مقاله بررسی نقد ایده دنیوی شدن در 32 صفحه ورد قابل ویرایش
جریان پرشتاب مدرنیته در قرن بیستن تمامی نهادهای دینی را دچار انفعال کرده بود. نهادها و متفکران دینی سعی داشتند تا آموزههای مذهبی شان را با اندیشههای همبسته با جهان مدرن سازگار سازند. در جهان اسلام کسانی چون محمد عبدو، رشیدرضا، سید جمالالدین، اقباللاهوری، تمامی دینداران مشروطه خواه ایرانی، مهدی بازرگان و علی شریعتی تمام توان خود را برای سازگار کردن اسلام با مدرنیته به کار بردند. در جهان مسیحیت نیز طی این سالها تلاشهای مشابهی در جریان بود. کلیسا برای کاستن از نارضایتیهای پیروانش از کشیشان و مسیحیت تلاش کرد تا پیامش را با ارزشهای جامعه «مدرن» منطبق سازد. برای این کار وجوه مشترک آموزههای خود را با ارزشهای مدرن یافتند و تاکید به مراتب بیشتری بر آنها نهادند. دومین شورای جهانی واتیکان از جمله این اقدامات بود که به Aggiornament یا روزآمد کردن کلیسا انجامید.
اما به قول کپل این روند از حدود سال 1975 جهتی دیگر پیدا کرد. جنبشهایی شکل گرفتند که هدفشان «انجیلی کردن دوباره اروپا» بود، نه روزآمد کردن کلیسا. و در جهان اسلام نیز «دیگر هدف نه مدرنیزه کردن اسلام بلکه اسلامی کردن مدرنیته بود». ظهور این جنبشها که به ادعای کپل تقریباً به طور همزمان در جهان اسلام، مسیحیت و یهود آغاز شد، بیشتر جامعهشناسان را به باز اندیشی در ایدة دنیوی شدن واداشت. بازار نقد و انکار این ایده بالا گرفت، اما نکته جالب اینجا است که بسیاری از انتقاداتی که از آن پس طرح شدند تقریباً همگی قبلاً طرح شده بودند، ولی گوش شنوا و چشم بینایی برای توجه به آنها وجود نداشت.
الکسی دو توکویل در 1840 در اثر خود دموکراسی در آمریکا ضمن اشاره به مقبولیت گسترده ایده دنیوی شده در میان فیلسوفان قرن هیجدهم عنوان میکند که «متاسفانه واقعیات به هیچوجه با این نظریه همخوانی ندارد». در امریکا که به نظر او یکی از آزادترین و روشن نگرترین ملتهای جهان بود، هیچ نشانهای دال بر دنیوی شده به چشم نمیخورد و مردم با شور و شوق تمامی وظایف دینی خود را انجام میدادند. 150 سال از سخنان توکویل میگذرد و هنوز نظر او معتبر است. طی این مدت نه تنها دینداری در این کشور دچار نزول نشده بلکه عضویت در کلیسا بیش از سه برابر افزایش پیدا کرده است. همانگونه که مشاهده میشود سابقه مخالفت با ایده دنیوی شدن با سابقه پیدایش این ایده تقریباً برابر است. در اینجا به طرح انتقادات وارد شده بر این ایده میپردازیم. اما نه مجال طرح تمامی انتقادات مطرح شده در این مختصر وجود دارد و نه تصمیم بر چنین کاری است. پس سعی میشود تا عمدهترین و مهمترین انتقادات مطرح شوند.
در تمامی نظریههای دنیوی شدن میتوان این وجه مشترک را چه به صراحت و یا به نحو ضمنی یافت که از میان تمامی جوانب مدرنیته (شهر نشینی، صنعتی شدن، اقتصاد سرمایه داری و…) این علم است که مرگبارترین عوارض را برای دین به همراه دارد. همین رویکرد است که مدعی است اتخاذ رویکردی عقلانی و علمی نسبت به جهان، آن را افسون زدوده کرده است. والاس، ویلسون، دابلیر، آگوست کنت، وبر، برگر، استارک و بسیاری دیگر هر یک به زبانی همین نکته را طرح کردهاند.
یکی از اهداف این مجموعه نشان دادن وجود نوعی پوزیتیویسم در اندیشه روشنگری و انتقال آن به جامعه شناسان بود. پوزیتیویسمی که علم تجربی را تنها راه معقول کسب معرفت میکرد. کسانی چون جانسون به حق به جامعه شناسان به سبب وجود چنین نگرشی در آراءشان اعتراض میکردند. عموم نظریههای جامعهشناسی دین عنوان میکردند که اگر چه سودمندیهای بسیار در دین به چشم میخورد اما باید پذیرفت این باورها چیزی جز خرافات باطل نیستند. در نتیجه تلاش می شد که هر چه سریعتر «خرد» بشر را از شر این مزاحم بدوی خلاص کنند. حتی پرچمدار جامعه شناسی «عاری از داروی ارزشی» ماکس وبر، نیز در معرض چنین اتهامی قرار دارد. توماس لوکمان مهمترین پیشفرض نظریه وبر درباره دین را غیر عقلانی بودن آن میداند. انتساب چنین اتهامی به وبر چندان هم تعجب آور نیست. پیش از این نشان داده شد که اگر چه وبر دین را طلایهدار فرایند عقلانی سازی میداند اما پس از این نشان داده شد که اگر چه وبر دین را طلایهدار فرایند عقلانی سازی میداند اما پس از شکلگیری دنیای مدرن دیگر جایی برای آن قایل نیست، برگر، استارک و بین بریج با وضوح بیشتری این نکته را طرح میکردند. برگر میگفت که یا دین خود را با بازار (یا به عبارت دیگر جهانبینی علمی که سریعاً مورد پذیرش قرار گرفته است) سازگار میکند به آن که مجبور است تا آخرین فشنگ در سنگر سنت از مدعیات پیشین دفاع کند. استارک و بین بریج نیز به وضوح عنوان کردند که این علم است که حد و مرز مدعیات دینی را تعیین میکند.
امروزه جامعه شناسان کمتر مرتکب چنین خطایی میشوند، که بخشی از آن مرهون تلاشهای پارسونز است . پارسونز به تعبیر جانسون برجستهترین معمار تنشزدایی جامعهشناسی و دین است.
با اینکه جامعه شناسی متاخر نقدهای تندی بر رهیافتهای کلاسیک مثل مکتب تطور وارد آورده است و آنها را به جهت داشتن رویکردی جبری نسبت به واقعیتهای سیال اجتماعی و پیشداوری و پیشگوییهای غیر علمی درباره مقصد و روند تحولات اجتماعی مورد طعن قرار داده است لیکن خود نیز به طریقی دیگر و البته با مدعایی متواضعانهتر از اسلاف، در همین دام گرفتار آمده است. وجود برخی مناسبات تحمیلکننده و مقتضیات به ظاهر ناگزیر در صحنه جهانی و در پیش روی جوامع طالب توسعه همراه با نوعی سوگیری نه چندان آشکار و از پیش اراده شده جامعهشناسان معاصر را به نوعی بازگشت و روآوردی به سوی این نظریات کهن، البته با به کارگیری قالبهایی جدید و ابداع مفاهیمی نو کشانده است.
در حوزه جامعه شناسی مفاهیم بسیار با پسوند ation (شدن) که حاوی مضمونی از همان اندیشه تطورگرایانه کلاسیک است، ساخته شده و میشود. این مفاهیم که حامل فرضیه و نظریه خاصی درباره جهت مسیر و مقصد تحولات آتی جوامع بشری هستند به شکلی غیر قابل درک معاضد و موید یکدیگرند و همگی بر روی هم بر وجود روندی خطی و جبری به سوی مقصد تفصیلی در چرایی و چونی رشد چنین رویکردی در میان متفکران معاصر را داشته باشیم صرفاً به جهت آشنایی با برخی از این مفاهیم در حوزه مطالعات دین پژوهی و ربط و فصل معنایی هر یک با مفهوم اصلی این مطالعه یعنی عرفی شدن مروری کوتاه بر برخی از اصطلاحات رایج تر در این حوزه خواهیم داشت:
دین پژوهان و نظریه پردازانی که تحولات فروکاهنده دین و باور دینی در جامعه و فرد را دنبال کردهاند، در طرح نظریات خویش از واژهها و مفاهیم مختلفی استفاده نمودهاند. البته هیچ یک از این اصطلاحات قابلیت و بار معنایی واژه اصلی این موضوع یعنی عرفی شدن را ندارد؛ لیکن هریک حامل نقطه تاکیدات خاصی است که آشنایی با آنها بیتاثیر در شناخت پالایش یافته تر مفهوم اصلی مطالعه ما نیست.
غیر دینی شدن: ویلم میگوید که این اصطلاح برای فرانسه زبانان آشناتر است؛ در حالی که عرفی شدن را انگلیسی زبانها بیشتر استفاده میکنند. در عین حال او میان این دو مفهوم تفاوت قائل است. او میگوید که ژان بوبرو قصد داشته است تا با ایجاد یک لابراتوار تخصصی تاریخ و جامعه شناسی اندیشه غیر دینی، درباره تفاوتهای مفهومی غیر دینی شدن و عرفی شدن به بررسی بپردازد. از فحوای سخن ویلم چنین استنباط می شود که مفهوم نخست عمدتاً ناظر به تغییراتی است که در مناسبات میان دین و نهادهای غیر دینی و مشخصاً نهاد سیاست رخ میدهد؛ در حالی که مفهوم دوم یعنی عرفی شدن به تحولاتی اشاره دارد که در درون دین و برای پاسخگویی به نیازهای اجتماعی صورت میگیرد. (1377: 2-141)
گزارش کاراموزی تاثیر آموزش و پرورش در تربیت یک شهروند ایده آل در31 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه
هروندی (انگلیسی: Citizenship) همانطور که روشن است از مشتقات شهر (City) است . شهروندی را قالب پیشرفتهٔ «شهرنشینی» میدانند. به باور برخی از کارشناسان، شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام گذارده و به مسئولیتهای خویش در قبال شهر و اجتماع عمل نمایند به «شهروند» ارتقاء یافتهاند.
شهروندی تا پیش از این در حوزهٔ اجتماعی شهری بررسی میشد اما پس از آن شهروندی مفاهیم خود را به ایالت و کشور گسترش دادهاست، اگرچه امروزه بسیاری به شهروندی جهانی[۱] نیز میاندیشند. شهروندی امروزه کاربردها و معانی مختلفی یافتهاست.
یک شهروند یک عضو رسمی یک شهر، ایالت یا کشور است. این دیدگاه، حقوق و مسئولیتهایی را به شهروند یاد آور میشود که در قانون پیش بینی و تدوین شدهاست. از نظر حقوقی، جامعه نیازمند وجود مقرراتی است که روابط تجاری، اموال، مالکیت، شهرسازی، سیاسی و حتی مسائل خانوادگی را در نظر گرفته و سامان دهد. ازاین رو از دید شهری موضوع حقوق شهروندی، روابط مردم شهر، حقوق و تکالیف آنان در برابر یکدیگر و اصول و هدفها و وظایف و روش انجام آن است. همچنین نحوه اداره امور شهر و کیفیت نظارت بر رشد هماهنگ شهر است که میتوان بعنوان مهمترین اصولی بدانیم که منشعب از حقوق اساسی کشور است.
در واقع حقوق شهروندی آمیختهای است از وظایف و مسئولیتهای شهروندان در قبال یکدیگر ، شهر و دولت یا قوای حاکم و مملکت و همچنین حقوق و امتیازاتی که وظیفه تامین آن حقوق بر عهدهٔ مدیران شهری(شهرداری)، دولت یا به طور کلی قوای حاکم میباشد. به مجموعه این حقوق و مسئولیتها ، «حقوق شهروندی» اطلاق میشود.
شهروندی اشاره به زندگی روزمره، فعالیتهای فردی و کسب و کار افراد اجتماع و همچنین فعالیتهای اجتماعی ایشان دارد و بطور کلی مجموعهای از رفتار و اعمال افراد است. شهروندی پویا یا شهروندی فعال [۴] در واقع از این نگرش برخاستهاست.
شهروندی از این منظر، مجموعه گستردهای از فعالیتهای فردی و اجتماعی است. فعالیتهایی که اگرچه فردی باشند اما برآیند آنها به پیشرفت وضعیت اجتماعی کمک خواهد کرد. همچنین است مشارکتهای اقتصادی، خدمات عمومی، فعالیتهای داوطلبانه و دیگر فعالیتهای اجتماعی که در بهبود وضعیت زندگی همه شهروندان موثر خواهد افتاد. در واقع این نگاه ضمن اشاره به حقوق شهروندی مدون و قانونی در نگاه کلیتر به رفتارهای اجتماعی و اخلاقی میپردازد که اجتماع از شهروندان خود انتظار دارد. دریافت این مفاهیم شهروندی نیازمند فضایی مناسب برای گفتوگو و مشارکت مردم با نقطه نظرات متفاوت و نظارت عمومی است.
پایان نامه تحقق الگوی معماری به منظور پشتیبانی از ایده امنیت به عنوان سرویس
چکیده
از جمله ویژگیهای حائز اهمیت در محیط هایی که از معماری سرویس گرا بهره برده اند، ویژگی کیفی امنیت است .
امنیت در سیستم های سرویس گرا با مدل های مختلفی قابل پیاده سازی است . با توجه به اینکه معماری سرویس گرا بر اساس اصول توزیع کارها، جداسازی نگرانیها، یکپارچگی، ترکیب مولفه ها و اشتراک منابع استوار است ، یک مدل امنیتی مناسب برای چنین محیطی نیز باید این ویژگیها را دارا باشد. مدل امنیت به عنوان یک سرویس بیشتر این ویژگیها را دارا بوده و گزینه مناسبی برای پیاده سازی امنیت در محیط های سرویس گرا است . در این مدل عملکردهای امنیتی از سرویس های کسب و کار جدا شده و در مولفه امنیتی جداگانه ای قرار میگیرند که توسط تمامی سرویس های کسب و کار به اشتراک گذاشته خواهند شد. این مدل علاوه بر در نظر گرفتن اصول معماری سرویس گرا، ویژگیهای کیفی دیگری مانند قابلیت پیکربندی، نگهداشت ، اصلاح و استفاده مجدد را نیز بهبود میبخشد.
در حال حاضر با توجه به مزایای ارائه امنیت در قالب سرویس و گرایش بازار به سمت بهره گیری از این شیوه آنچه که کمتر در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است نحوه یکپارچگی این سرویس های امنیتی با سرویس های کسب و کار میباشد. در این تحقیق با توجه به تحقیقات صورت گرفته در این زمینه و زمینه های مشابه ، سعی در ارائه یک الگوی بهبود یافته به منظور پشتیبانی از ایده امنیت به عنوان سرویس و یکپارچه نمودن سرویس های امنیتی با سرویس های کسب و کار شده است ، به گونه ای که الگوی مربوطه نیازمندیهای امنیتی معماری سرویس گرا را تا حد امکان پوشش دهد. از جمله الگوهائی که در این تحقیق به این منظور مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از الگوی امنیت به عنوان سرویس (SeAAS) و الگوی سرویس غنی .
فهرست مطالب
فصل اول : تعریف صورت مسئله ................................................................................................ ١
١-١ مقدمه ............................................................................................................................. ٢
١-٢ طرح مسئله ..................................................................................................................... ٤
١-٣ اهداف تحقیق .................................................................................................................... ٥
١-٤ سوالات تحقیق .................................................................................................................. ٦
١-٥ مراحل و روش تحقیق ........................................................................................................ ٦
١-٦ محدوده تحقیق .................................................................................................................. ٧
١-٧ دستاوردهای تحقیق ............................................................................................................ ٨
١-٨ محدودیت های تحقیق .......................................................................................................... ٨
١-٩ ساختار پایان نامه ............................................................................................................... ٩
فصل دوم : ادبیات تحقیق ........................................................................................................١٠
٢-١ مقدمه ...........................................................................................................................١١
٢-٢ معماری سرویس گرا ........................................................................................................١١
٢-٣ تعریف سرویس ..............................................................................................................١٢
٢-٤ پروتکل WSDL ...........................................................................................................١٢
٢-٥ پروتکل SOAP .............................................................................................................١٣
٢-٦ هم نوائی سرویس .............................................................................................................١٣
٢-٧ الگوی امنیت به عنوان سرویس ..........................................................................................١٣
٢-٨ : اصول امنیت جهانی و الگوهای طراحی امنیتی .....................................................................١٦
٢-٨-١ مفهوم اصول امنیت برنامه ی کاربردی ..........................................................................١٧
٢-٨-٢ برخی از اصول امنیت برنامه های کاربردی ....................................................................١٧
٢-٨-٢-١ اصل کمترین امتیاز ..........................................................................................١٧
٢-٨-٢-٢ اصل دفاع در عمق ...........................................................................................١٧
٢-٨-٢-٣ اصل محفظه سازی ........................................................................................١٨
٢-٨-٢-٤ اصل نگهداری اشیاء به صورت ساده ...................................................................١٨
٢-٨-٢-٥ اصل شکست امن .............................................................................................١٩
٢-٨-٢-٦ اصل استفاده از نقاط بررسی ...............................................................................٢٠
٢-٩ الگوهای امنیتی پرکاربرد ..................................................................................................٢٠
٢-٩-١ الگوی امنیتی نقطه دسترسی واحد ................................................................................٢٠
٢-٩-٢ الگوی نقطه بررسی .................................................................................................٢١
٢-٩-٣ الگوی نقش ها..........................................................................................................٢١
٢-٩-٤ الگوی جلسه ...........................................................................................................٢٢
٢-٩-٥ الگوی لایه دسترسی امن ...........................................................................................٢٣
٢-٩-٦ الگوی دید محدود.....................................................................................................٢٤
٢-٩-٧ الگوی دید کامل به همراه نمایش پیام خطا.......................................................................٢٤
٢-٩-٨ الگوی دید محدود در مقابل الگوی دید کامل به همراه خطا ..................................................٢٤
٢-١٠ یکپارچه نمودن الگوهای امنیتی ذکر شده .............................................................................٢٥
٢-١١ جمع بندی .....................................................................................................................٢٦
فصل سوم : نقش الگوهای معماری در ارتقاء امنیت سرویس گرا .........................................................٢٧
٣-١ مقدمه ...........................................................................................................................٢٨
٣-٢ چرا از الگوی معماری استفاده میکنیم ..................................................................................٢٨
٣-٣ مدل ESB.....................................................................................................................٣١
٣-٤ الگوی مفهومی SeAAS ..................................................................................................٣٣
٣-٤-١ ESB : یک میان افزار پیام رسان .................................................................................٣٤
٣-٤-٢ موتور SeAAS......................................................................................................٣٥
٣-٤-٣ سرویس های امنیتی ...................................................................................................٣٦
٣-٤-٤ ترکیب سرویس امنیتی ..............................................................................................٣٦
٣-٤-٤-١ ترکیب سطح سرویس امنیتی..............................................................................٣٧
٣-٤-٤-٢ ترکیب سطح موتور SeAAS .....................................................................................٣٧
٣-٥ معماری سرویس غنی ......................................................................................................٣٨
٣-٥-١مدل منطقی سرویس های غنی .......................................................................................٣٨
٣-٥-٢ مدل توسعه سرویس غنی ...........................................................................................٤٢
٣-٦ نقص های الگوهای موجود و چگونگی بر طرف نمودن آنها........................................................٤٢
٣-٦-١ نقص های الگوی SeAAS .........................................................................................٤٢
٣-٦-٢ نقص های الگوی سرویس غنی ....................................................................................٤٣
فصل چهارم : ارائه الگوی معماری پیشنهادی به منظور پشتیبانی از ایده امنیت به عنوان سرویس ..............٤٥
٤-١ مقدمه ...........................................................................................................................٤٦
٤-٢ الگوی پیشنهادی معماری امنیت به عنوان سرویس ...................................................................٤٧
٤-٣ وظایف ، مزایا و نحوه عملکرد سرویس غنی زیرساختی امنیتی ...................................................٥٠
٤-٤ تکنولوژی ها و ابزارهای بکار رفته در پیاده سازی الگو .............................................................٥٣
٤-٤-١گذرگاه سرویس های سازمانی ( ESB ) ...........................................................................٥٣
٥٤......................................................................................................Apache CXF ٢-٤-٤
٥٤........................................................................................................... API ١-٢-٤-٤
٤-٤-٢-٢ رهگیرهای موجود در چارچوب زمان اجرا سرویس های Fuse ..................................٥٤
٤-٤-٢-٣ پردازش پیام در چارچوب سرویس های Fuse.......................................................... ٥٥
٤-٤-٢-٤ رهگیرها........................................................................................................٥٦
٤-٤-٢-٥ فازها ............................................................................................................٥٦
٤-٤-٢-٦ زنجیره ها .......................................................................................................٥٦
٥٧................................................................................................. Apache Tomcat ٣-٤-٤
٤-٥ شیوه پیاده سازی الگوی پیشنهادی ........................................................................................٥٧
٤-٥-١ نحوه پیاده سازی الگوی پیشنهادی با استفاده از Mule Soft ...............................................٥٧
٤-٦ گام های بهره گیری از الگوی پیشنهادی تحقیق .........................................................................٦٠
٤-٧ جمع بندی .......................................................................................................................٦١
فصل پنجم : ارزیابی الگوی پیشنهادی .........................................................................................٦٣
٥- ١ روش ارزیابی الگوی پیشنهادی ..........................................................................................٦٤
٥-٢ علت انتخاب مثال رصدخانه اقیانوس OOI ............................................................................٦٥
٥-٣ تعریف مثال رصدخانه اقیانوس OOI................................................................................... ٦٦
٥-٤ ارزیابی معماری امنیتی OOI با استفاده از روش ATAM .......................................................٧١
٥-٤-١ فاز صفر: مشارکت و آماده سازی .................................................................................٧١
٥-٤-٢ فاز اول : ارزیابی .....................................................................................................٧٣
٥-٤-٣ فاز دوم : ارزیابی ....................................................................................................٨٢
٥-٥ جمع بندی .......................................................................................................................٨٨
فصل ششم : نتیجه گیری...........................................................................................................٨٩
٦-١خلاصه و مرور مراحل تحقیق .............................................................................................٩٠
٦-١ تحقق اهداف و پاسخ به پرسش های تحقیق ..............................................................................٩٠
٦-٢ مقایسه با سایر روش ها .....................................................................................................٩١
٦-٢-١ پیاده سازی SeAAS با استفاده از الگوی طراحی پراکسی ..................................................٩١
٦-٢-٢ ویژگی های مقایسه سه الگوی ارائه شده .........................................................................٩٣
٦-٣ کارهای آینده ..................................................................................................................٩٥
فهرست مراجع ومنابع .............................................................................................................٩٦
منابع : ................................................................................................................................٩٦
پیوست ١:فرهنگ واژگان انگلیسی به فارسی ..............................................................................١٠٠
پیوست ٢:فرهنگ واژگان فارسی به انگلیسی ..............................................................................١٠٥
تأملی در افکار و ایده ها و اشعار سه شاعر (نسیم شمال ،لاهوتی و میرزادة عشقی )
قسمتی از متن:
اوضاع سیاسی، اجتماعی ایران قبل از مشروطه
از سال 1157 که کریمخان زند در گذشت تا سال 1212که فتحعلیشاه بدرود زندگی گفت پنجاه واند سال بود، در این زمان کم در اروپا تکانهای سختی پیدا شده،و داستانهای تاریخی بیمانندی از شورش فرانسه ،پیدایش ناپلئون و جنگهای پیاپی آن،و جنبش توده ها و پیشرفت فن جنگ، پدید آمدن افزارهای نوین و مانند اینها روی داده ،و در نتیجه آنها دولتهای بزرگ و نیرومندی پیدا شده بود. کشور ایران از آن تکانها ودگرگونیها بی بهره مانده و نا آگاهانه با شیوه کهن خود بسر میبرد.
پادشاهان قاجار علاوه بر انکه خود کاری نمی کردند به دیگران نیز فرصت خدمت نمی دانند، در زمان محمد شاه ،میرزا ابوالقاسم قائم مقام ،وزیر کاردانی بود ولی محمد شاه او را کشت و جایش را به میرزا آقاسی داد. در زمان ناصر الدین شاه[2] ،میرزا تقی خان امیر کبیر به اداره وزیر کاردانی بود که در اداره امور شایستگیهای زیادی از خود نشان داد.ناصر الدین شاه او را کشت وبه جایش میرزا آقا خان نوری را نشاند. توده مردم نیز در ان عصر منشا هیچ اثری نبوده ،وجودشان کالعدم بود لکن چند اتفاق به ظاهر ساده برای اولین بار در پیشینه سیاسی ایران،پای مردم را نیز به میان کشید و آحاد مردم را وارد حیاط سیاسی تازه ای ساخت مردمی که از جور وظلم حکام داخلی و تعدی قدرتهای خارجی به تنگ آمده بودند،به یکباره در واقعه تحریم تنباکو وارد میدان سیاست شده ،با نظام حاکم در افتادند. و سرانجام با مبازرات پی در پی قادر به لغو آن شدند.
در سالهای پایانی حکومت ناصرالدین شاه امتیازات زیادی به بیگانگان داده شد که باعث ناخشنودی ملت از حکومت قاجاریان و آغاز مبارزاتی گردید که در نهایت منجر به صدور فرمان مشروطیت و تشکیل مجلس شورای ملی گردید.
پس از ناصرالدین شاه در سال 1275 نوبت شاهی به پسرش مظفرالدین[3] رسید.با وجود اینکه این شاه جربزه پدر ش را نداشت و امیدی به نیکی حال ایران به دست وی نمی رفت.اما نسبت به نابسمانی اوضاع اظهار همدردی و نیکخواهی می نمود، و از ناتوانی کشور و آشفتگی کارها سخن رانده نویدها می دادو مردم نیز که پس از واقعة تنباکو از نزدیک در جریان امور قرار گرفته بودند، از این سخنان خوشدل می گردیدند .پس از رسیدن به حکومت نیز با عزل میرزا علی اصغر خان اتابک (امین السلطان)از صدارت و تأسیس چند مدرسه مدرن به همکاری امین الدوله و برخی اقدامات دیگر ، پادشاهی اصلاح طلب نشان میداد.در بهار سال 1278 امین الدوله از کار برخاست و مجدداٌ امین السلطان صدر اعظم شد و در این زمان بود که اولین وام با سود پنج درصد از روسها گرفته شدو همچنین داستان گمرک وبکار گماردن بلژیکیان مطرح شد.مردم مظفرالدین شاه را ساده دل و ناتوان شناخته و همه بدیها را از میرزا علی اصغر خان اتابک می دانستند.این مرد افزار کارش خوشرویی با مردم و دلجوئی از هواداران خود و پول دادن به ملایان و دیگران بودو بدین ترتیب کار خود را پیش می برد،ولی سرانجام آن افزار کار کند گشت و کسانی به دشمنی برخاستند که پول نمی گرفتند و فریب نمی خوردند. بالاخره در اواخر شهریور 1282 بود که در اثر نارضایتی مردم اتابک از کار افتاد و عین الدوله بجای وی نشست.
عین الدوله بکار آغاز کرد،و چون در زمان اتابک یکی از نکوهندگان کارهای او بود مردم به او گمان نیک داشتند،اما کم کم بد رفتاری او نسبت به طلبه ها خبث نهادش را آشکار کرد و مردم به چگونگی رفتار عین الدوله و اندازه خود کامگی او پی بردند.
مهاجرت صغری
در زمان عین الدوله تصویری از نوز و دیگر بلژیکیان بدست افتاد که درآن زنان و مردان بزمی ساخته اند و هر یکی از مردان رختی از رختهای ایرانیان را برتن کرده،وخود نوز نیز به شیوة ملایان عبا به دوش انداخته.دو سال بعد که این عکس بدست علما افتاد ،بهبهاتی و پیروان او فرصت را غنیمت یافته ،به بدگویی برخاستند و چندین نسخه از روی آن چاپ کرده میان مردم پراکنده گردانیدند. در ظاهر افتادن نوز خواسته می شد اما هدف اصلی عزل عین الدوله بود.
در فارس نیز حکومت شاهزاده شعاع السلطنه بر دوش مردم سنگینی می کرد. در مشهد نیز حکومت آصف الدوله به همان میزان ستمگرانه بود، به دستور او عده ای از سربازانش به سمت زائران امام رضا (ع) آتش گشودند[4] و در تهران نیز هفت،هشت تن از تجار ، توسط علاءالدوله ، حاکم این شهر ، به اتهام افزایش قیمت شکر به چوب و فلک بسته شدند. در نتیجه تمامی این مظالم ، خاصه این اقدام آخر شمار عظیمی از تجار در مسجد شاه متحصن شدند و به فاصله کوتاهی ، تعداد زیادی از روحانیون به آنها پیوستند. پس از چند روز تحصن و سخنرانیهای کوبنده سید جمال الدین واعظ اصفهانی و صلاحدید آقایان طباطبائی و بهبهانی قرار بر این شد که همگی در زاویه مقدسه حضرت عبدالعظیم (ع)مجاور شوند. بدین ترتیب روز چهارشنبه شانزدهم شوال 1323 علما تهران به آنجا مهاجرت نمودند، که بعدها به مهاجرت صغری معروف شد. عین الدوله وقتی دید رشته امور از هم گسیخته شده و روز بروز بر تعداد مهاجرین افزوده می شود،بناچار برای آقایان پیغام فرستاد که یکنفر امین از طرف خودتان بفرستید که شفاهاً با شاه مذاکره نماید،مردم ابتدا برادر آقای طباطبایی را انتخاب کردند ولی وقتی متوجه رابطه نهانی او با عین الدوله شدند،برای سخنان او ارجی قائل نشدند و سرانجام سفیر عثمانی را برای این کار برگزیدند.و درخواستهای خود را چنین نوشتند :
1 :نبودن عسگر گاریچی در راه قم
2 :بنای عدالتخانه ای در ایران
3: اجرای قانون اسلام درباره آحاد و افراد بدون ملاحظه از احدی
4:عزل مسیو نوز از ریاست گمرک ومالیه دولت
5:عزل علاءالدوله از حکومت تهران[5]
کسروی در این باره میگوید:((آگاهی از این پیشامد بروزنامه های اروپا هم رسید و آن را با ستایشی از علماء یاد کردند،ولی آنها عدالتخانه را پارلمان یا مجلس شوری معنی کردند.[6] ))
سرانجام کوچندگان صلاح را در بازگشت دیدند،اما خواهیم دید که به عدالتخانه تنها خرسندی ندادند و آخرین خواست خود را که مجلس میبود آشکار گردانیدند و روز جمعه بیست ودوم دی ماه با شکوه بسیار به شهر بازگشتند.