مقاله بررسی دیدگاه ناصر خسرو در مورد دنیا و بازتاب آن در اشعار وی در 37 صفحه ورد قابل ویرایش
عنوان صفحه
پشگفتار ................................................................................................................
دیدگاه ناصرخسرو دربارة دنیا وبازتاب آن در اشعارش ...................................
تجلی افکار و اعتقادات ناصرخسرو بر اشعارش .................................................
مترادف بودن دهرو جهان در اشعار ناصرخسرو ..............................................
نمونه هایی از اشعار ناصرخسرو دربارة جهان .................................................
اعتقادات مذهبی.....................................................................................................
تعبیر به دریا و آب ژرف ......................................................................................
فناپذیری و در گذر بودن جهان ...........................................................................
مکرو فریبکاری جهان ..........................................................................................
صبرو تأمل درمقابل جهان ...................................................................................
نسبت نادانی به جهان دادن ..................................................................................
افزوده شدن حرص و طمع دنیا دوست ...............................................................
شکایت از بی وفایی دنیا .......................................................................................
تعبیر به ننگ و عار ...............................................................................................
سایر تشبیهات ......................................................................................................
نتیجه گیری ...........................................................................................................
ضمائم ..................................................................................................................
فهرست منابع و مآخذ ...........................................................................................
پیشگفتار
فرهنگ دیرپای و پرمایة ایران یکی از غنی ترین و وسیع ترین فرهنگ های جهان به شمار میآید و در قلمرو این فرهنگ با شکوه ادبیات فارسی دری پایگاهی والا دارد وخراسان مهد زبان فارسی دری است . گزافه نیست اگر ادعا کنیم نهال زبان فارسی دری ( نظم و نثر ) در خراسان بزرگ ریشه گرفته است و سپس به سایر نقاط کشور گسترده شده است .
درمیان بزرگان ادب پارسی ، ناصرخسرو که ازمفاخر علمی و ادبی ایران در قرن پنجم هجری است جای خاصی دارد که آدمی را وامی دارد دربارة شخصیت و آثار و افکار و عقایدش به تحقیق و تفحص بپردازد .
ناصرخسرو که در جوانی به کسب فضایل ظاهری و جمع زخارف دنیا وی سرگرم بودو در پی جاه و مقام می گشت پس از گذشتن از مرحله چهل سالگی به طلب حق وحقیقت روی آورد و با خلوص نیت کوشید تا خود را به مرحلة کمال انسانی برساند .
آثار ناصرخسرو به دلیل روی آوردن وی به طریقه فاطمی گذشته از مسائل ادبی وذوقی از حنبه های فلسفی نیز برخورداراست .
زندگی شگفت انگیز وی نمایندة ثبات عقیده و استواری افکار مذهبی وی دارد . « او همواره تأکید میکند که از گذشت روزگار تنگدل و از رحمت یزدان نومید نبایست بود و همواره امیدوار و در صدد است جهانی بهتر بسازد ، آرزویی که بشریت را دلگرم میدارد . »(1)
یکی از مسائل و نکاتی که ناصرخسرو درآثارش بخصوص دیوانش به آن خیلی توجه دارد دنیا ومظاهر مادی آن است . او همواره در پی این است که انسان را پند ونصیحت دهد تا از این جهان خود را در امان نگاه دارد .
تعداد ابیاتی که در این مورد گفته است بسیارمی باشد و لذا توجه آدمی را به خود جلب میکند . بنابراین بر آن شدم در این مقال ، به تحقیق دربارة اینگونه ابیات ناصرخسرو بپردازم . امید که در این راه توفیق الهی یاری گرم باشد .
دیدگاه ناصرخسرو دربارة دنیا و بازتاب آن در اشعارش
ناصرخسرو معتقد است که فضیلت انسان دراین است که برناپایداری و فانی بودن مظاهر مادی توجه داشته باشد و آنهایی که اسیردنیا و متعلقات دنیوی هستند را خوار وذلیل می شمارد . وی در مقابل فریبکاری دنیا و مظاهر آن کسب علم و خرد و حکمت را ضروری می داند و آن را راز موفقیت و معارف حقیقی معرفی میکند . اما تنها به خرد ودانش بسنده نمی نمایند و عنصر دین و شئونات و افکار مذهبی را نیز بسیار مؤثر میداند وبه آن تأکید فراوان میکند . او در دیوان خود بارها و بارها دنیا را مورد ملامت و سرزنش قرار میدهد و هنرو شعر خود را وسیله ای برای بیان افکار وعقاید خویش و ارشاد و هدایت مردم قرار میدهد .
اوشاعری صاحب سبک و اندیشه است و مضامینی گوناگون را در اشعار خود جای داده ولی همواره بر اعتقاداتش پا بر جا می ماند و عقیده دارد شعر باید باعث تحول فکری و روحی و هدایت نسل بشری گردد . با مداحی و مدیحه سرایی مخالفت میکند و خود همواره از اسارت در مظاهر مادی برکنار می دارد و در قالب پند و اندرز سخنان حکیمانة خود را ابراز می دارد .
پند و اندرز در دیوان ناصرخسرو
ناصرخسرو همواره در باب دنیا پند میدهد و پندهای او همانند دستورهایی که عارفان بزرگ برای تهذیب نفس می دهند بیشتر ریشه اسلامی دارد و از آیات و اخبار دینی اخذ شده ، در عین حال تفاوتی آشکار بین مکتب اسلامی و مکتب اسلامی عرفانی وجود دارد. این تفاوت ناشی از دخالت دادن یا ندادن حالت عاطفی ( عشق ) است ، در عرفان ، عشق حلاوت بخش همة تعلیمات سالک است اگر پرستش خداست از سر شوق به معبود است نه بیم دوزخ و طمع پاداش . اگر تهذیب نفس است هدف صفای دل است نه کشف و کرامات . اما اندیشة حکیمانه و استدلال پرور ناصرخسرو ، عشق را در خود خشکانده به طوری که با همة هنر شاعری خود به غزل سرایی نپرداختـــه و آن را مذمـــت کــــرده
است . (10) در اشعار ناصرخسرو پندو اندرز با افکار فلسفی وبحث های مذهبی آمیخته است جهان بینی او باعث شده که هیجانهای شاعرانه جای خود را به تذکرات و پرسشهای تأمل برانگیز بدهد که این خصوصیت درنصایح دیگر شاعران کمتر دیده میشود . شاید همین مساله باعث شده که کمتر شاعری در این شیوه از وی تقلید و پیروی کند پس در نتیجه سبک بیانش بی همتا مانده است .
مترادف بودن دهرو جهان در اشعار ناصرخسرو
ناصرخسرو ابیات بسیاری در باب دهروگذر زمان و بی وفایی و ناسازگاری روزگار دارد . گاهی اوقات در اشعار وی معنی دهر و جهان مترادف باهم آمده است .
دل به گروگان این جهان ندهم
گــــرچــه دل توبـــه دهر مدهون شد
(ص 102)
در بیت ذیل که دربارة دهر است و از آن تعبیر به گربه ای شده است که فرزند را می خورد ناصرخسرو ابیاتی شبیه آن اما در مورد جهان دارد .
گیتیت گربه ای است که بچه خورد
از من خسیس تر که بود در جهان
من گـــرد او ز بهر چــه دوران کنــــم
گـرتــن نه نـان چو گربه گروگان کنم ؟
(ص 352)
مخور تیمار چندینی نه بنیادش تو افکندی
یکی فرزند خواره پیسه گربه است ، ای پسر، گیتی
( دیوان ص 531)
نمونه هایی از اشعار ناصرخسرو دربارة جهان
اعتقادات مذهبی ناصرخسرو بسیار متین و پابرجاست اورا مبلغ مذهبی نامیدند برای همین در جای جای اشعارش مضامینی با محتوای دین و اعتقادات محکم دینی او به چشم می خورد اعتقاد به معاد و جهان آخرت و اینکه دنیا وسیله ای است برای نیل به هدفی بسیار عظیم و آن زیستن در جهانی پایدار است . دنیا پل و نردبانی است برای صعود و بالا رفتن به سوی حق و حقیقت .
سوی آن جهان نردبان این جهان است
بـــه سر بــرشدن بایــد ایـن نردبان را
(ص 55)
دنیا به جملگی همه امروز است
فـــــــردا شــــمرد بایــــــد عقبــا را
(ص 64)
او در این دنیا فقط به اعتقادات خود دل خوش دارد و تمام سختی ها و مرارت های اطراف را به پاس اعتقاداتش تحمل میکند ، یکی از آنها دوستداری اهل بیت و خاندان اطهر پیامبر است که به آن می بالد و زندگی خود را در دنیا به همین خاطر با ارزش میداند .
پایان نامه نقش رسانه در بازتاب و پیشگیری جرائم و انحرافات
نقش رسانههای همگانی در انتقال آموزههای زندگی جمعی به مخاطبان، مورد تصدیق نظریهپردازان علوم اجتماعی قرار دارد. صاحبنظران و پژوهشگران جرمشناسی نیز به نوبه خود با تبیین نظری یا بررسی موردی رابطه جرم و رسانه، از دو منظر جرمخیزی یا پیشگیری از وقوع جرم به این موضوع پرداختهاند. با این همه ورود به بحث ارتباط جرم و رسانه به ویژه در ایران، امر خطیری است که ظرافت و پیچیدگی خاص آن نباید مورد غفلت قرار گیرد. حساسیت بحث از یکسو به ماهیت فعالیت رسانهای و از سوی دیگر به ایدئولوژیک بودن نظام جمهوری اسلامی برمیگردد. این امر چالشهای بحث رابطه جرم و رسانه را در ایران دو چندان کرده است.رسانههای ارتباط جمعی، پایگاههای اطلاعرسانی هستند که برای فعالیت مؤثر به امکانات سختافزاری و نیروی انسانی ماهر نیاز دارند که تأمین این هر دو بودجه بالایی نیاز دارد، رسانهها قبل از هرچیز به مدیریت توانمند و آشنا به جدیدترین مسائل حوزه فعالیت خود نیازمندند تا با تخصیص بودجه مناسب و گزینش نیروی انسانی ماهر به تولید پیام و اطلاعات بپردازند. نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر پیوند دین و سیاست است که احیای ارزشهای دینی را در زندگی اجتماعی مدنظر دارد، در این نظام چرخه اطلاعات و تبادلآرا و عقاید، تحت کنترل دولت قرار دارد، رادیو و تلویزیون به عنوان فراگیرترین رسانههای ارتباط جمعی دولتی است و بر فعالیت مطبوعات و پایگاههای اطلاعرسانی الکترونیکی نیز نظارت میشود.با توجه به ویژگیهای فوقالذکر، بحث ارتباط جرم و رسانه در کشور ما دامنه وسیعتری مییابد چرا که ضمن اینکه از جرم علیه منافع ملی تعریف خاصی ارائه میشود، جرایمی چون جرائم علیه مقدسات و ارزشهای دینی نیز موضوعیت پیدا میکند، مضافاً اینکه قابلیت رسانهها برای پیشبرد اهداف نظام نیز مورد عنایت است.اما آنچه بیان شد تمام پیچیدگی بحث را نمینمایاند، چرا که با وقوع انقلاب الکترونیکی و پیشرفت روزافزون تکنولوژی ارتباطات، ضمن اینکه دریافت تصاویر شبکههای تلویزیونی جهانی از طریق ماهواره در سراسر جهان امکانپذیر شده، قابلیت فعالیت جهانی کلیه رسانهها با اتصال به شبکه اینترنت نیز فراهم شده است؛ بنابراین مسائل جدیدی در حوزه رابطه جرم و رسانه از منظر دولت ملی پدید آمده است.گسترش ارتباطات و فرآیندی که اندیشمندان علوم اجتماعی تحت عنوان «جهانی شدن» از آن یاد میکنند، قدرت دولت – ملت را کاهش داده و اعتبار پارادایمهای علوم اجتماعی را زیر سؤال برده است از این رو بایدها و نبایدهای واضحی که در نظریههای مدرنیستی جرمشناسی و جامعهشناسی در خصوص رابطه جرم و رسانه وجود دارد و از دید سیاستگذاران جنایی و فرهنگی کشور نیر دور نمانده است، در عمل نتایج رضایت بخش به بار نیاورده است، لذا قبل از هر چیز باید به ریشهیابی این موضوع بپردازیم که چرا سیاستگذاران فرهنگی و جنایی نتوانستهاند به اهداف موردنظر خود در حوزه فعالیت رسانهای دست یابند. توجه به مطالب گفته شده، پرسش اصلی نوشتار حاضر عبارت است از:
1-با پیشرفت فناوری اطلاعات، آیا اصولاً امکان سیاستگذاری رسانهای در جهت مقاصد خاص ملی وجود دارد؟
2-رسانههای گروهی چه نقشی در پیشگیری از وقوع جرم دارند و چگونه میتوان از کارکردهای مثبت آنها در این حوزه استفاده بهینه کرد؟
فهرست مطالب
نقش رسانه های گروهی در پیشگیری از جرم. 4
جایگاه رسانههای ملی در عصر ارتباطات.. 5
راهکارهایی جهت مقابله با تأثیرات رسانههای خارجی.. 8
نقش رسانهها گروهی در افزایش جرم در جامعه. 9
نمایش خشونت بدون تفسیر انتقادی آن. 12
ضعف عزت نفس بیننده 12
نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم. 15
نقد و بررسی محتوای برنامه ها و مطالب رسانه ها 17
منابع. 19