اگر کودکان و نوجوان که آینده سازان کشور هستند، در مسیر انحراف و بزهکاری قرار گیرند، به زودی جامعه خود را به ورطه فساد و تباهی می کشانند. بدون تردید جامعهای قادر است در جهت ترقی گام بردارد که بتواند کودکان و نسل جوان خود را از بیراهه به راه راست و در جهت سازندگی هدایت نماید.
مسئولیت جامعه در مورد کودکان و نوجوانان فراری از خانه و در معرض خطر به مراتب سنگین تر از مجرمین بزرگسال است. براساس اصل پیشگیری مقدم بر درمان است. برای جلوگیری از صرف هزینه های گزاف و اتلاف وقت به جهت بازداری افراد از آسیبهای اجتماعی و مفاسد، و رعایت اصل پیشگیری مقدم بر درمان است. مطالعه در زمینه آسیب های اجتماعی به عنوان ضروری ترین اقدام محسوب می شود. بنابراین از اینگونه تحقیقات که علل فرار دختران از منزل را شناسایی میکند اقدام اساسی جهت پیشگیری از وقوع حوادث و بروزمشکلات روانی می باشد.
هرگاه والدین، مربیان و مسئولین امور با عوامل بوجود آورنده مشکل آشنا باشند راحت تر می توانند نسبت به پیشگیری از بروز حوادث اقدام نمایند. داشتن اطلاعات پایه و اساسی پیرامون مشکل برای تصمیم گیری در مورد استفاده از روش های پیشگیری و درمان، بسیار ضروری می باشد و با انجام پژوهش های مختلف پیرامون مشکل فرار دختران از خانه حقایقی روشن می گردد که براساس آن می توان در این رابطه اقدام اساسی بعمل آورد.
بیان مسأله
در مطالعات علمی، میزان کجرفتاری ها و آسیب های اجتماعی با شاخص های متعددی مثل، شاخص های فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی مقایسه شده است و به این نتیجه رسیده اند که آسیب های اجتماعی باستثناء خودکشی تنها با بحران های اقتصادی رابطه نداشته و جریان زندگی ماشینی و بهزیستی و تعارض هنجارها در پیدایش کج رفتاری ها و بیماری های اجتماعی تاثیر بیشتری داشته است.
مسائل اجتماعی مثل بیکاری، تراکم جمعیت، محل زندگی نامناست، عدم مراقبت های بهداشتی مشکلات آموزشی، بزهکاری جوانان، اختلافات روانی، تعارضات اخلاقی، هزینه جنگ ها وتخریب آنها هر یک زمینه مساعدی برای ناسازگاری های اجتماعی است.
در عصر جدید، با پیشرفت تکنولوژی توجه به ارزش های مادی و بی توجهی نسبت به امور معنوی، اخلاقی، اعتقادی و اختلاف بین دو نسل (والدین و فرزندان) بیشتر می شود. در نتیجه تعاملات و روابط انسانی در خانواده و سپس در جامعه، خدشه وارد میشود. پرورش محیط نامساعد، به بیکاری و ولگردی افراد کمک میکند و ولگردی نیز به نوبه خود به ازدیاد ارتکاب جرایم منجر می شود.
دوران نوجوانی، دوره بحرانی است که فرد باغلیان احساسات و تغییر حالت های آنی روبروست، معمولا دارای خلقی سرکش است در زمینه تغییر عقاید و ایدئولوژی کنجکاوی به خرج می دهد و انتظاراتش از زندگی بیشتر می شود. نوجوان معمولا بدنبال استقلال فکری است و سعی میکند خود را با معیارهای جدید و دلخواهش هماهنگ سازد و به همین خاطر با اولیاء مدرسه و والدین خودش، اختلاف عقیده پیدا میکند.
فصل سوم (روش تحقیق)
با توجه به موضوع پژوهشی یعنی «علل فرار دختران از خانه» و نیز با توجه به مفروضات در این فصل به شرح و بررسی روش تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه گیری، ابزار اندازه گیری (پرسشنامه محقق ساخته)، پایایی و اعتبار پرسشنامه و نحوه اجرای آزمون ها و روش تجزیه و تحلیل آماری پرداخته می شود.
طرح تحقیق:
طرح تحقیق پژوهش حاضر، طرح مقایسهی گروه های ایستا می باشد.
نمودار طرح به شکل زیر است:
Y | b |
Y |
جامعهی آماری:
روش آماری:
در این پژوهش از آمار توصیفی به شکل جداول فراوانی و درصد و نمودارها و نیز آمار استنباطی استفاده شده است. از آنجا که مقیاس اندازه گیری متغیرهای مستقل در این پژوهش اسمی می باشد لذا برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون خی دو دو متغیره استفاده شده است.
جهت اطلاع یابی و سنجش متغیرها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پرسشنامه مذکور دارای 24 سوال می باشد که از 8 بخش تشکیل شده است. بخش 1- عبارت است از مشخصات شخصی فرد. بخش 2 مشخصات پدر، بخش 3 مشخصات مادر، بخش 4 سوالاتی در زمینه وضعیت خانواده از نظر اقتصادی و تعداد افراد و وضعیت فرهنگی می باشد. بخش 5 وضعیت عاطفی خانواده و بخش 6 وضعیت تحصیلی فرد و چگونگی ارتباط وی با مدرسه و سپس سوالاتی درباره چگونگی اقدام به فرار و در خاتمه ارتباط فرد با جنس مخالف سنجیده شده است.
پایان نامه بررسی بخشش درمانی بر کنترل درونی و بیرونی خشم پسران نوجوان
فصل اول 1
مقدمه 2
بیان مسئله 4
اهمیت و ضرورت تحقیق 8
اهداف تحقیق 11
اهداف کلی 11
اهداف جزئی 11
تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش 12
الف) تعاریف نظری 12
ب) تعاریف عملیاتی 13
فصل دوم 15
مقدمه 16
تعریف بخشش 16
تعریف مک کالا، ورثینگتون و همکاران در مورد بخشش 22
تعریف انرایت و همکارانش در مورد بخشش 22
مدل های ارتقاء بخشش 23
مدل هرمی بخشش ریچ ورثینگتون 23
مدل فرایند بخشش انرایت 25
تفاوت میان بخشش و مفاهیم مرتبط 25
اجزاء بخشش 27
مؤلفه های بخشش 30
گونه شناسی بخشش 32
تفاوت های جنسیتی و بخشش 34
نظریه های ساخت گرا-رشدی درباره استدلال تنگناهای اخلاقی و بخشش 35
بخشش و بهزیستی روان شناختی و جسمی 37
مبانی فلسفی بخشش 41
دیدگاه های مختلف راجع به بخشش 42
دیدگاه مذهبی بخشش 42
بخشش در آیات و احادیث اسلامی 43
دیدگاه روان شناسی بخشش 45
تئوری رفتاری-شناختی بخشش 46
تئوری اجتماعی-شناختی بخشش 47
نوجوانان و رشد اخلاقی 48
مراحل درک اخلاقی کلبرگ 49
سبک های رشدی بخشش 51
دیدگاه شناختی بخشش 54
دیدگاه رشدی نگر بخشش 55
دیدگاه روان پویایی بخشش 57
دیدگاه روان درمانی بخشش 57
چارچوب بخشش در روان درمانی 58
دیدگاه پویایی شناسی بخشش در سیستمها 59
دیدگاه خانواده درمانی در بخشش 61
بخشش در نوجوانان 63
بخشش و خشم 65
خشم و پرخاشگری 66
تعریف پرخاشگری 68
انواع پرخاشگری 72
بزهکاری 73
تعریف بزهکاری 73
تقسیم بندی بزهکاران از نقطه و نظرهای مختلف 75
پیشینه پژوهش 78
مداخلات در زمینه پرخاشگری کودکان و نوجوانان 78
پیشینه تاریخی مطالعات بخشش 80
بخشش به عنوان علم 81
تحقیقات صورت گرفته در زمینه بخشش 82
مداخلات بخشش در زمینه پرخاشگری 84
جمع بندی 88
فهرست منابع 112
فارسی 112
لاتین 116
پیوست 126
پیوست 1:پرسشنامه خشم اسپیلبرگر STAXI-2 126
پیوست 2: پرسشنامه انگیزه های بین فردی مرتبط با آسیب TRIM 130
پیوست 3: تعهد شرکت کنندگان در کلاس آموزشی 131
پیوست 4: برنامه آموزش گروهی بخشش بر اساس مدل فرایندی انرایت 132
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
نوجوانی حد فاصل سن کودکی و جوانی است. در این دوره به دلیل رخ دادن بلوغ، تغیرات و تحولات جسمی، روانی و اجتماعی پدید می¬آید، به نحوی که در پایان این دوره نوجوان هویت جنسی و اجتماعی خویش را پیدا کرده و برای پذیرش مسئولیت¬های فردی و اجتماعی آماده می شود (احدی و محسنی، 1372). به خاطر تحولات دوران بلوغ و تغییر در ارزشها و یافتن هویت در این دوران بزهکاری و سایر رفتارهای مخرب افزایش می¬یابد و در واقع بزهکاری نوجوانان نشانه نوعی سازش نایافتگی نوجوان با محیط اطرافش است (منصور، 1368).
نوجوانان اغلب در تجربیات هیجانی و احساسی خود، به علت بلوغ هورمونی و شناختی و مواجه شدن با شبکه اجتماعی وسیعتر، افزایشی را احساس می¬کنند. یکی از حالات هیجانی شایع در میان نوجوانان خشم است (بیابانگرد، 1384). خشم نوعی هیجان جالب، فوق العاده ارضا کننده و در عین حال، ناراحت کننده و مخرب است. خشم به طور مشترک در اختلال¬های متعدد شخصیت، بیماری های روان تنی اختلال های سلوک، اسکیزوفرنیا، اختلال¬های دوقطبی خلق، اختلال های شناختی مغزی، بدکارکردهای کنترل تکانه و شرایط مختلف ناشی از ضایعه مشاهده می شود (تایلر و نواکو ، 2005).
پرخاشگری یا نمود بیرونی خشم از جمله اختلالات و مشکلات رفتاری است که ممکن است در اثر رابطه نامطلوب و ناسالم والدین با فرزندان ایجاد شود. آنچه که باعث توجه پژوهشگران به پرخاشگری شده است، پیامدهای اینگونه رفتارها برای نوجوانان مانند ایجاد تصویر منفی در میان همسالان و آموزگاران، طرد از سوی همسالان، افت تحصیلی، مصرف مواد و بزهکاری می باشد (اچمن و وایلند،2000، به نقل از حسینی، 1385).
در زمینه بررسی علل اینگونه رفتارها عده¬ای به عوامل زیستی تأکید کرده و دارودرمانی را مؤثر می دانند، دسته¬ای دیگر آن را ناشی از بدکارکردی مؤلفه¬های روان¬شناختی می¬دانند و پاره¬ای بر شرایط اثرگذار محیطی تأکید می¬کنند. از دیدگاه رشدی، رشد استدلال اخلاقی جزء عوامل سبب ساز و پیشگیرنده در این زمینه است. ناکامی¬ها، تنبیه¬های دوره¬ی کودکی و سبک فرزندپروری مستبد و طردکننده نیز سبب ساز پرخاشگری آینده کودکان می-گردد. از آنجا که احتمال می¬رود مهمترین عامل مؤثر در بزهکاری روش تربیتی نارسا یا اختلال در شبکه ارتباطی خانواده باشد و عدم مهربانی خانواده و سوءاستفاده¬های فیزیکی یا روانی سبب ساز بزهکاری گردد، برخی علت پرخاشگری این کودکان را به احتمال بیشتری ناشی از این عوامل می¬دانند (اند، 1998، پاپرنی و ریشر، 1989، به نقل از بیابانگرد، 1384). حس انتقام جویی، کینه¬ورزی و خشم سرخورده¬ی این نوجوانان مانند آتش¬فشانی خاموش است که هر از گاهی فوران می¬کند و خود را به صورت پرخاشگری و سایر هیجان¬های منفی نشان می¬دهد.
بخشش درمانی یکی از مؤلفه¬ها و زیرمقوله¬های روانشناسی مثبت نگر است که در سال¬های اخیر در بهبود بهزیستی روانی خصوصاً در مورد کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و مدیریت خشم مورد توجه فراوان قرار گرفته است. روانشناسی مثبت نگر، تبلور تغییری در روانشناسی از صرف پرداختن به ترمیم آسیب¬ها به سمت بهینه سازی کیفیت زندگی است. بنابراین، رویکرد مزبور به مطالعه علمی نقاط قوت و کمالات انسانی می¬پردازد و در پی کاوش استعدادهای فردی در مواجهه با چالش¬ها و شناسایی عوامل توانمند کننده فرد در تجارب روزمره و عواملی است که زندگی را برای زیستن ارزشمند می¬سازد (ناطقیان، رحیمی، گودرزی و ملازاده، 1387)
بخشش رویکردی درمانی آموزشی است که از طریق آن زهر و سم هیجان¬های منفی ناشی از رویدادهای نامطلوب گذشته گرفته شده و در نتیجه منبع آزاردهنده¬ی پنهان خشم و پرخاشگری قدرت خود را از دست می¬دهد. بنابراین در پژوهش حاضر محقق به دنبال تعیین میزان تأثیر فرایند آموزش بخشش بر کنترل خشم نوجوانان بزهکار است.