 22
2- اقسام رهبران.. 23
تفسیر اول.. 23
تفسیر دوم. 23
بررسی.. 24
2) اهمیت جامعه. 27
- از دیدگاه فیلسوفان.. 27
- از دیدگاه قرآن.. 34
جمعبندی بخش اول.. 37
بخش دوم : عناصر تشکیل دهنده ساختار جامعه. 39
الف) ارزش ها 40
1) ارزشهای اجتماعی.. 40
2) : رابطه ارزش با هنجارها 40
3) ویژگیهای ارزشهای اجتماعی.. 40
ب) ارزشهای اجتماعی از نظر مشرکین.. 42
1) مبانی ارزشها در جاهلیت... 42
- شرک و کفر. 43
- مال و ثروت حیات دنیا 44
- نیاکان،خویشاوندان و بستگان.. 45
تفسیر اول.. 46
تفسیر دوم. 47
بررسی.. 48
- ذکور در مقابل اناث... 48
- بزرگان و پیشوایان فاسد. 48
- همجنس بودن پیامبران با انسان.. 49
تفسیر دوم. 50
بررسی.. 50
- پیروی افراد پست و فرو مایه از پیامبر. 51
ج) ارزشها اجتماعی در قرآن. 52
1- مبانی ارزشها در قرآن.. 53
- توحیدی.. 53
- ایمان.. 53
تفسیر اول.. 54
تفسیر دوم. 55
بررسی.. 55
- تقوی.. 55
تفسیر دوم. 56
بررسی.. 57
- عمل صالح.. 57
2- مبانی ضد ارزشها در اسلام. 58
1- قوم مداری (نیاکان،اقوام،خویشان) 58
2- مال دوستی و ثروت اندوزی.. 59
جمعبندی بخش دوم. 60
بخش سوم : جوامع بشری و قانون.. 61
قانونمندی و تحول در جامعه. 61
الف) مقصود از «قانون مندی جامعه». 62
- تعریف قانون مندی.. 62
- جامعه. 63
ب) شیوه های مختلف بررسی قانون مندی جامعه از دیدگاه قرآن.. 63
3) نقش قانون مندی جامعه. 64
- پیش بینی پذیری جامعه و تاریخ.. 64
- قدرت تحلیل صحیح و دقیق جوامع گذشته. 65
- شناسایی حوادث غیر منتظره و مورد انتظار 65
- برنامه ریزی برای بهبود وضع موجود. 66
- مقصود از سنت اجتماعی.. 67
- ویژگی های سنت های اجتماعی.. 68
- استناد به خدا 68
- تحویل و تبدیل ناپذیری.. 69
- عدم منافات با اختیار و آزادی انسان.. 70
ج) پیوند سنت های اجتماعی با زندگی اجتماعی و رفتارهای گروهی.. 71
هـ) اختصاص سنت های اجتماعی مورد نظر به زندگی انسان در دنیا 72
و) پدیده های اجتماعی، مصداقی از «کلمة الله». 72
-آیات سیر و نظر. 74
- آیات عبرت... 76
- عبرت... 77
- نکال.. 78
- مَثُلات... 79
- موعظه. 80
- آیه. 81
- آیات ذکری و تذکره 82
- آیات تعقّل و تأمّل.. 83
- آیات عذاب و عقوبت... 83
- آیات مَثَل.. 85
جمبعندی بخش سوم. 89
جمع بندی فصل دوم. 90
بخش اول : جایگاه انحطاط در قرآن.. 92
الف) به لحاظ مفهومی.. 92
ب) معادل های قرآنی انحطاط.. 93
ج) نقطه مقابل انحطاط.. 95
د) چند بُعدی بودن انحطاط و تعالی.. 98
هـ) مرز میان انحطاط و تعالی از دیدگاه قرآن.. 100
و) مراتب انحطاط.. 104
ز) گونه گونی انحطاط.. 106
جمعبندی بخش اول.. 107
بخش دوم : علل انحطاط جوامع بشری از نگاه قرآن.. 109
الف) ظلم.. 111
بررسی نهایی موضوع ظلم با استفاده از دو منبع تفسیر. 115
ب) تعریف معروف و منکر. 116
ج) ترک امر به معروف و نهی از منکر. 118
د) تفرقه و اختلاف... 120
هـ) فساد جنسی.. 124
و)اتراف... 128
بررسی نهایی موضوع اتراف با استفاده از سه منبع تفسیری 128
ز) مطلق گناه یا انجام حرام و ترک واجب... 130
بررسی نهایی موضوع مطلق گناه یا انجام گناه و ترک واجب با استفاده از سه منبع تفسیری 131
ط) فحشا 133
بررسی نهایی موضوع فحشا با استفاده از سه منبع تفسیری 137
ظ) تقلید کورکورانه. 139
1) تقلید از منظر لغت... 140
2) انواع تقلید. 141
ـ رجوع جاهل به عالم.. 141
انحطاط به واسطه تقلید کورکورانه. 141
بررسی نهایی موضوع تقلید کورکورانه با استفاده از سه منبع تفسیری 145
ط) جهل.. 146
معنای لغوی جهل.. 146
جهل مذموم. 150
جهل، عامل انحطاط جوامع.. 151
بررسی نهایی موضوع جهل با استفاده از سه منبع تفسیری 153
منفی بودن فقر از دیدگاه قرآن.. 157
آثار فقر. 159
یک ـ فقر موجب کفر می شود. 159
سه ـ فقر، عقل انسان را زایل می کند. 160
چهار ـ فقر، حزن و اندوه به ارمغان می آورد. 160
پنج ـ فقر موجب پیدایش نقصان در دین می شود. 161
شش ـ فقر، دشمنی شدید را به دنبال می آورد. 161
هفت ـ فقر، موجب شکستن کمر انسان می شود. 161
د) فقر، عامل انحطاط اخلاقی جوامع.. 162
بررسی نهایی موضوع فقر با استفاده از سه منبع تفسیری 166
ر) مطلق معصیت... 167
1) معصیت و مفهوم آن.. 168
2) معادل های معصیت در قرآن.. 169
3) تعریف معصیت... 171
4) اقسام گناهان و آشنایی با معانی آنها 173
نتایج دنیوی و اخروی گناه از دیدگاه قرآن.. 176
یک ـ نتیجه گناه 176
دو ـ آثار گناه 178
آثار شوم گناه 178
پیام آور مصیبت ها 178
گناه، راه نفوذ شیطان و سلطه او بر افراد است... 180
معصیت، عامل انحطاط جوامع از دیدگاه قرآن.. 181
مصادیق معصیت در قرآن.. 186
بررسی نهایی موضوع مطلق معصیت با استفاده از سه منبع تفسیری 189
جمعبندی بخش دوم. 190
جمعبندی فصل سوم. 191
بخش اول : رشد جامعه از دیدگاه قرآن.. 193
الف) رفع اختلافات در جوامع توسط انبیاء 194
ب : حل اختلاف غایت و فایده بعثت انبیاء 197
ج) شکوفایی جامعه در پرتو دعوت به وحدت... 198
بخش سوم : قضاوت عمومی و ولایت مشترک... 201
د) شناخت انسان و جامعه. 203
1) نظریههای انسان و جامعه مطلوب... 206
بند دوم : ابعاد و مختصات انسان.. 210
3) ابعاد و مختصات جامعه. 211
جمبعندی.. 217
بخش دوم : عوامل فردی رشد از دیدگاه قرآن.. 218
الف) عوامل فردی از دیدگاه قرآن.. 218
1) عقل رشید و مراحل تکامل آن.. 218
- احساس.... 218
- نظر. 219
- تفکر و تعقل.. 220
- تذکر. 223
- اراده رشیدانه و راه دستیابى به آن.. 224
- انواع رفتار سوء 225
- رفتارهاى سوء جاهلانه. 225
ب - رفتارهاى سوء عالمانه. 225
- تقوا، اراده متعالى در انسان.. 227
- خوف نقطه مرکزى در دایره تقوا 228
- معناى خوف از خدا 228
- تلازم خوف با ایمان.. 229
- تلازم ایمان با رشد. 230
ج)رشد از منظر قرآن.. 232
1) اقسام رشد. 233
- رشد فردی: 233
- رشد اجتماعی: 234
- رشد اقتصادی: 234
- رشد امنیت: 234
- رشد سیاسی: 235
2) عوامل و زمینههای رشد. 235
- کسب علم: 236
- عبرت از گذشتگان: 236
- توجّه به معاد: 237
3)موانع رشد. 237
- تکبّر: 237
- همنشین ناسالم: 238
جمعبندی بخش دوم. 238
بخش سوم : عوامل اجتماعی رشد از دیدگاه قرآن.. 239
الف) عوامل شکوفایی جامعه. 240
بررسی نهایی موضوع مهم وحی در تعالی اجتماعی با استفاده از سه منبع تفسیری 243
2) فرهنگ و معرفت... 244
بررسی نهایی موضوع فرهنگ ومعرفت با استفاده از سه منبع تفسیری 245
اتحاد و وحدت... 247
ب) ملاک و آثار اتحاد در قرآن.. 248
1) نظر قرآن.. 248
بررسی نهایی موضوع اتحاد و وحدت با استفاده از سه منبع تفسیری 251
2) نقش انبیاء در وحدت اجتماع. 251
بررسی نهایی موضوع نقش انبیاء در وحدت اجتماع با استفاده از سه منبع تفسیری 253
ج) راهبردهای جامعه توسعه یافته اسلامی.. 254
1) عرصه اقتصاد. 254
بررسی نهایی موضوع عرصه اقتصادی با استفاده از سه منبع تفسیری 256
د) عرصهء سیاست... 257
بررسی نهایی موضوع عرصه سیاست با استفاده از سه منبع تفسیری 258
هـ) عرصهء فرهنگ و تعلیم و تربیت... 259
بررسی نهایی موضوع عرصه فرهنگ و تعلیم و تربیت با استفاده از سه منبع تفسیری 260
و) عرصهء خانواده 262
بررسی نهایی موضوع خانواده با استفاده از سه منبع تفسیری 264
ز) عرصهء حقوق.. 266
بررسی نهایی موضوع عرصه حقوق با استفاده از سه منبع تفسیری 268
ط) عرصه دفاع و امور نظامی.. 269
بررسی نهایی موضوع دفاع و امور نظامی با استفاده از سه منبع تفسیری 270
جمعبندی بخش سوم. 272
جمعبندی فصل چهارم. 273
بحث... 275
بررسی فرضیه های پژوهش.... 276
بررسی فرضیه دوم پژوهش.... 277
بررسی فرضیه سوم پژوهش.... 280
پیشنهادات علمی محقق.. 281
مشکلات و محدودیتهای تحقیق.. 282
منابع و ماخذ. 283